• بیماری آلزایمر اولین بار توسط آلوئیس آلزایمر، روانپزشک و نویرولوگ آلمانی کشف شد. او در سال ۱۹۰۱ متوجه شد که یکی از بیمارانش، خانم آگوسته دیتر، نه یک بیمار روانی بلکه از بیماری فراموشی رنج می‌برد. دکتر آلزایمر کشف کرد که رسوبات مغزی باعث این بیماری می‌شوند. این رسوبات باعث می‌شوند که عصب‌های مغزی آسیب ببینند و اطلاعات را انتقال ندهند. این بیماری فراموشی که ناشی از آسیب‌های مغزی است، بعدها نام آلزایمر گرفت ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
چهارشنبه  ۲۵ فروردين ۱٣٨۹ -  ۱۴ آوريل ۲۰۱۰

در تاریخ ۱۸ مارس ۲۰۰۹ فرستنده‌ی تلویزیونی 3 Sat   (آلمان) یک برنامه علمی تحت عنوان «مغز، مرکز کنترل» (Schaltzentrale Gehirn) پخش کرد. در این برنامه آخرین نتایج پژوهش‌های علمی درباره‌ی مغز انسان که توسط موسسات علمی‌ مانند انیسیتوی ماکس- پلانک و دانشگاه‌های آلمان و آمریکا جمع‌آوری شده بود، ارایه شد. در این جا فقط به بخش مربوط به بیماری فراموشی یا آلزایمر اشاره می‌شود.
بیماری آلزایمر اولین بار توسط آلوئیس آلزایمر (Alois Alzheimer, 1864-1915)، روانپزشک و نویرولوگ آلمانی کشف شد. او در سال ۱۹۰۱ متوجه شد که یکی از بیمارانش، خانم آگوسته دیتر، نه یک بیمار روانی بلکه از بیماری فراموشی رنج می‌برد. دکتر آلزایمر کشف کرد که رسوبات مغزی باعث این بیماری می‌شوند. این رسوبات باعث می‌شوند که عصب‌های مغزی آسیب ببینند و اطلاعات را انتقال ندهند. این بیماری فراموشی که ناشی از آسیب‌های مغزی است، بعدها نام آلزایمر گرفت.
تا پایان دهه‌ی هشتاد میلادی قرن بیستم نظریه‌ی حاکم در رابطه با آلزایمر همانی بود که توسط دکتر آلزایمر ارایه شده بود. به عبارتی همه‌ی پژوهشگران به این عقیده بودند که «بعضی» از مغزها دچار رسوبات مغزی یا پلاک (Plaque) می‌شوند و همین رسوبات باعث بیماری آلزایمر می‌شوند.
دکتر دیوید اسنودان (David Snowdon) مغزشناسِ از دانشگاه کنتاکی (Lexington) طی مشاهدات خود متوجه شد که نظریه‌ی دکتر آلزایمر صددرصد قابل دفاع نیست. به همین علت او در پی افرادی بود که از یک سو سن‌شان خیلی بالا می‌رود و از سوی دیگر از زندگی تقریباً یکسان و مشابه‌ای برخوردار هستند. سرانجام او توانست با «مدرسه خواهران نوتردام» (School Sister of Notre Dame) به توافق برسد. در این دیر یا مدرسه ۶۷۸ خواهر راهبه زندگی می‌کنند که جوانترین آنها ۸۰ سال عمر دارد. نوع زندگی همگی آنها تقریباً مشابه است: آنها سیگار نمی‌کشند، الکل نمی‌نوشند، بچه‌دار نشدند، اتاق‌هایی که در آن زندگی می‌کنند مشابه است، تغذیه‌ی آنها هم تقریباً مشابه است. همه‌ی این خواهران وصیت کردند که پس از مرگشان مغز خود را برای پژوهش‌های علمی به دکتر اسنودان و همکارانش هدیه بدهند.
دکتر اسنودان با کمک موسسات و دانشگاه‌های اروپا و آمریکا در همین رابطه دست به تحقیقات بزرگی زد. اولین مغزی که دکتر اسنودان مورد تشریح قرار داد متعلق به خواهر ماتیا گورس (Matthia Gores) بود که به هنگام مرگ ۱۰۴ عمر داشت. این خواهر روحانی تا زمان مرگش هیچگاه مشکل فراموشی نداشت. وقتی دکتر اسنودان مغز این خواهر را تشریح کرد دید که مغز او مملو از پلاک (رسوبات مغزی) است یعنی خواهر گورس «قاعدتاً» (طبق نظریه‌ تاکنونی) می‌بایستی در بدترین مرحله‌ی فراموشی خود می‌بود. همین قضیه بار دیگر توسط یکی دیگر از خواهران، برنادت، که ۸۵ سالش بود، اتفاق افتاد. خواهر برنادت جزو فعال‌ترین و سریع‌ الانتقال‌ترین راهبه‌ها بود. پس از تشریح مغز او دکتر اسنودان دید که مغز خواهر برنادت هم در مرحله‌ی نهایی آلزایمر قراد دارد. پژوهشگران دیگر نیز همین تجربیات را با افراد پیر دیگر داشتند.
نتایج زیر از جمع‌بندی آزمایشات دکتر اسنودان، انیسیتوی ماکس- پلاک و دیگر پژوهشگران می‌باشد:

