• دورتی کو تاریخ نگار امریکائی در کتاب «دختران سیندرلا» تاریخ ِ رسم بستن پای دختران و اهمییت پای زنان چینی را به قلم کشیده است. او می نوسید اینطور نِیست که تصور کنیم زنان همیشه قربانی اند، بلکه هستند زنانی که با کمال میل به تغییر تنشان می پردازند، حتا وقتی که پای ِ تغییر دردآوری چون گود کردن پای دختر بچه ها به میان می آید. ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
چهارشنبه  ۲٨ تير ۱٣٨۵ -  ۱۹ ژوئيه ۲۰۰۶

 
پیر زن مو های سفیدش را پشت سر بافته و سرتا پا سیاه پوشیده است. شلوار سیاه. بلوز سیاه  از جنس شلوارش. و کفش های سیاه. کوچکند. بی نهایت کوچک. پاهایش. گودی پاهایش. پاهایش آنگونه به طرفین خم شده است که انگار نقصی دارند. زن حیاط خانه را جارو می زند. خوب که نگاه می کنم می  بینم زن فقط آشغال ها را گوشه ای انبار می کند و آنگاه است که می بینمشان:  پاها ی کوچک طنابی را.
 
دو باره ساز ی بدن زن خاص یک فرهنگ و یک زمان نیست. ختنه زنان در کشورهای آفریقائی که به تازگی در کشور سوئد ممنوع اعلام شده است،  نمونه بر این مدعاست. چندی پیش در فرودگاه بورنه ئو به کارمند زنی برخورد کردم که سوراخ ها ی گوشش تا شانه هایش می رسید. مادر بزرگ خودم فروشنده کرست های فلزی بود. خلاصه اینکه این رشته سر ِ دراز دارد.
اما زنان قیام می کنند. مثل زنان ژاپنی که دیگر حاضر به پو شیدن کیمونو های تنگ و آزار دهنده نیستند. زنان سوئدی ۱۹۷۰ لباس های چسبانی را تجربه کرده اند که تنشان را خراش می داده است. این زنان دختران امروزی را که کرست های قابدار و تنگ می پوشند ، نمی فهمند.
 
دورتی کو تاریخ نگار  امریکائی در کتاب « دختران سیندرلا » تاریخ ِ رسم بستن پای دختران و اهمییت پای زنان چینی را به قلم کشیده است. او می نوسید اینطور نِیست که تصور کنیم زنان همیشه قربانی اند ، بلکه هستند زنانی که با کمال میل به تغییر تنشان می پردازند ، حتا وقتی که پای ِ  تغییر دردآوری چون گود کردن پا دختر بچه ها  به میان می آید.
 
