• بیش از یک میلیون حاشیه‌نشین در اطراف کلانشهر تهران که فقط به جنوب شهر هم محدود نمی شود، زنگ خطر را برای مسئولان دولتی به صدا درآورده است ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
پنج‌شنبه  ۱۶ دی ۱٣٨۹ -  ۶ ژانويه ۲۰۱۱

تهران امروز: بیش از یک میلیون حاشیه‌نشین در اطراف کلانشهر تهران وجود دارد. افزایش حاشیه نشینی در حاشیه و حریم شهر تهران، زنگ خطر را برای مسئولان دولتی به صدا درآورده است. به گفته سیدصباح الدین متقی، مدیر کل حریم شهرداری تهران، برای جلوگیری از ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم شهر تهران، به تمامی مناطق دارای حریم اعلام شده است تا در مدخل‌های ورودی به منطقه پوشش فضای سبز و درختکاری داشته باشند که این کار برای جلوگیری از افزایش بی‌رویه شهر انجام می‌شود.
این هشدارهای مدیرکل حریم شهرداری تهران در شرایطی مطرح می‌شود که در جلسه علنی سه شنبه شورای شهر هم علیرضا باقری دبیر شورایاری منطقه ۲۰ نسبت به افزایش حاشیه نشینی و چاره اندیشی مسئولان برای رفع این معضل و افزایش معضلات در حاشیه شهرری گزارشی ارائه کرد.
دبیر شورایاری منطقه ۲۰ وجود بافت فرسوده، نبود آب شرب آشامیدنی و عدم رسیدگی به امکانات بهداشتی و پزشکی بیمارستان‌های شهرری را نتیجه عدم توجه فرماندار شهرری به افزایش بی‌رویه حاشیه نشینی در این منطقه دانست. این مشکلات در حالی مطرح می‌شود که فرجی فرماندار شهرری در این خصوص حاضر به پاسخگویی به خبرنگار تهران‌ امروز نشد.

افزایش کمربند سبز حریم شهر تهران
به اعتقاد کارشناسان شهری یکی از مشکلات توسعه شهرنشینی در اطراف کلانشهر تهران، بحث حاشیه‌نشینی و اسکان‌های غیررسمی در اطراف این شهر است. براساس آمارهای سال ٨٨ مرکز آمار ایران، میزان حاشیه‌نشینی در تهران نسبت به ٣۰ سال گذشته افزایش داشته است. سیدصباح الدین متقی، مدیر کل حریم شهرداری تهران تاکید می‌کند که افزایش حاشیه نشینی در تمام نقاط تهران دیده می‌شود.
براساس گزارش‌هایی که مدیرکل حریم شهرداری تهران ارائه می‌دهد اگر از بحث افزایش حاشیه نشینی در چهاردانگه، کرج و اسلامشهر بگذریم اما این مسئله در شهرری و حتی در مناطق شمالی مانند امامزاده قاسم که اسکان‌های غیررسمی در آنجا به‌وجود آمده، مشکلات زیادی را برای ساکنان این مناطق به‌وجود آورده است.
متقی در ادامه صحبت‌های خود به روستای مرتضی گرد که در حریم شهر تهران قراردارد و ساخت و سازهای غیراصولی و غیررسمی در آن صورت می‌گیرد، اشاره می‌کند و می‌گوید: «تا جایی که در دست شهرداری است اجازه ساخت و ساز نمی‌دهد اما در داخل روستا برای ساخت و سازها از دهیاری اجازه دریافت می‌کنند.» مدیرکل حریم شهر تهران در حال حاضر تنها راه چاره حل این مشکل را در محدوده حریم شهر تهران، توسعه کمربند فضای سبز در اطراف شهر می‌داند و تاکید می‌کند که بعد از این اقدام می‌توان برای حل این مشکل چاره‌اندیشی و مشکل اسکان‌های غیرقانونی را برطرف کرد.

