اخبار روز: www.iran-chabar.de
سه‌شنبه  ۲۱ تير ۱٣۹۰ -  ۱۲ ژوئيه ۲۰۱۱

در چندین سال اخیر و از بدو استقلال جمهوری آذربایجان از شوروی سابق این کشور همانند حکومت خودمختار کوردستان گرفتار توطئه‌های محافل امنیتی جمهوری اسلامی بوده‌ که‌ برنامه‌ریزیهای خطرناکی را برای حکومتهای آن کشور درنظر داشته‌ اند. چندی پیش در مطلبی تحت عنوان تنش در روابط ایران و آذربایجان (1) به‌ پاره‌ای از موضوعات مهم میان این دو کشور اشاره‌ نمودم و در این مدت موارد دیگری میان آن دو کشور اتفاق افتاده‌ که‌ تشابهات زیادی با روش کار مقامات امنیتی‌ ایران در ارتباط با کردستان عراق دارند،‌ و نفرت عمیقی را در میان ملتهای همجوار علیه‌ ایران برانگیخته‌ است. تاجائیکه‌ مطبوعات آذربایجان آنرا ایران هراسی نام نهاده‌اند، اما با تمام فشارهای حکومت ایران علیه‌ آن دو کشور نوعی پریشانی و شکست در سیاستهای آنان بچشم می خورد که‌ سعی می شود در این مطلب مواردی را بیان دارم.
‌ موضوع ارسال و انتقال مواد مخدر با هماهنگی سپاه‌ پاسداران به‌ جمهوری آذربایجان، ایجاد ناامنی در مرزهای آذربایجان همزمان با برگزاری کنگره‌ آذربایجانیان جهان و همچنین سفر آقای لاریجانی رئیس مجلس ایران به‌ آن کشور که‌ به‌ قتل یکی از مرزبانان آن جمهوری انجامید، برجسته‌ نمودن قضیه‌ حجاب و حمایت از یک حزب اسلامی غیرقانونی متمایل بخود، نگرانی از روابط حسنه‌ آذربایجان با اسرائیل و امریکا، و بهانه‌ حضور ماموران اسرائیل در آن کشور و بزرگنمایی در مورد اعتراضات مردمی در آن جمهوری با تاسی از بهار عربی، مشکلاتیست که‌ ایران برای آن کشور ایجاد و روزانه‌ سایتهای وابسته‌ به‌ ایران آنرا انعکاس می دهند. بدون استثنا موارد فوق در ارتباط با حکومت خودمختار کوردستان نیز جریان دارد.
درآن سوی مرز، حدود یک ماه‌ قبل جمهوری آذربایجان برای مهار عوامل نفوذی و امنیتی ایران که‌ در پوشش کمیته‌ امداد امام خمینی به فعالیتهای خرابکارانه‌ و جاسوسی می پردازند، فعالیتهای کمیته‌ امداد امام خمینی در آن کشور را تعطیل و در اقدامی دگر برای جلوگیری از نفوذ آخوندهای وابسته‌ به‌ ایران 56 آخوند مورد قبول اداره‌ مسلمانان قفقاز را برای امامت مساجد و احکام دینی شهرهای جنوبی و همجوار با ایران برگزید تا هویت فعالان مذهبی برای مردم آن کشور مشخص باشد. با وجود اینکه‌ دهها ایرانی متهم به‌ حمل مواد مخدر در زندان های آذربایجان زندانی هستند، اخیرا" مقامات آن کشور بیست و پنج زندانی را به‌ ایران تحویل دادند.
درکنار اینها کنگره‌ سوم آذربایجانیان جهان چهاردهم تیرماه‌ مقارن با سفر لاریجانی رئیس مجلس ایران به‌ باکو با حضور صدها آذربایجانی در باکو برگزار گردید و در این کنگره‌ علاوه‌ بر پیام الهام علی اف چهره‌های حکومتی دیگری نیز در این کنگره‌ سخنرانی نمودند. در این کنگره‌ گرچه‌ آقای ناظم ابراهیم اف رئیس کمیته‌ دولتی آذربایجان برای آذربایجانیان جهان گفت‌ آذربایجان در مورد ایران دخالت نمی کند، اما ناصر رستم خانلی نماینده‌ پارلمان و رئیس کنگره‌ مشترک آذربایجانیان جهان، ایران را به‌ دلیل نقض حقوق آذریها محکوم کرد و کنگره‌ نیز کمیته‌ ویژه‌ای برای وضعیت آذربایجان ایران تشکیل دادند. بازتاب کنگره‌ آذربایجانیان جهان با واکنش برخی محافل داخلی ایران روبرو شد.
