• مدیران و مسئولان حکومتی در ایران، بدون آگاهی از وظایف برعهده گرفته، به‌عنوان بازاریاب کشورهایی هم‌چون آرژانتین با مراکز تحقیقات داخلی رقابت می‌کنند و ایران را هم‌چون کشورهای فقیر، در آمریکای لاتین، آفریقا و آسیای میانه، به آزمایش‌گاه تحقیقات دارویی کشورهای قدرت‌مند تبدیل کرده‌اند ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
يکشنبه  ۲۴ مهر ۱٣۹۰ -  ۱۶ اکتبر ۲۰۱۱

این روزها در داخل ایران، ورود داروهای غیرمجاز به بحثی جدی میان فارماکولوژیست‌ها و سیاست‌مداران بخش دارویی کشور تبدیل شده و در این میان، واردات داروی بیماری ام.اس. از کشور آرژانتین، اعتراض متخصصان دارویی کشور را در پی داشته است. کشوری که به تولید داروهای تقلبی در بازار آمریکای لاتین شهرت جهانی دارد و به‌دلیل زیر پا گذاشتن حق ثبت امتیاز تولید، سرمایه‌گذاران خارجی را از آن کشور فراری داده است. اداره‌ی «تجارت و سرمایه‌گذاری» آلمان، صنعت داروسازی آرژانتین را یکی از بحرانی‌ترین بخش‌های تولیدی در آمریکای جنوبی دانسته و همواره به سرمایه‌گذاران آلمانی در این زمینه هشدار می‌دهد. بیشترین سهم تولیدات دارویی این کشور مربوط می‌شود به داروهای ضد درد، سیستم گوارش، سرماخورده‌گی، آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضد عفونت که تولید آنها در مباحث فارماکولوژیک، چندان پیچیده‌گی خاصی ندارد. با اینکه داروهای آرژانتینی به برخی از کشورهای منطقه مانند مکزیک، نیکاراگوآ و ونزوئلا صادر می‌شود ولی بیش‌ترین حجم نیاز بخش موثر تولیدات دارویی این کشور از آمریکا، آلمان، برزیل، سوییس، فرانسه، ایتالیا، ایرلند، دانمارک و اسپانیا وارد می‌شود.
با این همه، آرژانتین و سایر کشورهای آمریکای لاتین، همواره مورد توجه شرکت‌های داروسازی اروپایی برای انجام تحقیقات دارویی‌اشان بر روی انسان بوده است. یکی از این مراکز ، شرکت تحقیقاتی «بوهرینگر-اینگل‌هایم» آلمان است که فعالیت خود را بر روی تحقیقات کلینیکی و تاثیرات داروهای تولیدی شرکت‌های تولیدی آلمان بر روی انسان متمرکز کرده و تمامی آمریکای لاتین را تحت پوشش دارد.
علارغم این اطلاعات خلاصه‌شده از وضعیت داروسازی در کشور آرژانتین، مسئولان وزارت بهداشت و درمان ایران تصمیم گرفته‌اند تا داروی «آوانیکس» را برای درمان بیماران مبتلا به عارضه‌ی ام.اس. از این کشور وارد کنند. دارویی که هیچ مرجع بین‌المللی، تولید آن را در آرژانتین تایید نکرده است. احمد شیبانی، معاون غذا و داروی وزارت بهداشت با نادیده‌گرفتن همه‌ی این اطلاعات معتقد است: «آرژانتین و کلا آمریکای جنوبی قطب بیوتکنولوژی دنیا هستند و داروهای‌ ام.‌اس. از آرژانتین به چهار کشور دیگر آمریکای لاتین مانند مکزیک و اروگوئه صادر می‌شود و وزارت بهداشت این کشورها، کیفیت این دارو را تایید کرده‌اند». وی هم‌چنین، به پایین آمدن قیمت دارو در بازار ایران تاکید دارد و اینکه، داروهای وارداتی، ٣۰ درصد از قیمت تولیدات داخلی کم‌تر هستند. شگفت‌آور اینکه، شیبانی، به خارج‌کردن انحصار تولید از تنها تولیدکننده‌ی این دارو در ایران هم اشاره می‌کند و معتقد است که آن شرکت به اندازه‌ی کافی منفعت برده است.
