• گسترش روزافزون فعالیت سپاه و بسیج و شکل گیری بورژوازی نظامی ـ امنیتی، وضعیت جدیدی را در حوزه اقتصادی و سیاسی کشور و موقعیت سپاه پدید آورده است. سپاه به یک کارتل بی رقیب در کشور تبدیل شده است و بخش خصوصی قادر به رقابت با سپاه نیست ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
پنج‌شنبه  ۲۹ تير ۱٣٨۵ -  ۲۰ ژوئيه ۲۰۰۶

فعالیت اقتصادی سپاه
دلایل رویکرد سپاه به فعالیت اقتصادی
فعالیت اقتصادی سپاه بعد از جنگ ایران و عراق آغاز شد. در رویکرد سپاه به فعالیت اقتصادی، عوامل زیر موثر بودند:
۱. بعد از اتمام جنگ و انتخاب رفسنجانی بعنوان رئیس جمهور، برنامه سازندگی و ترمیم خرابی های جنگ در دستور کار گرفت. سپاه که خود را حافظ انقلاب و دستآوردهای آن میداند، سازندگی را هم وظیفه خود تلقی کرده و در آن شرکت جست. این امر بارها از زبان فرماندهان سپاه جاری شده است. آنها میگویند ما در دهه اول انقلاب در دفاع از انقلاب و اسلام علیه دشمن جنگیدیم و در دهه های بعد در   سازندگی کشور شرکت جستیم. رحیم صفوی هنگام امضای قرارداد احداث خط لوله از عسلویه به استان سیستان و بلوچستان گفت: "سپاه پاسداران به عنوان یک نهاد عمومی، انقلابی که محصول فداکاری ملت بزرگ ایران است علاوه بر دو ماموریت دفاع از امنیت کشور و دفاع از انقلاب اسلامی پس از پایان جنگ بزرگترین افتخارش کمک به دولت در سازندگی ایران بوده است". وی با اشاره به اینکه سپاه فرزند ملت است و نیروهای جوان و متخصص نسبتا کاملی دارد، گفت: "نیروهای جوان فقط قانع به دفاع نیستند بلکه با مجوز مقام معظم رهبری به عنوان نیاز انقلاب وارد سازندگی شده اند."
۲. بعد از جنگ سپاه در صدد گسترش توان نظامی و تسلیحاتی خود بود. اما بودجه سپاه برای پیشبرد برنامه هایش کفاف نمیداد. رفسنجانی برای گسترش فعالیتهای اقتصادی و تامین هزینه ها، معتقد بود که باید به سپاه و وزارت اطلاعات اجازه داد که به فعالیت اقتصادی بپردازند و از این طریق بخشی از هزینه های خود را تامین کنند. بر پایه همین نظر علی خامنه ای به سپاه اجازه فعالیت اقتصادی داد. سپاه مدعی است که در سایه فعالیت اقتصادی توانسته است هم در امر سازندگی شرکت نماید و هم کسری بودجه اش را تامین کند.
٣. بگفته سعیدی نماینده ولی فقیه در سپاه پاسداران : "نیروهای مسلح در زمان جنگ حجم عظیمی از آلات و ادوات مهندسی را بنا به نیاز زمان جنگ در اختیار دارند که بعد از جنگ بلااستفاده مانده است. در کشورها متداول است که از این امکان برای سازندگی و توسعه کشور استفاده می شود. بر این اساس تدبیر شده است که بخشی از توان سپاه از حالت نظامی به سویل (غیرنظامی) تبدیل شود و به سازندگی کشور کمک کند"(روزنامه شرق ۲۹ تیرماه۱٣٨۵). دولت و سپاه میخواستند از آن آلات و ادوات مهندسی استفاده شود.
 
آغاز فعالیت اقتصادی سپاه
سپاه در قالب طرح های عمرانی، فعالیت اقتصادی خود را با بهره گیری از آلات و ادوات مهندسی بجا مانده از جنگ   و با حمایت خامنه ای و رفسنجانی شروع کرد.
