• رژیم جمهوری اسلامی با ترس، نگرانی و دلهره نظاره گر این روند صلح در ترکیه است... رژیم درمانده و گرفتار آمده در بحران شدید اقتصادی و اجتماعی برای پیشگیری از هرگونه جنبش و خیزشی در این مناطق به خشونت روزافزون روی می آورد و مانند همه سال های گذشته خود، بگیر و ببند، شکنجه و اعدام را گسترش می دهد ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
سه‌شنبه  ۱٣ فروردين ۱٣۹۲ -  ۲ آوريل ۲۰۱٣

تلاش برای برپایی صلح میان چریک های حزب کارگران کردستان (پ ک ک) و دولت اسلامگرای ترکیه به رهبری حزب عدالت و توسعه از ماه ها پیش آغاز شده بود. دولت اردوغان و شخص وی در فرصت ها و مناسبت های گوناگون سخن از صلح و پایان جنگ خانگی، بین کردها و ارتش ترکیه به میان می آورد این جنگ ناخواسته بیش از سه دهه ادامه داشت و این جنگ ویرانگر همراه با تخریب اقتصادی منطقه، کوچ اجباری از منطقه، بیش از ۴۰ هزار تن از دو طرف را به کام مرگ فرستاد. اردوغان از خشم توده های مردم که فرزندان خود را در این جنگ بی پایان از دست می دادند آگاهی داشت، از آن رو مدت ها برای آمادگی توده های مردمی از دو سو تلاش کرد، به تاریخ و همکاری و همدلی ترک ها و کرد ها در طول تاریخ بویژه در دوره شکوفایی عثمانی اشاره کرد که ابزار و زمینه سلطه امپراتوری را بر منطقه خاورمیانه هموار کرد.
جنبش کردهای هویت طلب، در اوایل دهه ٨۰ میلادی در یکی از روستاهای «اورفا» از سوی عبداله اوجالان و تعداد اندکی از دوستان وی پایه گذاری شد. آنان اندیشه های سوسیالیستی، برابر طلبی و مبارزه با امپریالیسم را با احساسات هویت خواهی که از سوی دولت مرکزگرا، تمامیت خواه با کاربرد نیروی نظامی تبلیغ می شد درهم آمیختند و در پی ایجاد هویت جدیدی که با باور های سنتی و ساختار عشیرتی منطقه در تضاد بود به کار گرفتند و برای نخستین بار زنان و دختران را در صفوف مبارزه خود پذیرفتند تا ساختار حاکم بر منطقه را درهم شکنند. آنان نام تشکیلات خود را حزب کارگران کردستان نام نهادند که همخوانی و همسویی با جنبش کارگری منطقه نداشت، زیرا هنوز صنایعی در منطقه تشکیل نشده بود. پ ک ک مبارزه مسلحانه و سیاسی خود را از پائین ترین و تهیدست ترین اقشار اجتماعی آغاز کرد و به سرعت گسترش یافت.
جنگ طولانی بین ایران و عراق، کاربرد سلاح های شیمیایی در منطقه و کوچ مداوم اکراد بین سه کشور، آنان را به همدیگر نزدیک تر کرد. اوجالان از فرصت بدست آمده در این جابجایی و رفت و آمد استفاده کرد و با قرار گرفتن در سوریه و گاهی در جنوب لبنان اندیشه های خود را پخته تر و بارورتر کرد. در سال های پایانی دهه ٨۰ به قدرت مالی فراوانی از راه های مختلف دست یافت. چندین کانال رادیویی و یک کانال تلویزیونی که از اروپا پخش می شد، آموزش سیاسی، فرهنگی و هویتی را پایه و اساس کار خود قرار داد. سختگیری، انکار خلق کرد و پافشاری بر یک زبان و یک ملت که از سوی نظامی ها پیش می رفت، زمینه گرایش به اندیشه های اوجالان را افزایش می داد. در این راستا گرایش روشنفکران ترک هم به شعار های جذاب اوجالان بیشتر می شد و آنان را جذب می کرد. در سوی دیگر همه این مدت بخش مهمی از بودجه کشور از سوی نظامی ها خرج و هزینه مبارزه با چریک های کرد می شد که گاهی فرماندهان نظامی را برای ادامه آن تشویق می کرد.
