• نترل و مدیریت بحران از غرب تا شرق فاقد انضباط مالوف در عرصه سیاست و امنیت گردیده و به نظر می رسد که وارد دورانی از تاریخ شده ایم که برآشفتگی و در هم ریختگی جهت کسب مطالبات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، امنیتی و ژئوپلتیک توسط ملت ها و دولت ها نظم جدیدی را در آینده رقم خواهد زد ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
پنج‌شنبه  ۲۰ تير ۱٣۹۲ -  ۱۱ ژوئيه ۲۰۱٣

جهان کنونی در مسیری قرار گرفته است که بسیاری از قواعد و نظام مندی خود را به واسطه بحران های چندجانبه تا حدود زیادی از دست داده و در عرصه تعریف مفاهیم ادبیات سیاسی نیز دچار یک پارادوکس شکلی و ماهوی شده است. به همین دلیل کنترل و مدیریت بحران از غرب تا شرق فاقد انضباط مالوف در عرصه سیاست و امنیت گردیده و به نظر می رسد که وارد دورانی از تاریخ شده ایم که برآشفتگی و در هم ریختگی جهت کسب مطالبات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، امنیتی و ژئوپلتیک توسط ملت ها و دولت ها نظم جدیدی را در آینده رقم خواهد زد. در این روند جدید به همان اندازه که قدرت مانور نیروهای عمل کننده و بازیگران صحنه بیشتر شده است در عوض قانونمندی های "پیشینی" به لحاظ ورود پارامترهای نوین دستخوش دگرگونی های اساسی می شود. در وضعیت در حال شکل گیری قدرت "خیابان و نهادهای مدنی" نسبت به قدرت "نهاد حاکم" در جوامع مختلف بیشتر گردیده و تحولات در مسیر یک دوران گذار "مطالبه محور" قرار گرفته است. کنش و واکنش دو سوی معادلات قدرت در فرایند کنونی بیش از آنچه تابعی از اشتراک و منافع همسود تلقی شود برآیند بیرونی گسست و انشقاق در حوزه های ملی، منطقه یی و بین المللی خواهد بود. این گسست می تواند در درون خود حامل دوگانه "منفی – مثبت" باشد که از یک سو موجب اخلال و تنش در روابط انسانی و سیاسی می شود و از سوی دیگر در صورت کنش مطلوب در روند تحولات پیش رو قادر به بازتولید نظم و ثبات جدید است.

قاهره در التهاب: بعد از یک هفته از سرنگونی "محمد مرسی" رئیس جمهوری اسلامگرای مصر توسط ارتش تحت تاثیر جنبش اعتراضی مخالفان در خیابان، هم اکنون به واسطه عدم پذیرش این جابجایی در قدرت از سوی گروه "اخوان المسلمین" و حامیان مرسی، ثبات سیاسی – اجتماعی این کشور دستخوش آشوب و تنش قرار گرفته است. فهم دمکراسی در مصر به جهت شرایط این کشور، نبود حداقل های ساخت پایه ی جامعه دمکراتیک، وضعیت جنبشی جامعه و روند دوران گذار، دوقطبی حاکم بر کشور حول شریعت و سکولاریسم، افعال شکلی دمکراسی در هویت ذاتی ضددمکراتیک توسط جناح حاکم، فروپاشی اقتصادی، انباشت مطالبات پایه در وضعیت عدم پاسخگویی و به طورکلی فقدان سیاست ملی در روند حکمرانی دولت مرسی، تا حدودی یک مغایریت بنیادین را با مفهوم کلاسیک این موضوع موجب شده است. آنچه امروز برای مصر دارای اولویت و اهمیت قرار دارد با توجه به اتفاقات انجام شده و تقابل مبنایی دوقطبی حاضر در عرصه سیاسی – اجتماعی کشور نه بازگشت به فاز گذشته که رسیدن به یک مصالحه حداقلی و اتخاذ یک روند و "نقشه راه" در مسیر دمکراتیک با تضمین پذیرش نتایج بازی و تعهد ملی – بین المللی توسط نظامیان جهت خروج واقعی از عرصه سیاسی بعد از دوران انتقالی خواهد بود. حوادث خشونت آمیز روز دوشنبه ٨ جولای که تقابل حامیان مرسی و نظامیان در جلوی باشگاه افسران گارد ریاست جمهوری موجب کشته شدن ۵۱ تن و جراحت بیش از ٣۰۰ نفر از معترضان گردید هر چند که دو طرف دعوا هر کدام روایت خود را دارند اما این می تواند نشانه هولناکی برای افزایش خشونت و بی ثباتی در آینده مصر تلقی شود. در شرایط کنونی سیاست اخوان المسلمین همان گونه که قبلا توسط رهبران ارشد آن اعلان شده است یک کنش عصبی جهت استمرار اعتراضات و مقاومت در حد یک "انتفاضه" است و چنانچه ارتش، دولت موقت و معترضان به حاکمیت اخوانی نیز به این مسیر کشیده شوند هیچ چشم انداز مثبتی برای استقرار جامعه دمکراتیک و ثبات امنیتی مصر وجود نخواهد داشت. در همین راستا "عدلی منصور" رئیس جمهوری موقت برنامه زمانبدی شده یی را جهت اصلاح قانون اساسی و سپس همه پرسی در مورد آن، زمان برگزاری انتخابات پارلمانی و یک هفته بعد از اولین جلسه پارلمان تعیین زمان برای انتخابات ریاست جمهوری را اعلان کرده و هم زمان "حازم ببلاوی" را به سمت نخست وزیری و "محمد البرادعی" را در منصب معاون رئیس جمهوری و مسئول سیاست خارجی دولت موقت منصوب کرده است.

