• متن زیر حاصل گفتگو با دو تن از کارکنان* و فعالین با سابقه صنعت نفت است که در مقطع انقلاب ۱۳۵۷ از طریق" کمیته های مخفی اعتصاب " در اعتصابات سراسری کارگران وکارمندان نفت فعالانه شرکت داشتند ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
دوشنبه  ۱۶ اسفند ۱٣٨۹ -  ۷ مارس ۲۰۱۱

س- پرسشی که امروزه برای بسیاری وجود دارد این است، چرا کارگران وکارمندان ایران و خصوصا کارکنان صنعت نفت که توانستند از طریق اعتصابات سراسری رژیم شاه را در مقطع انقلاب ۱٣۵۷ از پا در بیاورند، امروزه به دفاع از مبارزات آزادیخواهانه مردم ایران علیه استبداد حاکم به میدان نمی آیند؟ تفاوتها در کجاست؟

ج_ در مقطع ۱٣۵۷ حرکت عموم مردم برای سرنگونی رژیم شاه بود. در آن مقطع تمام احزاب وتشکلهای موجود کارگران و معلمان و کشاورزان و دانشجویان و سایر مردم با رژیمی روبرو بودند که حاصل یک کودتای امریکایی بود و هیچگونه مشروعیتی نداشت و همه نیروهای سیاسی را بی امان سرکوب می کرد . این وضعیت و بطور یقین دلایل متعدد دیگر، باعث شد که جنبش در آن مقطع به طرف سرنگونی یکپارچه حرکت کند که سر انجام با اعتصابات کارگری، خصوصا اعتصاب سراسری کارکنان صنعت نفت، از پا درآمد. بعد از پشت سر گذاشتن تجربه ٣۲ ساله،حرکت های اعتراضی کنونی اکثریت مردم ایران برای تغییرات بنیادین و دمکراتیک و حقوق شهروندی در شرایطی متفاوت از دوران انقلاب ۱٣۵۷ اوج تازه ای گرفته است.. پس در حال حاضر نیاز به راهکارها و ابتکارات جدید منطبق با شرایطع عینی در جامعه، لازم است. تفاوت دیگر این است که بر خلاف امروز کلیه صنعت نفت در گذشته دولتی بود و بخش پیمانکاری و استخدام موقت کمتر بود.   امروزه با پیاده کردن اصل ۴۴ قانون اساسی جمهوری اسلامی مبنی بر خصوصی سازیهای گسترده بخش های عمده از صنایع نفت و پالایشگاها به بخش پیمانکاری و بنگاه های خصوصی که عمدتا از افراد و شرکتهای وابسته به حاکمیت هستند سپرده شده اند. در گذشته استخدام موقت کمتر بود و کلیه کارکنان وزارت نفت حتی حق اعتصاب در چهار چوب قانون داشتند که تا قبل از مقطع انقلاب در چندین نوبت کارگران دست به اعتصاب زدند که به بخشی از خواسته های کوتاه مدت صنفی خود دست یافتند. در حال حاضر در مجموعه صنایع نفت، با تعداد زیادی از کارگران پیمانی و فاقد حقوق وفاقد هر گونه تشکل صنفی روبرو هستیم که حتی دستمزدهای آنان گاهی تا شش ماه یا بیشتر، پرداخت نمیشود. و در صورت هر گونه اعتراضی مورد سرکوب ویا اخراج دستجمعی قرار می گیرند. از آنجا که این کارگران پیمانی در بخش هایی که مربوط به تولید و توزیع و یا بخشهای کلیدی نفت، کار نمی کنند در صورتی که   بخواهند در اعتراض به بی حقوقی خود موفق شوند که دست به اعتصاب هم بزنند، اختلالی در تولید و توزیع و صادرات نفت خام بوجود نمی آید و اعتصابات آنها به تنهایی اثر گذار نخواهد بود. به همین جهت سازماندهی جهت اعتصابات هدفمند و تاثیر گذار، شکل پیچده تری نسبت به گذشته به خود گرفته است. به این ترتیب به میدان آوردن کلیه کارگران و کارمندان صنایع نفت و گاز و پتروشیمی و دیگر صنایع و دیگر کارکنان بخش های دولتی و خدماتی، پیش زمینه های مختلفی را نیز دارد. به حرکت در آوردن آگاهانه و هدفمند کارگران ، کارمندان و معلمین در راستای احقاق حقوق سیاسی و اجتماعی خود و دردفاع از جنبش آزادیخواهانه و دمکراتیک کنونی در کشور ما، نیازمند بررسی همه جانبه و مطالعه زیاد و تامین پیش شرط های لازم است.