تلاش پیگیر دولت ترکیه با شکاف انداختن در بین مردم و عشایر کرد، مسلح کردن برخی از روستائیان تهیدست کرد، تخلیه روستاها، تعطیلی مدارس، مشوق های اقتصادی، کوچ جمعی کردها به مناطق دیگر و تدابیر نظامی، سیاسی و اجتماعی در منطقه جواب نداد و دولت وقت مصمم شد تا با همکاری برخی از سازمان های امنیتی فرامرزی، اوجالان را به چنگ آورد. اوجالان با خروج از سوریه، به کشورهای مختلف رفت و در نهایت در «کنیا» به دست نیروهای امنیتی ترکیه افتاد و به ترکیه آورده شد. برخی بر این باور بودند که با دستگیری اوجالان مبارزه کردها به پایان خواهد رسید، ولی آنگونه نشد، با مداخله نظامی ایالات متحده به عراق و جنگ اول خلیج که با منع پرواز هواپیماهای جنگی عراق به منطقه کردستان همراه بود، شرایط بهتر و مناسبتری برای مبارزین کرد پیش آمد.
اوجالان در یک دادگاه، نخست به مرگ سپس به حبس ابد با اشد مجازات محکوم شد و به جزیره «امرالی» که سابقه طولانی از دوره عثمانی تا کودتاهای نظامی پی در پی در دوره جمهوری داشت منتقل شد. دستگیری اوجالان زمینه فعالیت سیاسی، آموزش فرهنگی و هویت خواهی را در منطقه کردستان در بین جوانان و فعالین سیاسی گسترش داد. هم زمان قدرت و توانایی اوجالان را در سازمان دهی، تاثیر گذاری و تحریک توده ها نمایان ساخت. اوجالان به نمادی از هویت خواهی و حق طلبی مردمی تبدیل شد که سال ها گرفتار ظلم، ستم ملی و قومی و انکار قرار گرفته بود. اوجالان داستان مردمی را از سال های دور تا به امروز بر زبان راند و خود قهرمان آن شد. مدتی در زندان از همه حقوق سیاسی خود از جمله دیدار با وکلا و خانواده محروم شد ولی تسلیم نشد. همسو با آن فعالیت های سیاسی، شرکت در انتخابات مجلس و تشکیل فراکسیون حزبی در مجلس ملی ترکیه ادامه یافت. نمایندگان کرد تبار مجلس ملی ترکیه در سخنرانی های خود در هر فرصتی جزیره امرالی و اوجالان ساکن در آن را نشان دادند و گفتند که راه حل و کلید مشکلات منطقه کردستان در دست اوجالان است. در این مدت شورای شهر و شهرداری های شهر های کردنشین بدست کردها افتاد. با تغییراتی در قانون مطبوعات، رادیو تلویزیون و دیگر وسائل ارتباط جمعی و دانشگاه ها زبان کردی به رسمیت شناخته شد. نوروز بعنوان سمبل روز ملی از سوی دولت جشن گرفته شد. دولت ترکیه و اردوغان به این نتیجه رسیدند که راه برون رفت از بحران و خاتمه جنگ با چریک های کرد که در سال های اخیر تعدادی از روشنفکران ترک ها هم به آنها پیوستند از اوجالان می گذرد. بنابرین باب مذاکره و گفتگو با ایشان باز شد و در نهایت پنهان کاری پیش رفت. مسئولیت مذاکره با پ ک ک را سازمان امنیت ترکیه (میت، میلی استهبارات تشکیلاتی) به عهده گرفت. اوجالان قدرت خود را به دفعات با پیشبرد یکسویه آتش بس میان چریک ها و ارتش ترکیه و پایان دادن به اعتصاب غذای طولانی مدت کردها در زندان های ترکیه نشان داده بود. گفته های وی از سوی «قارا ییلان» مرد شماره ۲ پ ک ک همواره پذیرفته شده و به اجرا در می آمد. بنابرین اوجالان خارج از اراده عشایر و فئودال های پرنفوذ منطقه، سازمان دهی را از پائین شروع کرده، در مناطق شهری مانند استانبول، ازمیر، آنتالیا و دیگر شهر های بزرگ پایگاه مهمی در بین توده ها و سرمایه داری ملی کرد پیدا کرده، و گسترش داده بود. تا جائیکه در شرایط کنونی در پانل ها، کنفرانس ها و گفتگوهای تلویزیونی که از سوی اساتید دانشگاه و کارشناسان پیش می رود سخن از فدرالیسم و کنفدرالیسم مطرح می شود.
