• کارگران به مدیریت اعتماد ندارند و میخواهند خود دست بکار شوند. در همین روزها بحث های داغی میان کارگران در همین رابطه در جریان است. پیشنهاد من این است که کارگران خود اقدام به تشکیل کمیته پیگیری حوادث ناشی از شرایط کار در کارخانه ایجاد کنند. این کمیته بلافاصله به کمک کارشناسان مسائل کارگری و تعدادی وکیل گزارشی جامع از حوادث کار, از جمله حادثه اخیر, تهیه کرده و بر مبنای آن خواستار تحقق نتایج این تحقیق شود ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
شنبه  ۹ بهمن ۱٣٨۹ -  ۲۹ ژانويه ۲۰۱۱

جان باختن و مصدومیت کارگران
روز سه شنبه, 5 بهمن, ساعت 23:30, یک کامیون بنز وایلر, متعلق به یک شرکت پیمانکار شرکت ایران خودرو, در حال جابجایی وسایل اسقاطی داخل کارخانه, مقابل درب وردوی شماره 9, ابتدا با دو خودرو برخورد کرده و سپس صف کارگرانی که با پایان شیفت کار, در حال سوار شدن به سرویس کارخانه بوده اند را زیر گرفته و بنا به گزارشهای رسمی 4 نفر از کارگران بلافاصله جان باخته و 13 نفر مصدوم به بیمارستان منتقل می شوند. منابع غیر رسمی خبر از کشته شدن تعدادی از مجروحین داده اند که تابحال مورد تایید نگرفته است. اسامی جان باختگان این حادثه عبارتند از: مصطفی خضری, سعید شفیع خانی, میر حسین حسینی و ولی رحمانی.

این فجایع چرا؟
مدیر عامل کارخانه, جواد نجم الدین, ابتدا خواب آلودگی و بعدا بی احتیاطی راننده را به عنوان عامل این حادثه دلخراش و فجیع اعلام کرد. در گزارشی که پلیس ترافیک شهری ارائه کرده با قید اینکه راننده فاقد گواهینامه کامیون (گواهینامه پایه یک) و کارت سلامت و کامیون فاقد کارت معاینه بوده, شرکت پیمانکار به عنوان مسئول اصلی حادثه عنوان شده است. مسئولین کارخانه اعلام کرده اند که برای پیگیری قضیه کمیته ای تشکیل داده اند و علی اکبر محرابیان, وزیر صنایع و معادن خواستار شناسایی مقصرین این حادثه شده است.
این اولین بار نیست که در کارخانه ایران خودرو شرایط کار از کارگران قربانی میگیرد. افتادن کارگر در دیگ جوشان, سکته قلبی در حین کار, جان باختن بر اثر تصادف با خودروها در محوطه شرکت, در کارخانه ایران خودرو سالها است که دیگر یک حادثه نیست. این به بخشی از شرایط کار در این کارخانه تبدیل شده است. محمود ها, امید ها و پیمان ها سالهاست که قربانی نبود ایمنی کار و شرایط غیر انسانی کار در کارخانه ایران خودرو می شوند. ابعاد چنین حوادثی باعث شد که کارگران ایران خودرو, روز 22 شهریور هر سال, روز جان باختن پیمان رضی لو, را به عنوان روز یادبود جان باختن کارگران در ایران خودرو اعلام کنند.
براستی آمرین و عاملین چنین حوادثی چه کسانی هستند؟ آیا قرار است مثل دفعات قبل با انگشت گذاشتن بر سهل انگاری یک فرد, دادن دیه و پرداخت هزینه کفن و دفن این حادثه نیز به بایگانی حوادث شرکت سپرده شود؟
در همین روزهای اول پس از این حادثه فجیع هم کارگران و هم مدیر عامل کارخانه سرنخ هایی از شناسایی آمرین و عاملین را بدست داده اند. بنا به فیلم ویدئویی که کارگران ایران خودرو در یوتیوب گذاشته اند (1) کارگران یکی از عاملین اصلی, مهندس جواد نجم الدین مدیر عامل گروه صنعتی ایران خودرو, را شناسایی کرده اند. این فیلم نشان میدهد که کارگران شعار مرگ بر راننده کامیون را سر نمی دهند و می دانند که یکی از عوامل اصلی بروز چنین حوادثی سیاست های مدیر عامل کارخانه است. خود آقای نجم الدین نیز با اعلام اینکه از این به بعد روزهای جمعه تعطیل خواهد بود سرنخ دیگری از علل واقعی بروز چنین حوادثی را نشان میدهد. ایشان به عنوان یک مدیر با سالها تجربه کاری بهتر از هر کس دیگری میداند که خواب الودگی یکی از بروزات شرایط کار است نه علت حادثه. نجم الدین وقتی متوجه شد که کارگران نیز این را میدانند خود از خواب آلودگی اولیه بیدار شده و به یکی از فاکتورهای شرایط کار در کارخانه پرداخت.
با توجه به همین سرنخ ها و بازنگری پیشینه تغییرات ساختاری که در سالهای اخیر در سازمان کار کارخانه ایران خودرو رخ داده میتوان به بخشی از دلایل بروز چنین حوادثی پی برد. واقعیت این است که به همت مدیرانی چون منوچهر منطقی و جواد نجم الدین, در همکاری فشرده با وزارت صنایع و معدن و تحت هدایت مستقیم دولت های مختلف جمهوری اسلامی (هاشمی رفسنجانی, محمد خاتمی و احمدی نژاد) قرارداد دسته جمعی و استخدام رسمی در این کارخانه عملا لغو شده است. از بیش از 33 هزار کارگر این کارخانه حدود 30 هزار کارگر دیگر تحت پوشش استخدام رسمی کارخانه ایران خودرو نبوده و تحت پوشش شرکتهای پیمانکار کار میکنند. قرارداد پیمانی, موقت, سفید امضاء جای قرار داد استخدام رسمی را گرفته است. چنین قراردادهایی فاقد آموزش مهارت, شامل دستمزدهای ناچیز که منجر به اضافه کاری و ساعت طولانی کار میشود, می باشد. پیمانکاران برای سودجویی هر چه بیشتر کمترین هزینه را صرف تامین ایمنی کار میکنند. عدم پیگیری عاملین حوادث قبلی صاحبان شرکتهای پیمانکار را در سودجویی هر چه بیشتر جریح تر کرده است. به عبارت دیگراین سودجویی بدون مرز در کارخانه ایران خودرو است که سالها است از کارگران قربانی میگیرد. (2)

