اخبار روز: www.iran-chabar.de
پنج‌شنبه  ۲۱ مهر ۱٣۹۰ -  ۱٣ اکتبر ۲۰۱۱

برتری طلبی نژادی در بین برخی از ایرانیها از چیست؟
نقدی بر نظریات آقای عالی پیام (هالو)

آقای عالی پیام متخلص به هالو یکی از افراد نیکی است که در جلسات یکی از انجمن های فرهنگی ایران به خواندن اشعاری در نقد اوضاع سیاسی و اجتماعی ایران پرداخته و بر نکته های قابل توجهی انگشت می گذارد. ویدیوهای این شعرخوانی ها در یوتیوب قابل مشاهده است.
ضمن تحسین بیایات ایشان در رابطه با شرایط خفت بار سیاسی و اجتماعی جامعه ایران و بخصوص شهامت فراوان ایشان در ابراز این نظریات، نیز لازم به نظر آمد تا نقدی بر دیگر اظهارات ایشان در مورد خصوصیات ژنتیکی و نژادی اقوام مختلف ایرانی ارائه گردد.

اگرچه خطاب این نوشته ظاهرا شخص ایشان است ولی در واقع بیانات اخیر ایشان* بهانه ای شد تا یک موضوع مشخصی را که احتیاج به نقد داشت به چالش بطلبم و به این بهانه مطالبی را به بحث بگذارم. در واقع مخاطب اصلی این نوشته خود این نظریات هستند و نه شخص ایشان و گفته های ایشان بهانه ای است برای این امر. بنابراین امیدوارم ایشان همه مطالب این نوشته را شخصی نگیرند زیرا که در نیت خیر و شخصیت قابل تحسین ایشان هیچ شکی نیست و انسانی عزیز و دوست داشتنی هستند.
ایشان در جواب به اعتراضات هموطنان عرب خوزستان به گفته های ضد عربیشان، می فرمایند که آنها نه از نژاد عرب بلکه از نژاد خالص ایرانی هستند و فقط تکلمشان به عربی است. و بعد با ذکر مثالهائی در مورد جنایات اعراب در هزاروچهارصد سال پیش به این نتیجه می رسند که چون اعراب امروزی از اعمال اعراب آن زمان در مورد ایرانیان معذرت خواهی نکرده اند، پس عرب بودن ننگی است که ًخوشبختانهً هموطنان عرب خوزستانی از چنین ننگی به دور هستند.

این مطالبی که ایشان در رابطه با اعمال ارتکابی اعراب در آن زمان بیان می فرمایند مربوط به دورانی است که تمدن بشری هنوز در حال تکوین بوده است. غرایز و عواطف هنوز خام بوده و تلطیف نشده بودند. شور و شر، مال پرستی و قدرت طلبی حکام و لشگریانشان بر ملاحظات دیگر غلبه داشتند. انسان‌ها و جوامع هنوز به پختگی و مدنیت نرسیده بودند. در چنین شرایطی بالطبع بیشتر مسائل از طریق جنگ و غارت و تجاوز پیش می ‌رفتند. حاکمیت مذهب هم مزید بر علت بود و این اعمال و شیوه‌ها را توجیه و تقویت می کرد. این جنگ‌ها و غارت‌ها مختص جامعه و کشور خاصی‌ نبود و شامل همهٔ اقوام و جوامع می شد، از چینی‌ و مغول و ترک در شرق تا ایرانی‌ و آشوری و عرب در شرق میانه تا یونانی و رومی و بربر‌های اروپائی در غرب. آنچه را که مغول‌ها و عرب‌ها در مقطعی از تاریخ با اقوام و ممالک دیگر کردند، ایرانی‌‌ها هم به سهم خود در مقطعی از تاریخ با اقوام و ممالک دیگر و نیز با اقوام خود ایران کرده اند که با جنایت‌ها و خونریزی‌های فراوانی‌ به همراه بوده است. فقط برای ذکر مثال می شود به حملهٔ خشایارشا به یونان و حملهٔ نادرشاه به هندوستان و حملهٔ آغا محمد خان به کرمان اشاره کرد که با چه جنایت‌ها و خونریزیهائی همراه بوده اند.
اگر قرار و معیار بر ندامت و معذرت خواهی باشد حتما همه اقوام و ملتهای دنیا یک معذرت خواهی به دیگران بدهکارند، از اقوام و ملتهای مفتخر به اسکندر ًکبیرً و چنگیزخان مغول گرفته تا ملتها و کشورهای پیشرو و دموکراتیک اروپا و آمریکا با آنهمه سوابق استعماری و غارتگرانه و با چنان حجم عظیمی از جنایت و خونریزی. در صورتیکه می دانیم هیچکدام از این ملتها و کشورها نه تنها هیچگونه اضهار ندامت و پوزشی نسبت به گذشته شان و یا از دیگران ابراز نداشته اند بلکه مفتخر نیز به آنها هستند. و این امر شامل حال خود ایرانیها نیز می شود. پس اگر گویا قرار و ًپسندیدهً نیست که ایرانیها از کسی پوزش بخواهند و اظهار ندامت نمایند که هیچ بلکه حتی به جنگها و کشورگشائیها و قتل و غارتهای خودشان مفتخر هم باشند، پس چگونه است که چنین پوزشی از اعراب تقاضامی شود. و اگر از اعراب تقاضا می شود پس چرا از دیگران و مثلا از انگلیس و آمریکا و روسیه و یونان و ایتالیای جانشین روم و مغولستان و افغانستان و ترکمنستان و ازبکستان و ترکیه و پرتقال و غیره تقاضا نمی شود زیرا که همه اینها به هرحال روزی روزگاری ظلمشان بر ایران جاری گشته است. اینجاست که گویا با دو عینک متفاوت به قضایا نگاه می شود و با دو معیار مختلف سنجیده می شود.
اگر بخواهیم با چشم واقع بین به تاریخ نگاه کنیم حتماً از یک چنین داوری‌های یک جانبه ای‌‌‌ که ایشان ارائه میدهند دوری خواهیم کرد.

