• تعدد نهادهای تصمیم‌گیر در امور توسعهء میادین نفتی و گازی ایران به یک معضل جدی تبدیل شده است. پیمانکار از یک سو باید پاسخگوی شرکت پترو ایران باشد و از سوی دیگر به کارفرمایان این شرکت همچون شرکت مهندسی و توسعهء نفت (متن) و شرکت بهره‌بردار فلات قاره که هر کدام نظری متفاوت از همدیگر دارند، پاسخگو باشد ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
چهارشنبه  ۱۴ تير ۱٣٨۵ -  ۵ ژوئيه ۲۰۰۶

سرمایه - کیوان سرافرازی: مدیرعامل شرکت نفتی پترو ایران از توقف یکجانبهء طرح توسعهء میادین نفتی فروزان و اسـفنـدیار از سوی شرکت پیمانکار اس.ال.پی   ( SLP )   انگلستان خبر داد.
این شرکت به همراه شرکت تاسیسات دریایی ایران   ( IOEC )   در کنسرسیوم طرف قرارداد با شرکت پترو ایران عهده‌دار افزایش تولید از این میادین بوده است.
قرارداد طرح توسعهء میادین فروزان و اسفندیار ۲۴ اسفندماه ۱٣٨٣ به امضا رسید اما اکنون پس از گذشت ۱۶ ماه از ابلاغ قرارداد این پروژه آغاز نشده است.
شرکت پترو ایران به عنوان کارفرمای طرح که یک شرکت پیمانکار عمومی   ( General Contractor )   زیربخشی شرکت ملی نفت است تاکنون، سه بار، طراحی اجرایی این پروژه را تغییر داده است.
شرکت   SLP   انگلیس که عهده‌دار مطالعات مهندسی فازهای گازی شش، هفت و هشت پارس جنوبی نیز بوده یکی از شرکت‌های مطرح بین‌المللی در حوزهء مطالعات و مهندسی است که پس از اجرای مناقصهء توسعهء میادین فروزان و اسفندیار بنا به تخصص خود به عنوان پیمانکار این طرح با مشارکت شرکت تاسیسات دریایی ایران برگزیده شد.
قراردادی به ارزش ۲۵۰ میلیون دلار که پترو ایران تصمیم گرفت در واکنش به تاخیرهای مکرر شرکت صدرا در سایر پروژه‌ها، این طرح را در اختیار   SLP   قرار دهد.
این شرکت انگلیسی پس از چهار ماه مطالعه و طراحی مهندسی این طرح بنابه دستور پترو ایران ‌از ادامهء مطالعهء پروژه براساس اهداف قبلی منع شد، زیرا کارفرما تصمیم گرفته بود طراحی و ظرفیت این طرح را افزایش دهد.
با وجود پذیرش طرح جدید پترو ایران توسط   SLP   و پس از چند ماه کار کـارشناسی مهندسان ارشد شرکت انگلیسی، این بار، پیمانکار تصمیم جدیدی گرفت که در نوع خود و در مقایسه با عملکرد شرکت‌های فعال و پـیشرفته در بخش بالادستی جهان کم‌نظیر بود.   اما این تصمیم پترو ایران با واکنش شرکت پیمانکار مواجه شد و   SLP   اعلام کرد که پترو ایران هفت تا هشت ماه از وقت کارشناسان این شرکت را بیهوده تلف کرده و هزینهء مازادی را به ساختار آن تحمیل کرده بنابراین پذیرش طرح جدید را منوط به پـرداخت سهم هزینهء فرصت خود دانست.
 
