• می توان آشکارا و به سادگی ریزش شدید آرای حزب سوسیال دمکراسی را در بیست سال اخیر مشاهده کرد. آیا ریزش آرای سوسیال دمکراسی خبر از پائیز عمر آرمانهای دولت رفاه را با خود بهمراه دارد؟ آیا عمر سوسیال دمکراسی به سر رسیده است؟ برای یافتن پاسخ این پرسش باید تا انتخابات بعدی پارلمان سوئد منتظر ماند ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
پنج‌شنبه  ۱۴ مهر ۱٣۹۰ -  ۶ اکتبر ۲۰۱۱

با انتخابات سال 1911 طلیعه دوران نوینی آغاز شد. زمین زیر پای خاندان سلطنتی و وابستگانشان شروع به لرزیدن کرد و سه حزب سیاسی که از طرف مردم انتخاب شده بودند شکل حاکمیت جدیدی را به نمایش گذاشتند. پارلمانتاریسم آرام اما پیوسته رو به آینده در حرکت بود. اداره کشور از دست شاه در آمده و به دست نمایندگان مردم سپرده می شد.

حزب لیبرال مردم با کسب بیش از 40 درصد آرا، خود را برای تشکیل دولت و راهگشائی شکل جدیدی از قدرت آماده می کرد. دربار و وابستگانشان به تکاپو افتاده بودند. دولت جدید بودجه نظامی ای را که درگذشته برای ساخت کشتی های جنگی مقرر کرده بودند لغو و توجه به بهبود زندگی مردم و استقرار صلح را در سرلوحه وظایف خود قرار داده بود. مخالفت علیه لیبرال ها هر روز ابعاد وسیعتری می یافت تا آنجا که دولت جدید در اعتراض به دخالت مجدد شاه در امور سیاسی استعفاء داد.
از سال 1911 نبرد علیه حاکمیت فردی و درباری هر روز ابعاد وسیعتری می یافت. پارلمانتاریسم با تمام توان می کوشید تا جایگزین حکومت سلطنتی شود.

آرام آرام احزاب دیگر و از جمله حزب چپ و مرکز درانتخابات بعدی (انتخابات سال 1917) به احزاب پارلمانی پیوستند.

در سال 1911 سه حزب لیبرال مردم، محافظه کار مودرات و سوسیال دمکرات هرکدام به ترتیب 40.2، 31.2 و 28.5 درصد از آرای مردم را به دست آوردند.
برتری مجموعه آرای لیبرال ها و محافظه کاران در مجلس تا تقریبا دو دهه ادامه یافت، اما انتخابات سال 1932 شروع دیگری در فضای سیاسی سوئد پدید آورد.

طی سال 1911 تا 1932 چند حادثه مهم روی داد. مهمترین آنها جنگ جهانی اول (1917 – 1914) بود.
سال 1932 نهمین دوره انتخابات مجلس کشور برگزار شد و همانگونه که یادآوری شد از سال 1917 دو حزب جدید به احزاب پارلمانی پیوستند. حزب مرکز با کسب 8.5 درصد به جرگه طیف راست و حزب چپ با 8.4 درصد به سمت چپ سوسیالیستی پیوست و در واقع سال 1917 را می توان سال بازگشت ناپذیری حکومت شاهان و استقرار قطعی حاکمیت پارلمانی در سوئد به شمار آورد.

اگرچه احزاب راست در تمام انتخابات سالهای 1911 تا 1932 برنده این نبرد سیاسی بودند اما آرای حزب سوسیال دمکرات در میان مردم به شدت رشد می کرد.

پس از پایان جنگ جهانی اول و پیروزی بلشویک ها در روسیه، احزاب دست راستی به هیجوجه به تنهائی در برابر سوسیال دمکراسی نمی توانستند قد علم کنند. تنها اتحاد احزاب بورژوائی کفه سیاسی مجلس را به سود آنها تغییر می داد.

آرای حزب سوسیال دمکرات در شش دوره انتخاباتی از سال 1911 تا 1921 بین 28.5 بمثابه کمترین و 39.2 درصد بعنوان بیشترین در نوسان بود. در واقع آراء سوسیال دمکراتها در اولین دهه حکومت پارلمانتاریستی تا زیر 40 درصد باقی ماند و باشروع دهه دوم، آرای حزب سوسیال دمکرات مرز 41درصد را پشت سر گذارد.

حزب سوسیال دمکرات که در سال 1924 یعنی سال آغاز دهه دوم پارلمانتاریسم در کشور را با بیش از 41 درصد جشن گرفته بود، می رفت تا شروع دهه سوم حاکمیت پارلمانتاریستی را، با پیروزی در انتخابات سال 1940 و با کسب رای اعتماد 53.8 درصد، جشن پیروزی حزب را، به جشن ملی تبدیل کند.
بیش از نیمی از واجدین شرایط، سوسیال دمکرات ها را برگزیده بودند.

در این سالها نازیسم، فاشیزم، میلیتاریسم و افکار شوم عظمت طلبانه دنیا را به آتش کشیده بود.
بوی خون و باروت نه فقط خیابان های اروپا که جهانی را مسموم کرده بود. آتش جنگ فاشیزم و نازیسم برانگیخته، بی رحمانه بذر مرگ در همه جهان می پاشید.

از سال 1940 تا 1964 هشت دوره انتخابات برگزارشد و در تمام آنها طیف چپ برنده نبرد سیاسی در جامعه سوئد بود اما درصد آراء متعلق به حزب سوسیال دمکرات بین 46.1 تا 47.3 درصد درگردش بود و تنها در انتخابات سال 1956 از 44.6 درصد عبور نکرد.

