• دورتی کو می گوید که داشتن "بدن طبیعی" در مخیله مردم چین قدیم نمی گنجید و سخن از پاهای معلول، از شکل افتاده  ی ِ قنداق پیچیده اساسا در میان نبود. تغییر فرم بدن زنان هم در نگاه زنان و هم نزد مردان ریشه مذهبی، مادی، اجتماعی و احساسی داشت. ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
دوشنبه  ۲ مرداد ۱٣٨۵ -  ۲۴ ژوئيه ۲۰۰۶

 
دورتی کو می گوید که داشتن  "بدن طبیعی" در مخیله مردم چین قدیم نمی گنجید و سخن از پاهای معلول ، از شکل افتاده  ی ِ قنداق پیچیده اساسا در میان نبود. تغییر فرم بدن زنان هم در نگاه زنان و هم نزد مردان ریشه مذهبی، مادی، اجتماعی و احساسی داشت. تمرین های فو توسط شاو همسر شاه ِ معبد لین   یک نمونه از نادیده گرفتن مطلق تن یا جسم و رسیدن به حقیقتی والاتر است که انسان چین قدیم به آن باور داشت.
 
عمل قنداق  پیچاندن پا های دختر بچه ها بایستی طوری صورت می گرفت که نوک انگشتان پا به طرف کف پا ها خمیده شده و رشد می کرد و به شکل برگ گل لوتوس در می آمد. پاها را با پارچه های نرم مثل ساتن و  اغلب  گلدوزی شده ، محکم می بستند ( قنداق پیچی می کردند. ) ار آنجا که سلولهای مرده ی پا زیر پارچه جمع می شد  ، پارچه بعد از مدتی بوی بد می گرفت و بایستی تعویض و شسته می شد . پهن کردن پارچه های شسته شده روی بند رخت نشانه ی ِ بی فرهنگی بود و از اینکار بایستی پرهیز می کردند.  
 
طبیعتأ پس از مدتی پا از شکل می افتاد و دفرمه می شد. پای لخت و در پارچه پیچیده نشده زشت و تابو بود و دیدن پای در پارچه پیچیده فی نفسه اروتیک بود. زن را جذاب و خواستنی می کرد. و به همین سبب بود که پوشش پای زن از اهمییت خاصی بر خوردار شد ، تا جائی که زنان کفش ها یا پاپوش های خود را دوخته و گلدوزی می کردند. و شایدکه آنها اینکار را بیشتر به خاطر جلب توجه  می کردند تا پنهان کردن پاهایشان. بوی عطر پاها ، پودر زدن پاها نیز راه دیگر جلب توجه بود.
 در چین قدیم اماکنی جهت نمایش کفش ها ی دوخته شده ی زیبا و جود داشت. در این مکان ها زنان جمع شده و لباس ها ، کفش ها و پاهای کوچک خد را به نمایش می گذاشتند. فستیوال داتونگ در شمال چین را به عنوان یکی از مشهورترین  فستیوال های کفش ، می توان نام برد.  
 
ادبیات چین  تا ۱۹٣۰ از تصاویری پا های قنداق شده موج می زند . و چون در قرن نوزدهم اینکار مردود و ممنوع شناخته شد ، بسیاری با نگاه نستالژیک به رسم کهنه نگریستند.  مقدمه کتاب قطور سائی له فو (تربچه بچین) اینگونه آغاز می شود : " از آنجا که ما امروز در زندگی خود هدفی نمی یابیم ، مایه ی ِ کارمان را از پاهای کوچک بر می چینیم". واژه هائی چون لوتوس ، پا ها و کفش های گلدوزی شده ، بخصوص  کفش های گلدوزی شده ای که خاص شب و رختخواب بود (خوابیدن با پاپوش جهت فرم و شکل دادن پاها) و پاهای برهنه موضوع مکرر این کتاب است.  وناگفته نماند که کتاب سائی له فو زمانی به چاپ رسید که سالها از مردود شمردن قنداق پیچی پا گذشته بود.
 
در اواخر قرن هیجدهم مبلغان مذهبی غرب و چینی های مدرن برای ریشه کن کردن آثار این رسم قد برافراشتند. آنها قنداق پیچی را نشانه تحقیر زن تلقی کرده و معتقد بود ند که عدم ارتباط چین با سایر کشور های جهان ، استبداد و رعایت نکردن حقوق افراد بانی ِ  این طرز اندیشه است.
و اینگونه بود که در سال ۱۹۱۲ زمانی که امپراطوری چین سرنگون شد ،
رسمی که تا آن روزگار مشغله ای خصوصی تلقی می شد ، به مسئله ای ملی مبدل گشت.  
 