و اما این مطالبی که ایشان به آن اشاره می کنند مربوط به تاریخ و دوران آغازین تمدن بشری است و تمدن هم در همهٔ جوامع همزمان و موازی ِ هم پیش نرفته است. پس برخی‌ زودتر و برخی‌ دیرتر به سطح بالاتری دست یافته اند. ولی‌ همهٔ آنها بهرحال چنین مراحلی را پشت سر گذاشته اند،از جمله ایرانیها.
آنچه مهم است تفکر امروزی ما به عنوان انسان هائی متمدن و برخوردار از سطح بالای علم و دانش جدید است. تاریخ تفکر بشر سه دورهٔ کیهان محوری، خدا محوری و عقل محوری را طی‌ کرده است که ما امروز از دورهٔ رنسانس به بعد در دورهٔ سوم یعنی‌ دوران مدرنیته و عقل محوری (به مفهوم عقل مستقل: مستقل از دین و مذهب) قرار داریم که در مرکز آن انسان و احترام به انسانها قرار دارد. ًانسان معیار همه چیز است: هرآنچه هست و هرآنچه نیستً (پروتاگوراس). براین پایه انسانها جدا از نژاد، زبان، جنسیت و غیره با یکدیگر برابرند و گذشتهٔ آنها دلیلی‌ بر تقرب و تنزل آنها نیست که اگر چنین می بود، می بایستی همهٔ مردم و جوامع دنیا را نفی و تحقیر می کردیم، از آلمانی‌ و ژاپنی و فرانسوی گرفته تا ترک و ایرانی‌ و آمریکائی. تفکرات نژادپرستانه، امروز جائی‌ در بین ملیت‌های متمدن ندارند. کسانی‌ که دارای ذهنیت قرون وسطائی بوده و اسیر چنین تفکراتی هستند هرچقدر هم که بخواهند گرایشات خود را با ذکر مثال‌ها و نمونه هائی از تاریخ، به اصطلاح مستدل نشان دهند، باید گفت که پایشان می لنگد و استدلالشان چوبین است چون که این مثالها یقهٔ خودشان را هم خواهد گرفت. بگذریم ازاینکه این مثالهائی که ایشان می آورند، نظیر آسیاب کردن با خون مردم، نه تنها جزو واقعیات تاریخی‌ نیستند بلکه از نظر عملی‌ هم امکان پذیر نیستند. اینها داستانهائی هستند که برخی‌ کسان در گذشته های دور برای نمایش نفرت برحق خود بهم بافته و منتشر کرده‌اند تا فجایع را ده چندان نشان داده باشند. برای ذکر مثال هم باید از مثالهای واقعی‌ که به اندازهٔ کافی‌ وجود دارند استفاده کرد نه از داستانهای ساختگی که تعداد آنها مسلما در نوشته‌های گذشتگان کم نیستند. وتازه اگر هم این داستانها واقعیت داشته باشند، عاملین و مسببین واقعی آنها حکام و سران فاسد و قدرت طلب سیاسی و مذهبی آن قوم بوده اند نه مردم ساده ای که خود اسیر دست آنها و در نتیحه دنباله رو و مجری اوامر آنها بوده و در جنگها و لشگرکشیها قربانی مطامع و منافع اربابانشان می شدند. نیز عین این قضیه در مورد فجایع ایرانیها و دیگر اقوام دنیا در حق خودی و بیگانه صادق است.