شرکت سیناژن، تولیدکننده‌ی انحصاری داروی ام.اس. با نام انحصاری «سینووکس» در دنیاست. این شرکت داروسازی تازه تاسیس، جزء محدود تولیدکننده‌گان ایرانی در زمینه‌ی بیوتکنولوژی و بیومولکولار در ایران است که موفق به تولید با سیستم های‌تک شده است. کارکنان این شرکت، همه‌گی فارغ‌التحصیلان دانش‌گاه‌های ایران هستند و میانگین تحصیلات آنها، لیسانس است. شرکت سیناژن، در سال ۲۰۰۷ موفق به عقد قراداد همکاری با یکی از بزرگ‌ترین مراکز تحقیقاتی آلمان با نام «فراونهوفر»، برای تحقیق و تولید داروی ام.‌اس. شد. تمرکز اصلی این تحقیقات بر روی بهینه‌سازی (Interferon-beta-۱a)، در اشتوتگارت انجام و در سال ۲۰۰۷ وارد بازار ایران شد. گستره‌ی این تحقیقات، زیر نظر پروفسور «برند اوتو» هم‌چنان در مرکز تحقیقاتی وابسته به دانش‌گاه هانوفر آلمان ادامه دارد.
ام. اس. (مولتیپل اسکلروزیس)، بیماری دستگاه اعصاب مرکزی‌ست که در اثر عاملی ناشناخته، لایه‌ی پروتئین‌دار سلول‌های عصبی از بین می‌رود و همین باعث از کار افتادن و تحلیل قوای عصبی فرد بیمار می شود. از آن‌جایی که تحقیقات بر روی شناسایی عوامل به‌وجود آورنده‌ی این بیماری هنوز ادامه دارد، داروهایی که با عنوان درمان‌گر این بیماری تولید می شوند، تنها با تقویت بخش پروتئین‌ساز بدن، مانع پیشرفت این بیماری می‌شود. بدین ترتیب، این داروها، هم‌چنان در مرحله‌ی آزمایش‌های کلینیکی هستند.
با توجه به این توضیح و تجربه‌ی نگارنده در واحدهای تحقیقات دارویی در آلمان، مصرف این دارو در کشور ایران، به‌منزله‌ی کسب تجارب بالینی تاثیرات این دارو بر روی انسان بوده و از این نظر برای مراکز تحقیقاتی کشورهای صاحب فن‌آوری(مثل آلمان) اهمیت دارد. به‌همین دلیل، تولید و مصرف آن در کشورهای در حال توسعه، با استقبال این شرکت‌های مادر صاحب فن‌آوری و تخصیص امکانات ویژه صورت می‌گیرد. حال می خواهد این دارو در ایران تولید شود و چه در کشوری بدنام در تولید مواد دارویی هم‌چون آرژانتین. آن‌چه در این میان، برای صاحب فرمول این داروها اهمیت دارد، ارتباط با تولیدکننده، برای بررسی آماری و کلینیکی عوارض مصرفی این داروست. موضوعی که در مورد تولید این دارو در آرژانتین، هنوز از طرف هیچ مرجع بین‌المللی تایید نشده است. این بدان معنی‌ست که امکان تولید خودسرانه‌ی این دارو در آرژانتین و آزمایش آن بر روی مردم ایران وجود داشته و خطرات عوارض جانبی مصرف این دارو را در ایران دوچندان می‌کند. این در حالی‌ست‌که ارتباط نزدیک تولیدکننده‌ی داخلی با مصرف‌کننده‌گان و بررسی آماری عوارض مصرف این دارو بر روی بیماران کاملن قطعی‌ست و می‌تواند در تکوین این دارو و بالابردن توان علمی واحد مربوطه در ایران بسیار موثر باشد. چرا که مرکز تحقیقاتی آلمانی نیز ارتباط مستقیم با تولیدکننده دارد و از آن حمایت می‌کند.
مصرف این دارو، هم‌واره عوارض جانبی بسیاری در نقاط مختلف بدن دارد و این عوارض، معمولن پس از ۲٨ هفته بروز می‌کنند. معاون وزیر بهداشت بدون آگاهی از این موضوع، در زمینه‌ی عوارض جانبی داروهای وارداتی از آرژانتین می‌گوید:« در مورد کیفیت آن باید پزشکان نظر بدهند و قطعا اگر کیفیت آن پایین باشد، نمی‌تواند در بازار دوام بیاورد».
این کوتاهک، تنها نمونه‌ای‌ست که نشان می‌دهد، مدیران و مسئولان حکومتی در ایران، بدون آگاهی از وظایف برعهده گرفته، به‌عنوان بازاریاب کشورهایی هم‌چون آرژانتین با مراکز تحقیقات داخلی رقابت می‌کنند و ایران را هم‌چون کشورهای فقیر، در آمریکای لاتین، آفریقا و آسیای میانه، به آزمایش‌گاه تحقیقات دارویی کشورهای قدرت‌مند تبدیل کرده‌اند.
توضیح: اشاره به شرکت داروسازی سیناژن، تنها به فعالیت این مرکز بر روی تولید داروی سینووکس تمرکز دارد و تمام فعالیت‌های آن را در بر نمی گیرد.