اخبار روز: www.iran-chabar.de
دوشنبه  ۲۷ دی ۱٣٨۹ -  ۱۷ ژانويه ۲۰۱۱

گویا برای سریال غم انگیز سقوط هواپیما در ایران قسمت پایانی متصور نیست.
هر بار پس از سقوط یک هواپیما و کشته و زخمی شدن انسانهای بی گناه در پس این فاجعه ناگهان بحث امنیت پرواز و وضعیت هواپیماهای مسافربری در کشور مطرح و چند هفته ای علاوه بر قرار گرفتن بر صدر اخبار و گزارشات
رسانه های جمعی، در هر کوی و برزنی شاهد صحبت و ارائه تحلیل‌های مختلفی از جانب عامه مردم هستیم.
کارشناسان و صاحب نظران مختلفی در خصوص علل و عوامل این رخداد
تاسف برانگیز به اظهار نظر می پردازند و آنها که کمی آتش‌شان تند تر است مباحثی بی فایده چون تذکر و استیضاح وزیر راه و ترابری را نیز پیش می کشند، ولی کافی است چند روزی از ماجرا بگذرد تا این حادثه نیز در همان قفسه خاک گرفته پرونده های قبلی بایگانی شود.
باز در انتظار حادثه ای دیگر می مانیم تا این بار نوبت کدامین بندگان بی گناه خداست تا تکه‌های جنازه شان را در داخل کیسه پلاستیکی به خانواده های داغدارشان تحویل دهند.
دوباره ماجرا آغاز می شود، ابتدا کمی مرثیه سرایی و بعد کارشناسان محترم و مباحث فنی در خصوص امنیت پرواز و بحث استیضاح و استعفای وزیر و خلاصه روز از نو و روزی از نو.
در مورد تمام این وقایع غم انگیز، علت ثانوی هرچه باشد و هرچه اعلام شود؛ از اشتباه خلبان گرفته تا نقص فنی و از شرایط جوی تا از رده خارج بودن هواپیماها، بی تردید علت العلل موجود ضعف سیستم مدیریتی است. مدیرانی که نه از وقایع حتی خم به ابرو می آورند و نه گامی برای اصلاح آن بر می دارند و یا دست کم نشانی از توجه به آن چه که رخ داده است بروز می دهند. همان هایی که بنرهای تبلیغاتی مزین به تصاویرشان صبح حادثه بر در و دیوار محل حادثه نصب می گردد و در عین حال از مرگ مظلومانه ٨۰ نفر هموطن بی گناه با "خوشبختانه تلفات کم بود" یاد کنند.
مدیرانی که ٣۰% حوادث هوایی دنیا برای کشوری که ۱% جمعیت جهان را دارد "کم" می دانند و هیچ گاه پاسخ نمی دهند که هواپیمای با قدمت ۴۰ ساله چرا همچنان مورد استفاده قرار می گیرد و با وقاحت تمام علت پرواز هواپیما در شرایط بد جوی را "فشار مسافران" می دانند.

کافی است عبارت "تاریخچه سانحه هوایی در ایران" را جستجو کنید تا با آمار باورنکردنی از کشته شدگان سقوط هواپیما در طی سالیان اخیر روبه رو شوید.
من در اینجا آمار سقوط هواپیما در ده سال اخیر را به عنوان نمونه آورده ام با این توضیح که در همین سالها ده ها مورد سقوط هواپیماهای نظامی و آموزشی نیز رخ داده که منجر به کشته شدن تعدادی دیگر از هموطنانمان گشته است.
۱۹ دی۸۹ یک فروند هواپیمای مسافربری بویینگ ۷۲۷ که از تهران - ارومیه با ۱۰۴ سرنشین در نزدیکی ارومیه سقوط کرد و ۷۸ نفر کشته و ۲۶ نفر هم مجروح شدند.