توضیح و توجیه ایشان در این مورد که گفته ‌های قبلی‌شان راسیستی نبوده است خود مصداق بارز نظریات راسیستی است، آنجا که ایشان در خطاب به هموطنان عرب خوزستان می فرمایند که آنها نه از نژاد عرب بلکه از نژاد خالص ایرانی‌ هستند و فقط تکلمشان به عربی‌ است و به این ترتیب آنها را به ایرانی‌ الاصل بودن مفتخر کرده و از " ننگ " عرب بودن رهایشان می سازند. اگر این مطلب مصداق بارز نظریه نژادپرستانه نیست پس آنرا در کدام مقوله می توان گنجاند.
از این گذشته کسانی که احتمالا به نژاد خالص و اصیل ایرانی و آریائی می نازند، بهتر بود که می دانستند که امروزه در هیچ کجای دنیا و بخصوص در کشور چند قومی کهنی چون ایران چیزی به نام نژاد خالص و اصیل وجود ندارد که اگر هم وجود می داشت نکته مثبتی نبود و بلکه خیلی هم منفی می توانست باشد. زیرا که تحقیقات علمی و ژنتیکی ثابت کرده اند که درهم آمیزی هرچه بیشتر نژادها باعث غنای ژنتیکی انسانها شده و توانائیهای جسمی و فکری آنها را افزایش می دهد. و به این ترتیب این ترکیب نژادی خود از جنبه های مثبت و مفید هر ملتی از جمله ملت ایران است.
این تصور که اصولا در ایران نژادهای جداگانه اصیلی به نام ترک، فارس، عرب، کرد، لر، بلوچ، ترکمن، ارمنی، آسوری و غیره وجود دارند، تصوری ابتدائی و نادرست است که با واقعیات جامعه ایران تطبیق ندارد. اقوام مختلف ایرانی در طول هزاره ها چنان درهم آمیخته و ترکیب شده اند که هیچ کدام آنها از " افتخار مقدسی " به نام خلوص نژادی برخوردار نیستند بلکه فقط زبانشان مختلف است. و البته این ترکیبات خود باعث غنای همه‍ی این اقوام گشته است. و به این ترتیب همه‍ی ایرانیان امروزی ترکیبی نه تنها از اقوام مختلف ساکن ایران هستند بلکه نیز دارای ترکیباتی از نژادهائی که در طول تاریخ به ایران حمله کرده یا از آن گذر نموده و صدها سال یا بیشتر در این کشور و منطقه زیسته اند نیز می باشند از جمله یونانی ها، مغولها، ازبکها و غیره. و این است آنچه که مشخصه واقعی یک ایرانی امروزی را تشکیل میدهد و نه یک ایرانی آریائی و خالص. و این را باید بالاخره، چه بعضیها را خوش بیاید چه نه، به رسمیت شناخت.

این مسئله دیگر باید امروز آنقدر آشکار باشد که احتیاج به این قلمفرسائی ها نداشته باشد. حتی فردوسی شاعر و ایراندوست بزرگ تاریخ ایران هم که در یکهزار سال پیش می زیسته است به این مسئله پی برده بوده است. می گوید:
از ایران و ز ترک و ز تازیان         نژادی پدید آید اندر میان
نه دهقان نه ترک و نه تازی بُود         سخنها به کردار بازی بُود
که منظور از دهقان در اینجا ایرانی است.
زمانی که فردوسی این برداشت خود را از واقعیت بیان کرده است تازه چند صد سال از ورود ترکها و عربها به ایران می گذشت. این اختلاط و درآمیزی اقوام هنوز مراحل آغازین خود را می گذراند، با اینحال برای فردوسی امری عینی و واقعی بود. حال هزار سال هم به این تاریخ اضافه کنید و نتیجه بگیرید درجه این اختلاط را. آیا هنوز هم می توانید تصور کنید که حتی یک ایرانی خالص آریائی در این مملکت پیدا شود. اگر کسی پاسخی مثبت به این سوال دهد پاسخش به احتمال زیاد نه بر پایه اتکاء بر واقعیت بلکه دلبخواهی و متوهمانه خواهد بود.

