• گرچه همه ی مارکسیست‌های ایران خود را انترناسیونالیست می‌دانسته‌اند، اما برای مارکسیست‌های غیر آیینی و اصیل ایران، راه انترناسیونالیسم، همواره از ناسیونالیسمی مدنی و غیر افراطی گذشته است. این تجربه ۴۵ سال همزیستی شخص من با این جنبش، و نشست و برخاست باصدها کمونیست ایرانی در زندگی واقعی جامعه ی ایران بوده است ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
سه‌شنبه  ۲۲ اسفند ۱٣۹۱ -  ۱۲ مارس ۲۰۱٣

یکم) اگر فعلاً از این گفتگوی کشدار و بی سرانجام که چپ یا جنبش چپ ایران چه هست و چه نیست، نسبت آن با مارکسیسم چه هست و چه نیست، شکست خورده یا پیروز شده، تحلیل درستی از جامعه کنونی ایران دارد یا ندارد بگذریم؛ در گذر کمابیش نود سال گذشته، چند چیز را می‌توان از ویژگی‌ها و کارکردهای برجسته ی جنبش چپ یا کمونیست‌های ایران به شمار آورد:
۱) مردم گرایی، حساس بودن به درد و غم انسانها و رنج بردن از آن. حتی هنگامی‌که شکلی کمابیش آرمانی و شیفته وار به خود گرفته، و خواسته است بار همه ی جهان را خود بر دوش گشد. یا آنگاه که پنداشته: هرکجا مشتی گره شد مشت من؛ زخمی هر تازیانه پشت من". هرچه هست، کمونیستهای ایران؛ جدا از هرگونه تحلیل و برداشتی که تک تک آنها از مسایل روز دارند؛ هیچگاه از "محنت دیگران"، "بی غم" نبوده‌اند.
۲) جسارت و شهامت گسست از سنتها و باورهای نادرست، و تبلیغ و ترویج اندیشه‌ های مدرن و متدولوژیهای کمابیش علمی شناخت جامعه و جهان؛ دست کم تا گامه ی انقلاب ۵۷. مارکسیست‌های ایرانی، نقشی برجسته در گسترش اندیشه مدرنیسم و ستیز با خرافات در ایران، داشته اند. حتی اگر به هر دلیل، خود اسیر سنت و پارادایمهای ناسودمند و طلسم کننده ی دیگری شده باشند.
٣) شهامت و از خودگذشتگی در راه باورها، و ایستادن بر سر پیمان، تا پای جان. در این پهنه، مارکسیستهای ایران، کارنامه درخشانی دارند. این سنت، چیزی نیست که کسی بتواند آن را پنهان سازد. در این راه، شاید تندروی شده باشد، اما کوتاهی نشده است.
۴) گرچه همه ی مارکسیست‌های ایران خود را انترناسونالیست می‌دانسته‌اند، اما برای مارکسیست‌های غیر آیینی و اصیل ایران، راه انترناسیونالیسم، همواره از ناسیونالیسمی مدنی و غیر افراطی گذشته است. این تجربه ۴۵ سال همزیستی شخص من با این جنبش، و نشست و برخاست باصدها کمونیست ایرانی در زندگی واقعی جامعه ی ایران بوده است. هریک از نامداران جنبش کمونیستی ایران نیز، نخست ایرانی میهن دوست و درپی بهبود زندگی روزمره ی مردم پیرامون خود بوده‌اند، سپس انترناسیونالیست. اگر از تجربه های کمیاب و هنوزهم ناروشنی مانند رویداد فرقه ی دموکرات آذربایجان؛ و یا برداشت‌های خام برخی مارکسیست‌های کتابی یا فرقه گرا بگذریم؛ هیچگاه؛ هیچ کمونیست ایرانی، به تکه پاره شدن ایران نیندیشیده، و با آن همسو نبوده است. اگر از هنجار شناخته شده ی همکاری حزبهای سیاسی همسو بگذریم؛ هرگونه برچسب وابستگی و جاسوسی به کمونیستهای شناخته شده ی ایرانی از هنگام پایه گذاری حزب کمونیست ایران تا دست کم دهه ی ۱٣۶۰ خورشیدی که این جنبش زیر سرکوب خشن جمهوری اسلامی کمابیش از پویایی افتاد؛ دروغی بزرگ و ناجوانمردانه است.

