اخبار روز: www.iran-chabar.de
پنج‌شنبه  ۱٨ آذر ۱٣٨۹ -  ۹ دسامبر ۲۰۱۰

نگارنده همانند سایر اشخاص مستقل و عدالتخواه وهمینطور متفکران و آزادی خواهان جهان براین باور است که آزادی درعین حال که گوهر وجود هر فرد را تشکیل میدهد بارزترین عنصر تمایز انسان از سایر جانداران نیز میباشد. بر اساس همین معیار است که آزادی در حقیقت حق انتخاب و تعیین سرنوشت خود بدون آنکه حقوق و آزادی دیگران را سلب کند مفهوم پیدا میکند. حکومت فرقه نیز درست در راستای همین معیار بوجود آمد اما ددمنشهای تاریخ توان تحمل آنرا نداشتند.

سرزمین آذربایجان و ملت ترک آذربایجانی در برهه های تاریخ بارها شاهد تاخت و تاز و جنایتهای حکمرانان قتدار و اشغالگران ظالم بوده اما هرگز اراده آزادیخواهانه آنها به زانو در نیامده است. چنانچه به تاریخ صد ساله اخیر ایران نگاه کوتاهی بیندازیم بروشنی خواهیم دید که آذربایجان همیشه سنگر دفاع در مقابل ناعدالتیها بوده و جنبشهای آزادیخواهانه متعددی از این دیار بر خواسته است. لذا بدنبال نهضتهای آزادیخواهانه مشروطیت و خیابانی تعجب آور نبود که جنبش ۲۱ آذر برهبری میرجعفر پیشه وری در آذربایجان رخ داد. روز چهارشنبه ۲۱ آذر سال ۱٣۲۴ شمسی مجلس ملی آذربایجان آقای سید جعفر پیشه وری رهبر فرقه دموکرات آذربایجان را مسئول تشکیل دولت خودمختار تعیین کرد و درست یکسال بعد دولت آقای پیشه وری با داخل شدن ارتش شاهنشاهی به تبریز انحلال یافت. بموازات جنگ جهانی دوم و ورود ارتش سرخ به مناطق شمالی ایران شرایط سیاسی کشور بکل تغییر یافت.

آقای پیشه وری که خود گرایشهای مارکسیستی داشت و از نزدیک با افکار پان فارسیستی و شونیستی رهبران حزب توده آشنائی قبلی داشت بر این باور بود که دولت مرکزی و احزاب سیاسی بخصوص حزب توده علاقه چندانی به حل مشکلات آذربایجانیها ندارند. پیشه وری با این باورکه جنبش کمونیستی ایران، بخصوص حزب توده نمیتواند سخنگوی راستین منافع ملت آذربایجان باشد با دو تن از اعضای سابق حزب کمونیست دکتر جاوید و آقای کاویان اعلام تشکیل سازمان جدیدی بنام فرقه دموکرات آذربایجان در تبریز میکند و در نخستین بیانیه خود اعلام میکنند که فرقه طرفدار باقی ماندن آذربایجان تحت حاکمیت ایران هست، اما خواستار:
ـ استفاده زبان آذربایجانی در کنار زبان فارسی در مدارس و ادارات دولتی در آذربایجان
ـ صرف درآمدهای مالیاتی محلی برای رشد و توسعه خود منطقه
ـ تشکیل انجمنهای ایالتی مقرر در قانون اساسی ایران

بدنبال تشکیل نخستین کنگره فرقه در تبریز شرکت کنندگان خواهان حق تعیین سرنوشت آذزبایجان بوسیله مجالس ایالتی و ولایتی و همینطور ایجاد سازمان نظامی از داوطلبان مسلح جهت حفظ حقوق آذربایجانیها در صورت عدم پاسخ مطلوب از طرف دولت مرکزی به مطالباتشان میشوند. بدنبال آن فدائیان آذربایجان با دستیابی به سلاحهای سبک از ارتش سرخ، بدون خونریزی به تصرف شهرهای آذربایجان یکی پس از دیگری آغاز میکنند.

در عرض حکومت یکساله، فرقه موفق به اصلاحات گسترده ای در آذربایجان شد.
ـ نخستین بار در تاریخ ایران زنان از حق رای برخوردار شدند
ـ نخستین اصلاحات ارضی توسط فرقه اجرا شد
ـ تنبیه بدنی ممنوع شد
ـ قانون جامع کار به تصویب رسید
ـ شوراهای نظارت بر کار نهادهای دولتی تاسیس شد
ـ با گشودن فروشگاههای دولتی قیمتهای مواد غذایی ثابت ماند
ـ کلاسهای سوادآموزی، مدارس و دانشگاه بزبان آذربایجانی تاسیس شد
ـ درمانگاههای رایگان در اختیار مردم قرار گرفت
ـ خیابانها آسفالت کشی شد و همچنین یک ایستگاه رادیویی تاسیس شد

جالب توجه این است که اصلاحات فرقه چنان گسترده بود که حتی مخالفانشان قبول کردند که خدمات یک ساله فرقه بیش از کارهای دوران بیست ساله رضاشاه بود. متاسفانه با آن همه اصلاحات، حکومت فرقه همچنان در صحنه سیاست ضعیف باقی ماند و در میان حکومت مرکزی، چپ گرایان تهران و دولت شوروی همواره در بحث و جدال بسرمیبرد. استالین حکومت خودمختار فرقه آذربایجان را بعنوان مهره ای در سیاست جهانی مینگریست. حزب توده با دودلی به حکومت خود مختار پیشه وری مینگریست. دولتهای غربی و دولت مرکزی ایران خواستار نابودی حکومت ملی خلق آذربایجان بودند. امریکائیان سخت نگران توسعه نفوذ کمونیستها در ایران بودند و بخاطر آن ارتش شاه را به خودرو، تانک، سلاحهای سنگین و مشاوران نظامی مجهز میکردند در حالی که روسها با نمایندگان تهران در مورد امتیاز نفت شمال و خلع سلاحهای سنگین از آذربایجان به داد و ستد میپرداختند. بدین صورت بر اساس سیاستهای پشت صحنه ابرقدرتها و سازش تهران با مسکو فدائیان آذربایجانی دسترسی به سلاح سنگین پیدا نکرد و در نتیجه تعدادی از روسای فرقه زیر فشار شوروی پیشنهاد خروج از آذربایجان و سازش با دولت مرکزی نمودند وبدین ترتیب ارتش شاه بدون ممانعت جدی به طرف تبریز راه افتاد و در ۲۱ آذر وارد شهر شد.

هزاران نفر از اعضای فرقه به انواع گوناگون جان باختند ویا از دیار خود فراری شد.

جاوید باد خاطره شهدای نهضت ۲۱ آذر