آن کار ارزشمند و بزرگی که فردوسی انجام داد در واقع احیاء یک زبان تاریخی و مهم این منطقه بود که تاریخی را در دل خود نهفته داشت. فردوسی به هرحال آن قدر واقع بین بود که این امر آمیزش و اختلاط اقوام را که از درون آن قومیت جدیدی زایش یافته بود و فردوسی هم یکی از آنها بود را می دید و بیان می کرد، حتی اگر احتمالا احساس درونی اش نسبت به آن چندان مثبت نبوده باشد. کار او عمدتا امر احیاء زبان در حال انقراض بود و تا اندازه زیادی هم در آن موفق شد. او به هیچوجه در فکر احیاء نژاد آریائی و نفی اقوام دیگر ایرانی نبود. او دریافته بود که بر این سرزمین علاوه بر آریائیها دیگرانی نیز وارد شده اند و همه آنها با کم و بیش اختلافی در تاریخ ورودشان ساکنین و سازندگان این سرزمین هستند. نفی وجود اقوام دیگر ساکن این سرزمین، که ریشه نژادی دیگری غیر از آریائی داشته اند و یا همه را از ریشه و نژاد خالص ایرانی به مفهوم آریائی دانستن، و ادعای اینکه اینها فقط زبانشان مختلف است یا بعدها مختلف شده است، چشم بستن بر واقعیات عینی تاریخ است. این یک انحصارطلبی آریائی است که در اثبات ادعاهای متوهمانه خود بسیار درمانده است. کوچکترین مراجعه ای به تاریخ به راحتی و سریعا همه این ادعاها را نقش بر آب می کند. احیاء یک نژاد خالص و نفی اقوام و ملیتهای دیگر همواره امری مذموم و ناپسند بوده است که هیچوقت هم با موفقیت همراه نبوده است. این پروژه را در سطحی بزرگتر یک بار در تاریخ، جناحی سیاسی در آلمان قرن بیستم به اجراء گذاشتند و در عمل هم تا اندازه ای به پیش بردند که با چه قلع و قمعی از اقوام و ملیتهای دیگر همراه بود و میلیونها نفر از اسلاوها و سامی ها و دیگران را به کام مرگ فرو برد. در ابعاد کوچکتر هم البته بارها در جاهای مختلف بکار رفته است.
انسان امروزی اکنون باید به حدی از رشد رسیده باشد که دیگر انحصار طلبی ها و بحثهای نژادی را بر نتابد. برایش تعلق نژادی یک امتیاز به حساب نیاید. این مسئله البته از نظر بررسی های تاریخی و برخی رشته های علمی می تواند مطرح و مورد نظر باشد ولی به هیچوجه موردی برای تقرب و امتیاز نیست. انسان مدرن امروزی انسانی است مرکب، با دهها و صدها ترکیبات نژادی و ژنتیکی. و این بسیار هم خوب است.

تا اینجا مربوط بود به تاریخ نژادی و ژنتیکی ایرانیها. به همین ترتیب است تاریخ سیاسی و اجتماعی و علمی و فرهنگی وادبی و هنری و اقتصادی ایرانیها. در این زمینه ها هم ایرانیها دارای تاریخ مشترک ومتنوعی هستند که منبعث از همه این اقوام و طوائف می باشد و نه یک قوم خاص. و مجموعه آنها است که باهم شخصیت فعلی یک ایرانی امروزی را تشکیل می دهد (البته نقش فرهنگهای ملی دیگر منجمله و بخصوص اروپائی نیز بر شخصیت ایرانی امروز قابل ذکر و شایان توجه است) . متاسفانه در این زمینه ها هم اطلاعات ایرانیها از این مجموعه متنوع و مشترک بسیار بسیار نارسا است و آنچه که تا به حال بنا به دلایل و منافع خاص و سیاسی به ایرانیها عرضه شده است یک طرفه و مربوط به فقط یک قوم و طایفه خاصی بوده است که همانطور که گفته شد چنین قوم خاص و خالصی بعد از درهم آمیزی ها واختلاطات طولانی و تاریخی دیگر وجود خارجی ندارد و اگر هم وجود داشته است امروز دیگر به تاریخ پیوسته است.

اما ضرورت طرح چنین بحثی از کجا ناشی میشود. شاید برخی ضرورت آنرا احساس نکنند ویا آنرا لازم ندانند یا اصولا مخالف چنین نظریاتی باشند. در این صورت باید گفت که آنها متاسفانه یک مسئله اساسی و تعیین کننده را در شرایط حساس کنونی مورد توجه قرار نداده اند.
جنبش بزرگ مردمی بعد از انتخابات سال هشتادوهشت ضرورت این مسئله را بخوبی در مقابل چشمان همه قرار داد، گرچه بسیاری نخواستندد آنرا ببینند و در آن تعمق نمایند. با این که مشکل ایجاد شده یعنی تقلب و دستکاری در آرای مردم و تحمیل دولتی غیر منتخب به آنها مسئله اساسی همه مردم ایران بود، ولی وقتیکه این جنبش ابتدا در تهران و برخی شهرهای مرکزی و جنوبی آغاز شد و انتظار می رفت که بزودی همه گیر وعمومی شود، مشاهده شد که برخی از اقوام غیر فارس زبان از همراهی با آن طفره رفتند و به آن نپیوستند و بهانه هائی برای این ناهمراهی به میان آوردند. عکس این قضیه هم در گذشته و حال صادق بوده است. موقعیکه مردم آذربایجان در سال هشتاوپنج برای خواستهای قومی خود به خیابانها آمدند و هزینه زیادی در مبارزات خود پرداخت کردند، تلاش آنها از طرف بقیه اقوام ایران مورد پشتیبانی و حمایت قرار نگرفت. عین همین قضیه در مورد مبارزات مردم کردستان، خوزستان و سایر اقوام ایران نیز قابل مشاهده است.
سیاستهای تفرقه افکن و هدفمند از طرفی و بی اطلاعی از تاریخ مشترک اقوام ایرانی از سوئی دیگر باعث شده است که مردم ایران گوئی هنوز خود را اقوامی جدا از هم که گویا همه چیزشان از نژاد، زبان، فرهنگ، تاریخ وغیره جدا از یک دیگر است تلقی کرده و مشکل دیگران را مربوط به خود نمی دانند. به این امر توجه ندارند که علیرغم داشتن ریشه های مختلف نژادی، زبانی، فرهنگی و غیره در گذشته های دور، اکنون دیگر در طول هزاره ها چنان درهم تنیده و ادغام شده اند که دیگر جز اختلاف در زبان، تفاوت اساسی دیگری در میان نیست و نژاد، فرهنگ و تاریخ آنها آنچنان مشترک و به هم نزدیک شده است که همگی باهم تشکیل یک ملت به نام ملت ایران را می دهند. البته روشن است که این تفرقه و جدائی افکنی ناخواسته بین اقوام، امکان سوء استفاده برای برخی سیاستهای خاص را نیز فراهم می آورد که متاسفانه بسیاری نادانسته و ناخواسته ولی احتمالا برخی نیز دانسته به آن دامن می زنند.

