• با توجه به نقش هند و آفریقای جنوبی به عنوان قدرت های نوظهور و متمایل به جهان در حال توسعه، در بین اعضای جدید شورای امنیت، می توان انتظار یک رقابت فشرده تر در ساخت بین المللی برای ایجاد توازن در راس هرم قدرت جهانی را نیز داشت. قدرت تاثیرگذار هند و آفریقای جنوبی در چینش تازه شورای امنیت هم چنین به نفع روسیه و چین تمام خواهد شد ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
يکشنبه  ۲ آبان ۱٣٨۹ -  ۲۴ اکتبر ۲۰۱۰

شورای امنیت سازمان ملل متحد به عنوان قدرتمندترین نهاد بین المللی در تصمیم گیری های جهانی و لازم الاجرا بودن قطعنامه های آن از سوی تمامی کشورهای عضو این سازمان، همواره مورد توجه بوده است. از ۱۵ عضو این شورا تعداد ۵ عضو (آمریکا، روسیه، چین، فرانسه ، بریتانیا) به عنوان اعضای دائمی و دارای "حق وتو" می باشند و از ۱۰ عضو غیردائم دیگر هر سال تعداد ۵ عضو جدید جایگزین اعضایی که دوره دو ساله عضویت آنان سپری شده است، می شوند. هر چند که قدرت اصلی در این شورا بیشتر در دستان ۵ عضو دائم متمرکز می باشد ولی به جهت کسب رای اکثریت (۹ عضو) برای تصویب قطعنامه های شورای امنیت، اعضای غیردائم نیز از اعتبار ویژه یی برخوردار بوده و در مواقعی نقش تعیین کننده یی پیدا می کنند. عضویت در این شورا وزن و جایگاه اعضاء (دائم و غیردائم) در دوگانه تصمیم گیری های بین المللی و مصونیت نسبی داخلی را تا حدود زیادی تضمین کرده و برای اعضای غیردائم جهت کسب حداقل آرای دو سوم اعضای سازمان ملل متحد جهت ورود به این شورا، نشاندهنده عدم انزوا و اعتبار در ساخت جامعه جهانی تلقی می شود. تاکنون کمتر اتفاق افتاده است که قطعنامه یی علیه یک کشور در زمان عضویت در شورای امنیت در این نهاد مرجع صادر شده و یک عضو حتی غیردائم تحت فشارهای مضاعف و خردکننده قرار گیرد. اینکه دو سوم اعضای سازمان ملل متحد رای به عضویت یک کشور در چارت منطقه یی شورای امنیت برای تایید عضویت آن کشور در این شورا می دهند، حاکی از اعتماد و اعتبار نسبی آن در کسب مشروعیت جهت تصمیم گیری در این نهاد ذی نفوذ خواهد بود. از طرف دیگر در یک سیکل معکوس زمانی که می بایست قطعنامه های تنبیهی پیشین شورای امنیت در خصوص یکی از اعضای سازمان ملل متحد به واسطه حل و فصل موضوع با قطعنامه دیگر این شورا بلاموضوع گردد، رای مثبت و مطلق هر ۱۵ عضو شورا در این پرونده الزام آور خواهد بود. به همین دلیل چنانچه یک عضو غیردائم نیز رای منفی در این خصوص صادر کند توافق شورای امنیت جهت الغای قطعنامه قبلی منتفی است که این وضعیت اعتبار و قدرت عضو حاضر در این شورا را دوچندان می کند. هم چنین ورود به شورای امنیت برای کشورهای در حال توسعه به لحاظ اثبات ثبات سیاسی در کشور و عدم انزوا در جامعه جهانی ابزار بسیار مناسبی برای ترغیب سرمایه گذاری و گسترش مناسبات سیاسی – اقتصادی با جهان بیرونی است که این خود موجب جهش نسبی در وضعیت رشد و توسعه همه جانبه تلقی خواهد شد. به واسطه کارکرد بسیار مبسوط و تعیین کننده ی شورای امنیت، هر زمان که چینش کشورهای غیردائم این شورا به سمت ورود و عضویت کشورهای قدرتمند در ساخت بین المللی جهت گیرد به همان میزان