سال 1968 نه فقط سال شکوفائی جنبش های چپ گرایانه در جهان بلکه سال دوباره روی آوری اکثریت قاطع مردم به سمت حزب سوسیال دمکرات بود. یکبار دیگر و برای دومین و آخرین بار تا امروز، بیش از نیمی از مردم سوئد با رای خود این حزب را برگزیدند.

در دهه هفتاد، چهار دوره انتخابات در سوئد برگزار شد (انتخابات سال 70، 73، 76 و 79) که در بهترین حالت سوسیال دمکراسی با استقبال 45.3 درصدی و در کمترین استقبال 42.7 درصدی آرای مردم روبرو شد.

در سه دوره انتخابات سالهای هشتاد نیز تفاوت چندانی در نوع حمایت مردم از سوسیال دمکراسی نکرد. سوسیال دمکرات ها در سالهای 1982، 1985 و 1988 به ترتیب با استقبال 45.6 % ، 44.7 % و 43.2 درصدی آرای مردم روبرو شدند. در انتخابات سال 1988 حزب محیط زیست سوئد موسوم به سبزها نیز به خانواده احزاب پارلمانی پیوست.

در حول و حوش انتخابات سال 1991 مردم سوئد با سه رویداد مهم روبرو شدند . در بیرون از مرزهای سوئد دیوار برلین فرومی ریزد و کشورهای موسوم به سوسیالیزم واقعا موجود با اقتدار احزاب خود خداحافظی می کنند. در چنین شرایطی یک بار دیگر حزب سوسیال دمکرات سوئد با تجربه تلخ کسب 37.6 درصد آرا روبرو می شود. طی سال 1928 تا 1991 بیست دوره انتخابات پارلمانی در سوئد برگزار شد که سوسیال دمکراتها تجربه مشابه 37 درصد آرا را پس از گذشت 63 سال در انتخابات 1991 و با کسب 37.6 درصد تکرار کردند. در همین دوره از انتخابات حزب دمکرات مسیحی نیز با کسب 7.1 در صد آرا به جمع احزاب راست می پیوندد.

شوک سیاسی دیگر ورود حزب خارجی ستیز دموکراسی نوین به پارلمان بود. آنها با کسب 6.7 درصد آراء به درون خانه ملت و بزرگترین مرکز تصمیم گیری ها راه یافتند.

از سال 1991 تا امروز 2011 بیست سال می گذرد. در این فاصله شش دوره انتخابات برگزار شد و هرچند حزب سوسیال دمکرات تنها در یک دوره و آن هم در سال 1994 توانست دوباره 45.3 درصد آرای مردم را کسب کند اما آرای حزب در سطح 37 تا 35 درصد درنوسان باقی ماند و در آخرین دوره درسپتامبر 2010 آرای سوسیال دمکراتها به حدود صد سال پیش بازگشت و مهمتر آنکه حتی با بزرگترین و مهمترین حزب دست راستی بنام حزب محافظه کار مودرات شانه به شانه و برایر ایستاده است.

در آخرین دوره انتخابات در سال 2010 تنها 30.6 درصد مردم از سوسیال دمکراسی و درمقابل 30.60 درصد از مودراتها حمایت کردند . تنها دو درصد عقب نشینی دیگر کافی است تا رای حزب سوسیال دمکراسی به حد انتخابات سال 1911 یعنی رای 28.5 درصد برسد.

نگاهی به فاصله آرای حزب سوسیال دمکرات با حزب مودرات بمثابه مهمترین و قدرتمندترین احزاب جناح چپ و راست ازانتخابات سال 1970 بدینسومی افکنیم.
در صد استقبال مردم از دو حزب سوسیال دمکرات و حزب محافظه کار مودرات به شرح زیر است: سال 1970 تفاوت 45.3 در برابر 11.5 ،سال 1982 تفاوت 45.6 در برابر 23.6 ، سال 1991 تفاوت 37.6 در برابر 21.9، سال 2002 تفاوت 39.9 در برابر 15.3 و سال 2010 فاصله 30.6 در برابر 30.06 بوده است.
تلاش این نوشته تنها توضیح فراز و فرود استقبال مردم از حزب سوسیال دمکراسی طی صد سال اخیر و در انتخابات متفاوت پارلمانی بوده است.

از سال 1911 تا 2010 سی و دو دوره انتخابات پارلمانی در سوئد برگزار شد.
از سال 1932 و همزمان با حضور شبح فاشیزم و نازیسم تا سال 2010 بیست و سه دوره انتخابات برگزار شد که در چهار دوره آن سوسیال دمکراتها در مجلس دست بالا را داشتند و در نه دوره انتخابات از سال 1982 بدینسو سوسیال دمکراتها برنده شش دوره آن بوده اند اما طیف راست دو دوره آخرین انتخابات را در سالهای 2006 و 2002 پیروز شده است.

می توان آشکارا و به سادگی ریزش شدید آرای حزب سوسیال دمکراسی را در بیست سال اخیر مشاهده کرد.
آیا ریزش آرای سوسیال دمکراسی خبر از پائیز عمر آرمانهای دولت رفاه را با خود بهمراه دارد؟ آیا عمر سوسیال دمکراسی به سر رسیده است؟
برای یافتن پاسخ این پرسش باید تا انتخابات بعدی پارلمان سوئد منتظر ماند.

جمال میرخرم
استکهلم پنجم اکتبر 2011
Djamal08sweden@yahoo.se