س_ در مقطع انقلاب ۱٣۵۷اعتصابات سراسری کارگران و کارمندان نفت چگونه شکل گرفت و چه درسهایی از آن را میتوان برای مبارزات جاری آزادیخواهانه ملت ایران و مبارزات فعلی کارگران به کار بست. آن پیش شرط ها چیست؟

ج_ در گذشته کارگران و کارکنان نفت از سالها پیش دارای سندیکاه بودند و کارگران از این طریق برای امکانات رفاهی و صنفی مبارزه می کردند. در آن زمان نوعی تشکل وجود داشت که مطالبات صنفی را پیگیری می کرد. البته فعالین کارگری در آن دوره نیز مورد آزار و اذیت دستگاه امنیتی و زندان طولانی مدت قرار می گرفتند و پیروزیها به آسانی بدست نمی آمد . در مقطع انقلاب ۱٣۵۷، فعالین کارگری با سازماندهی" کمیته های مخفی اعتصاب" در سازماندهی اعتصابات صنعت نفت نقش اساسی را بازی کردند . با شروع اعتراضات سراسری در کشور،موضوع اعتصابات برای از پا در آوردن رژیم شاه در مرحله اول از طریق این کمیته های مخفی سازماندهی شد. مرحله بعدی که در هر اعتصاب کارگری بسیار مهم است تامین منابع مالی و معیشتی برای کارگران و خانواده های آنان است که در طول اعتصاب دچار مشکلات مالی نشوند و این مسله در الویت قرار دارد. به همین خاطر در آن مقطع تامین مالی حرکت اعتصابی از طریق بخش عظیمی از بازاریان و مردمی که خواهان سرنگونی رژیم شاه بودند بلافاصله تامین می شد که از طریق کمیته های اعتصابات در اختیار کارکنان قرار می گرفت. با این پشتوانه مالی بود که کارکنان نفت توانستند اعتصابات خود را پیروزمندانه تا سرنگونی ادامه دهند. درکشورهای دمکراتیک که اتحادیه های قدرتمند هستند ؛ در صورت اعتصاب میتوانند بخشی از دستمزدهای کارگران و کارمندان اعتصابی وابسته به اتحادیه خود را تامین کنند. اما در نطام های دیکتاتوری از جمله ایران که اتحادیه ای در کار نیست که بتواند چنین وظیفه ای را بر عهده گیرد،تلاش برای تامین بخشی از هزینه های اعتصا بات بسیار ضروری است. بنا براین وقتی که کارگران را به اعتصاب دعوت می کنیم باید متوجه باشیم که مهمترین شرط برای یک اعتصاب پیروز مند این است که کارگران مطمن شوند که در صورت آغاز اعتصاب و در زمان اعتصاب خانواده های آنان از حداقل امکان مالی و معیشتی برخوردار باشند تا بتوانند با انگیزه و روحیه بالایی در جهت خواسته های مشروع و عادلانه و آزادیخواهانه خود و اکثریت مردم گام بردارند. پس یاد آوری این نکته بسیار اهمییت دارد کسانی که امروزه در چهار چوب جنبش ضد استبدادی و آزادیخواهانه مبارزه می کنند ، می بایست در جهت تامین بخشی از هزینه های مالی تلاش کنند.

س _کمک های مالی در مقطع انقلاب ۱٣۵۷ از طریق" کمیته های اعتصاب" به کارگران منتقل می شد. در شرایط کنونی چه شیوه و راهکار مناسبی امکان پذیر است؟

ج _ همانطور که قبلا اشاره شد طی سی دو سال گذشته بخش عظیمی از صنایع نفت در اختیار پیمانکارانی قرار گرفته است که کارگران را بصورت موقت استخدام می کنند این کارگران براستی فاقد هر گونه حقوقی و تشکلی همبسته هستند و تلاش های آنان برای احقاق حقوق خود بصورت پراکنده بوده است که به سرعت سرکوب یا مورد اخراج دستجعی قرار می گیرند. از سوی دیگر با توجه به اهمییت صنعت نفت، استخدام کارکنان رده بالاتر از کسانی بوده است که مورد اعتماد رژیم بوده اند. منتهی در حال حاضر بعد از انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱٣٨٨ و کودتای انتخاباتی، بخش زیادی از این کارمندان که تحصیل کرده هستند و از آگاهی سیاسی برخوردار هستند و تمایل به جنبش آزادیخواهانه فعلی و جامعه مدنی دارند و یا از "جنبش سبز" مردم ایران دفاع می کنند میتوانند رابطه تشکیلاتی و هسته های اولیه کمیته های اعتصابات را سازماندهی کنند –( یادمان باشد که در مقطع انقلاب ۱٣۵۷ کارمندان نفت و مهندسین روشنفکری که از آگاهی سیاسی و تحصیلات بالاتری برخوردار بودند به همراه کارگران آگاه نقش اساسی را در سازماندهی کمیته های اعتصاب بازی کردند که در ادامه منجر به اعتصابات گسترده شد.)_ وسپس تامین منابع مالی در جهت آغازاعتصابات عمومی را در دستورکار خود قرار دهند. به نظر ما این یکی از راهکار های عملی است که می تواند در شرایط پر اهمییت کنونی مورد استفاده قرار بگیرد.بنا براین در این مقطع بسیار حساس کنونی فعالین اجتماعی و سخنگویان جنبش سراسری و آزادیخواهانه در کشور ما می بایست برای هماهنگ کردن اعتصابات سراسری ، تجربه اعتصابات پیروز مند کارگری و تجربیات موفق اعتصابات در مقطع انقلاب ۱٣۵۷ را مورد توجه قرار دهند.

۱۴ اسفند ۱٣٨۹
بنا به درخواست مصاحبه شونده گان نام آنها در این متن نیامده است.