• رفسنجانی در گفتگوی خود با فصل نامه ی مطالعات بین المللی گفته است به آقای خمینی نامه نوشته بود که موضوع رابطه با آمریکا را در زمان حیات خود حل کند ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
سه‌شنبه  ۱۵ فروردين ۱٣۹۱ -  ٣ آوريل ۲۰۱۲

اخبار روز: ترور مخالفین در کافه ای به نام میکونوس در برلین، آخرین عملیات تروریستی بزرگی بود که در اواخر دوران ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی علیه مخالفین در خارج از کشور انجام شد و به بحران بزرگی در رابطه ی جمهوری اسلامی با کشورهای اروپایی انجامید. دادگاه رسیدگی کننده به این جنایت، هاشمی رفسنجانی و وزیر اطلاعاتش علی فلاحیان را از آمرین این جنایت معرفی کرد. اکنون هاشمی رفسنجانی می گوید که آن ترور کار «عوامل خودسر» بوده است. رفسنجانی در گفتگو با فصلنامه ی بین المللی حرف های خواندنی دیگری از جمله در مورد رابطه با آمریکا گفته است. این گفتگو را در زیر می خوانید:


فصلنامه مطالعات بین‌المللی: هاشمی‌ رفسنجانی می‌گوید: آمریکا قدرت برتر دنیاست. مگر اروپا با آمریکا، چین با آمریکا و روسیه با آمریکا چه تفاوتی از دید ما دارند؟ اگر با آنها مذاکره داریم، چرا با آمریکا مذاکره نکنیم؟
در پایان سال ۱٣۹۰ و با نگاهی به یک دهه آینده، مسوولان فصلنامه مطالعات بین‌المللی ملاقاتی با آیت‌الله هاشمی‌ رفسنجانی داشتند تا عملکرد دولت سازندگی در حوزه سیاست خارجی و نیز نوع نگاه بهینه نظام به جامعه بین‌المللی را مورد نقد و ارزیابی و بحث و گفت‌وگو قرار دهند. هاشمی‌رفسنجانی درباره تصمیمش برای مذاکره با آمریکا در دولت سازندگی، ماجرای اهانت به ری‌شهری در عربستان، معضلات اقتصادی، امید به آینده و... گفت‌وگو کرده است.
آیت‌الله هاشمی‌ رفسنجانی درباره عملگرا بودن یا توسعه‌گرا بودن دولت سازندگی اظهار داشت: «بالاخره وقایع دفاع مقدس برای کسانی که تفکری در میدان جنگ داشتند، ثابت کرد که نمی‌توان صرفا با شعار کار کرد بلکه باید همراه عملگرایی وارد سیاست شد.»
رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره عملگرایی و تجربه قطعنامه افزود: «تجربه قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل در پایان جنگ بود. وقتی این مساله مطرح شد، در آن موقع هم فرمانده جنگ بودم و مسوولیت من از همه روشن‌تر بود و هم قائم‌مقام فرمانده کل قوا بودم و اختیاراتم بالا بود. با تفکر وارد شدم و این مساله را عملیاتی کردم. از وزارت خارجه خواستم که قطعنامه را نه رد و نه قبول کنند و بگذارند مذاکره کنیم، قطعنامه را قابل قبول کنیم و بعد تصمیم بگیریم.»
آیت‌الله هاشمی قائم‌مقام امام در فرماندهی کل قوا درباره تعامل و تزاحم ایدئولوژی و منافع ملی گفت: «کاری به این ندارم که ایدئولوژی‌های مختلف چگونه هستند و ممکن است تحجر و دگماتیسم در بعضی ایدئولوژی‌ها باشد. ولی اسلامی را که من می‌شناسم و به آن معتقدم و بسیاری هم مثل من فکر می‌کنند، اسلام دگم نیست.» وی افزود: «اسلام دستور نداده است که با کسانی که مخالف عقیده ما هستند، قطع رابطه شود یا صحبت نکنیم. مگر پیامبر (ص) مامور نشد که به همه اهل کتابی که اطرافش بودند، دستور دهد تعالوا الی کلِمَهٍ سَواءٍ بَینَنَا و بَینَکم (آیه ۶۴ آل‌عمران)، یعنی مشترکات را بگیریم، بقیه اختلافات سر جای خودش باشد.»