در چین امروز گره زدن پای دختران از بحث های داغ روز است. بسیاری از نویسندگان به دنبال ریشه ی این رسم گشته اند. اولین اثر به دست آمده متعلق به ملکه سیااوجین (۱۵۶۵ – ۱۶۱۱) می باشد. در گور ملکه کفش های ساتن قرمز گلدوزی شده با گل و گیاهی چون بامبو ، کاج و گل لوتوس پیدا کرده اند. کفش ها دوازده سانتیمترند . و  کوچکی کفش ها ، حکایت از کوچکی پاهای ملکه و بسته شدن پاهای ملکه در کودکی می کند.
آنچه اینجا قابل ذکر است طول کشیدن تاریخ این رسم است و اینکه چینی ها خیلی دیر به فکر افتادند تا با به نقد و بررسی رسم فوق با آن مبارزه کنند. شاید دلیل این امر تابو بودن پا و اینکه پا  سکسی ترین عضو بدن زن بشمار می رفته است ، باشد. ادبیات و تاریخ چین مملو از تصاویر عاشقانه وپورنوگرافی از پاهای  کوچک زنان  است.  کو در کتاب خود به  بسیاری از این آثار اشاره می کند. او می نوسید بخش بزرگی از  آثار قدیم چین به شرح شکل پای زن اختصاص داده شده است. " آواز های نو یِ  تراس ِ جاده "  در طی حکومت شش سلسله (۲۰۰-۵۰۰) از ابروها ، چشمها ، لب ها ، کمر و دست های زن گفته است و هیچ جا سخنی از پاهای زن نمی رود. به نظر شانگ بانجی ِ شاعر (۱۱۰۰) این آواز ها سندی است بر عدم رسم فوق در آن زمان. در حالیکه شعر ت انگ هان وُو (٨۴۴-۹۲٣): " محشر ، محشر ، شش اینچ ، گوشت ِ تُرد"  اشاره به پاهای کوچک طنابی می کند. به هرحال نشان دادن دقیق یک نقطه عطف تاریخی کار چندان آسانی نیست. به نظر بعضی از محققان داجی اولین زنی بوده است که پاهایش را با طناب بسته است. در باور ِ چینی ها و ژاپنی ها   داجی روباهی است در لباس انسان که کارش فرِیب مردها ست. تصویر مانده از او نشان می دهد که پاهای او کاملا دفرمه نشده و پنجه هایش به شکل طبیعی باقی مانده بود .گفته می شود داجی برای افشا نشدن رازش پنجه هایش را تغییر نداده بود. زنان ِ دربار محو قدرت او بودند و از او تقلید می کردند تا آنجا که طناب بستن پاهای دختران به صورت یک مُد در آمد.  مسلما مُد طناب کشی پاها مورد انتقاد عده ای از جمله چو روشوئی ِ نویسنده (۱۲۷۴) قرار گرفت: " ما نمی دانیم از چه تاریخی بستن پای دخترکان مرسوم شده است. دخترکان چهارپنج ساله ی ِ بیگناه بایستی درد بکشند. ما اساسآ نمی فهمم بستن دو پای کوچک آنهم با آن طرز فجیع و برای کوچکتر کردن پاها چه معنائی دارد."
 
به مروز زمان  این مد از طبقه مرفه به اقشار پائین جامعه نیز سرایت کرد. مدل کفش ها و پاشنه کفش ها نشان می دهد که شکل مد مزبور در همه جا و همه ی ِ زمان ها یکسان نبوده است. اهمییت  اندازه پا در آغاز قرن هیجدهم به اوج خود می رسد. مادران ِ   شاندونی ، شانکسی ، هبه ئی و  شنکسی در بستن پای دختران خود بسیار تخصص پیدا کردند. و در واقع این مادران بودند که دختران خود را در معرض چنین شکنجه ای قرار می دادند و ادبیات چین شاهد خوب این مدعاست . تصویردختران کتک خورده ای که علیه این رسم برمی خواستند در ادبیات چین کم نیست. در بعضی نقاط چین پاهای دختران از سنین خیلی پائین – در، سه ، چهار و پنج سال – بسته می شد ، طوریکه پاها تا قبل از شش یا هفت سالگی کاملا شکل گرفته یا بهتر بگویم از شکل افتاده می شدند.
 
کیان یانگ ِ نویسنده (۱۷۰۰) می نویسد: " امروزه روز همه کس اینکار را می کند. همه ی ِ خانواده ها پاهای دخترانشان را با پارچه می بندند. انگار تا  پای دختران کوچک نشود ، زن نمی شوند".
 
 
کو دریچه نگاهش را می گسترد و از زاویای گوناگونی به این رسم نگاه می کند و می نویسد بستن پای دختران در قرن پانزدهم  نشانه با فرهنگ بودن و نشانه زنانگی بوده است.  او آوازهای " طناب بستن مضاعف" را شاهد می آورد:
 
یک جفت طناب ساتن ِ نو
کف پا زیبا  مثل بهار
کسی نمی تواند آواز برگ را بخواند ،
این تنها
منم که نرمای طناب را می فهمم.
 
ادامه دارد.
استکهلم/ ۲۰۰۶/۰۷/۱۹
 
 
اسامی :
Monica Braw
 
Borneo
Dorothy Ko
Cinderella ,s sisters. A revisionist history of footing (University of California Press, ٣٣۲ page).
Xiaojin
Jade
Zhang Bangji
Tang Han Wo
Che Ruoshui
Hebei
Shanxi
Shandon
Shannxi
Qian Yong