سپاه ابتدا قرارگاه های بازسازی معروف به "قرب" را در نیروی هوائی، دریائی، زمینی، بسیج و ستاد متشرک سپاه   راه انداخت و بدنبال آن قرارگاه خاتم الانبیا را در سال ۱٣۶۹ دایر نمود و سپس شرکت های متعددی را   با عناوین مختلف تشکیل داد. این شرکت ها در بخش های کشاورزی، صنعتی و معدنی، راه سازی، حمل و نقل، صادرات و واردات و آموزش و فرهنگ فعالیت میکنند.
سپاه در طی ۱۶ سال در پروژه های متعدد شرکت جسته و بگفته سردار سرتیپ پاسدار عبدالرضا عابدزاده جانشین قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا تا کنون ۱۲۲۰ پروژه ملی و منطقه ای، عمومی، صنعتی و معدنی را اجرا کرده و ۲۴۷ پروژه هم در دست اجرا دارد.
وزارتخانه های مختلف از جمله وزارت نفت، راه،   نیرو و شهرداری تهران پروژه های زیادی را به سپاه واگذار کرده اند. احمدی نژاد زمانیکه شهردار تهران بود، قراردادهای زیادی را با سپاه بست. او در پاسخ به خبرنگاران درباره علت چنین تصمیمی بدون برگزاری تشریفات مناقصه گفت:" پیمانکاران دولتی به دلیل داشتن تجربه در کار و ارائه قیمت پایین، مورد قبول شهرداری هستند." ( دهم بهمن ۱٣٨۲):"   و افزود: "یکی از شرکت های وابسته به بنیاد مستضعفان و همچنین قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پذیرفته اند با پایین ترین قیمت در خدمت مردم باشند".
پروژه هائی که به سپاه واگذار میشود توسط   قرارگاه خاتم الانبیا باجرا در میآید و یا اینکه کل پروژه و   یا قسمتها و فازهائی از آن به شرکتهای وابسته به سپاه و شرکتهای دیگر واگذار میشود.
از تعداد شرکتهای وابسته به سپاه، میزان سرمایه و حوزه های کار آنها اطلاعات کافی در دسترس نیست. ولی برای آشنائی با نوع   پروژه ها و   حجم آنها بدو مورد   اشاره میشود:
طرح توسعه شبکه آبیاری امیدیه خوزستان
*طرح توسعه شبکه آبیاری امیدیه خوزستان پروژه بزرگی بود که در دوره ریاست جمهوری خاتمی باجرا درآمد. این پرژه   بالغ بر ۸۸۰۰ هکتار (۵۰۰۰ هکتار اصلی و ۳۸۰۰ هکتار توسعه) از اراضی منطقه امیدیه خوزستان را در برمیگرفت. این پروژه توسط موسسه کوثران که به قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا وابسته است، به انجام رسید.
ساخت مخازن ذخیره نفت
بنا به گزارش شبکه اطلاع رسانی نفت انرژی (شانا) در تاریخ اول فروردین ماه امسال، قرار گاه خاتم الانبیا ساخت ۴ مخزن ذخیره نفتی را در جزیره خارگ در دست اجرا دارد. بگفته "حکیمی نژاد" معاون صنعت و معدن قرارگاه خاتم الانبیا، پروژه های صنعتی این قرار گاه بیشتر در بخش های ساخت اسکله ها، سازه های فلزی، مخازن بزرگ نفت خام و پروژه های انتقال نفت و آب است.
 
واردات و صادرات کالا
بخشی از مبادی ورودی و خروجی کشور در دست سپاه است و دولت بر آنها کنترلی ندارد. ظاهرا مبادی ورودی و خروجی باین خاطر در اختیار سپاه قرار گرفته است که سپاه بتواند بدون کنترل خریدهای نظامی را وارد کشور کند و یا تجهیزات نظامی را برای کمک به جریانهای اسلامی از کشور خارج سازد. این مبادی شامل اسکله ها و فرودگاه های کشور و مرزهای زمینی میشود. اما سپاه از این مبادی برای وارد و خارج کردن کالاهای قاچاق بطور گسترده ای استفاده میکند. بگونه ای که این مبادی به کانال اصلی ورود و خروج کالاهای قاچاق تبدیل شده است.