از مدت ها پیش مردم ترکیه منتظر پیام صلح و آشتی از سوی اوجالان بودند که به مناسبت نوروز منتشر شد، پیام به دو زبان ترکی و کردی از سوی ۲ نماینده مجلس ملی ترکیه (سیری سوریا اوندر به زبان ترکی و پروین بولدان به زبان کردی) از حزب صلح و دمکراسی (باریش و دمکراسی پارتیسی) در شهر «دیاربکیر» که بیش از یک میلیون نفر حضور داشتند قرائت شد و مورد استقبال شدید مردم قرار گرفت. در این پیام سخن از پایان مبارزه مسلحانه، خاموشی سلاح ها، آغاز گفتگو و فعالیت های سیاسی به میان آمده بود. هرچند پ ک ک از نیمه دوم دهه ۹۰ میلادی با تغییر موضع به شعار «خود مختاری دمکراتیک» رسیده بود، اما هنوز راه درازی در پیش است که باید با بردباری، رواداری و خویشتن داری طی شود.
پیام صلح و آشتی اوجالان به سرعت انتشار یافت و در صدر اخبار خبرگزاری ها و روزنامه های مهم جهان قرار گرفت. لیبراسیون نوشت: نامه سرگشاده به صلح و پایان ٣۰ سال جنگ، لموند با تیتر «نوروز تاریخی در دیاربکیر» نوشت: آپو قهرمان شورش کردها در یک راه دور و دراز و اردغان با پذیرش ریسک به یک حمله بزرگ دست زدند. ایندپندنت با تیتر «زمانی برای خاموشی سلاح ها» نوشت: اگر توافقی در راستای صلح صورت نگیرد، مبارزه گسترش خواهد یافت، باید آتش بس را پاس داشت. روزنامه های آلمان نوشتند که مانع بزرگی از سر راه پیوستن و نزدیکی ترکیه به اتحادیه اروپا با این حرکت شجاعانه و ضروری برای دو طرف برداشته شد و با خاموشی سلاح ها، خانواده هایی از هر دو سو که سالیان طولانی اذیت، آزار و اضطراب دیده بودند به آرامش خواهند رسید.
در این میان پرسش مهمی مطرح می شود که چگونه، چرا و به چه عللی، دولت ترکیه و یا پ ک ک، به این نتیجه رسیدند که باید دست از جنگ و مبارزه مسلحانه بکشند و به فعالیت های سیاسی روی آورند. هرچند تحلیل اقتصادی و اجتماعی ترکیه و راه نفوذ آن در منطقه بویژه کشورهای پیرامونی روشن و واضح است و اتخاذ این سیاست از سوی کرد ها و پ ک ک هم چندان مشکل نیست، زیرا مبارزه مسلحانه آنان که از سال ها پیش شروع شده بود به اهداف خود رسیده، جنبش ملی کردها را به سوی آگاهی سیاسی، شعور ملی و هویت خواهی پیش برده است، با توده ای شدن این خواست ها دیگر نیازی به مبارزه مسلحانه، جنگ چریکی و جنگ و گریز نیست و زمینه آن هم دیگر وجود ندارد، از آن گذشته تغییرات سیاسی و جغرافیایی منطقه هم در شرایط کنونی به نفع و سود آنان عمل می کند و پیش می رود. از سوی دیگر، بیشترین سود اقتصادی و سیاسی را دولت ترکیه از این صلح بدست می آورد.