۴ بهمن ۸۸:یک فروند توپولف تی یو-۱۵۴ با ۱۵۷ مسافر پس از فرود روی باند فرودگاه مشهد آتش گرفت و ۴۲ تن از مسافران به بیمارستان منتقل شدند.
۲۴تیر ۸۸:سانحه مرگبار توپولف تی یو-۱۵۴ متعلق به هواپیمایی کاسپین ۱۶۸ کشته برجای گذاشت.
۲ مرداد ۸۸: پرواز تهران به مشهد در فرودگاه مشهد، در هنگام فرود از باند خارج شد و به دیوار فرودگاه برخورد نمود. در این حادثه حداقل ۱۷ نفر (۳ مسافر و ۱۴ خدمه پرواز) کشته و ۲۰ نفر نیز مجروح شدند.
۲۴ تیر ۸۸:یک فروند هواپیمای مسافربری از نوع توپولف تی یو-۱۵۴ که عازم ارمنستان بود دقایقی پس از بلند شدن از فرودگاه امام خمینی تهران در در ۱۲ کیلومتری جنوب قزوین سقوط کرد که منجر به کشته شدن تمامی ۱۶۸ نفر سرنشین (مسافر و خدمه)این هواپیما شد.
۲۷ بهمن ۸۷: هواپیمای مسافربری ایران ۱۴۰ در حوالی فرودگاه شاهین شهر اصفهان سقوط کرد و تمامی پنج سرنشین هواپیما جان باختند.
۳ شهریور ۱۳۸۷: سقوط هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ ایرانی در اجاره شرکت هواپیمایی آیتک ایر قرقیزستان با ۹۰ مسافر که ۷۰ نفر از آنان جان باختند.
۱۰ شهریور ۱۳۸۵ سقوط هواپیمای توپولوف-۱۵۴ شرکت ایران ایرتور در مسیر بندر عباس-مشهد در حال حرکت بود. این هواپیما حامل ۱۴۸ مسافر بود. در این حادثه ۲۸ نفر کشته و ۵۰ نفر زخمی شدند.
۱۹ دی ۱۳۸۴ یک هواپیمای فالکن-۲۰ متعلق به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در شمال غرب ایران سقوط کرد و تعدادی از مقامات ارشد سپاه، کشته شدند.

۱۵ آذر ۱۳۸۴: یک فروند هواپیمای سی-۱۳۰ ارتش ایران که حاوی خبرنگاران و پرسنل ارتش بود، بر روی منطقه‌ای مسکونی در تهران سقوط کرد که بیش از ۱۱۰ کشته برجای گذاشت.
بهمن ۱۳۸۲: یک فوکر-۵۰ در هنگام فرود آمدن در فرودگاه شارجه به زمین برخورد کرد و ۴۳ نفر از ۴۵ مسافر آن کشته شدند.

۲۷ اردیبهشت ۱۳۸۲: هواپیمای یاک-۴۰ از شرکت فراز قشم در نزدیکی ساری سقوط کرد و طی آن ۳۰ نفر کشته شدند.

۳۰ بهمن ۱۳۸۱: یک ایلیوشین-۷۶ در ارتفاعات استان کرمان سقوط کرد و تمام ۲۷۶ سرنشین آن جان باختند.

۲ دی ۱۳۸۱: یک آنتونوف ۱۴۰ اوکراینی به کوهی در مرکز ایران برخورد کرد و ۴۹ نفر از سرنشینان آن کشته شدند.

۲۳ بهمن ۱۳۸۰: هواپیمای توپولوف-۱۵۴ شرکت ایران ایرتور در نزدیکی خرم‌آباد با کوه برخورد کرد و ۱۱۹ نفر کشته شدند.

ناگفته نماند که سقوط هواپیمای نظامی در کرمان با ۲۷۶ کشته بزرگترین سانحه هوایی جهان بین سال‌های ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۴ میلادی بوده‌است.

حال با توجه به آن چه گفته شد به نظر می رسد در سکوت و بی عملی مسئولان بی کفایت دولتی این بار مردم باید وارد عمل شوند و تکلیف خود با چنین فجایعی را روشن نمایند.
تحریم مسافرت از طریق خطوط هوایی توسط خانواده ها با هدف به چالش کشیدن دولت و مسئولان حمل و نقل هوایی کشور می تواند واکنش مناسبی از سوی مردم به بی کفایتی متولیان امر باشد.

