اخبار روز: www.iran-chabar.de
شنبه  ۱۲ شهريور ۱٣۹۰ -  ٣ سپتامبر ۲۰۱۱

شرق: رییس سازمان محیط‌زیست در دولت اصلاحات با ابراز تاسف از برخورد با فعالان زیست‌محیطی که دلسوز دریاچه ارومیه هستند، تاکید کرد: «اینها فعالان مدنی‌ و دلسوز محیط‌زیست هستند و اگر هشداری می‌دهند باید استقبال کنیم و از آن برای پیشبرد برنامه‌ها بهره بگیریم.» «معصومه ابتکار» در گفت‌وگویش با ایلنا در مورد وضعیت دریاچه ارومیه گفت: «دریاچه ارومیه بدون شک منشا خیر و برکت برای خطه آذربایجان است و آثار و ثمرات بسیاری مانند لطافت هوا و حاصلخیزی شمال غرب کشور را به دنبال داشته است.» او افزود: «البته این خشک شدن تنها به دریاچه ارومیه منحصر نشده و اکثر تالاب‌های ما را نیز شامل می‌شود و می‌توان گفت این پدیده در کشور به صورت فراگیر درآمده است.» رییس کمیته محیط‌زیست شورای اسلامی شهر تهران ادامه داد: «ما از سال ۷٨ و ۷۹ متوجه پدیده خشک شدن دریاچه ارومیه شده بودیم و مشخص شده بود که به علت بروز خشکسالی و کاهش بارش‌ و میزان رواناب، آب دریاچه هر ساله کاهش چشمگیری نشان داده و وضعیت آن به سمت بحرانی شدن می‌رود.» به گفته رییس اسبق سازمان حفاظت محیط‌زیست، برخلاف آنچه امروز گفته می‌شود که در سال‌های پیش هیچ مطالعه‌ای روی وضعیت دریاچه ارومیه انجام نشده است، در سال‌های ۷٨ و ۷۹ مطالعات تفصیلی روی دریاچه ارومیه انجام و یک برنامه بین استانی و بین بخشی برای مدیریت وضعیت دریاچه ارومیه تدوین شد. ابتکار تصریح کرد: «مطالعات سازمان محیط‌زیست در طی تهیه برنامه جامع دریاچه نشان داد که امکان خشک شدن دریاچه ارومیه وجود دارد و پیرو آن نامه‌نگاری‌هایی از سوی من به‌عنوان رییس سازمان محیط‌زیست در همان‌ سال‌ها انجام شد، این نامه‌نگاری‌ها که به نهادهای مختلف از جمله ریاست‌جمهوری نوشته شده بود منجر به دستورات جدی رییس‌جمهوری وقت شد که از جمله آن می‌توان تامین حقابه به دریاچه توسط سدها و همچنین توجه به ارزیابی‌های زیست‌محیطی در سدسازی‌ها را نام برد. آن زمان وزارت نیرو عنوان می‌کرد که ما حقابه‌های دریاچه را از سدها رها‌سازی می‌کنیم اما به علت وجود پمپ‌های غیرمجاز کشاورزی این آب برداشت می‌شود.» رییس اسبق سازمان حفاظت محیط‌زیست تصریح کرد: «در کنار این مطالعات، یک مشاور بین‌المللی به نام «پروفسور موزر» هم در کنار مشاوران و استادان دانشگاهی داخلی داشتیم که وی نیز در آن زمان به صراحت اعلام کرد: «اگر دریاچه ارومیه خشک شود کل کشاورزی پر ثمر استان‌های آذربایجان شرقی، غربی و حتی اردبیل آسیب خواهد دید. بنابر اظهارات موزر، با خشک شدن دریاچه ارومیه اوضاع به سمت بیابانی شدن پیش خواهد رفت علاوه بر اینکه توفان نمک شهرهای اطراف دریاچه را نابود می‌کند.» ابتکار در مورد دریاچه ارومیه و میان‌گذر شهید کلانتری که گفته می‌شود یکی از عوامل خشک شدن دریاچه است نیز توضیح داد: «سازمان محیط‌زیست در زمان تصدی من از ابتدا نیز با ساخت آن مخالف بود اما فشارهای بسیار زیادی از سوی نمایندگان مجلس استان‌های آذربایجان غربی و شرقی روی محیط‌زیست و دولت برای ساخت این جاده وجود داشت. با افتخار می‌گویم که دلیل تاخیر در ساخت این میان‌گذر سازمان محیط‌زیست بود و ما با شدت و با دلایل محکم و کارشناسی می‌گفتیم که این کار غلط است. شرط اصلی ما برای ساخت میان‌گذر این بود که آب باید در مسیر پایه‌ها در جریان باشد و بی‌حرکت و راکد نماند چون در این صورت در پایه‌های این میان‌گذر رسوب‌گذاری انجام می‌شود. تا زمانی که من رییس سازمان محیط‌زیست بودم هیچ‌گاه مطالعات ارزیابی زیست‌محیطی پل شهید کلانتری را تایید نکردم و پس از من بود که ساخت آن حادث شد.»