اتصال روستاهای اطراف به تهران
در شرایط کنونی یکی از مشکلات افزایش حاشیه نشینی در اطراف شهر تهران، افزایش ساخت و سازهای غیر مجاز و غیرقانونی است که باید با افراد متخلف برابر قانون برخورد شود.
از سوی دیگر رشد جمعیت نه تنها در تهران بلکه در روستاهای اطراف این کلانشهر نیز رشد بادکنکی دارد و اولین آسیب این پدیده در حریم شهر، ایجاد اسکان‌های غیررسمی است. این مشکل در روستاهای شهرری که اغلب آنها در حریم تهران قرار دارد به خوبی مشهود است.
دادن مجوزهای بی‌رویه توسط دهیاری‌ها در این روستاها آن هم خارج از اصول کلی طرح هادی، ‌این روستاها را از قالب سنتی خود خارج کرده به گونه‌ای که نه می‌توان به این مکان‌های جدید روستا گفت و نه شهر. مصباح الدین متقی، مدیر کل حریم شهرداری تهران تذکر می‌دهد که متاسفانه بعضی از روستاها به شهر وصل شده و به نظر می‌رسد مسئولان باید برای رفع این موضوع چاره‌اندیشی کنند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که حاشیه‌نشین‌ها غالبا از شهرستان‌ها آمده و در اطراف تهران سکونت کرده‌اند. این افراد قطعه زمینی را بسیار ارزان خریداری کرده و بعد در آن سکونت کرده‌اند و سپس همشهری‌ها و هم روستاهایی خود را برای اسکان دعوت کرده و در آنجا ماندگار شده‌اند.
متقی به مخاطراتی که حاشیه‌نشینی برای کلانشهر تهران دارد اشاره می‌کند و می‌گوید: «طبق بررسی‌های صورت گرفته اسکان‌های غیررسمی غیر اصولی ساخته شده و بحث‌های فنی و ضوابط شهرسازی در آنها رعایت نشده است. به عنوان نمونه در تپه امامزاده قاسم مشاهده کردیم که ستون‌های یک ساختمان چهارطبقه با نبشی ایجاد شده است و در صورتیکه زلزله رخ دهد این نقاط به شدت آسیب‌پذیر خواهند بود.»
با توجه به اینکه این نقاط جمعیتی منفصل از شهر تهران هستند اما همچنان از خدمات شهرداری استفاده می‌کنند، متقی در این باره می‌گوید: «در مرحله اول این طرح قیام‌شهر، خاورشهر و مسگرآباد را ساماندهی می‌کنیم.» او امیدوار است که کار درختکاری مدخل‌های ورودی شهر در این نقاط آغاز شود.
براساس برآوردهای انجام شده طول کمربند سبز تهران ۱۰۰ کیلومتر است و همچنین قرار است به عرض ۵ تا ۲۰ کیلومتر درختکاری در محدوده حریم انجام شود تا از ساخت و ساز غیرقانونی و افزایش بی‌رویه شهر جلوگیری شود.

فرمانداری به حاشیه شهرری توجهی ندارد
«قبل از اینکه از شهرری جنازه جمع کنید، برای بافت‌فرسوده فکری بکنید». این جمله بخشی از گزارش علیرضا باقری دبیر شورایاری منطقه ۲۰ در صحن علنی شورای شهر است که اعضای شورای شهر تهران را خطاب قرار داده بود.
باقری در مورد افزایش پدیده حاشیه نشینی در شهرری،‌ فرمانداری را مسئول می‌داند و به خبرنگار روزنامه تهران‌امروز می‌گوید: «رسیدگی به مسائل حاشیه شهرری جزو وظایف فرمانداری است که متاسفانه فرمانداری شهرری قادر به رفع این مشکل نیست.»
او با اشاره به اینکه در شهرری تنها فرمانداری به جدایی ری از تهران فکر می‌کند، ادامه می‌دهد: «زمانی که شهرری از تهران جدا شود، فرمانداری برای تامین هزینه‌های آن به دادن مجوز برای ساخت و ساز در شهرری روی می‌آورد که نخستین ارمغان آن برای مردم شهرری از بین رفتن حریم و افزایش ساخت و سازهای غیرمجاز است.»
رویکرد سیاسی فرمانداری در مقابل مدیریت شهر و شورایاری‌ها در شهرری به گونه‌ای است که مسئولان فرمانداری با توجه به درخواست‌های مکرر شورایاران برای برگزاری جلسات مشترک بدون جواب مانده و اکثر نامه‌ها به بایگانی فرمانداری سپرده شده است.
کاظم افخم دبیر شورایاری محله عباس آباد نیز در این باره به روزنامه تهران‌امروز می‌گوید: «با توجه به اینکه ٣۰ روستا در حریم شهرری وجود دارد، به دلیل ساخت و سازهای غیرمجاز و خارج از ضوابط طرح هادی دیگر نمی‌توان عنوان روستا را به این مناطق داد. این روستاها تنها به سکونتگاهایی تبدیل شده که جذب کننده مهاجران شهرهای دیگر به شهرری است.»
ارائه گزارش علیرضا باقری دبیر شورایاری منطقه ۲۰ در جلسه شورا هرچند با واکنش پروین احمدی‌نژاد روبه‌رو شد اما خسرو دانشجو، سخنگوی شورای اسلامی شهر تهران با تاکید بر علمی نبودن جداسازی ری از تهران گفت: «شهرهایی مثل تهران، اسلامشهر، شهر قدس و گرمدره که بر یکدیگر تاثیرگذار هستند باید مدیریت‌شان یکپارچه و به صورت هماهنگ انجام شود.»
او در جمع خبرنگاران صحبت‌های خود را اینگونه ادامه داد که من به عنوان یک شخص و کسی که تحصیلاتم در این رشته است قطعا با جدایی ری از تهران مخالفم، اکنون نیز مدیریت شهری در دنیا از طریق علمی پیگیری می‌شود و این علم دلالت بر این ندارد که یک شهر واحد را تقسیم و تکه تکه کرده و فکر کنیم هر تکه می‌تواند به زندگی خودش با موفقیت ادامه دهد.