• بی‌نتیجه ماندن مذاکرات «وین» می‌تواند بر فضای مذاکرات «مسکو» تاثیر بگذارد و امیدواری‌ها را بیش از پیش کاهش دهد ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
يکشنبه  ۲۱ خرداد ۱٣۹۱ -  ۱۰ ژوئن ۲۰۱۲

شرق: یک مذاکره و دو دیدگاه؛ میهمان ناامید و میزبان امیدوار. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مذاکرات با ایران را بی‌نتیجه می‌داند. سرپرست هیات مذاکره‌کننده ایران خوشبین به توافق با آژانس در مذاکرات بعدی است و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بی‌خبر از مذاکرات جدید؛ این است نتایج هشت ساعت گفت‌وگوی هیات‌های فنی و حقوقی جمهوری اسلامی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین به منظور دستیابی به «نقشه راه» همکاری تازه که توافق احتمالی بر سر آن در نهایت منجر به باز شدن سایت نظامی پارچین خواهد شد.
چندی است تهران و آژانس بر سر «پارچین» به اختلاف رسیده‌اند و باز شدن درهای این سایت به روی بازرسان هم به راه خروج پرونده هسته‌ای ایران از بن‌بست مذاکرات فنی حاکم میان دو طرف تبدیل شده است. حرف دو طرف هم یک کلام است؛ هم ایران و هم آژانس. آژانس تاکید بر بازشدن درهای این سایت به روی بازرسان دارد. آژانس مدعی است طی سال‌های اخیر در این سایت آزمایش‌هایی مرتبط با تسلیحات هسته‌ای انجام شده است. جمهوری اسلامی هم با رد ادعاهای آژانس تاکید می‌کند که این سایت نه هسته‌ای بلکه نظامی است، پس اجازه دسترسی به سایت‌های نظامی را نمی‌دهیم؛ البته فعلا؛ قیدی که از سوی نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چندین بار مورد تاکید قرار گرفته است تا به این ترتیب «در» مذاکرات به روی دو طرف همچنان نیمه باز بماند. این «در» البته روز جمعه گذشته به طور کامل هم به روی ایران و هم آژانس باز شد. هیات مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی ایران به سرپرستی علی‌اصغر سلطانیه، نماینده دایم ایران در آژانس و هیات مذاکره‌کننده آژانس به سرپرستی هرمان ناکارتس، معاون امور پادمان‌های آژانس، در دفتر نمایندگی ایران در وین، رو در روی هم قرار گرفتند. این دومین گفت‌وگوی دوطرف طی یک ماهه اخیر بود. این دور از مذاکرات قرار بود اوایل خردادماه برگزار شود که به دلیل سفر غیرمنتظره یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران به تعویق افتاد. آمانو در سفر خود به تهران با مقامات بلندپایه جمهوری اسلامی ایران از جمله سعید جلیلی، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی و مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران در مذاکرات سیاسی و دیپلماتیک با گروه ۱+۵ دیدار کرد. دیداری که بیش از دو ساعت به طول انجامید و دو طرف با لبخند رضایت از محل مذاکرات خارج شدند؛ لبخندی که حکایت از یک توافق جدی داشت؛ توافقی که خبر آن پس از بازگشت یوکیا آمانو به وین منتشر شد: «جمهوری اسلامی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌زودی تفاهم‌نامه‌ رفع اختلافات هسته‌ای امضا می‌کنند.»مدیرکل آژانس انرژی اتمی، در بازگشت از تهران و در فرودگاه وین در جمع خبرنگاران با اعلام این خبر گفته بود که «به‌رغم وجود اختلافاتی» این توافقنامه جدید «خیلی زود» امضا خواهد شد. او با این حال اضافه کرده بود که سعید جلیلی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران اطمینان داده است که وجود این اختلافات «مانعی بر سر راه این توافق تازه نخواهد بود.» آمانو در ادامه تاکید کرده بود که امکان بازدید بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از سایت پارچین نیز جزیی از توافق تازه تهران و آژانس خواهد بود.