    رییس کمیته محیط‌زیست شورای اسلامی شهر تهران ادامه داد: «پس از سال ٨۴ تمامی این اقدامات به دست فراموشی سپرده شد. حتی در قانون برنامه چهارم توسعه، به دلیل اینکه می‌دانستیم پارک ملی ارومیه جزو مناطق بحرانی است اسم آن را آوردیم اما دریغ از اینکه این اقدامات پیگیری شود. نمی‌دانم در این میان مقصر کیست، دولت که برنامه‌ها را انجام نداد یا مجلس که پیگیری و نظارت نکرد، در هر حال زمان گذشت و این گذشت زمان بحران را تشدید کرد و اکنون ما به نقطه اوج بحران رسیده‌ایم.» ابتکار تصریح کرد: «هم اکنون باید به راه‌حل‌های عاجل بیندیشیم، تا دریاچه خشک نشود و حقآبه به دریاچه برسد که بخشی از آن یقینا در دست وزارت نیرو است بخشی نیز در اختیار وزارت جهاد کشاورزی تا راندمان آبی کشاورزی منطقه را کنترل کند و بخشی از حقآبه دریاچه ارومیه را تامین کنند. راه‌حل هر چه که باشد انتقال آب حوضه به حوضه، مدیریت آب، افزایش راندمان آب، باید اتفاق بیفتد تا دریاچه از این وضعیت اسف‌بار نجات یابد. باید یک مدیریت بین بخشی بین استان‌هایی که در دریاچه ارومیه سهیم هستند به وجود بیاید. خشکسالی یک واقعیت است و بخشی از تقویم سالانه ماست و ما باید این شرایط را مدیریت کنیم، باید شرایط را از قبل پیش‌بینی و مدیریت کنیم، تا تالاب‌هایمان به این وضع اسف‌بار دچار نشوند.» این عضو شورای شهر تهران تصریح کرد: «اثرات زیست‌محیطی سد‌سازی‌ها حتما باید مورد ارزیابی قرار بگیرد. چرا باید سدی مانند گتوند علیا در خوزستان با این همه هزینه ساخته شود و شور شدن آب کارون را در پی داشته باشد، اینها نشان می‌دهد یا اصلا مطالعه‌ای صورت نمی‌گیرد یا ضعیف است یا مطالعات دور زده می‌شود.» به گفته وی خیلی از این طرح‌ها با دستور از بالا دور زده می‌شود و به جای توجه به این مطالعات زیست‌محیطی به بهانه بهره‌برداری زودتر، خیلی از مطالعات انجام نمی‌شود و مشکلات خود را نشان می‌دهد. ابتکار تصریح کرد: «مسیر توسعه کشور باید همگام و سازگار با محیط‌زیست باشد و این بحث بسیار جدی است، این هشدارها نه سیاسی است و نه از موضع دولت پیش، بلکه صرفا از موضع کسی است که تجربه مختصری در زمینه محیط‌زیست دارد و دلش برای طبیعت ایران می‌سوزد. روزی که شورای‌عالی حفاظت محیط‌زیست را منحل کردند من هشدار دادم که این یک خطر جدی است و محیط‌زیست کشور در معرض خطر و بحران است چون این شورا می‌توانست از موضع رییس دولت خیلی از مسایل را از لحاظ زیست‌محیطی حل کند ولی این اتفاق نیفتاد و ما مسیری را شروع کردیم که روز به روز بدتر می‌شود. من آدم بسیار خوشبینی هستم اما اگر واقع‌بینانه نگاه کنیم با ادامه یافتن شرایط فعلی دریاچه خشک می‌شود. به اعتقاد من اگر لازم است آب را از حوضه دیگر به دریاچه ارومیه بیاوریم این کار را انجام دهیم تا دست‌کم از خشک شدن دریاچه جلوگیری شود.»