دوم) شاید از کمابیش یکی دو سال پیش؛ برخی روشنفکران قومی ایرانی، با این برداشت کمابیش درست که گویا نظام جمهوری اسلامی دچار ازهم پاشیدگی درونی شده؛ به جای اینکه برای همبستگی نیروهای دموکرات و آزادیخواه، هم اندیشی پیرامون گریز از خطرهای بزرگی که هم اکنون دربخشهایی از خاورمیانه واقعیت شده و ما را نیز تهدید میکنند، و فراهم ساختن شرایط دستیابی آگاهانه و مشترک به یک نظام جایگزین تلاش کنند؛ اسب خود را زین کردند تا شاید پس از زمین خوردن این نظام درحال فروپاشی؛ و بی ‌آنکه خود برای زمین زدن آن کاری بکنند؛ هریک به تنهایی بخشی از آن را سهم انحصاری خود سازند. یعنی؛ "در صدد «اتحاد» ملیت های تحت ستم، علیه «فارس ها» هستند و این دروغ و ادعای پوچ را می پراکنند که گویی رمز خوشبختی مردمان ایران در آن است که هر کس در گوشه ای از این خاک برای خود دولتی به پا کند". بهره گیری از واژگان و عبارتهای گنگی مانند "مبارزه با ستم ملی قوم فارس"، "حق تعیین سرنوشت" و واژگان و عبارتهای همانند، دست آویز این کنش تفرقه افکنانه شد. برخی از رسانه ‌های دیداری و شنیداری برون مرزی و غیر ایرانی نیز؛ ابزاری شدند برای دامن زدن به این رفتار تفرقه افکنانه. متاسفانه، سایت معتبر "اخبار روز"، نیز جایی شد برای انتشار نظر آن گروه و البته، نظر مخالفان آنها. اما راستی اینکه رفتار خود اخبار روز نیز؛ همسو با کنش قومگرایان به نظر میرسید. این درحالی بود که چنین برداشتی درمورد برخی سایتهای همانند پیش نیامد و یا کمتر پیش آمده بود. از دید این نگارنده و کسانی چون من، این کنش از سوی، تلویزیون بی بی سی شگفتی آور نبود. اما از سوی سایت اخبار روز که به نظر میرسد هواداران مارکسیسم اصیل اما غیرآیینی، بار سنگین و بی مزد چرخاندن آن را بر دوش دارند؛ بسیار نومید کننده بود. گرچه متاسفانه؛ خوانندگان سایت اخبار روز و سایتهای همانند در داخل جامعه ی هدف یعنی عموم شهروندان جامعه ی درون مرزی کم شمار است؛ اما در میان روشنفکران و نیروهای دموکرات چه در درون مرز و چه در برون مرز، چنین نیست. "اخبار روز"، در این پهنه، خوانندگان و هوادارانی چشمگیر دارد، و پخش این گرایشها در میان آنها، ناخرسندی بسیاری از آنها را به همراه داشت. اکنون، اخبار روز در شماره روز ۲۰ اسفند ۹۱ خود، در آشکارگویی "هشدار «اخبار روز» نسبت به رو در رو قرار دادن مردم ایران" نوشته است: "این بار ما می خواهیم، انتقاد خود را متوجه ی جریاناتی کنیم که زیر پرچم مبارزه با «ستم ملی»، به طور آشکار به دشمنی و جدایی بین مردم ایران دامن می زنند. در صدد «اتحاد» ملیت های تحت ستم، علیه «فارس ها» هستند و این دروغ و ادعای پوچ را می پراکنند که گویی رمز خوشبختی مردمان ایران در آن است که هر کس در گوشه ای از این خاک برای خود دولتی به پا کند". من نیز، در جایگاه یک ایرانی دموکرات و باورمند به حقوق شناخته شده ی همه ی شهروندان ایرانی در چارچوب اعلامیه جهانی حقوق بشر؛ همسویی خود را با این آشکارگفته (اعلامیه) اعلام و از دوستان و هم میهنان خود در سایت "اخبار روز" برای این آشکارگویی بایسته، سپاسگزارم. ایران کشوری است با ملتی که از گروههای قومی، فرهنگی و زبانی همزیست، هم سرنوشت، همسود، و دراز پیشینه؛ پدید آمده است. دست همه ی آنها را در راه رسیدن به حقوق شهروندی و دموکراتیک همه ی ایرانیان با هر فکر و زبان، میفشارم.

پیروز باشیم