• یکی از لایه های استفهامیِ معمای مدرنیته در ایران وقتی شکل گرفت که در ملاقات با فرستاده ویژه ناپلئون به ایران، «عباس میرزا» نایب السلطنه پرسید: «چرا شما، شما شده اید و ما، ما شده ایم؟ آیا آفتابی که بر ما میتابد و آفتابی که بر شما میتابد متفاوت است؟ آیا خدا خواسته که شما آن گونه شده اید و ما این گونه؟» ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
چهارشنبه  ۲۴ اسفند ۱٣۹۰ -  ۱۴ مارس ۲۰۱۲

 "پارک اندیشه " به دور از جنجال، شعار وپلمیک های سطحی، مارا با آثار علمی ای آشنا می سازد که براساس تحقیق وارائه ی فاکت های معتبر در حوزه های اجتماعی، سیاسی واقتصادی مستدل می گردند وبا نقد نظرات مختلف در عرصه های یادشده فضایی به روی مباحث جدی باز می نمایند.
پارک اندیشه همچنین هدف خودرا در راستای مبارزه با سانسور و سرکوب قلم های آزاد توسط حکومت جمهوری اسلامی ایران ودر جهت معرفی نویسندگان جوان ، با استعداد وناشناخته و کمک به چاپ و انتشار آثار آنها درخارج از کشور ، تعریف می کند.

نشر "گوته وحافظ" تلاش دارد تا به سهم خودوبا آنچه در توان دارد به باز شدن این پنجره ی رو به "پارک اندیشه" کمک نماید.

"متا کاپیتال" اثر بهمن شرف نیا اولین مجلد از سری کتاب های" پارک اندیشه " است که توسط نشر گوته وحافظ چاپ ومنتشر می شود.
این Essay ، کنکاشی در هزار توی تناقضات وپارا دوکس های جامعه ی سرمایه داری معاصر به منظور علت یابی مشکلات عدیده جوامع «جهان سوم» است که برای اولین باردر این اثر با نام «جهان آخر» یاد می شوند.
بررسی ریشه اقتصاد سیاسی تضاد «مدرن/سنتی» در این کشورها، کالبد شکافی انقلاب ۱٣۵۷ ایران وبلاخره مقایسه ی مضمونی آن با بهار عربی ، از دیگر مباحث کتاب است که خواننده با توجه به مبانی تئوری «متا کاپیتال» با آنها آشنا خواهد شد. بهمن شرف نیا تزهای مطرح شده در جلد اول را از منظر تازه ای در جلد دوم بسط خواهد داد.

فرازهایی از کتاب :



پارادوکسِ سرمایه داری در سپهرِ جهان آخر



کارل مارکس در کتاب تحول برانگیز کاپیتال، قوانین حرکت و تکامل اقتصاد سرمایه داری را تا مرحله کشف تناقضات عمیق آن نشان میدهد، تکاملی که در مسیر تاریخی خود با پدیدههایی چون: «خلع ید از دهقان منفرد» - «تبدیل تولید کننده مستقل به پرولتر»۶ و «رونق شهر به بهای ویرانی روستا»۷ همراه است!
در سالهای آخر عمر مارکس اولین نشانه های معکوس در حرکت تاریخی یاد شده در فرمول «فقر و پیشرفت» هنری جورج٨ نمایان شد! جورج به جنبشی در طبقه کارگر آمریکا دامن میزد که مطالبه اصلی آن، تقسیم زمین و احیای مالکیت خُرد در کشاورزی بود، مطالبه ای که با ذات سرمایه داری که حیات آن در گرو خلع ید از دهقان است منافات دارد!
نمودارهای سرمایه داری روسیه و بخشی از اروپای کمتر صنعتی در اواخر قرن نوزدهم، تابلوی شگفت آوری از وارونه نمایی در تاریخ سرمایه داری را به تصویر میکشید! نارودنیسم۹ روسی و جریانی از روشنفکری چپ اروپا با پیش کشیدن آمارهایی که نشان میداد سرمایه داری در جغرافیای یادشده اجبار پرداخت هزینه تکامل خود را از گردن دهقان برداشته است آن بخش از پیش گویی های مارکس در کتاب کاپیتال را که مربوط به سلب مالکیت از تولیدکنندگان خُرد است به استهزا میگرفت!
دفاع لنین و کائوتسکی از تزهای مارکس در کتب «دوستان خلق کیانند»- «رشد سرمایه داری در روسیه» و «در باره مسئله ارضی»۱۰ به فروکش کردن دعاوی مزبور منجر شد اما با به میدان
آمدن دسته های تازه ای از اقتصاددانان لیبرال روسی و اروپایی، نزاع تئوریک بر سر واهی یا واقعی بودن اصل خلع ید دوباره شروع شد!
انقلاب ۱۹۱۷ هر چند ظاهراً باعث توقف مجادلات پیش گفته شد اما در واقع ادامه آن را به ریل تازه ای منتقل کرد! پلمیک انترناسیونال سوم بر سر تعیین ظرفیت بورژوازی جوان آسیا در رویارویی با امپریالیسم به شکل گیری تز بورژوازی ملی انجامید! با ظهور ماهاتما گاندی پرچم مخالفت با امپریالیسم به دست آن دسته از بورژوازی ملی افتاد که شعار بنیادی آن در حفظ چرخ نخریسی روستایی هندی خلاصه میشد! از این به بعد دستگاه ساده نخ ریسی۱۱به سمبلِ اقتصاد سیاسیای تبدیل شد که خود را از قوانینِ تکوین سرمایه داری که از پدیده سلب مالکیت از تولید کنندگان جدایی ناپذیر است منفک مینمود!
***