تعریف دوبارهء شرح کار تاکنون در   سطح جهانی سابقه   نداشته است.
تعدد نهادهای تصمیم‌گیر در امور توسعهء میادین نفتی و گازی ایران به یک معضل جدی تبدیل شده است. پیمانکار از یک سو باید پاسخگوی شرکت پترو ایران باشد و از سوی دیگر به کارفرمایان این شرکت همچون شرکت مهندسی و توسعهء نفت (متن) و شرکت بهره‌بردار فلات قاره که هر کدام نظری متفاوت از همدیگر دارند، پاسخگو باشد.
عملکرد این شرکت و اعمال وقفه‌ای هشت ماهه در زمان آغاز به کار طرح توسعهء میادین فروزان و اسفندیار از مصداق‌های بارز آن در سال‌های اخیر بوده است که چنانچه نوع مانور این شرکت   در اجرای طرح سلمان و نیز معادلات این شرکت با صدرا نیز به آن بیفزایم به سهولت چشم‌انداز استراتژی انتخابی آن قابل دریافت خواهد بود.
آن‌چه در این چالش پیش آمده و در ادامهء کارکرد این شرکت به نظر می‌رسد این است که اساسائ مدیران پترو ایران به عنوان کارفرمای حاضر در بخش بالادستی از قدرت تصمیم‌گیری نهایی ( Final (   بی‌بهره‌اند و قادر به بستن پروژه‌ها در زمان تعریف شده و استاندارد نیستند.
چنان‌چه کارفرما احساس می‌کند که طرح و ظرفیت اولیه فاقد توجیه اقتصادی در زمان بهره‌برداری است پس چرا تاکنون اقدام به حذف این طرح نکرده است و یا اگر تصمیم بر حذف آن نداشت، دلایل آن تغییرات مداوم در شرح کار چه بوده است ضمن آن‌که پتروایران   حتی با دلایل خود و در صورتی که پیمانکار صلاحیت فنی اجرای پیشنهادات کارفرما را نداشت، چرا تا به حال به کنار زدن آن اقدام نکرده است؟
اکنون نیز در شرایطی که پیمانکار ادعای خسارت کرده و رقم ٣۲۰ میلیون دلاری را برای اجرای طرح جدید پیشنهاد داده اسـت امـا کمـاکـان جلسـات و نامه‌نگاری‌های این شرکت برای بررسی موضوع در فرآیند سه تا چهار ماهه تشکیل و اعمال می‌شود و با ادامهء این روند، تنها، زیان ناشی از افزایش هزینهء فرصت در اجرای این طرح متوجه منافع کشور خواهد شد.
 
برای ارزیابی روند جاری با مدیرعامل پتروایران به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
وی در این باره توضیحاتی کوتاه ارایه داد و از عملکرد شرکت متبوعش دفاع کرد.
مصطفی خویی در گفت‌وگو با سرمایه به تشریح چالش ایجاد شده درخصوص اختلاف قیمت اجرای این طرح پرداخت و گفت: «شرکت پتروایران به عنوان کارفرمای توسعهء این پروژه تغییراتی را در طراحی اولیهء علمیات اجرایی فروزان و اسفندیار انجام داده که پیمانکار نسبت به قیمت پیشنهادی طرف ایرانی توافق نکرده است.»
خویی به میزان اختلاف مالی قرارداد ناشی از اضافهء عملیات این طرح اشاره‌ای نکرد اما افزود: «رقم اعلامی شرکت اس.ال.پی انگلیس نسبت به میزان تعریف شدهء مازاد بر قرارداد اولیهء آن در شرکت ملی نفت بسیار تفاوت دارد.»
وی در عین حال، هرگونه اظهارنظر دقیق‌تر دربارهء جزییات قطع همکاری شرکت انگلیسی را به معاونت اجرایی خود و مدیر مهندسی و ساختمان شرکت پتروایران واگذار کرد.
 
