• نمونه وار می گویم:
فرمانگزار ِ"اخلاق" می فرماید:
                        - "تو نخواهی کُشت!"
و"خواستن"،
       در اخلاق،
همان، همانا، "بایستن" است؛ ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
شنبه  ۱۷ مهر ۱٣٨۹ -  ۹ اکتبر ۲۰۱۰

 

Thou Shalt not kill*
این شعر را پیشکش می کنم به انسانیّت پیگیر و شکست ناپذیری که جانمایه ی شعر ِ ژاله خانم اصفهانی ست؛و از او شخصّیتی می سازد که شعر ِ همانندانم و من ،در آستانه ی آزادگی،سرفرازی،بی نیازی،آزادیخواهی،آبادی خواهی،شادی خواهی،دادجویی و مردم گرایی ی بیدار و سرشارش،تا جاودان سر به کرنش فرود خواهد آورد،با سپاس و ستایش.
درود بر بانوی بزرگوارِ شعر امروزِ ایران.
ا.خ

امّا ، شگفتا
       کانسان،
             در کردار
- به ویژه در دم های دلسپردگی و سر سپردگی ی خود به نیندیشیده های خویش،
                  که در آنها
                              انسان نیست،
                                        انبوهه ای رمه ست -
هنوز نیز
خود آنچنان است که،
                      در اندیشه،
از آنچنان بودن
همیشه رو گردان بوده ست و شرمسار،
همیشه.

نمونه وار می گویم:
فرمانگزار ِ"اخلاق" می فرماید:
                        - "تو نخواهی کُشت!"
و"خواستن"،
       در اخلاق،
همان، همانا، "بایستن" است؛
و "تو"
   "همه" ست و
          "همه" هستنی خدایی دارد:
یعنی که می توان نبوده گرفتش :
دُرُست همچون نور
             - گوهر ِ همه ی رنگ ها-

و یا سکوت
          - بستر ِ امکان ِ هر صدا-
که هست،
    گیرم بتوان
ندیده یا نا شنوده گرفتش.

و،پس ،"تو نخواهی کُشت"
                یعنی که"نباید کُشت".   
در این زمینه،
ولی
            "خواستن"
هنوز "بایستن" نیست؛
و "تو"
هنوز بس بسیار دور از "همه" ست:
که یعنی انسان
             -جز در پاره های وا رهیده ی خویش از گذشته های نیندیشیدن-
هنوز نیز
(همان که گفتم)
          انبوه ای رمه ست.
***

ببینید:


وقتی کسی کسی را می کُشد،
                               یا فرمان می دهد به کُشتن ِ او،
من جوشش ِ نهان ِ عاطفه ای را می بینم
در ژرفه ی سیاهی از من ِ او:

شاید که زخم ِ جانکاهی بوده ست از عشق،
                                       کهنه نا شونده و مرهم نا پذیر،
کز دیر
      غدّه ای سرطانی
                     از ناکامی
در ریشه های چرکینش
                        می رسته ست:
تا،خود،
به فرجامی از بی فرجامی،
و نا به چار و
نومیدوار،
          مرهم ِ فرجامین را
در مرگ ِ دوست
فرا جُسته ست.

یا،شاید،
انباره ای بوده ست از باروت ِ کین
که آذرخش ِ دشنامی،
                   یا جرقّه ی پیغامی،
یا
کبریت ِ اتّهامی ،
در ناگهان،
       برآن
          شرر افشانده ست:
و آن را
    به انفجار کشانده ست.
یا،
شاید،
    غولی بوده ست
یک چشم،
به نام ِ خشم،
که دل- دل ِ نداشته- را خارا کرده ست و
سوی دلی- چو خواب یا غفلت – بی سپر
تیری رها کرده ست.

یا،
شاید،
    دیو ِ هزار چشم ِ حسد
بر شادی و جوانی،
               یا زیبایی،
                  یا کامرانی،
یا هر چه یا چه های دیگری
                از نیک های زندگانی ی انسانی
پنداشته ست و داشته ست روا
                   این بد.

و، همچنین،
گاهی گرازی از آز،
                      یا
کفتاری از نیاز،
                   یا،
یا هر چه یا چه های دیگری از دخمه های جنگلی ی جنگ زار ِ درون است
کز فردی از تبار ِ انسانی
                   می سازد
                      یک جانی:
در لحظه ای که عاطفه
                فرمانگزار ِ کور و کر و نابکار ِ جنون است.



امّا
-و هر چه یا چه ها که باشد-
فرمانگزار ِ کُشتن،
باری،
خِرد نیست:
نه!
هرگز،
هرگز
   خِرد
گمراهگار ِ انسان
به سوی این بد نیست.


آری.
و،بی گمان،خِرد است
که شبچراغ ِ آن
       فرا برنده ی انسان از تاریکی ی غریزه،
                                 که یعنی
                                        از جهان ِ دام و دد است:
و در فروغ ِ اوست که انسان انسان است،
                               که یعنی
                                  داننده ی یگانه ی "نیک" و "بد" است.

"نیک" و "بد"،
         امّا،
         در تنهایی
            بی معناست:
و "فرد" انسان
            تنها
            با "دیگری" ست
که هستنی گشوده به "اخلاق" می یابد:
کز آنچه،در کسوف ِ خرد،
                        گاه گاه،
فرمانگزار ِ کور و کر و نابکار ِ جنون می شود
                                                       بری ست؛
و هستن ِ گشوده به "اخلاق ِ "اوست
                                     تنها
که خاستگاه ِ "ارزش" و " قانون" و "آرمان"
و،از همین رو،
در پیشگاه ِ داد،
       پذیرای داوری ست:
وین
یعنی که "انسان"
با"دیگران" است،
             در "جمع" است،
                            که "انسان" است:
و"جمع"
- هر جمعی از انسان-
                      خود
                        پیکری ست
که استخوان بندی ش ،
یا،
یعنی،
والاترین نمود
از گوهر ِ خردمندی ش،
                        بی گمان،
در هم تنیده ای ست
از سنجه های "ارزش" و "قانون" و "آرمان".

و،از همین رو،
وقتی که می بینم
          "جمع"
- هر جمع ِ سازمان گرفته ای از انسان-
فرمانگزار ِ کشتن ِ این یا آن "فرد" می شود،
من خون به رگهایم
               در سراسرِ تن
                            درد می شود؛
و پُرسشی نفسگیرم در تنگنای منگنه ی خویش می فشارد؛
و ابر ِ زهر است،
               انگار،
که از درون
          بر من
            می بارد.
تاریک می شوم.
             در می مانم:
کانسان چرا،چگونه،ست
که می تواند
بر خویشتن،
در خویشتن،
       کُنای و پذیرای این
                         - چگونه بگویم؟!-
                            بی خودانه ترین و فراددانه ترین بد باشد:
آن هم به نام ِ نامی ی "قانون"
که شکل می پذیرد از " بایستن" و معنا می گیرد از "نیکی"،
                                                                        تا

نمود ِ نابی
       از گوهر ِ خِرد باشد؟!



بیستم اوت ۱۹۹۴وسی یکم ۲۰۰۰
بیدر کجا