دولت ترکیه با اتخاذ این سیاست و نزدیکی به کرد ها قدم های بلندی به سوی دمکراسی بر می دارد، خود را به اتحادیه اروپا و نرم های آن نزدیک می کند. با پایان جنگ قدرت نظامی ها که از بنیان گذاری جمهوری نوین ترکیه، به صورت حکومت سایه بودند کاهش می یابد و در دراز مدت از بین می رود و فرماندهان به پادگان های خود بر می گردند و کار های نظامی خود را پیش می برند. در این راستا تغییرات قانون اساسی به سرعت پیش می رود، شانس انتخاب اردوغان با تغییر نظام پارلمانی به ریاستی که در پیش است بیشتر می شود. دست ترکیه در مداخله در امور داخلی سوریه بازتر می شود، زیرا کنترل شهر های نزدیک به مرز های ترکیه در سوریه ( منطقه روژاوا ) که کرد نشین هستند در دست کرد ها است و همکاری با آنان روند مداخله را سریع تر می کند.
در دو سوی مرز های غربی و جنوبی ترکیه کردها ساکن هستند، کردها در شمال عراق دولت نیمه مستقل خود را تشکیل داده اند، ترکیه بیش از ۱۰ میلیارد دلار حجم تجاری و فروش کالا و خدمات به عراق دارد که بیشترین قسمت آن به کردستان صادر می شود. لوله های نفتی عراق و منطقه کردستان از ترکیه می گذرند، بخشی از اروپا به این نفت و بگونه ای به ترکیه وابسته است. هر گونه تغییر جغرافیایی و سیاسی در این منطقه نیاز به کالا های ترکیه را افزایش خواهد داد. بنابرین ترکیه به اهداف دراز مدت خود در منطقه می اندیشد و به این نتیجه می رسد که برای رسیدن به آب های گرم و منابع عظیم انرژی در منطقه باید طرحی نو و کارآیی در منطقه با همکاری کرد ها داشته باشد، در این میان مخالفت هایی در درون ترکیه از سوی احزاب ملی گرا و فرماندهان ارتش با این طرح صلح مشاهده می شود، ولی آنچه مسلم است، توده های مردم، زحمتکشان و تهیدستان جامعه که از این جنگ خانگی به ستوه آمده اند و بار مالی آن را بر دوش می کشند، خواهان پایان دادن به آن هستند و از خاموشی سلاح ها حمایت می کنند.
در این میان رژیم جمهوری اسلامی با ترس، نگرانی و دلهره نظاره گر این روند صلح در ترکیه است. از مدت ها پیش رابطه بین آنکارا و تهران رو به سردی گرائیده، با استقرار سپر موشکی در خاک ترکیه، گاهی پیام های تهدید آمیز از سوی فرماندهان سپاهی شنیده شده است. آنچه بیش از همه رژیم را نگران کرده، الگو برداری از ترکیه و گسترش هویت خواهی در واحدهای ملی است. رژیم درمانده و گرفتار آمده در بحران شدید اقتصادی و اجتماعی برای پیشگیری از هرگونه جنبش و خیزشی در این مناطق به خشونت روزافزون روی می آورد و مانند همه سال های گذشته خود، بگیر و ببند، شکنجه و اعدام را گسترش می دهد. در این راستا آذربایجان، کردستان، بلوچستان و خوزستان را تبدیل به پادگان نظامی و پایگاه های سپاهی و بسیجی کرده است تا مانع از گسترش جنبش و خیزش عمومی در این مناطق شوند...

محمد حسین یحیایی
mhyahyai@yahoo.se