آمادهء دفاع در دادگاه
مهدی کمالی‌پور نیز در گفت‌وگو توقف یک‌جانبهء عملیات اجرایی توسعهء پروژهء میادین نفتی فروزان و اسفندیار را تایید کرد و یادآور شد: «پتروایران قراردادی را به ارزش ۲۵۰ میلیون دلار با کنسرسیوم شرکت‌های   SLP   انگلستان و شرکت تاسیسات دریایی ایران برای توسعهء این میادین به امضا رسانده است.»
وی تصریح کرد: «سهم شرکت انگلیسی در این قرارداد ۱٨۵ میلیون دلار است که ۷۴ میلیون دلار باقیماندهء آن در سهام مشارکتی شرکت تاسیسات دریایی تعریف شده است.»
وی اشاره کرد: «حجم ۷۴ میلیون دلاری قرارداد با شرکت تاسیسات دریایی شامل عملیات اضافی پیش‌بینی شدهء بعدی نیز هست.»کمالی‌پور با بیان این‌که «شرکت نفت عملیات توسعه‌ای اضافی دیگری را نیز بر مجموعهء وظایف پیمانکار افزوده است»، گفت: «شرکت انگلیسی با رقم پیشنهادی اضافه بهای قرارداد از سوی ایران، موافقت نکرده و به صورت غیرمتعارف و با توجیه تغییر قیمت کالاها در بازار جهانی، رقم ٣۱۲ میلیون دلار را برای قرارداد جدید پیشنهاد داده است.»
اختلاف قراردادی دو شرکت پترو ایران و اس.ال.پی به رقم قابل توجه ۲۱۷ میلیون دلار رسیده است که تاکنون در میان قراردادهای منعقد شده نفتی بی‌سابقه بوده است.
کمالی پور   این باره اظهار کرد: «پیمانکار به صورت سرسام‌آور، قیمت این طرح را بالا برده که از نظر پتروایران بسیار غیرمتعارف بوده است.»
وی با تاکید بر این‌که «این شرکت موظف به اعلام قیمت جدید با محاسبهء قیمت پیشین قرارداد بوده است» گفت: «اعلام قیمت جدید از سوی پیمانکار به معنی نادیده گرفتن قیمت قبلی نیست.»
معاون اجرایی شرکت پتروایران که یکی از پـیمانکاران عمومی   ( General Contractor )   زیر بخشی شرکت ملی نفت محسوب می‌شود، افزود: «از شرکت انگلیسی خواستار اعلام قیمت جدید و زمان اجرایی طرح بوده‌ایم، اما آن‌ها از فرصت به وجود آمده استفاده ناصحیح کرده و کل قیمت ۱٨۵ میلیون دلار   قرارداد اولیه و بخشی از عملیات اصلی پیش‌بینی شده را نادیده گرفته‌اند.»
کمالی پور با غیرقانونی خواندن اقدام نامعقول شرکت انگلیسی   SLP   تصریح کرد: «اکنون قیمت ۱٨۵ میلیون دلار اولیه معتبر است و چنان‌چه اقلام جدید اضافه‌کاری‌ها با قیمت تعدیل شده به تصویب هیات‌مدیرهء شرکت نفت برسد آنگاه به نرخ توافقی قبلی اضافه خواهد شد که این رقم قطعائ بسیار پایین‌تر از ٣۱۲ میلیون دلار خواهد بود.»وی با اشاره به این‌که «انگلیسی‌ها بر اصرار خود پـایبنـدند» تاکید کرد: «پتروایران براساس وظیفهء قانونی خود پای قضیه خواهد ایستاد و براساس استنادات قراردادی حاضر است در هر دادگاهی بـرای دفـاع از حقـوق خود حاضر شود.»مدیر مهندسی و ساختمان شرکت نفت، هدف از اجرای طرح توسعهء میادین نفتی دریایی فروزان و اسفندیار را «افزایش ۶۰ تا ۶۵ هزار بـشکـه‌ای میـزان تولید فعلی این میادین» دانست.
کـمالی ‌پور اعلام کرد: «شرکت انگلیسی   SLP   به صورت یک‌جانبه و بدون هماهنگی لازم به طور خودسر اجرای طرح را متوقف کرده است.»
وی گفت: «بررسی بیشتر اعمال این وضعیت ادامه دارد و به زودی نتایج آن اعلام خواهد شد.»
 
مناقصهء مجدد
البته یک منبع آگاه در مورد این موضوع به سرمایه گفت: «احتمال برگزاری مناقصه مجدد برای انتخاب پیمانکار جدید به جا‌ی slp    وجود دارد.» ا‌ز سوی دیگر، مـدیر کنترل پروژه میادین فروزان و اسفندیار در شرکت تاسیسات دریایی نیز در گفت وگو با سرمایه، این اقدام همکار پیمانکار انگلیسی کنسرسیوم را ناشی از افزایش عملیات اجرایی توسعهء این طرح دانست.
امیر فضایلی در پاسخ به این‌که آیا شرکت تاسیسات دریایی در جریان قطع همکاری در این پروژه با طرف انگلیسی همراهی خواهد کرد، توضیح داد: «اگرچه   IOEC   شریک   SLP   در کنسرسیوم بوده و با آن همکاری لازم را خواهد داشتاما تقسیم وظایف لازم صورت گرفته و تاسیسات دریایی کماکان به کار خود ادامه می‌دهد.»
وی با اشاره به این‌که «پرداخت مالی حجم مازاد عملیات قرارداد تا پیش از این بـرای شرکت تاسیسات دریایی هم محقق نشده بود» یادآور شد: «پتروایران به تازگی، مبلغ پیش‌پرداخت را به این شرکت ارایه داده است.
فضایلی یادآور شد: «شرکت تاسیسات دریایی در قالب قرارداد    epc (مهندسی، تامین کالا و ساخت) عـهـده‌دار اجـرای خـط لولهء۱۰۵ کـیلومتری انتقال گاز میدان‌های فروزان و اسفندیار به منطقهء خارک خواهد بود و با توجه به همکاری‌های سـابق خود با پتروایران به نظر می‌رسد، خط لولهء این پروژه طی سه تا چهار ماه آینده اجرایی شود.»