رییس مجمع تشخیص مصلحت درباره کسانی که بر طبل جنگ می‌نوازند، اظهار داشت: «البته زمانی است که دیگران می‌خواهند با ما بجنگند و ما را از بین ببرند که این مورد، فضای دیگری است و در همین مورد هم اسلام حکم دارد و بحث دیگری است. ولی وقتی می‌شود با آنها بمانیم و با عمل، عقایدمان را به دنیا معرفی کنیم، راهی که اسلام خواسته است، چرا نکنیم؟»
رییس مجلس دوران امام در پاسخ به اینکه یک اصلی در سیاست خارجی هست که می‌گوید در سیاست خارجی دوست دایمی و دشمن دایمی وجود ندارد و آنچه که دایمی است منافع ملی است. اگر این را بخواهیم به طور مثال در زمینه رابطه با آمریکا پیاده کنیم، مخصوصا در دوره حضرتعالی، چگونه می‌توان تفسیرش کرد، اظهار داشت: «من در سال‌های آخر حیات امام نامه‌ای را خدمت‌شان نوشتم، تایپ هم نکردم. برای اینکه نمی‌خواستم کسی بخواند و خودم به امام دادم. در آن نامه هفت موضوع را با امام مطرح کردم و نوشتم که شما بهتر است در زمان حیات‌تان، اینها را حل کنید، در غیر این صورت ممکن است اینها به صورت معضلی سد راه آینده کشور شود. گردنه‌هایی است که اگر شما ما را عبور ندهید، بعد از شما عبور کردن مشکل خواهد بود... یکی از این مسایل رابطه با آمریکا بود. نوشتم بالاخره سبکی که الان داریم که با آمریکا نه حرف بزنیم و نه رابطه داشته باشیم، قابل تداوم نیست. آمریکا قدرت برتر دنیاست. مگر اروپا با آمریکا، چین با آمریکا و روسیه با آمریکا چه تفاوتی از دید ما دارند؟ اگر با آنها مذاکره داریم، چرا با آمریکا مذاکره نکنیم؟ معنای مذاکره هم این نیست که تسلیم آنها شویم. مذاکره می‌کنیم اگر مواضع ما را پذیرفتند یا ما مواضع آنها را پذیرفتیم، تمام است.
آیت‌الله هاشمی در پاسخ به این پرسش که آیا تلاش‌هایتان مبنی بر نزدیکی ایران و عربستان و بالطبع کشورهای عربی را به بن‌بست‌رسیده می‌دانید و فکر می‌کنید راهکار برون‌رفت از این مسایل چیست؟ اظهار داشت: «بن‌بست نمی‌بینم. البته آنها دوست دارند که راه‌شان به ایران باز باشد. آنها می‌دانند که ایران قدرت بزرگی در منطقه است. فکر می‌کنم آنها می‌توانند و مایل هستند، اگر روابط سنجیده‌ای باشد با ایران همکاری و رابطه داشته باشند... من آن موقع، دنبال احیای میراث فرهنگی شیعه در عربستان بودم. ائمه ما همه در آنجا حضور داشته‌اند و آثار ارزشمندی از آنها در آنجا باقی مانده است. می‌خواستم آنها احیا شود. در عربستان که بودم آیت‌الله صافی نامه‌ای به من نوشتند و گفتند که شما روی این مساله کار کنید... . خیلی از مسایل را در گفت‌وگوها حل کردیم، ولی وقتی به ایران برگشتم، چون فکر می‌کردند این توافقات می‌خواهد به نام من تمام شود، از کل آن صرف‌نظر کردند. وزیر خارجه عربستان برای پیگیری توافقات به ایران آمد، پیگیری که نکردند حتی برعکس عمل شد. روزی از رادیو شنیدم که آقای متکی در جده در مصاحبه‌ای اعلام کرده که به آقای ری‌شهری، در عربستان اهانت کرده‌اند. من تعجب کردم و بعدا از آقای ری‌شهری سوال کردم که آیا چنین چیزی اتفاق افتاده؟ گفتند که نه، اصلا چنین مسایلی نبوده. گفتم که تکذیب کن. تکذیب هم کرد. ولی رادیو کار خودش را می‌کند و به تکذیب ایشان اعتنایی نکردند. روابط با عربستان، مساله کوچکی برای منطقه نیست. اولا کشور ثروتمندی است و اکثر علمای بلاد اسلامی به نوعی با عربستان به دلیل حج و زیارت ارتباط و ثانیا منافع دارند. مساجدشان را تعمیر می‌کند. امکانات می‌دهد، قرآن چاپ می‌کند. امکانات زیادی را آنها برای ترویج امور دینی آنها درست کرده‌اند. کاری را که دانشگاه الازهر در مصر می‌کرد، الان حجم زیادی از کارها و حتی کارهای آکادمیک به دست عربستان افتاده است. از همه اینها مهم‌تر، مساله نفت است. اگر عربستان با ما روابط خوبی داشت، مگر غربی‌ها می‌توانستند ما را تحریم کنند؟ فقط عربستان می‌تواند جای ایران را پر کند. عربستان لازم نیست هیچ کاری انجام بدهد، اگر نفت را به اندازه سهمیه اوپک تولید کند، هیچ‌کس نمی‌تواند به ما تعرض کند. چون اقتصاد دنیا نمی‌تواند خالی از نفت ما باشد. فکر می‌کنم هنوز ایجاد روابط خوب مقدور است. ولی انسان‌هایی اینجا هستند که می‌بینید نمی‌خواهند. شما که در روابط بین‌الملل و سیاست خارجی متخصص هستید، می‌دانید. یک کلمه نسنجیده بگویند، خیلی زود بازتاب دارد، برخی اظهارات تند از دو طرف قابل تحمل نیست و باید اصلاح شود...»
رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره مصر و روابط با آسیای مرکزی و قفقاز به ویژه ترکمنستان و جمهوری آذربایجان خاطرنشان کرد: «در مصر هم همین‌گونه است. بعد از رحلت امام، در شورای‌عالی امنیت ملی، تصویب کردیم که روابط‌مان را با مصر برقرار کنیم. بعضی‌ها خدمت رهبری رفتند و گفتند که چون این رابطه را امام بعد از کمپ دیوید دستور دادند که قطع کنیم، مخالفت با امام می‌شود. آن زمان امام به شورای انقلاب دستور دادند و ما هم رابطه با مصر را قطع کردیم. از این مساله هفت، هشت سال گذشته بود که ما تصویب کردیم. بنابراین نشد. در یک سفری که به ترکیه داشتم، نخست‌وزیر مصر که روی کشتی میهمان رییس‌جمهور ترکیه بودیم کنار من بود. ایشان به من گفت که چرا با مصر رابطه برقرار نمی‌کنید؟ گفتم به دلیل صلح کمپ دیوید. گفت: «کمپ دیوید دیگر مرده است و چیزی از آن وجود ندارد.» ما می‌توانیم هم با کشورهای عربی به خصوص با همسایه‌های جنوبی و هم با کشورهای آسیای میانه و کشورهای جداشده از شوروی سابق ارتباطات مفید برقرار کنیم. سران برخی کشورهای مشترک‌المنافع بهترین دوستان من بودند و حامی آنها پس از استقلال، جمهوری اسلامی ایران بود که در زمان دولت من بود.»
ایشان در مورد اروپا و مساله میکونوس که مراکز متعدد تصمیم‌گیری کشور باعث شدند که دولت سازندگی با وجود تلاش‌هایی که کرد، نتواند در سال‌های آخرش روابط مثبتی با اروپا داشته باشد، گفت: «آنها می‌فهمیدند که اینها خواست و استراتژی دولت نیست. فرض کنید تروری در کشوری انجام می‌شد، بزرگش نمی‌کردند. ولی افراطی‌هایی بودند که هنوز هم هستند و همیشه بوده‌اند. میکونوسی که شما می‌گویید هم از همین نوع است. جریاناتی این‌گونه همیشه بوده‌اند. در زمان امام هم این‌گونه افراد بودند. با اینکه امام هم با این‌گونه کارها موافق نبودند یک‌بار در یکی از کشورهای همجوار، محموله مواد منفجره‌ای کشف کرده بودند و این هم تاثیر منفی روی ما داشت. بله، فکر می‌کنم هنوز هم آدم‌های خودسر هستند. ولی سیاست کشور این‌گونه نیست.»‌
هاشمی‌رفسنجانی در پاسخ به این پرسش که آیا در دوره هشت ساله ریاست‌جمهوری در عرصه سیاست خارجی اشتباه استراتژیکی انجام دادید که اگر برگردید به گذشته آن را تکرار نکنید یا به شکل دیگری رفتار می‌کردید، پاسخ داد: «می‌خواستم با مصر رابطه برقرار کنیم که نتوانستیم. می‌خواستم با آمریکا با شروطی که گذاشته بودم، مذاکره را شروع کنم که نتوانستم. نتوانستم غیر از این است که نخواستم.» مثلا کاری که می‌خواستیم با ترکمنستان انجام بدهیم که نگذاشتند و خیلی حیف شد. بنا بود گاز ترکمنستان از طریق ایران به دنیا صادر شود. آقای نیازوف اصرار داشت و به اینجا آمد و اصرار کرد ساخت خط لوله را افتتاح کنیم و حتی در جوش دادن لوله‌ها هم شخصا شرکت کرد و آن زمان تصاویرش هم پخش شد. مواردی از این قبیل داریم که نشد. ولی می‌خواستیم که بشود.»
