• چشم مرکب نویسنده که از پشت اینه مرگ به ما دوخته شده است این توانائی را به خواننده می دهد که سنگینی زندگی خویش را با دیگران و مسئولیتی را که در قبال حفظ زندگی داریم حس کنیم . ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
دوشنبه  ۶ آذر ۱٣۹۱ -  ۲۶ نوامبر ۲۰۱۲

 محمد محمدعلی از یک دریچه ٣۰ در ۴۰ در" جهان زندگان..." به درون دنیای تاریک مرگ نفوذ می کند تا اشباح زنده مردگان را در یک اثر تازه هنری پیش روی ما بگذارد.
اگر چه اغلب هنرمند روشنفکر ایرانی در حوالی سی تا چهل سالگی به اوج می رسد و در دو راهی سرگردان زندگی حیرت زده می ماند که چگونه راه از چاه را به خوانندگانش بنمایاند . اما محمد علی حوالی شصت سالگی اثری مدرن خلق میکند که بوی سی چهل سالگی میدهد.
در" جهان زندگان"   
شبح مسعود ظروفچی رسالت سیرو سفری را گردن گرفته که هیجانی بیشتراز بازی با مرگ را برای همراه به ارمغان می اورد.    دیدن در تاریکی قبر احتیاج به چشم مرکب دارد تا بتوانی پشت و روی دیوار سیاهی را ببینی که به زور، بلند و بالا در مقابل ما ایستاده و جسم و روح ما را از هم بیگانه کرده است .
محمد علی از همان صفحه اول چشم در چشم مرگ می دوزد تا ترس از مرگ را که مهیب تر از ان است دست اموز کند. او برای این مواجه" باد" را به خدمت می گیرد و چون برای کشف هویت های تازه این نیروی نافرمان را در" برهنه در باد" رام کرده اینجا در "جهان زندگان" به خوبی به کار می کشد .   "پشت رو سری مادر در باد مثل بیرق سیاه و کوچکی در اهتزاز بود."
با ورود به سیاهی مطلق مرگ ما کورمال، کورمال راه می افتیم وخیلی زود نه برسر دو راهی بلکه این بار بر سر یک سه راهی سرگردان قرار می گیریم. نیستی و مرگ راه کور اول است . تقدیرو سرنوشت، اراسته به سنگلاخ آبروداری راه دوم است . انتقام وخودکشی راه خون الود دیگری است که هر کدام قرار است ما را با کشف راز مردن به حقیقت هویت هایی که در قبر اباء و اجدادمان نهفته است هدایت کند.
این هنرنمایی از زبان دکتر مافی که "یا کورمی کند یا شفا می دهد. " بعد از اینکه مادر را برای کوتاه کردن عمرش راضی به خوردن زهر مار"تزریق انسولین" می کند . به این شکل بیان می شود . امشب به یک کرشمه سه کار کردیم. هم زیارت شاه عبدالعظیم، هم دیدن یار، هم معالجه بیمار .
در این اثر زیبای هنری که با انسجام، سیالیت ذهن نویسنده به خواننده منتقل می شود به خوبی ان کرشمه دکتر معتبر که قیافه ای شبیه عکس پیری مصدق دارد به نمایش گذاشته شده است.
در افرینش این اثر دست محمد علی پای همه را کشیده وسط حتی من و شما را . چه با گاو و گوسفند کسی کار داشته باشی یا نداشته باشی شریک جرمی هستی که باید تاوان پس بدهی. یا داری قصاص می کنی و یا داری قصاص می شوی. "وارث سرنوشت در گذشتگان خویشیم.اما این به ان معنا نیست که گوشه ای بنشینیم ودست روی دست بگذاریم و در پی تغییر سرنوشت خود نباشیم،یا حتی ندانیم چه برسرمان امده که نتیجه گرفته ایم ،ما وارث سرنوشت در گذشتگان خویشیم."                                                    " منظور از در گذشتگان خویش هم یک امر خصوصی نیست بلکه اگر گسترش بدهیم می رسیم به رابطه علت و معلولی" .             وقتی که قصاص سرنوشت ما شد. این طور می شود . "چون لابلای نوشته ها مرا عنصری نا مطلوب و دهن گشاد می پنداشتند. برای اعتبارو آینده حکم قصاص ، دست به قصاص قبل از جنایت زده بودند..."                                                                               (آیا قصاص قبل از جنایت مثل قصاص بعد از جنایت نیست؟ )