    به گفته ابتکار یکی از ابزارهایی که می‌تواند به حفظ محیط‌زیست ما کمک کند فعالان جامعه مدنی، دوستداران و علاقه‌مندان محیط‌زیست هستند که می‌توان آنها را یک ابزار و ظرفیت ملی دانست. او ادامه داد: «اینها نیروهای سیاسی نیستند، فعالان مدنی‌ و دلسوز محیط‌زیست هستند و اگر هشداری می‌دهند باید از آنها استقبال کنیم و از آن برای پیشبرد برنامه‌ها بهره بگیریم.» ابتکار با ابراز تاسف از برخورد با فعالان محیط‌زیست اظهار داشت: «من از نوع برخورد با فعالان زیست‌محیطی که دلسوز دریاچه ارومیه هستند تعجب می‌کنم، این اصلا درست نیست که با فعالان مدنی و محیط‌زیست برخورد امنیتی داشته باشیم. هیچ‌کس اکنون نمی‌گوید که دریاچه ارومیه خشک شود پس چرا با کسانی که دلسوز این دریاچه هستند برخورد می‌شود. چرا مسوولان از این ظرفیت استفاده نمی‌کنند تا به وسیله آن زودتر به اهداف‌شان در نجات دریاچه ارومیه دست پیدا کنند تا هم دولت و هم مجلس سیاست‌های خود را مورد بازنگری قرار دهند.» ابتکار ادامه داد: «چرا برنامه‌های کارشناسی شده و مطالعه شده یک‌باره رها شد؟ چرا برنامه چهارم که این همه روی آن وقت و زمان گذاشته شده بود محقق نشد و به‌دست فراموشی سپرده شد و هیچ‌کس نیز این را پیگیری نکرد که چرا این برنامه عمل نشد.» به گفته وی اینها سوالاتی است که اگر برای آن پاسخ پیدا نکنیم همواره با ما خواهد بود و هر دولتی که روی کار می‌آید به خود اجازه می‌دهد که برنامه‌های دولت پیشین را کنار گذاشته و برنامه‌های خود را اجرا کند. رییس اسبق سازمان حفاظت محیط‌زیست جوامع مدنی را وسیله‌ای برای بسط آگاهی مردم و اطلاع‌رسانی صحیح دانست و تاکید کرد: «جوامع مدنی می‌توانند دولت‌ها و سایر نهادها را در اجرای درست سیاست‌ها یاری کنند. همچنین با نگاه کارشناسی می‌توانند راهکار بدهند و در اجرای آنها بسیج اجتماعی راه انداخته و کمکی برای دولت باشند.» او در مورد نقش رسانه‌ها نیز گفت: «همچنین رسانه‌های مستقل و آزاد می‌توانند با نقد منصفانه، دولت را در انجام درست اقدامات‌شان راهنمایی کنند.» ابتکار تاکید کرد: «واقعا نمی‌دانم مسوولان اهمیت خشک شدن دریاچه ارومیه را درک کرده‌اند یا نه. تا چند وقت پیش که یقینا درک نکرده بودند، امیدوارم اکنون درک کرده و زودتر برای آن چاره‌ای بیندیشند.»