ترس از مدرنیسم شهری
جامعه بورژوایی، جادوگری که شهر مدرن با اوراد جادویی او بیدار شده بود، توان حکومت بر مخلوق خود را که به طور غول آسایی در زمان و مکان رشد میکرد نداشت پس باید طبقه ای از ساحران تازه را برای مهار آن استخدام میکرد!«جبران خلیل جبران»۱ در مصرع «اندوه بی پایان شهر زندگان» با نیشخندی زهرآگین در برابر پرتره «Modern City» ایستاد! شهر های مدرن چون رویاهای بشری از اشتیاق و ترس ساخته شده بودند اما خیلی زود اشتیاق را فرو بلعیدند و ترسی مهلک از دامن گیر شدن اشتهای مدرن به جا گذاشتند!
***

    یکی از لایه های استفهامیِ معمای مدرنیته در ایران وقتی شکل گرفت که در ملاقات با فرستاده ویژه ناپلئون به ایران، «عباس میرزا» نایبالسلطنه پرسید: «چرا شما، شما شدهاید و ما، ما شدهایم؟ آیا آفتابی که بر ما میتابد و آفتابی که بر شما میتابد متفاوت است؟ آیا خدا خواسته که شما آن گونه شدهاید و ما اینگونه؟» حیرت زدگان در صحنه افول عقل گراییِ ایرانی هنگامی که تاریخِ عصر جدید را با وقایع مرتبط با تجدد در ایران مقایسه میکنند از فقدان چند چیز به فغان میآیند: چرا مدرنیسم ایرانی در زمینه یک نهضت اصلاح گریِ دینی شکل نگرفت؟ چرا با ظهور چهرههایی همانند گالیله، دکارت، لایب نیتس و نیوتن منادی انقلابات علمی نگردید؟ چرا فصل مربوط به انقلاب صنعتی در دفتر تاریخ ایران سفید ماند؟ چرا نظریه های سیاسی مدون که پیش درآمد انقلابات جمهوری خواهانه در تاریخ مدرن جهان بود ریشه عمیقی در اندیشه تحول طلبانه ایرانی نداشت؟ در حالی که بسط عقلانیتِ انتقادی نقشی بسیار مهم در مدرنیته اروپایی بازی کرد چرا تحول تاریخیِ اندیشه ایرانی نه در مدارج صعود بلکه در مراحل افول، بُردار میگردد؟ در حالی که تفکر مدرن در فاصله زمانی معینی در اروپا در صدها کتاب تدوین گردید چرا آن زمان که عقلانیت مدرن در رساله «یک کلمه» مستشارالدوله۱۵ سر برآورد کتاب را آنقدر بر سرش کوفتند که چشمانش آب آورد؟ جامعه ای که در مقطعی از تاریخ خود فارابی و خوارزمی را به بشریت عرضه داشت چطور شد که از «ابوعلی سینا» به دیوارهای مخروبه مدرسه «حاج میرزا حسن رُشدیه» رسید؟ چرا در طی قرونی که غرب از خواب گران قرون وسطی سر برمی داشت در ایران از چنین تحولاتی کمترین خبری نبود؟ اگر «امام محمد غزالی» به ساحت علوم طبیعی چنان نگاه نمیکرد که گویی هر کس در علم ریاضی تعمق کند لگام تقوی از سر برمی آوَرَد، اگر جهان بینی «معتزله» مجالی در تاریخ ایران مییافت آیا چراغ علم چنان به سوسو میافتاد؟ پرسشهایی از این دست آن هنگام که در سیاه چاله های تاریخِ دور به دنبال کشف علل انحطاط اندیشه۱۶ایرانی میگردند به نوعِ دیگری از ریشه یابیِ مسخ تجدد و به سنخ دیگری از تاریخ گردی میدان میدهند: تجربه تجدد در ایران از زمانی که بیهقی میخواست «دادِ این تاریخ» بدهد و از روزی که «عطار» شرح حال «اولیاء تصوف» را باز میگفت انگار همواره محور و مفصل مباحث فرهنگی جامعه ما بوده است!


کتاب متاکاپیتال را به زودی می توان در تمامی کتابفروشی های آلمانی زبان و از طریق آمازون تهیه کرد.