این پیشنهاد از چند جنبه قابل بررسی است:
اول آن که از سویی مردم با جایگزین کردن سفرهای زمینی به جای مسافرت‌های مخاطره آمیز هوایی حتی الامکان به حفظ جان خود می پردازد که بدیهی ترین و عقلانی ترین اقدام هر فردی برای پرهیز از وارد آمدن آسیب جسمی به خویش است و از سویی دیگر با تحریم استفاده از هواپیما چالش بزرگی را بر سر راه دولت و مسئولان بی مسئولیت حمل و نقل هوایی کشور پدید خواهند آورد.
همچنین روند نا عادلانه اقتصادی حاکم بر صنعت هوایی کشور را نیز به چالش می کشند. در همه جای دنیا انواع مختلف از پرواز وجود دارد و مسافران با توجه به شرایطشان از مناسب ترین آن استفاده می کنند اما نگاه انحصاری به صنعت هوایی در ایران شرایط ظالمانه ای را بر مسافران تحمیل می کند؛ ناگفته نماند که شرکت های هواپیمایی در ایران یا دولتی‌اند یا در انحصار نهادهای نظامی .
هدف از این طرح و تلاش برای فراگیر کردن آن در یک بعد وادارکردن دولتی است که پول نفت و سایر منابع مالی ایران را به صورت نامشروع استفاده
می کند به تجهیز ناوگان هوایی، اصلاح ریشه ای مدیریتی و شکستن انحصار ظالمانه در حق مسافران.
اما در بعد دیگر که اهمیت بیشتری دارد این تحریم می تواند ادامه نافرمانی های مدنی باشد که پس از کودتای انتخاباتی ۲۲ خرداد توسط معترضین صورت گرفت.

مبارزات منفی نظیر:
- شعار نویسی بر روی اسکناس که این حرکت واکنش برخی مقامات را نیز برانگیخت و از بانک مرکزی خواسته شد تا این اسکناس‌ها را از چرخه پولی کشور حذف کنند.
- تحریم صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران شامل : نگاه نکردن برنامه‌ها و اخبار تلویزیون دولتی و تحریم و نخریدن کالاهای تبلیغ شده در تلویزیون دولتی

-تحریم ارسال پیامک از طریق تلفن همراه که ضربه های مهلکی بر سیستم مخابراتی کشور وارد کرد.

ناگفته پیداست که روش های مبارزه اقتصادی مهمترین روش های ضربه مستقیم به دولت کودتاست ، که البته برای اثر بخش بودن آن همکاری قاطبه مردم مورد نیاز است.
تجربه استفاده از این تاکتیک های مبارزاتی نشان داد که اگر طراحی ها هوشمندانه باشد و با اقبال عمومی روبه رو شود تا چه اندازه می تواند دولت را وارد بحران‌های بیش از پیش نماید به ویژه با توجه به تحریم های اقتصادی که شامل فروش هواپیما و قطعات یدکی آن نیز می شود عدم استفاده از هواپیما بی شک ضربه های جبران ناپذیری به دولت وارد خواهد آورد و از سوی دیگر هر کدام از افرادی که به این تحریم سراسری بپیوندند در صورت توبیخ مسئولان اداره،کارخانه،دانشگاه و یا موسسه ای که در آن مشغول به کار هستند توجیه منطقی خواهند داشت.
به عنوان مثال افرادی که باید به ماموریت های مختلف اداری بروند و یا اساتید پروازی و دانشجویان می توانند علت غیبت یا تاخیر خود برای حضور دردانشگاه و محل ماموریت را فقدان امنیت جانی و وضعیت اسفبار هواپیماهای کشور و بیم رخ دادن حادثه اعلام نمایند که به همین دلیل ترجیح می دهند از طریق زمینی سفر کنند.

از سوی دیگر تجربه نشان داده است که موفقیت های مقطعی در این نافرمانی های مدنی بسیار روحیه بخش و امید آفرین برای تداوم جنبش اعتراضی مردم ایران خواهد بود.
بی شک ایده تحریم سراسری استفاده از هواپیما در ایران با توجه به فضای رخوت و سستی حاکم بر جامعه همچون طرح های مشابه پیشین در سال گذشته که فضای جامعه آماده هرگونه اقدام اعتراض آمیز عملی برای مقابله با محفل کودتا بود به سادگی امکان پذیر نخواهد بود و پیش نیاز آن تشیکل کارزاری سراسری و حمایت فعالین سیاسی و کنشگران جامعه برای آگاهی عموم خانواده‌ها در انجام این نافرمانی مدنی به قصد ضربه به دولت نامشروع و بی کفایت احمدی نژاد خواهد بود.
به نطر می رسد در صورت استقبال گسترده از این تحریم سراسری و پوشش مناسب اخبار این چالش مردم معترض با دولت بر سر بحران حمل و نقل هوایی کشور بر خلاف طرح های مشابه پیشین نظیر تحریم اس ام اس یا خرید کالاهای تبلیغی صدا و سیما و اسکناس نویسی این بار بازتاب مناسب تری در رسانه های بین المللی داشته باشد.

محمد صادقی
عضو سازمان دانش آموختگان ایران(ادوار تحکیم وحدت)