نیز اعتبار قطعنامه های صادر شده بالاتر و بالانس قدرت متکثر در این نهاد از موازنه مطلوب تری برخوردار است. اصولا واقعیت قدرت در ساخت بین المللی تنها در یک مسیر موازی و خط کشی شده عبور نمی کند که تمام قدرت شورای امنیت را تنها بر اساس صاحبان حق وتو تحلیل کرد چرا که اراده نسبی اعضای غیردائم نیز در موقعیت تمایل اکثریت آنان در مقابل اعضای دائم می تواند پرونده های مطرح شده را در مسیر متفاوتی قرار دهد. اینکه گفته می شود شورای امنیت "حیاط خلوت" ایالات متحده محسوب می شود بیش از هر چیز ناشی از هژمونی قدرت این کشور و نفوذ آن بر اعضای غیردائم است که در شرایط حضور قدرت های بزرگ و تاثیرگذار در مجموعه اعضای غیردائم تا حدودی کاهش خواهد یافت.                                          
در هفته گذشته رقابت بین آلمان، پرتقال و کانادا برای عضویت در شورای امنیت در دور اول موجب شد تا برلین با کسب ۱۲٨ رای در همان دور اول انتخاب شده و در دور دوم نیز پرتقال با رای دو سومی اعضای سازمان ملل متحد موفق به شکست کانادا شود. قبل از آن نیز هند به نمایندگی از منطقه آسیا، آفریقای جنوبی از منطقه قاره سیاه و کلمبیا از آمریکای لاتین برای ورود به شورای امنیت مجوز لازم را کسب کرده بودند. هم اکنون از ۵ عضو جدید شورای امنیت ٣ عضو آن هر کدام غول های های منطقه یی و قدرت های نوظهوری می باشند که در اصلاحات آینده شورای امنیت، سودای عضویت دائمی آن را در سر می پرورانند. ورود هم زمان این کشورهای قدرتمند، موقعیت و جایگاه اعضای غیردائم را در تصمیم گیری های شورای امنیت در مقابل اعضای دائم به میزان زیادی افزایش داده و این نهاد تصمیم گیر را در موقعیت برتری قرار می دهد. هم چنین حضور این مدعیان در طی یک دوره دو ساله در ساخت شورای امنیت در بحبوحه بحث تغییر و اصلاح این نهاد می تواند تجدیدنظر در موقعیت سنتی شورا و افزایش اعضای دائم را وارد فاز جدید و تسهیل کننده تری گرداند. از طرف دیگر ورود این اعضای جدید در این شرایط خاص تا حدودی مسیر عضویت دائم آنان در مقابل مدعیان بالقوه دیگر چون ژاپن از آسیا، کانادا از قاره امریکا، نیجریه از آفریقا و ایتالیا از اروپا را افزایش خواهد داد. تجمع قدرت های جدید در کنار قدرت های دائم و سنتی در شورای امنیت، ضریب قدرت اکتیو و موازنه قدرت در این نهاد تصمیم گیر را گسترش داده و به همان میزان قدرت اعمال هژمونی یکجانبه عضو قدرتمندتر را کاهش می دهد. در چنین شرایطی یک توازن حداقلی در اعمال قدرت اعضای دائم سنتی با گروه غیردائم ها برقرار می شود که هر چند هم وزن نخواهد بود اما فاصله موجود را به میزان زیادی کاهش خواهد داد. با توجه به نقش هند و آفریقای جنوبی به عنوان قدرت های نوظهور و متمایل به جهان در حال توسعه، در بین اعضای جدید، می توان انتظار یک رقابت فشرده تر در ساخت بین المللی برای ایجاد توازن در راس هرم قدرت جهانی را نیز داشت. قدرت تاثیرگذار هند و آفریقای جنوبی در چینش تازه شورای امنیت هم چنین به نفع روسیه و چین تمام خواهد شد چرا که موازنه یک طرفه دوقطبی موجود در شورای امنیت را دگرگون کرده و حیاط خلوت را گذشته را به یک بیرونی بسیط تر نزدیک می کند.