ایشان درباره اینکه اگر بین حمایت از سازمان‌هایی مثل حماس یا حزب الله لبنان با بعضی از منافع ملی ایران تعارض ایجاد شود، چه کار باید کرد؟ اظهار داشت: «اگر سیاست درستی در دنیا داشته باشیم، تعارضی ایجاد نمی‌شود. برای اینکه فلسطینی‌ها حق دارند برای ملت، وطن و حق خودشان مبارزه کنند. نباید اسم آنها را تروریسم بگذاریم. آنها را با مقاومت باید تعریف کرد. از حق خودشان دفاع می‌کنند و دفاع از حق را همه دنیا به رسمیت می‌شناسند. در سازمان ملل و همه مراکز بین‌المللی هم شأن دارند. اخیرا هم موارد زیادی را برایشان تصویب کردند. کمک ما هم به آنها اشکالی نداشته و ندارد. اگر فضای روابط‌مان را با دنیا درست کنیم، باید این مساله را از هم جدا کنیم. یا در مورد حزب الله که شیعه و بخش عمده ملت لبنان است و در تاریخ همیشه مظلوم بوده هم برای فلسطین و هم برای لبنان. اینها قابل دفاع بوده و هست. به شرط اینکه ما از اینها برای مزاحمت دیگران استفاده نکنیم و اینها هم کار خودشان را بکنند. وقتی که نظام نخواهد در دنیا ماجراجویی کند، این‌گونه مسایل قابل تحمل است.»
آیت‌الله هاشمی درباره عبور از بن‌بست هسته‌ای اظهار داشت: «ما واقعا قصد ساخت تسلیحات هسته‌ای و سیستم نظامی هسته‌ای نداریم. حتی خودم یک‌بار در نماز جمعه به رژیم اشغالگر اسراییل توصیه کردم که بمب اتم به نفع اسراییل هم نیست. بالاخره اگر یک روزی درگیری اتمی پیش بیاید، اسراییل یک کشور کوچک، ظرفیت تحمل بمب اتم را ندارد. کشور کوچکی است و خیلی آسان همه امکاناتش از بین می‌رود. گرچه آنها این نصیحت را تفسیر به تهدید کردند ولی عمیقا معتقدیم که در منطقه نباید سلاح هسته‌ای باشد و این جزو اصول سیاست‌های ما بوده و هست.»
رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام و عضو مجلس خبرگان رهبری یادآور شد: «البته در سال‌های اخیر در تصمیماتی که گرفته می‌شود و مذاکراتی که هست، نیستم، به نظرم در این راه بن‌بست نیست.»
آیت‌الله هاشمی در پاسخ به پرسش یکی از اساتید ایرانی مقیم آمریکای فصلنامه مبنی بر اینکه تحولات اقتصادی دو ماه اخیر در جمهوری اسلامی، بازتاب بین‌المللی داشته، اعم از بحث افزایش قیمت دلار که تبعات خاصی دارد و مسایل داخلی از قبیل بیکاری و مشکلات جوانان و اینکه واقعا در آینده در رابطه با ایران و خانواده‌های ایرانی با این روندی که در حوزه اقتصادی پیش گرفته شده، چه اتفاقاتی ممکن است بیفتد؟ اظهار داشت: «باید راه‌حل این‌گونه موارد را در مدیریت کشور دنبال کنیم. اگر قوه مجریه ما الان صلاحیت‌های علمی، فنی و فکری کاملی داشت و مدیریت موثری را به کار می‌گرفت، روابط اجتماعی ما کامل، با مردم خوب بودیم و با دنیا هم مساله درست نمی‌کردیم، این اتفاقات نمی‌افتاد.»
وی افزود: «با این حجم زیاد درآمد نفتی‌ای که داریم و به علاوه این ظرفیت صادراتی که الان برای ما به خصوص در زمینه تولیدات پتروشیمی، خدمات و سایر موارد پیدا شده، نباید مشکل می‌داشتیم. فکر می‌کنم بیکاری‌ها و این مشکلات خیلی غیرعادی است.» فکر می‌کنم با این درآمد عظیم و ظرفیت کاری که در کشور هست، الان بیکاری خیلی غیرمعمول است. فقط مساله مدیریت است. اگر مدیریت نیرومندی در کشور کارها را بر عهده بگیرد، همین حالا می‌تواند خیلی زود با یک حرکت‌ جهشی این مسایل را حل کند.»