اما آنچه که علاوه بر مطالب گفته شده در بالا، به عنوان یک عامل دیگر باعث ضدیت برخی‌ از ایرانیها با اعراب می‌‌شود، علاوه بر حاکمیت جمهوری اسلامی در ایران و سیاست‌های بنیان برافکنانه آن، ارتباط اسلام با اعراب است. ‌این ارتباط اگرچه واقعی است، در اینجا ولی به این موضوع توجه نمی شود که اگر دین اسلام ابتدا توسط اعراب تدوین و ارائه شد، ایرانیها در تکوین، ارتقا و انتشار آن بیشتر از اعراب سهم داشتند، هم در ابتدا و هم بعدها. آنچه که در ایران به نام شیعه پی‌ریزی شد و مقبولیت یافت، عمدتاً ساختهٔ‌ دست و فکر ایرانی‌ بر مبنای تلفیق اعتقادات و باورهای مذهبی‌ و قومی گذشتهٔ خود ایرانیها با مذهب جدید بود. پس مشکل امروز ایرانیها نمی‌‌تواند فقط مشکل اعتقادات دینی باشد که خودشان هم در تکوین و ارتقا آن سهم داشتند. مشکل اصلی‌ در اینجا و امروز حاکمیت سیاسی دین بر جامعه است، به عبارت دیگر عدم تفکیک دین از حکومت. مردم ایران (و یا در واقع سطح فکری و فرهنگی‌ جامعه ایران) هنوز به آن درجه‌ای نرسیده اند که تفکیک دین و حاکمیت برایشان جا افتاده باشد، چه رسد به اینکه داشتن دین (هر دینی) برایشان مورد سوال باشد. ایرانیها هنوز در عصر خدا محوری و دین خوئی و گرایشهای اعتقادی، که ًتفکرً حاکم در قرون وسطی بود بسر میبرند و نسیم تفکر عقل محوری ِ دوران مدرن، تازه و در سطح محدود به این جامعه رسیده است و تا جا افتادن بیشتر آن مسیر درازی در پیش است.

بنابراین آن برخی کسانی که با ذهنیت قرون وسطائی، حقانیت وجودی خود را در نفی و انکار دیگران می بینند، به جای طرح مشکل اصلی‌ که همانا حاکمیت دین بر جامعه است به سراغ مشکل فرعی تر، که دین (و در اینجا دین اسلام) باشد رفته، با انتصاب انحصاری آن به اعراب و فراموش کردن عمدی نقش ایرانیها در آن، فضای نژادی ضد عربی‌ را دامن می‌‌زنند. از آنجائیکه نمی‌‌خواهند سهم خود ایرانیها را در تکوین و انتشار دین درکل و دین اسلام بخصوص، به پرسش بگیرند و دنبال مقصر در جای دیگر می‌‌گردند، پس دنبال آدرس عوضی‌ رفته و به جای در افتادن (و در مواردی تحت لوای در افتادن) با حاکمیت سیاسی ِ دین، یقهٔ اعراب را می‌‌گیرند.

پسزمینهٔ یک چنین حرکت و تلاشی چه می‌‌تواند باشد. دلائل متعددی می‌‌توانند مطرح باشند که جای بحث آنها به دلیل محدودیت این نوشته در اینجا نیست. فقط به یک مورد اختصارا اشاره می‌‌شود تا بعدا احتمالا بتوان آنرا باز کرد.