کارشناسان امور قفقاز ایران که‌ مشاورین ارشد وزارت خارجه‌ ایران نیز می باشند، نسبت به‌ توقف فعالیتهای کمیته‌ امداد امام خمینی واکنش نشان داده‌ و اعلام نمودند که‌ این کمیته‌ سالانه‌ چهل هزار نفر از افراد بی بضاعت آن کشور را تحت پوشش قرار داده‌ است و این حرکت حکومت آذربایجان را برای رضایت لابی یهودیان پنداشتند و نسبت به کنگره‌ آذربایجانیان جهان موسسه‌ اورآسیا (2) در نوشته‌ای تهدیدگونه‌ اعلام نمود که‌ جمهوری آذربایجان تمایل خود را برای ادامه‌ سیاست پان آذریستی نشان داد. سایت مذکور برای زیر سوال بردن این کنگره‌ اعلام نمود که‌ بیست و هفت یهودی در این کنگره‌ حضور داشته‌اند. ناگفته‌ نماند بکارگیری واژه‌ آذربایجان جنوبی برای مناطق آذربایجان ایران که‌ در روزنامه‌های آن کشور نیز بکار گرفته‌ می شود، از ناخرسندیهای مقامات ایران است.
مشکل ایران برای تسلط بر اوضاع که‌ پیشبینی می شود هزینه‌های غیرقابل جبرانی ببار بیاورد، ناتوانی در دعوت از الهام علی اف به‌ ایران است. علی اف در چند سال اخیر حاضر به‌ سفر به‌ ایران نبوده‌ است ایشان نه‌ در مراسم نوروز، نه‌ در کنفرانس ضد ترور و نه‌ در کنفرانس مبارزه‌ با موارد مخدر در ایران شرکت نکرد. موارد دیگری هم بوده‌ که‌ ایشان دعوت ایران را نپذیرفته‌ اما رسانه‌ای نشده ‌است. تفاوتی که‌ در روش دو حکومت آذربایجان و عراق بچشم می خورد این است که‌ علی اف حاضر به‌ سفر به ‌ایران نیست اما هرموقع ایران بخواهد به‌ آسانی قادر به‌ دعوت جلال طالبانی به‌ ایران بوده‌ و در شرایط جاری که‌ ایران با مشکلات بین المللی دست و پنجه‌ نرم می کند، سفرهای آقای طالبانی به‌ ایران برای ایران غنیمت بشمار می آید. برای نمونه‌ طی سال جاری طالبانی 4 مرتبه‌ به‌ ایران دعوت شده‌ که‌ رفتار آقای طالبانی‌ حساسیت زیادی را در میان کردها برانگیخته ‌است.
اهداف جمهوری اسلامی در برخورد با جمهوری آذربایجان بظاهر به‌بهانه‌ دفاع از شیعیان آن کشور است و آنگونه تلقی می نمایند که‌ مردم آذربایجان خواهان اجرای فرامین دینی هستند اما حکمرانان آن جمهوری مانع اجرای آن هستند، به‌ همین خاطر ایران خود را متعهد به‌ کمک به‌ مردم متدین آن کشور می داند. درحالیکه‌ دولت آن کشور ممانعتی برای اجرای مناسک مذهبی ببار نیاورده‌ و سالانه‌ بسیاری از علاقه‌مندان دینی برای آموزشهای مذهبی وتحصیلات دینی به‌ عربستان سعودی و ترکیه‌ می روند اما دولت آن کشور تنها نسبت به‌ نفوذ ایران تحت لوای مذهب حساس است. درواقع فشارهای ایران به‌ آن کشور شرایطی را ایجاد نموده‌ که‌ گرایش مذهبی آذریها بیشتر به‌ سنیگری باشد تاشیعه‌گری. این موضوع درمورد کشور تاجیکستان نیز صادق است، قریب یکسال پیش دولت تاجیکستان مانع سفر سی طلبه‌ دینی به‌ایران شد و نگرانی‌ دولت تاجیکستان این بود که‌ آنان در ایران در دام مقامات امنیتی ایران گرفتار شده و برای اهداف خرابکارانه‌ به‌ تاجیکستان باز می گردند.
نگاهی به‌ نوشته‌های سایت تابناک در مورد بلوفهایی که‌ با نام مردم آذربایجان ادعا می کنند نشان از نوعی تناقض در سیاست و اهداف پنهان آنان را نشان می دهد، درحالیکه‌ با استناد به‌ مصاحبه‌ سفیر سابق آن کشور در باکو می توان کم اهمیتی عنصر مذهب در جامعه‌ آذربایجان را تشخیص داد. آقای افشار سلیمانی سفیر سابق ایران در باکو درمصاحبه‌ با سایت ایراس (3) صراحتا" اعلام داشته‌ که‌ مردم آن کشور مایل به‌ حجاب و اجرای قوانین اسلامی نیستند.