سپاه بیش از ۶۰ اسکله در جنوب کشور در اختیار دارد. اولین بار مهدی کروبی در دوره ششم مجلس شورا وجود اسکله های غیرمجاز را علنا عنوان کرد و گفت که بیش از ۶۰ اسکله غیرمجاز در کشور وجود دارد. بدنبال آن دو تن از نمایندگان مجلس در این زمینه دست به افشاگری زدند. بگفته علی قنبری نمایده دوره ششم مجلس شورا: "متاسفانه نزدیک به یک سوم واردات کشور از طریق بازارهای غیرقانونی، اقتصاد زیرزمینی و اسکله های غیرمجاز صورت میگیرد. برخی نهادهای انتصابی که خود را تابع دولت نمیدانند و نیز نهادهائی که قدرت را در اختیار دارند و عمدتا نظامی هستند، بیشتر به این کار مبادرت می ورزند."
 
تعطیلی فرودگاه امام خمینی
جریان فرودگاه امام خمینی هم با این موضوع برمیگردد. هنگام افتتاح فرودگاه خمینی در دوره خاتمی، سپاه خودرو های خود را روی باند فرستاد و باند را بست و تهدید کرد اگر هواپیمایی قصد فرود داشته باشد آن را با موشک در آسمان میزند. دستاویز سپاه برای این حرکت کودتائی، حضور شرکت   ترکیه ای در بخش بازرسی فرودگاه بود که سپاه این امر را سپردن امنیت کشور بدست یک شرکت خارجی قلمداد میکرد. در حالیکه بگفته وزیر راه، کار این شرکت ربطی به مسائل امنیتی نداشت.
اما در پس این کشاکش موضوعی بود که هم سپاه و هم دولت بر آن آگاهی داشتند و آنهم کالاهائی است که سپاه بدون کنترل دولت و پرداخت تعرفه گمرگی از طریق هوائی وارد کشور میکند. سپاه نمیخواست که به کنترل کالاها تن دهد. چرا که یکی از منابع درآمد آن قطع میشد.
سپاه در این کشاکش پیروز شد، قرارداد با ترکیه لغو گردید و وزیر راه توسط مجلس استیضاح و برکنار شد. احمد خرم در مجلس اظهار داشت که اقداماتش با تائید خامنه ای صورت میگرفت و در طول یک هفته فبل از افتتاح فرودگاه با دفتر خامنه ای در تماس بوده و رفع اشکالات را به او خبر میداده و از او تائیدیه میگرفته است.
 
دولت احمدی نژاد و فعالیت اقتصادی سپاه
چالش سنگینی هنگام معرفی اعضای کابینه بین دولت و مجلس حول وزیر نفت شکل گرفت. مجلس سه بار به وزیر نفت پیشنهادی احمدی نژاد رای نداد. یکی از وزرای پیشنهادی احمدی نژاد، صادق محصولی ـ یکی از فرماندهان عالی رتبه سپاه پاسداران ـ بود. در این چالش مشخص شد که سپاه میخواهد بر وزارت نفت چنگ بیاندازد تا پروژه های نفت را قبضه کند. ولی عده ای از نمایندگان، مخالف بودند که وزارت نفت دست سپاه بیافتد. سرانجام کاظم وزیری هامانه چهارمین وزیر پیشنهادی احمدی نژاد رای مجلس را آورد. ولی او بدستور احمدی نژاد همان کاری را انجام داد که سپاه میخواست.
 
  واگذاری چهار قرارداد بزرگ به سپاه در طی یک ماه
در انتخاب احمدی نژاد به ریاست جمهوری سپاه و بسیج نقش مهمی داشتند. احمدی نژاد بهمین خاطر هم تعدادی قابل توجهی از وزرا و معاونین آنها را از میان سپاهیان برگزید و هم راه را برای واگذاری پروژه های بزرگ به سپاه   و بسیج گشود.