سال ۱٨۷۵مبلغ انگلیسی جان مک گاون به همراهی همسرش موسسه ای به نام «پاهای آسمانی و جامعه» تأسیس کرده و به آموزش زنان چین پرداخت.
مک گاون و همسرش هر روز با زنانی برخورد می کردند که گریه کنان می گفتند : ما اگر از اینکار سر باز زنیم، دخترانشان بی شوهر می مانند و کسی دختر ی را با پاهای زشت به همسری در نمی آورد.
و اینگونه بود که مبارزه تیانزو ( پاهای آسمانی یا طبیعی) علیه گواوزو یا چانزو (پاهای قنداق شده ) آغاز شد. مک گاون به زنان می گفت که پای زنان را خدا
 آ فریده است و به همین سبب  پاها آسمانی اند و دختران کوچک را باید به حال خود گذاشت تا آنگونه که خلق شده اند ، بزرگ شوند.
 
چینی های مدرن دنبال مبارزه را گرفتند و به مروز زمان جنبش های گوناگونی علیه پاهای قنداق شده ، پای گرفت. از جمله ی ِ این جنبش ها می توان از « دوستان آنتی پا قنداقی » (۱٨٨۰ ) و جنبش مأموران دولت ( ۱۹۹٨ ) در استان های شانگ هائی و چای آئی هو نام برد. مأموران دولت با خواندن آوازها ی دسته جمعی به مردم آگاهی می دادند :" گوش کن به سرود رهایم ../ بگذار همه با هم بخوانیم سرود  پاهای ِ آزاد را !/ "
 
آنچه اینجا قابل تأمل است ، پیوستن دیر هنگام  ِ طبقه مرفه و تحصیلکرده به جنبش های فوق است. و مسئله دیگر مشکلات ِ ناشی از این جنبش هاست. ناگاه زنان با خیل ِ مردانی روبرو شدند که به آنها به چشم « دویست میلین پازیت » نگاه می کردند. پاهای کوچک قنداق شده قابل استفاده در بازار نبودند. ظرفیت کاری نداشتند. و اینجا بود که انجمن های زنان به جنبش های ضد پاقنداقی پیوستند و مبارزه برای برابری زن و مرد آغاز شد. و از آ ن تاریخ بود که متقاعد کردن زنان در اشتباه بودن این رسم آسان تر صورت گرفت. چهره زن ِ نو با در مالکیت داشتن پاهای طبیعی خود ترسیم می شد. اما این پایان مشکل نبود ، بلکه مشکلی تازه برای زنانی آفرید که پاهایشان از فرم افتاده و قابل ترمیم نبود و  پای  قنداق شده ی ِ  دختران را هم  نمی شد به یکباره لخت و برهنه کرد. آنها بی نهایت درد می کشیدند. و از آن بدتر شرم پای قنداق شده بود ، وقتی که پاهای بی حجاب و برهنه موضوع داغ نمایشگاه ها گردید.
 
امروزه زنان پا قنداقی به آثار عتقیقه و مقدس تبدیل شده اند. دورتی کو به خاطر نوشتن کتابش سفری به چین می کند. به روستای لی یو ائی در استان یاونان سفر کرده و از این زنان ِ نمایشگاهی که حال بسیار پیر شده اند ،  دیدار می نماید. این روستا از سال ۱۹۹۰ به منطقه توریستی در آمده و زنان پیر روستا با پاهای قنداقیشان برای توریست ها ، گرد کفش های قرمزرنگ شان که در وسط میدان روستا بر روی هم انباشته شده است،  می رقصند.
بر دروازه روستا تابلوئی نصب شده است که بر رویش نوشته شده "  آخرین باستیون آداب در چین " و بر دیواری نوشته شده : آخرین رقص لوتوس طلائی/با نغمه خروس برمی خیزد و ُ می رقصد/".
 
موزیک پخش می شود و زنان پیر پا قنداقی – شاید – برای آخرین بار گرد پاپوش های قرمزشان در جمهوری مردمی چین می رقصند.
 
 استکهلم/ ۲۰۰۶/۰۷/۱۹
مطلب بالا به تاریخ  هیجدهم ماه  جولای  دو هزارو شش  در روزنامه  سونسکا داگ بلادت  ( اس و د)  به چاپ رسِده است .
اسامی :
Shao
Lin
Fu
Datong
Cailefu
John Mac Gowan
The heavenly foot society
Tianzu
Chanzu
Guozu
Cai Aihua
Shaughai
Liuyi
Yunnan
 
 
 
یک توضیح : در مقاله پیشین عنوان کتاب دورتی کو تاریخ نگار  امریکائی را به اشتباه « دختران سیندرلا"  ترجمه کرده ام . اینجا از فرصت استفاده کرده و اشتباه را تصحیح می کنم : نام کتاب " خواهران سیندرلا" است!
رباب محب