بطور مختصر مشکل ایران نه‌ شیعه‌ پذیری دختران آذری و توسعه‌ هلال شیعی بلکه‌ در واقع نگرانی از تحولاتی است که‌ در آن کشور و علیه‌ ایران انجام می گیرد. در سطح کلان ایران نگران حضور امریکا و اسرائیل که‌ به‌ گفته‌ مقامات ایرانی در بیست کیلومتری مرزهای ایران تجهیزات نظامی مستقر نموده‌ و همچنین روسیه‌ که‌ با استفاده‌ از رادار قبله، مهمترین رادار از نه‌ رادار بجامانده‌ از اتحاد شوروی سابق مستقر در خاک آذرایجان اوضاع منطقه‌ را زیر نظر دارند، می باشد، که‌ این مسائل برای ایران خوشایند نیست. در سطح منطقه‌ای نیز ایران نگران تاثیرات جمهوری آذربایجان بر آذربایجان ایران است. برای نمونه‌ در گذشته‌ سایت ایران گلوبال متنی را از ویکی لیکس در ارتباط با آذربایجان ایران افشا نمود که‌ اظهارداشته‌ "یک بحران بالقوه‍ی داخلی به اقلیت بزرگ آذری مربوط می شود که تقریباٌ سی درصد جمعیت ایران را تشکیل می دهند. یک سند آمریکایی از باکو که در ویکی لیکس (4) منتشر شده از در معرض تهدید بودن ایران با توجه به شورش احتمالی آذری ها یاد می کند. یک سند تعجب آور که دولت آذربایجان در باکو به آمریکایی ها ارائه کرده بسیار صریح تراست. در پیام محرمانه ای ازسال 2007 سفارت آمریکا یک ترجمه‍ی دقیق را از جمله برای سیا می فرستد. اگر این سند اصل باشد طرح سپاه را نشان می دهد خطاب به دفتر رهبر انقلاب. طبق این سند ایران نگران جدایی آذری های خود است و می خواهد جمهوری آذربایجان را که متحد آمریکاست بی ثبات کند: با قید: «کاملاٌ محرمانه» و «برای اقدام فوری»، درحالیکه تاریخ ناخواناست، با سرنامه‍ی سپاه درسند می آید: «با توجه به افزایش فعالیت های جدایی طلبانه‍ی پان ترکیست ها در جمهوری اسلامی، به ویژه در مناطق آذری نشین، اقدام عاجل شما برای مبارزه با فعالیت های جدایی طلبانه در شمال غربی کشورمان با ضروری است تا از این بخش ها دفاع شود. «باید» این جنبش ها را به عنوان عوامل ضد مذهب وابسته به قدرت های خارجی «قلمداد کرد» تا بدین وسیله ما این بار نیز این با چنین روشی از شور و هیجان مذهبی که به وفور در مردم ما یافت می شود سود بریم. (.) از اینرو ضروری است که شما کسانی را در جمهوری آذربایجان مأمور کنید که دریکی از روزنامه ها (طبق سند چند کلمه ناخواناست) دین، و بهترین کار این است، شخصیت های محبوب اسلام را مورد اهانت قرار دهند، ازجمله پیامبر (درود خدا براو).» نامه را سرتیپ پاسدار یوسف شاکری امضا کرده است. در سند منتشرشده در ویکی لیکس آمده بدون اطلاع دقیق از اصل نامه نمی توان گفت آیا صحت دارد یا نه".
کوتاه‌سخن تعامل امنیتی، خشن و پیچیده‌ ایران با کشورهای همسایه‌ روندی را آغاز نموده‌ که‌ کشورهای همجوار تاب تحمل زورگوئیهای ایران را بیش از این نداشته‌ و به‌ شیوه‌های گوناگون اعتراض خود را نشان می دهند‌ که‌ می توان به‌ تظاهرات پی درپی افغانیها درچند ماه‌ گذشته‌، تظاهرات کردها در مقابل کنسول گری ایران در کردستان عراق و تظاهرات مشابه‌ای که‌ در مدت گذشته‌ در باکو انجام گرفته‌اند، اشاره نمود. سوال آخر این است که‌ آیا حکومتداری براساس ایجاد رعب و وحشت درداخل و خارج پایدار خواهد ماند؟

1. kurdishperspective.com
2. www.iraneurasia.ir
3. www.iraneurasia.ir
4. iranglobal.info