در دوره احمدی نژاد فعالیت اقتصادی سپاه وارد فاز جدیدی شده است. در طی یکماه دولت احمدی نژاد چهار قرارداد بزرگ با سپاه منعقد کرده است. مبلغ سه قرارداد بیش از ۷ میلیارد دلار است. با این قراردادها، میزان فعالیت اقتصادی سپاه بطور قابل توجهی بالا خواهد رفت.
بگفته وزیر نفت واگذاری پروژه ها به سپاه   همچنان ادامه خواهد داشت. او هنگام عقد قرارداد اول با سپاه گفت:
"این پروژه اولین پروژه‌ سپاه پاسداران با مجموعه‌ نفت نیست و در امتداد کارهای گذشته انجام می‌شود. البته این امکان وجود داشت که این پروژه را به چند شرکت واگذار کنیم، ولی به دلیل توان قابل توجه قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا در اجرای خطوط لوله، تصمیم به سپردن کار به این شرکت گرفته شد." وزارت نفت اضافه کرد: "با این مجموعه‌ بسیار ارزشمند، کارهای بسیاری را در دست انجام داریم که جزئیات آن در آینده اعلام خواهد شد."
 
قرارداد اول
نخستین قرارداد بین شرکت ملی گاز ایران و قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا منعقد گردید. این قرارداد احداث خط لوله گاز برای انتقال ۵۰ میلیون متر مکعب از گاز عسلویه از طریق استان هرمزگان به استان سیستان و بلوچستان بطول ۹۰۰ کیلومتر است. مبلغ قرارداد۳/۱ میلیارد دلار است. در مراسم امضای این قرارداد که مهمترین پروژه نفتی واگذار شده به سپاه پاسداران است کاظم وزیری هامانه وزیر نفت و سردار رحیم صفوی فرمانده سپاه پاسداران حضور داشتند.
  قرارداد دوم
بفاصله سه روز پس از امضای قرارداد سه میلیارد دلاری   بین وزارت نفت و سپاه، یکی دیگر از شرکت‌های وابسته به سپاه پاسداران(شرکت ملی ساختمان) و یک شرکت وابسته به بنیاد مستضعفان(شرکت قرب)، قراردادی ۴/۲ میلیارد دلاری با مترو تهران امضا کردند. پروژه یاد شده به روش EPC   اجرا می شود. یعنی مهندسی ساخت   و طراحی   پروژه به عهده دو شرکت یادشده بوده و بهره برداری توسط شرکت مترو صورت خواهد گرفت .
  قرارداد سوم
بنا بگزارش روزنامه سرمایه توسعه فازها ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی   به قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء سپرده شد. مبلغ قرارداد ۲.۵میلیارد دلار است.
قرارداد چهارم
بگزارش خبرگزاریهای داخل کشور در تیرماه امسال وزارت نیرو تمامی پروژه‌های عمرانی آب و برق غرب کشور   را به سپاه پاسداران واگذار کرده است. در قراردادی بین وزارت نیرو و سپاه، کلیه پروژه‌های برقی آبی و سد سازی کشور که از این پس در حوزه آذربایجان غربی – کردستان – کرمانشاه – ایلام – لرستان و خوزستان اجرا خواهند شد، به طور صد در صد در اختیار پیمانکاران سپاهی قرار می گیرند.
 
حقوق ویژه سپاه در مناقصه ها
بنابر قوانین مصرح جمهوری اسلامی واگذاری   قراردادهای ۱۰ میلیون تومان به بالا بدون رعایت تشریفات مناقصه غیر قانونی است.  