تشکیل کمیته پیگیری کارگری
مدیریت کارخانه قول تشکیل کمیته تحقیق را داده است. کارگران سرانجام چنین تحقیقاتی را میدانند. کش دادن, کتمان حقایق, تهدید و ارعاب, اخراج و دستگیری کارگران مبارز و معترض, ایجاد شرایط پلیسی در کارخانه, محکوم کردن فردی و وادار کردن به پرداخت دیه تحت قوانین اسلامی و پرداخت اندکی از هزینه برگزاری مراسم خاکسپاری و ایجاد فضای عزا و سینه زنی در کارخانه بخشی از نتایج کار تشکیل کمیته تحقیق مدیریت خواهد بود.
کارگران به مدیریت اعتماد ندارند و میخواهند خود دست بکار شوند. در همین روزها بحث های داغی میان کارگران در همین رابطه در جریان است. پیشنهاد من این است که کارگران خود اقدام به تشکیل کمیته پیگیری حوادث ناشی از شرایط کار در کارخانه ایجاد کنند. این کمیته بلافاصله به کمک کارشناسان مسائل کارگری و تعدادی وکیل گزارشی جامع از حوادث کار, از جمله حادثه اخیر, تهیه کرده و بر مبنای آن خواستار تحقق نتایج این تحقیق شود. گزارش گیری مستقیم از و به کارگران رکن اصلی روش کار چنین کمیته ای خواهد بود. تا هم اکنون نیز کارگران بخشی از خواستهای خود از جمله پایان دادن به کار شرکت های پیمانکار و پوشش دادن همه کارگران تحت استخدام رسمی شرکت و لغو قراردادهای پیمانی, موقت و سفید امضاء, تامین امنیت شغلی,افزایش دستمزد و عدم نیاز به اضافه کاری, کاهش ساعات کار, آموزش حرفه ای مناسب و تامین ایمنی شغلی را به دفعات خواستار شده اند. شناسایی آمرین و عاملین این حوادث در سطوح دولتی, مدیریت کلان و خرد, شرکت پیمانکار و محاکمه آنان, با نظارت کارگری و غیرو میتواند بخشی از کار کمیته پیگیری باشد. همراه و به موازات تشکیل کمیته پیگیری کارگری در تجمع و مجمع عمومی کارگری, شامل همه کارگران کارخانه, مستقل از نوع قرارداد و شرکت پیمانکار, کارگران باید فکری هم به حال تشکیل تجمع مستمر کارگری و تشکل مستقل کارگری کارخانه بکنند. در چنین روزهایی میشود به اندازه سالها کار کرد.

با آرزوی موفقیت برای کارگران ایران خودرو
28 ژانویه 2010
[email protected]

1) www.youtube.com
2) برای اطلاعات بیشتر در این مورد به مقاله تحلیلی, به زبان انگلیسی, که در آوریل 2007, در نشریه کریتیک درج شد, مراجعه کنید (امیدوارم ترجمه فارسی این مقاله بزودی در اختیار کارگران ایران خودرو قرار گیرد): www.critiquejournal.net