پان ایرانیسم احتمالا یکی‌ از این پس‌زمینه هاست. مکاتب مختلف مبتنی‌ بر "پان" اصولا بر مبنای اصالت نژادی تعریف می‌‌شوند. پان آریائی آلمانی‌، پان ترکیسم، پان عربیسم و غیره اصولا بر پایهٔ نژادی بنا گردیده اند.
پان ایرانیسم در ایران مکتب نسبتا جدیدی است که از زمان رضاشاه به بعد به تقلید از آلمان و ترکیه در ایران مطرح شد. این مکتب معتقد است که مردم ایران از نژاد خالص آریائی بوده و موجودیت اقوام دیگر در آن انکار می‌‌شود. این مکتب به همین دلیل نتوانست و نمی‌‌تواند در بین اقوام مختلف ایرانی‌ جائی باز کند. آنجائی هم که تا اندازه‍ی کمی‌ مقبول واقع شد (البته نه تحت این نام بلکه تحت لوای عظمت طلبی آریائی و ناسیونالیسم مثبت و نظایر آن) فقط یا بیشتر در بین یک قوم خاص بود. این گرایش ادعا می‌‌کند که بقیهٔ اقوام ایرانی هم‌ از نژاد خالص آریائی بوده و ایران انحصارا مسکن این قوم می‌‌باشد و برای خود احساس برتری ویژه ای نسبت به سایر اقوام، به ویژه اعراب و ترکها، قائل است. و بدین ترتیب موجودیت اقوام دیگر یعنی‌ نزدیک به نیمی از جمعیت ایران را نفی می‌‌کند (همانند ترکیه که در آنجا هم موجودیت قوم کرد نفی گشته و آنها را ترکهای کوهی می نامند). حتی اگر خود این گرایش هم خودرا پان ایرانیست و برتری طلب و نظایر آن خطاب نکند، یک ناظر بی طرف به راحتی می تواند وجود چنین رگه هائی را در آن تشخیص دهد.
این بیان که اعراب خوزستان و یا ترکهای آذربایجان (با قابلیت تعمیم به همهٔ اقوام) از نژاد خالص ایرانی‌ (با همان مفهوم آریائی) بوده و فقط زبانشان دیگر است و یا بعدا دیگر شده است (و از طرف کلیه حضار ًآگاهً در یک جلسه فرهنگی ظاهرا سطح بالا مورد تحسین و تائید قرار می گیرد)، خود بیان صریح این موضوع است. این نظریات اگر در سطح سیاسی و نظری به این صورت بیان می‌‌گردند، در سطح مردم عادی از طریق تحقیر و تمسخر اقوام دیگر و بیان جوکهای مبتذل و ظاهراً خنده دار (ولی‌ درواقع دردآور و زخم آلود) ظاهر بروز می‌‌یابند، که در واقع چیزی نیست جز نفی و انکار اقوام دیگر.
این انتظار که چنین گرایشی و چنان برخوردهائی با اقوام دیگر، با هیچ واکنش و برخورد متقابلی از طرف آنان روبرو نشود، انتظاری است آرزومندانه ولی متوهمانه. پس در طرف دیگر هم در واکنش به چنین نظریات و برخوردهائی و بمنظورمقابله با آن، گرایش‌های وحدت گریزانه ای در تقابل با وحدت تاریخی‌ ایران، برای طرح نظریات پان ترکی‌ و پان عربی‌ و امثالهم زمینهٔ بروز یافته، خطری بزرگ و قابل تأمل این وحدت تاریخی‌، سیاسی و جغرافیائی ایران را مورد تهدید قرار می‌‌دهد. البته احتیاج به توضیح نیست که چه سوء استفاده‌های خطرناکی از این موضوع، قدرت‌های بزرگ و منطقه برای به راه انداختن دعواهای قومی و چند تکه کردن ایران می‌‌توانند بنمایند.

این سوال که چرا به عنوان نمونه آذریها و کردها در مبارزات علیه تقلب در انتخابات شرکت نکردند، درحالیکه خواستها و شعارهای جنبش سبز مربوط به تمام مردم ایران بود و اینکه چرا کردها، عربها، بلوچها و آذریها در مبارزاتشان از جانب سایر اقوام تنها گذاشته می‌‌شوند، و اینکه آیا ریشه این عدم همبستگی‌ و پشتیبانی‌، در نژادپرستی و یا در قوم گرائی ویا صرفا در توهم به این مقولات و یا در ناآگاهی سیاسی و یا در حرکات وبازیهای سیاسی وحسابگرانه‍ی برخی گروههای قومی و یا در سیاستهای پشت پرده‍ی قدرتهای بزرگ و منطقه نهفته است یا دلایل دیگری دارد، بحثی‌ مفصل و منطقی را‌ می‌‌طلبد که محدودیت این نوشته و محدودیت اطلاعات من از مواضع و عملکرد گروههای مختلف قومی و سیاستهای پشت پرده، امکان آنرا در اینجا نمی‌‌دهد. آنچه که در بالا به اشاره و مختصر بیان کردم، برای طرح موضوع و اشاره به اهمیت این امر حیاتی، ضروری احساس شد، تا احتمالا دیگرانی که در این زمینه‌ها بیشتر صاحب نظر هستند، موضوع را بسط داده، عمق بیشتری به آن دهند. ونیز احتمالا کمبودها و اشتباهات نظری این نوشته را برطرف نمایند.

آنچه که به عنوان نمونه در بعضی‌ مواضع و اعلامیه‌های برخی‌ گروه‌های قومی ِ عرب‌، کرد، آذری و غیره میتوان دید، زنگ خطری است بزرگ که وحدت و همبستگی‌ تاریخی‌، سیاسی و جغرافیائی ایران را تهدید می‌‌کند و ضرورت تأمل و تعمق در این زمینه را شدیداً ایجاب می‌‌نماید.