چهار قرارداد گفته شده   بدون آنکه به مناقصه گذاشته شود و تشریفات قانونی در ارتباط با آن رعایت شود، منعقد شده اند. در مراسم انعقاد این قرار داد خبرنگاری از وزیر نفت پرسید: "شما برچه اساسی این قرارداد را بدون برگزاری مناقصه منعقد کردید؟"   وزیر چنین پاسخ داد: "سرعت عمل در این کار ضرورت دارد و باید دو و نیم ساله عملیاتی شود. مناقصه یک سال طول می کشد. ضمناً خط لوله، پروژه کاملاً تعریف شده ای است و از طریق فهرست بها قابل برآورد است و احتمال اینکه خطایی باشد بسیار کم است بنابراین این پروژه با ترک تشریفات مناقصه و تائید هیات ترک تشریفات قابل واگذاری بود."
 
عدم شفافیت فعالیت اقتصادی سپاه
بخشی از فعالیت اقتصادی سپاه زیرزمینی است. این بخش از فعالیت سپاه که به واردات و صادرات قاچاق کالا و عتیقه جات برمیگردد، تحت کنترل دولت قرار ندارد و تعرفه گمرگی برای آنها پرداخت نمیشود. بخش دیگر فعالیت اقتصادی سپاه که علنی است، از شفافیت برخوردار نمی باشد. تا کنون مشخص نشده است که سود حاصل از انجام پروژه ها در ردیف بودجه کشور منظور میشود و شرکتهای وابسته به سپاه بدولت مالیات می پردازند؟ آیا حسابرسی توسط دولت صورت میگیرد؟ بهزاد نبوی در مصاحبه با خبرگزاری ایلنا همین ابهامات را مطرح میکند: " مشخص نیست سود حاصل از این قراردادها در ردیف بودجه کشور است یا به سپاه تعلق می‌‏گیرد؟ آیا سپاه با تجهیزاتی که با پول بیت‌‏المال برای تقویت بنیه دفاعی کشور خریداری شده است، کارهای پیمانکاری انجام می‌‏دهد یا قراردادهای اقتصادی را که می بندد به پیمانکار دیگر واگذار می‌‏کند و خودش پورسانت می‌‏گیرد"
 
بسیج سازندگی
علاوه بر سپاه، بسیج هم وارد فعالیتهای اقتصادی شده است. بسیج در پیروزی احمدی نژاد نقش جدی داشت. احمدی نژاد هم بعد از پیروزی به بسیج قول داد که بخشی از پروژه های عمرانی را به بسیچ واگذار کند. در بودجه سال ٨۵ اجرای بخشی از پروژه های عمرانی به بسیج واگذار شده است. برای اجرای پروژه ها،   بسیج سازندگی تشکیل شده است. واپذاری پروژها به بسیج،صدای اعتراض پیمانکاران ساختمانی و تاسیساتی را بلند شده است که به آن پرداخته خواهد شد.
 
رقابت بین سپاه و بخش خصوصی
  بخش خصوصی و سپاه در فعالیتهای اقتصادی رقیب هستند. در این رقابت سپاه بجهات زیر از برتری محسوسی نسبت به بخش خصوصی برخوردار است:
۱. سپاه در قدرت سیاسی حضور دارد، ارگان قهر است، دارای سازمان و سیستم هیرارشی بوده و از امتیازات ویژه   چون واگذاری پروژه ها بدون انجام تشریفات مناقصه برخوردار است. سپاه هرآنجا که لازم باشد بزور رقبای خود را کنار میزند و قراردادها را از دست بخش خصوصی خارج میسازد. بعنوان نمونه میتوان به پروژه فرودگاه خمینی اشاره کرد. شرکت ساختمانی کیسون که یکی از شرکتهای بزرگ ساختمانی کشور است، در مناقصه برنده شده و حدود یکسوم کار ساختمان فرودگاه   را پیش برده بود که سپاه وارد میدان شد و بزور قرارداد را از دست شرکت کیسون درآورد و شرکت کیسون را تا آستانه ورشکستگی سوق داد.
۲. امکانات سپاه از سوی دولت تامین می شود در حالیکه بخش خصوصی از امکانات مشابه سپاه بهره مند نیست.