آمریکا هم چنان در بحران افشاگری: ماجرای فرار "ادوارد اسنودن" روز به روز و با افشای اطلاعات تازه از شنود مکالمات تلفنی و کنترل اینترنت بیش از پیش دارد بیخ پیدا می کند. از همان ابتدا فرار اسنودن به هنگ کنگ و کمک پکن – مسکو جهت از دسترس خارج کردن وی از بازداشت آمریکا به یک تنش در روابط بین شرق و غرب تبدیل گردید، سپس با افشای کنترل دفاتر اتحادیه اروپایی و سفارتخانه های غربی در خاک آمریکا این تنش به مرزهای اروپایی کشیده شد و هم اکنون نیز با فرود اجباری هواپیمای "اوو مورالس" رئیس جمهوری بولیوی در فرودگاه وین صدای کشورهای آمریکای لاتین یکپارچه در مذمت واشینگتن بلند شده است. اسناد لو رفته توسط اسنودن نه تنها واشینگتن که تقریبا اکثر کشورهای بزرگ اروپایی را نیز در مظان اتهام قرار داده است و عزم جزم اروپاییان برای عدم اعطای پناهندگی و ممانعت از رسیدن وی به مقصد آمریکای لاتین تقریبا تمامی کشورهای غربی و دولت های لیبرال دمکرات را در صندلی ناقضان حقوق بشر و حریم خصوصی قرار داده است.

اسد پرنده و اپوزیسیون خزنده: این روزها رژیم دمشق با توجه به فتوحات تازه در میدان نبرد و کاهش فشار بین المللی به جهت ناخرسندی افکارعمومی نسبت به دخالت بیشتر در فضای خاکستری بحران سوریه، توازن قدرت را به سود خود می بیند. در مقابل مخالفان وی در شورای ملی سوریه بیش از اینکه توان تاثیرگذاری بر روند حوادث در عرصه عملیاتی را دارا باشند درگیر جنگ قدرت بین جناح قطری با جناح عربستانی برای انتخاب ریاست شورا می باشند که با پیروزی "احمد عاصی الجربا" ی تحت حمایت ریاض با ۵۵ رای در مقابل "مصطفی الصباغ" از شاخه قطری با ۵۲ رای، ظاهرا اختلافات پایان یافته در صورتی که منازعه هم چنان ادامه دارد.

امت واحد عربی یا دول رقیب: کشورهای عربی همواره در زیر نقاب امت عربی حامل دعوا و منازعه بین خاندان های حاکم بر این جوامع بوده است. هم اکنون دو شاخه قطری و عربستانی در حین وحدت در مواردی، درگیر رقابت پیدا و پنهان در ژئوپلتیک منطقه یی می باشند چنانچه شاخه قطری در سوریه از گروه های تندروی شورشی حمایت و عربستانی ها از میانه روها حمایت کرده و در مصر نیز قطری ها از محمد مرسی حمایت و رقیب از دولت انتقالی مورد حمایت ارتش دفاع می کند. این مبارزه حتی فراتر از حوزه سیاسی در حیطه حمایت اقتصادی نیز خود را نشان داده و قطری ها که یک کمک پنج میلیاردی به مرسی را بر باد رفته می بینند هم اینک شاهدند که عربستان و امارات متحده قول یک بسته مالی کمکی به ارزش هشت میلیارد دلار به دولت جدید قاهره را داده اند.

روابط پر تنش افغانستان و آمریکا: طرح صلح با طالبان در شرایطی که نیروهای خارجی آماده برای ترک افغانستان می شوند به یک دعوای تمام عیار بین دولت کابل و واشینگتن تبدیل شده است. در شرایطی که "رنگین دادفر اسپنتا" مشاور امنیت ملی رئیس جمهوری افغانستان در جلسه پارلمان گفته است "هنوز چیزی به عنوان روند صلح در کشور وجود ندارد" روزنامه نیویورک تایمز از قول یکی از مقامات کاخ سفید نوشته است که اختلاف بر سر مذاکره با طالبان و عدم تفاهم در خصوص مصونیت نیروهای آمریکایی موجب شده است تا واشینگتن به طور جدی آماده خروج کامل نیروهای خود از این کشور باشد.

بازگشت معترضان به پارک گزی: بعد از چند هفته آرامش نسبی در استانبول و پس از سقوط دولت اسلامگرای مرسی در مصر بار دیگر معترضان به حزب عدالت و توسعه به رهبری "رجب طیب اردوغان" به "گزی پارک" بازگشته اند. در شرایطی که بخت یار اسلامگرایان در منطقه نیست معترضان سکولار و چپ ترکیه به تیعیت از همتایان عرب خود موقعیت را برای زیر فشار قرار دادن اردوغان که الگوی وی در مصر شکست خورده است، مناسب دیده و بر وسعت اعتراضات خود افزوده اند. عصبانیت نخست وزیر ترکیه از تحولات مصر تا حدود زیادی به همین شکست الگوی اسلامگرایی اردوغانی برمی گردد و در مقابل تحرکات تازه نیروهای مخالف وی نیز به لحاظ این موضوع جان دوباره یی پیدا کرده است.