یک سوال هم در اینجا از آنهائی که مرتب دم از آزادی، حقوق بشر و رفع تبعیض در همه زمینه ها می زنند، مطرح می شود و آن اینکه چگونه است که امروزه کوچکترین اظهار نظرنامعقولی در مورد مثلا تبعیضات جنسی و تحقیر زنان، بدرستی با شدیدترین اعتراضات از طرف آنان پاسخ می گیرد ولی در رابطه با تبعیضات قومی و برخی تبعیضات دیگر هیچگونه و یا آنچنان اعتراض و واکنشی از طرف آنها مشهود نیست**. آیا این بی اعتنائی و حتی در مواردی همراهی با جریانات تبعیضگر امر پرسش برانگیزی نیست؟ باید دانست که چشمهای کنجکاو خودی و ضدخودی تیزبینانه این بی تفاوتی را زیر نظر دارند ونتیجه گیریها و قضاوتهای مثبت و منفی خود را از آن انجام می دهند. پس در یک چنین بزنگاههائی است که سره از ناسره مشخص می شود و احتمالا پتانسیل های انحرافی پیش گفته در جامعه شکل می گیرند. و بعد افسوس خورندگان به وجود چنین گرایشهائی در جامعه در برخوردشان به این معضل به جای اینکه سهم خود را نیز در ایجاد این چنین روندی بررسی و نقد کنند، یکطرفه قضاوت کرده، فقط طرف مقابلشان را به باد انتقاد می گیرند و مقصر میشناسند.

حال احتمالا این سوال می تواند مطرح شود که اشاره به این دردها و عیان کردن بیماری فقط به منظور ناله سردادن و آه کشیدن است یا اینکه راه حلی هم برای آن متصور می باشد.
طبیعی است که نشستن و دست روی دست گذاشتن و منتظر آن بودن که مشکل خود بخود و یا از طریق سیاستهای دولتی و از بالا حل شود، راه به جائی نخواهد برد. این مشکلی است که در ایجاد آن نه فقط بالائیها بلکه خود مردم در اقشار مختلفشان و قومیتهای متعددشان شریک وسهیم بوده اند.
به عنوان یک گام اولیه ضروری است که این مشکل در تمام ابعاد آن به روشنی و بدون لاپوشانی و با نگرشی بی طرفانه و همه جانبه و بدون پیش داوری های ناعادلانه به بحث عمومی گذاشته شود و حساسیت جامعه به آن جلب گردد. برای اینکار باید علاقمندان به این مبحث و دست اندرکاران سیاسی علاقمند به وحدت ملی ایران و روشنفکران و محققین صاحب نظر در این زمینه، دست به کار شده، کاری لایق و شایسته در این رابطه ارائه نمایند. سمت این حرکت باید حساس کردن جامعه نسبت به امر وحدت ملی، احترام و به رسمیت شناختن حقوق مساوی برای همه‍ی اقوام ایرانی، مخالفت با تبعیضات قومی و افشای تمایلات برتری طلبانه این یا آن قوم خاص، عامه فهم کردن این امر که ایران جایگاه و مسکن اقوام و طوایف مختلف متساوی الحقوقی است که قرنها و هزاره ها مشترکا در این سرزمین زیسته و در پی ریزی و بنای آن مشترکا باهم تلاش کرده اند و هیچ کدام را بر دیگری امتیاز وحق ویژه ای نیست، طرد و منتفی اعلام کردن هرگونه تصورات برتری طلبانه‍ی قرون وسطائی این یا آن قوم، مخالفت با تحقیر و تمسخر این یا آن قوم در بیانات و نوشته ها ویا در قالب جوک و طنز و مسائلی نظیر اینها. با این تلاشها باید جامعه را نسبت به امر تبعیض قومی چنان حساس کرد که هرگونه عملکرد یا اظهارنظر نامعقولی در این رابطه پاسخ متناسب خودرا دریافت نماید.
گام دیگر در این رابطه می تواند تلاشهای کنشگران، فعالین، روشنفکران، هنرمندان و دست اندرکاران وابسته به اقوام مختلف برای نزدیکی و تبادل نظر و نیز پی ریزی یک سامان مناسب برای پیشبرد اهداف این حرکت باشد.
گامهای بعدی هم می توانند درپی گامهای فوق یافته شده و برداشته شوند.

یک نکته هم در انتها درباره نام این سرزمین که ایران باشد. این نام در ابتدای ورود آریائیها که جمعیت وسیعی بودند به این منطقه – که خود ساکنین بومی دیگری داشت- و حاکمیتشان بر آن، بنا به دلائل و ضرورت تاریخی بر این سرزمین گذارده شد که نام گویا و مناسبی هم بود. ولی علاوه بر مردمی که قبل از آنها در این سرزمین سکونت داشتند اقوام دیگری نیز به تدریج و در طول تاریخ بر آن وارد شدند و مانند واردین قبلی جزو ساکنین و سازندگان این سرزمین گشتند. اگر در ابتدا نام ایران دلالت بر قوم خاصی داشت و سرزمین آنها نامیده می شد، بعدها و به تدریج دیگر چنین نبود و این منطقه سرزمین همه این اقوام و طوائف گشته بود. اگر این نام در ابتدا اسم خاص بود که دلالت بر وابستگی به قوم خاصی داشت، بعدها دیگر تبدیل به یک نام تاریخی شده است و بسیار هم از نظر تاریخی گویا ومناسب است ولی دیگر آن مفهوم سابق را ندارد. و همین امر است که برخی از مردم عامی و یا بی اطلاع از تاریخ را به اشتباه می اندازد.