٣. سپاه از نیروی کار ارزان سود می جوید. سپاه سربازان وظیفه از سطوح زیر دیپلم تا فوق دیپلم و لیسانس را با حقوق ناچیز خدمت وظیفه بکار میگیرد(بنقل از مقاله ای با عنوان "توضیحاتی در باره ماهیت نظامی ـ امنیتی جمهوری اسلامی" مندرج در سایت اخبار روز).
لذا بخش خصوصی قادر به رقابت با سپاه نیست و سپاه   با برخورداری از این امتیازات، روز بروز حضور بیشتر و قوی تری در اقتصاد کشور پیدا میکند. این امر بمعنی:
ـ اعمال فشار بربخش خصوصی و تنگ شدن فضای برای فعالیت آن است
ـ تضعیف نقش بخش خصوصی در اقتصاد کشور و ورشکستگی بخشی از آنها است
ـ   زمینه ساز فرار سرمایه ها از کشور است
بخش خصوصی کشور بشدت از گسترش فعالیت اقتصادی سپاه و بسیج و واگذاری پروژه ها به آنها ناراضی است. نامه اخیر پیمانکاران بخش خصوصی گویای این نارضایتی است. اخیرا ۲۹ انجمن و شرکت پیمانکاری و ساختمانی نامه ای به روسای سه قوه نوشتند. آنها در این نامه گفتند که پیمانکاران در آستانه ورشکستگی قرار دارند. بگفته آنها حداقل‌ ٦٠ درصد ظرفیت‌ کاری‌ و توان‌ اجرایی‌ شرکت‌های‌ عضو انجمن‌های‌ ساختمانی‌ و تاسیساتی‌ خالی‌ و بدون‌ استفاده‌ باقی‌ مانده است. آنها در این نامه سئوال کرده اند که: " در قانون‌ اساسی‌ جمهوری‌ اسلامی‌ مسئولیت‌ها و مشاغل‌ به‌ صورت‌ کامل‌ تعریف‌ شده‌ است‌ و چشم‌انداز توسعه‌ اقتصادی‌، اجتماعی‌ و فرهنگی‌ ٢٠ ساله‌ هم‌ در جهت‌ کوچک تر شدن‌ دولت‌ است‌. بنابراین‌ واگذاری‌ پروژه‌های‌ بزرگ‌ به‌ ارگان‌های‌ نظامی‌، انتظامی‌ و شبه‌نظامی‌، آیا در جهت‌ تقویت‌ بنیه‌ اقتصادی‌ و فنی‌ جامعه‌ است‌؟"
سپاه از نارضایتی بخش خصوصی آگاه است. رحیم   صفوی   فرمانده سپاه میگوید: "ما به هیچ عنوان مانع پیمانکاران شخصی و عمومی در کشور نبوده و نیستیم. در مواقعی که هیچ پیمانکاری حاضر نیست به لحاظ امنیت و سختی کار به میدان بیاید یا قیمت بالا می دهد به میدان آمده ایم."
برخلاف گفته رحیم صفوی، سپاه مانع فعالیت پیمانکاران است و رقبای بخش خصوصی را گاه با زور و تهدید از میان خارج میسازد. بخش خصوصی جرات مقابله با سپاه را ندارد و هر موقع که بخش خصوصی جرئت کرده و به رقابت با سپاه برخاسته است، دولت   پشت سپاه را گرفته است. مواردی پیش آمده است که شرکتهای خصوصی با قیمت پائین تر از شرکتهای سپاه در مناقصه شرکت کرده و از توانائی لازم برای انجام پروژه برخوردار بوده اند. ولی پروژه از طرف دولت بدون رعایت قوانین مناقصه به سپاه واگذار شده است. به دو نمونه زیر که در رسانه ها آمده است، توجه کنید:
اعتراض شرکت صدرا به نتیجه یک مناقصه
بنا بگزارش خبرگزاری   ایسنا در آخرین روزهای سال ۸۳   قرارگاه خاتم الانبیا به عنوان برنده مناقصه فاز دوم بندر شهیدرجایی اعلام شد. این مناقصه برای ساخت ۲۰۵۰ متر اسکله با عمق ۱۰ متر برای پهلوگیری کشتی های نسل هفتم - با ظرفیت جابه جایی ۱۴۵ تا ۱۵۰ هزار تن کالا -   و احداث ترمینال های لازم برگزار شده بود.