۱- مغز «همه»‌ی انسانها به مرور زمان دچار رسوبات (پلاک) می‌شود و این مستقل از نوع زندگی یا نوع تغذیه رخ می‌دهد. بنابراین داشتن این رسوبات مغزی به خودخودی موجب بیماری آلزایمر نمی‌شود.

۲- کسانی که فعالیتِ مغزی دارند و در سنین بالا همین فعالیت را ادامه می‌دهند، کمتر دچار این بیماری می‌شوند. البته باید متذکر شد که «کتاب خواندن» (به عنوان یک کار روتین) جزو فعالیت مغزی محسوب نمی‌شود. فعالیت مغزی یعنی به چالش کشاندن مغز. به همین علت دولت کانادا یکی از راه‌های پیشگیری آلزایمر را در «آموزش زبان بیگانه» برای افراد پنجاه سال به بالا آغاز کرده است. زیرا آموزش زبان بیگانه در سنین بالا یکی از چالش‌های بزرگ مغزی است.

۳- طبق آزمایشات متعدد پژوهشگران مغز، بیماری آلزایمر در میان یک قشر اجتماعی از همه کمتر است: «نوازندگان موسیقی». نوازندگان موسیقی در یک آن دو کار را با هم انجام می‌دهند: کار فکری و کار جسمانی. کار جسمانی نوازندگان موسیقی با انگشتان دست صورت می‌گیرند یعنی با عضو یا اعضایی از بدن که در تکامل مغز انسان نقش اساسی داشته و دارند. از این رو، فراگیری یکی از آلات موسیقی به عنوان یکی از اساسی‌ترین راه‌های پیشگیری آلزایمر توصیه می‌شود.

۴- و مهمتر از همه: به حداقل رساندن استرس و فشارهای فکری. یکی از عوامل مهم و تعیین‌کننده در بروز بیماری آلزایمر استرس است. خواهران راهبه به واسطه‌ی زندگی بسیار متواضعانه‌ و ایمانی‌شان از حداقل استرس برخوردارند. به همین دلیل «فکر نکردن» یا «خاموش کردن مغز» که می‌تواند از طریق مدیتیشن (Meditation) کسب شود به عنوان یکی دیگر از راه‌های پیشگیری از آلزایمر نیز توصیه می‌شود.

*******

این مقاله اولین بار در 2 آذر 1388 در سایت خصوصی نویسنده منتشر شد: www.biniaz.net