برلین 20.9.2011

پانوشتها:
* ویدیوی صحبتهای آقای عالی پیام به ادرس زیر در یوتیوب قابل مشاهده است:
www.youtube.com

** یکی از دلایل واکنش به اظهارات تبعیض جنسیتی وجود یک جنبش نسبتا قوی زنان است که تا اندازه ای موفق شده است جلوی چنین برخوردها و اظهاراتی بایستد و حساسیت جامعه را با خود داشته باشد. چنین حساسیتی در جامعه در رابطه با تبعیض قومی، بنا به دلایلی که بخشی از آنها در این مقاله مطرح شد، هنوز ایجاد نشده است. وهمین کمبود است که باید هرچه سریعتر برطرف شود. درآن صورت ملاحظه خواهد شد که چه درک بهتری در جامعه نسبت به مسئله فوق ایجاد خواهد شد.

بعدالتحریر:
بحثی که در بالا ارائه شد در درجه اول با این منظور و نیت همراه است تا معضل مهمی را که در رابطه با مسائل قومی در ایران وجود دارد و تا به حال به دلیل عدم توجه به آن به غده خطرناکی تبدیل شده است که می رود وحدت ملی و تاریخی ایران را مورد هدف قرار دهد، به یک بحث عمومی تبدیل کند و حساسیت عام و خاص را به آن جلب نماید. باشد که همه علاقمندان به این بحث و همه کسانی که به مسئله وحدت و دوستی کلیه اقوام ایرانی در چارچوب یک ایران واحد احترام می گذارند و تقویت و استحکام آن و نیز رفع کدورت های احتمالی را خواستارند، در این بحث شرکت کرده، به باروری و تکمیل آن یاری رسانند.
به عنوان شروع بحث نظر یکی از دوستانی که پیش نویس این مقاله را مطالعه کرده و نظر خود را ارائه داده است در زیر آورده می شود.


"به باورمن خصومت نهفته و یا گاه آشکار نسبت به اعراب درایران ریشه بس عمیقتری دارد تا برخورد با سایراقوام. دلیلش هم تاریخی است و آنرا باید در تفاوت برخورد متفاوت اعراب و ایرانیان با اسلام جستجو کرد. تفاوت این برخورد دراینجاست که اعراب پس از ظهور اسلام به کلی درآن حل شدند درحالیکه ایرانیان درعین پذیرش اجباری و یا داوطلبانه و یا اپورتونیستی آن وارد یک دوره رنسانس فرهنگ دیرینه خود شدند و این تفکیک فرهنگ و سنت از مذهب هیچگاه، حتی زمان اوج مذهب شیعه نیز از بین نرفت. مساله ناسیونالیسم که درقرن نوزده و بیست میلادی نه تنها درایران بلکه در بسیاری از کشورهای به اصطلاح جهان سوم بوجود آمد بیشتر جنبه غرب ستیزی و یا ضد امپریالیستی داشت که آن خود عکس العملی بود در مقابل استعمار.
جمهوری اسلامی برای نخستین بار در تاریخ ما سعی کرد کاری را بکند که اعراب در گذشته کردند. اگر خاطرت باشد از همان ابتدای دستیابی خمینی به حکومت هرآنچه ملی بود تبدیل به کفر شد وممنوع گردید و یا به تمسخر گرفته شد. کلمه ملی گرائی یک ناسزا بود. بسیاری از آثار هنری و تاریخی متعلق به زمان پیش از اسلام را نابود کردند. حتی می خواستند قدیمی ترین سنتهای ما نظیر عید نوروز را ممنوع کنند. ولی ایرانیان زیر بار نرفتند. با تمام توان دفاع کردند. و حالا بعد از سی سال می بینیم چگونه نزدیکان احمدی نژاد و نیز خود او تلاش می کنند برای فرار از بن بست ایدئولوژیک کنونی به تمدن قدیم ایران روی آورند.
درواقع جمهوری اسلامی مساله عرب ستیزی دیرینه را مجددا زنده کرد. حتی مساله برخورد با آذری ها به باور من بیشتر ریشه تاریخی دارد تا ریشه نژادپرستانه. به هرحال این بحث همانطورکه خودت اشاره کرده ای ابعاد زیادی دارد که باید مفصلا به بحث گذاشته شود. امیدوارم مقاله تو حرکت نوینی در ادامه بحث ایجاد کند.   همیشه شاد باشی."   ب. ن.