اعلام قرارگاه خاتم الانبیا بعنوان برنده مناقصه فاز دوم بندر رجایی، اعتراض کنسرسیوم دیگری را که مدیریت آن بر عهده شرکت صدرا است به دنبال داشت. جلیل خبره مدیرعامل شرکت صدرا به خبرنگار ایسنا گفت: "میزان پیشنهاد مالی این کنسرسیوم برای فاز دوم بندر شهیدرجایی ۳۸۰ میلیون دلار بوده است". او ادعا کرد: "رئیس و مشاور سازمان بنادر و کشتیرانی تمایلشان بر این بوده است که فاز دوم بندر شهید رجایی را نیز به قرارگاه خاتم الانبیا بدهند."
خرید شرکت اوینتال کیش توسط سپاه
"شرکت اورینتال کیش چهار سال پیش توسط چند سهامدار خصوصی با کسب موافقت مقامات عالی جمهوری اسلامی تاسیس شد. کار شرکت بهره برداری از منابع نفت و گازی بود که با کشورهای دیگر مشترک هستند و همسایگان عملا از آن بهره برداری می کنند در حالی که ایران به دلیل تحریم ها و محدودیت هائی عملا صحنه را به سعودی و عراق و قطر واگذار کرده که از منابع مشترک استخراج کنند. شرکت اورینتنال کیش پس از مدتی کوتاه توانست توسعه طرح‌های نفتی در میدان های آبی و خشکی مرزی را به دست گیرد؛ از جمله میدان نفتی پایدار غرب مشترک در مرز ایران و عراق، میدان فروزان در مرز آبی با عربستان و میدان های "سلمان" و "هنگام" مشترک با قطر. موفقیت بزرگ تر شرکت اورینتال آن جا بود که اجازه گرفت تا با شرکت آمریکائی "هالی برتون" هم وارد معامله و مذاکره شود و قراردادهائی با آن شرکت برای حفاری در چند منطقه ببندد."(کسب قراردادهای میلیاردی نفت. نوشته حمید احمدی ـ سایت روز)
مدیران شرکت اورینتال کیش از ابتدا حاضر نشدند که فرماندهان سپاه را به شراکت بپذیرند. سپاه پاسداران که شرکت اورینتال کیش را رقیب خود بحساب میآورد و از مدیران شرکت برای شراکت پاسخ منفی گرفته بود، برای حذف رقیب در روزنامه کیهان و سایت بازتاب دست به افشاگری زد. دستاویز افشاگریها،   مشارکت با هالی برتون بود. براثر افشاگریها مدیران شرکت قرارداد با هالی برتون را لغو کردند. اما فشارها ادامه یافت و سرانجام: "حکم دستگیری سیروس ناصری نایب رییس هیات مدیره اورینتال کیش که به دعوت وزیر خارجه وقت به هیات مذاکره کننده هسته ای پیوسته بود تا از تجارب وی استفاده شود، صادر گردید و عملا ترتیبی داده شد که فعالیت های شرکت متوقف شود"
( همان منبع).
بدنبال آن بر سر پرونده شرکت اورینتال کیش توافقی صورت گرفت مبنی بر اینکه سیروس ناصری تبرئه شود و در مقابل شرکت اورینتال کیش به سپاه واگذار گردد. خبرگزاری فارس به نقل از "یک مقام آگاه" خبر از معامله برسر شرکت اورینتال کیش داد و اعلام داشت که ارزش دارایی‌های اورینتال اویل کیش "۹۰ میلیون دلار" اعلام شده و "مذاکره در جریان بر سرتوافق قیمت نهایی است."