بر این اساس هیات‌های مذاکره‌کننده تهران و آژانس به منظور دستیابی به توافق نهایی در وین که مقدمات آن در تهران فراهم شده بود رو در روی هم قرار گرفتند و بیش از هشت ساعت با یکدیگر گفت‌وگو کردند. در نهایت هم هر کدام به شکلی متفاوت مکان مذاکرات را ترک کردند. هیات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ناامید و هیات جمهوری اسلامی ایران خوشبین و امیدوار. در پایان این مذاکرات هرمان ناکارتس در جمع خبرنگاران اعلام کرد: «مذاکرات با ایران برای دستیابی به توافقنامه‌ای دوجانبه درباره چگونگی بازرسی از فعالیت‌های هسته‌ای این کشور پیشرفتی نداشت.» وی همچنین نتیجه این مذاکرات را «ناامید کننده» خواند. معاون امور پادمان‌های آژانس تاکید کرد: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با تمایل به نهایی کردن توافقنامه به این مذاکرات وارد شد و پیش‌نویس بازبینی شده را که نگرانی‌های ایران در آن در نظر گرفته شده بود، ارایه کرد.» وی افزود: «اما پیشرفتی در این مذاکرات به دست نیامد. ایران مسایلی را که پیشتر مورد بحث قرار گرفته بود و نیز مسایل تازه‌ای را مطرح کرد.»با این حال رییس هیات مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر اینکه «همه چیز در مسیر درست پیش می‌رود»، گفت: «مذاکرات فشرده‌ای با آژانس داشتیم و با توجه به اینکه موضوع بسیار حساس و پیچیده است لازم است همه ابعاد با دقت بررسی شود.»سلطانیه با تایید سخنان ناکارتس مبنی بر اینکه ایران در مذاکرات با آژانس پیشنهادهای جدیدی ارایه کرده بود گفت: «برای اینکه متن متوازن‌تر و خواسته‌های ما لحاظ شود، در این جلسه پیشنهادهایی را ارایه کردیم.»وی با اشاره به اینکه «بحث فشرده‌ای در هشت ساعت مذاکرات ایران و آژانس صورت گرفته است،» گفت: «برای جمع‌بندی بحث‌ها و مواضع اصولی قرار شد جلسه دیگری برگزار شود.» هر چند معاون امور پادمان‌های آژانس از برگزاری جلسه مورد نظر ایران و آژانس ابراز بی‌اطلاعی کرد، گفت که تاریخی برای مذاکرات بیشتر میان ایران و آژانس تعیین نشده است. نماینده دایم ایران در آژانس در خاتمه ابراز امیدواری کرد که توافق نهایی روی یک متن مناسب که شامل ضوابط حقوقی و فنی و در نظر گرفتن ملاحظات ایران باشد در نشست بعدی به امضا برسد. نشست وین در حالی از منظر آژانس بی‌نتیجه و از دید جمهوری اسلامی ایران در مسیر درست به پایان رسید که حدود دو هفته دیگر دور تازه مذاکرات سیاسی و دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران و میانجیان بین‌المللی حل و فصل مناقشه هسته‌ای ایران موسوم به گروه ۱+۵ در مسکو برگزار می‌شود؛ مذاکراتی که با بروز اختلافات طرفین بر سر دستور کار سرانجام آن را دشوار کرده است.
با این حال بی‌نتیجه ماندن مذاکرات فنی در «وین» نیز می‌تواند بر فضای مذاکرات «مسکو» تاثیر بگذارد و امیدواری‌ها را بیش از پیش کاهش دهد. هر چند مذاکرات فنی و سیاسی دو بحث جداگانه هستند و الزاما فضای یکی بر دیگری تاثیر‌گذار نیست با این حال در سال‌های اخیر این مذاکرات بیش از پیش بر یکدیگر تاثیر‌گذار شده‌اند.