چشم مرکب نویسنده که از پشت اینه مرگ به ما دوخته شده است این توانائی را به خواننده می دهد که سنگینی زندگی خویش را با دیگران و مسئولیتی را که در قبال حفظ زندگی داریم حس کنیم . "دکتر گفت: خانم فاطمه ارشادی ،شما برای چی انسولین نمی زنید؟ از سرنوشت مادرتان عبرت نمی گیرید. مگر عالم و ادم مچل شما هستند؟                                                                         مادر: بیماری قند مگر ارثی نیست؟                                                                                                               دکتر:این ارث را می شود نگرفت ، البته فداکاری می خواهد.                                                                               افق دید این چشم مرکب را که در ظلمات جهان مردگان به هستی می نگرد می توان در لحظه مرگ دید . در لحظه مرگ همه نیروهای هستی جمع می شود تا در این لحظه سراسر وجود و گذشته خویش را یکپارچه به تماشا بنشینیم. کشف یک راز مهم با رویت این لحظه ممکن می شود .                                                                                                                           "خوشا به سعادت کسانی که قادرند همه چیز را با یک نگاه و در یک لحظه ببینند."                                                به کمک این افق دید امکان سفر ارمانی در انتهایی ترین دهلیز یاس و ناامیدی فراهم می شود .دیدنی که به فهمیدن راه می گشاید.    "فهمیدم در هیچ ساحل دریای نیلگونی ،کشتی بزرگ و زیبایی منتظر من نیست تا در یک سفر ارمانی دست خود را در دریا بشویم و احساس پاکی و پاکیزگی کنم.                                                                                                                        پس از رسیدن به این پاکیزگی قدم در بهشتی می توان گذاشت که از حجم شناخت سرشار از ارامش و حقیقت است.                                 "بهشت تو این جاست . جایی که می تواند سکوتی باشد،یا لحظه ای از زمان که از حرکت می ایستد و تو رازی را کشف می کنی ،حلقه ای را می یابی که سالها در پی ان بوده ای. حلقه ای چه قلابی و چه اصل که منطقی می دهد به سلسله حوادث سیاه و سفید زندگی ات."
در "جهان زندگان..." اشباح و ارواح در ظرف زمان و مکان محدود نیستند . دامنه حرکت و رفت و امدشان فراخ و گسترده است .از تنگی فشار قبر گشایشی حاصل شده است که مرزهای جغرافیایی را از این جای نزدیک... تا ان جای دور... پهناور کرده است . کالبد ادمها درزیر ساطور شکنجه قطعه قطعه شده است تا در هر یخچال فریزری هر چقدر کوچک حتی به اندازه یک قاب عکس سی در چهل جا بگیرد .ویا کالبدها با هم معاوضه شوند . مثل مسعود پسر ظروفچی، نویسنده ازادیخواه که با تغییر جای قاب عکسش می تواند پدر شود و سرجای منصور ظروفچی روی تاقچه بنشیند و با همان لهجه منصور آواز بلبلی بخواند .ویا به کالبد عروسکی در تل خاکها بیافتد که از جنگی مهیب برای هیچ و پوچ بجا مانده. و بمیرد تا فقط مرده باشد. مرده ای مصنوعی که می تواند به کالبد واقعی خودش که یک مرده واقعی است برگردد.                                                                                                                  وسعت زمان هم به علت عذاب علیم آبروداری و فشار حاصل از خون دل خوردن به مدت طول تاریخ گسترده شده و به وسعت رویا و خیال امتداد یافته است. در" جهان زندگان..." عقربه زمان از کار افتاده وساکت و ثابت است. و در این ثبات دامنه حرکتی برای ارواح و اشباح فراهم شده است که دیگر وقت و بی وقت نمی شناسند. ازادانه زمان را کش می دهند. می توان شصت روز برای ترمیم دل شکسته ای وقت گذاشت و یا چهار ماه برای پیدا کردن کروات کمد لباسها را گشت. سه هفته و یا سه ماه یا سیصدو سی سال چه فرقی می کند هر چقدر که می خواهید میتوانید برای پیدا کردن شغلی بگردید .از لحظه پندارمی توان عکس گرفت و ان را در قاب جاودانگی ابدی کرد .
محمد محمدعلی با فروتنی و دریادلی جهان بی پایانی را بروی عشق و همبستگی می گشاید. که من و شما در کنار مریم و مسعود بتوانیم راحت به هزار توی قبرجد و ابادمان.( " آباء..." ) هم سر بکشیم ورنج فرو خورده سالیان نکبت بار مردمی را به نسیان فراموشی بسپاریم که محکوم سرنوشتی بودند که از پیشینیان به ارث مانده بود . کوزه زیر خاکی بساط مرد خنزر پنزری ، آن گنج پنهانی که با هزار سکه قلابی در دل ، بهانه قتل بود، با دست نویسنده اززیر آوار جنگ وسرکوب بیرون کشیده می شود. تا این سکه از رونق بیافتد.و یک بار برای همیشه نقد شود.
حسن عظیمی /نوامبر ۲۰۱۲