 
  شکل گیری بورژوازی نظامی ـ امنیتی
در کشور ما بدلایل مختلف ـ از جمله بخاطر درآمد نفت ـ لایه هائی از بورژوازی از قبل قدرت و رانتهای حکومتی پدید می آیند. از قبل الیگارشی روحانیت در طی دو دهه لایه ای از بورژوازی که شامل "آقازاده ها" هم است، شکل گرفت. با فعالیت اقتصادی سپاه، لایه دیگری از بورژوازی در حال شکل گیری است.
این لایه با ثروت اندوزی سپاهیان و اطرافیان نزدیک سپاه شکل میگیرد. آنها از طرق مختلف به ثروت میرسند:
ـ شرکتهای صنعتی، خدماتی، بازرگانی، پیمانکاری، مهندسی مشاور، حمل و نقل ....راه میاندازند و سپاه قسمتهائی از پروژه ها را به آنها واگذار میکند.
ـ در شرکتهائی که سپاه تاسیس میکند، شریک میشوند.
ـ با تهدید صاحبان برخی از شرکتهای بخش خصوصی را وادار میسازند که با آنها شریک شوند.
ـ شرکتها و سهام شرکتها از جانب سران رژیم بعنوان امتیاز به فرماندهان سپاه واگذار میشود.
ـ به اخذ رشوه، حق الزحمه در انعقاد قراردادها، واردات کالاهای قاچاق .....متوسل میشوند.
این موضوع در مورد ارگانهای امنیتی هم مصداق دارد. مورد وزارت اطلاعات در زمان قتلهای زنجیره ای آشکار گردید.
در طی ۱۶ سال از درون فعالیت اقتصادی سپاه و ارگانهای اطلاعاتی، بورژوازی نظامی ـ امنیتی پا به حیات گذاشته است. یک نمونه آن هنگام معرفی صادق محصولی بعنوان وزیر نفت از جانب احمدی نژاد آشکار شد. محصولی یکی از فرماندهان سپاه بود که در طی دو دهه بیش از ۵۰ میلیارد تومان ثروت اندوخته است.
بورژوازی نظامی ـ امنیتی از قبل فعالیت اقتصادی سپاه و ارگانهای امنیتی پدید آمده و در قدرت گیری و گسترش فعالیت اقتصادی این ارگانها ذینفع است. منافع بورژوازی نظامی ـ امنیتی با سپاه و ارگانهای امنیتی در آمیخته است.
لایه ای   از بورژوازی که در طی دو دهه در سایه رانت حکومتی و یا براثر کارآفرینی شکل گرفته است، تحت فشار قرار گرفته است. سیاستهای احمدی نژاد موجب لاغر شدن این لایه از بورژوازی و فربه شدن سپاه، بسیج و بورژوازی نظامی ـ امنیتی میشود.
 
جمعبندی
گسترش روزافزون فعالیت سپاه و بسیج و شکل گیری بورژوازی نظامی ـ امنیتی، وضعیت جدیدی را در حوزه اقتصادی و سیاسی کشور و موقعیت سپاه پدید آورده است:
۱ـ سپاه به یک کارتل بی رقیب در کشور تبدیل شده است. بخش خصوصی قادر به رقابت با سپاه نیست.
۲ـ سپاه و بورژوازی نظامی ـ امنیتی در ساخت قدرت حضور دارند و از قدرت سیاسی برای ثروت اندوزی بیشتر بهره میگیرند.
٣ـ سپاه با کسب موقعیت ویژه در اقتصاد کشور، در تصمیم گیریهای اقتصادی و در سیاست گذاری اقتصادی نقش ایفا میکند.
۴ـ سپاه جدا از دولت دارای منبع درآمد است و این امر باو اجازه میدهد که در رابطه با دولت از استقلال نسبی برخوردار گردد و قدرت مانور نسبت بدولت داشته باشد.
۵. شیوه عمل سپاه و فرماندهان آن در انباشت ثروت، همانند باندهای مافیائی است. میتوان گفت که باند مالی ـ نظامی شکل گرفته است که رقبای خود را با توسل به تهدید و زور کنار میزند.
 
Behruz_k@hotmail.com