• آنچه هم اکنون در عرصه سیاسی و نظامی در بین گروه های مخالف "بشار اسد" در حوزه داخلی و خارجی می گذرد متاثر از واقعیتی است که جنگ وکالتی و منازعه فرقه یی سوریه از همان ابتدا تا به امروز از آن پیروی کرده است ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
دوشنبه  ٣۱ تير ۱٣۹۲ -  ۲۲ ژوئيه ۲۰۱٣

اختلافات در بین "ائتلاف ملی مخالفان سوریه" در خارج از کشور و برخوردهای مسلحانه بین "ارتش آزاد سوریه" و گروه های شبه نظامی تندرو و سلفی نزدیک به القاعده در داخل خاک این کشور در طی هفته های اخیر شدت گرفته است. آنچه هم اکنون در عرصه سیاسی و نظامی در بین گروه های مخالف "بشار اسد" در حوزه داخلی و خارجی می گذرد متاثر از واقعیتی است که جنگ وکالتی و منازعه فرقه یی سوریه از همان ابتدا تا به امروز از آن پیروی کرده است. پس از سرکوب اعتراضات و تظاهرات پراکنده مردمی برای اصلاحات که توسط دولت اسد در هفته های اول بحران این کشور انجام شد و سمت گیری فوری آن به تبعیت از "الگوی لیبی" به فاز مسلحانه و دخالت بلوک های متعارض خارجی در منطقه و عرصه بین المللی، راه هرگونه مصالحه ملی و کنش مستقل بازیگران سیاسی سوری برای برون رفت از بحران بسته شد. در این مرحله از بحران جدا از گروه بندی های داخلی، منطقه یی و بین المللی حول حمایت از دو طرف جنگ، توازن قدرت در عرصه عملیاتی و انسجام در بلوک های متعارض نقش تاثیرگذار و تعیین کننده یی در پیروزی یا شکست دولت اسد و شورشیان مسلح ایفا می کرد. حتی میزان حمایت سیاسی، مالی و تسلیحاتی از هر کدام از طرفین منازعه نیز تا حدود زیادی به نتایج نبرد در عرصه میدانی و اتحاد – انسجام بین این بلوک های قدرت در فاز درونی و بیرونی بستگی داشت. به همین دلیل دولت دمشق بعد از ریزش های اولیه در بین نیروهای نظامی و سیاسی حاکم و اپوزیسیون مسلح هم پس از پراکندگی و تشتت در درون گروه های شبه نظامی مخالف اسد به موازات تشدید عملیات نظامی برای چیرگی میدانی بر رقیب، تمام تلاش خویش را صرف وحدت و پیکربندی جدیدی در بین نیروهای خودی برای تقویت انسجام تشکیلاتی کردند. این روند در طول ۲٨ ماه گذشته که بحران سوریه به یک جنگ داخلی تمام عیار تبدیل شده است در هر دو سوی میدان منازعه تا حدود زیادی پیگیری گردید و طرفین با مرزبندی های شفاف تر و تشکیلات نسبتا واحدتری در صحنه سیاسی – نظامی حضور پیدا کردند. در طول چند ماه گذشته و پس از ورود علنی تر حزب الله لبنان در حمایت از نیروهای بشار اسد به عرصه جنگ که موجب فتوحات قابل توجهی توسط دولت دمشق گردید، در آن سوی قضیه به دلایل متفاوت از جمله رقابت سخت تر شاخه قطری با شاخه عربستانی حامی اپوزیسیون مسلح، موجب چند دستگی در طرف مقابل گردید. نتایج معادلات جدید که ناشی از شکست های پیاپی شورشیان مسلح در حوزه عملیاتی، انشقاق گسترده در ائتلاف ملی مخالفان و حضور "آلترناتیوی" گروه های افراطی سلفی و مرتبط با القاعده در بین مخالفان سوری بود، نه تنها آنان را از درون تضعیف کرد که سبب بروز تردیدهای جدی در بین کشورهای غربی از جمله آمریکا برای حمایت بیشتر و ارسال تسلیحات پیشرفته تر به آنان شده است. از طرف دیگر فرسایشی شدن جنگ داخلی و فرقه یی سوریه و به موازات آن کاهش سطح احساسات افکارعمومی در سطح منطقه یی و بین المللی و انتشار آمار تلفات صد هزار نفری این بحران از سوی فعالان مخالف سوری در لندن که نشان می دهد حداقل ۴٣ هزار نفر از آن سهم نیروهای بشار اسد بوده است، قاعده بازی "فرشته – دیو" را برای توجیه اقدامات بعدی تا حدود زیادی از بازیگران خارجی سلب کرده است. بن بست در شورای امنیت سازمان ملل متحد برای اتخاذ یک قطعنامه یکجانبه نمونه آنچه در مورد لیبی گذشت، به دلیل حمایت تمام قد مسکو از رژیم اسد و همراهی استراتژیک پکن از این رویکرد نیز به لحاظ حقوقی و قوانین بین المللی دست کشورهای حامی اپوزیسیون مسلح سوریه را برای دخالت نظامی بسته است.
در چنین شرایطی روز جمعه ۱۲ جولای ارتش آزاد سوریه اعلان کرد که "کمال حمامی" عضو شورای عالی ارتش آزاد روز پنج شنبه توسط افراد گروه "دولت اسلامی عراق و شام" در یک پست بازرسی در شهر بندری "لاذقیه" کشته شده است. تاکنون دو روایت از این ماجرا از سوی مقامات ارتش آزاد سوریه به بیرون درز کرده است که در یکی گفته می شود کمال حمامی برای کنترل این پست بازرسی با شبه نظامیان رقیب درگیر و کشته شده است و در روایت دوم گفته می شود وی برای ایجاد هماهنگی در عملیات و تماس با فرماندهان این گروه مرتبط با القاعده اعزام شده بود که این اتفاق افتاد. پذیرش روایت اول نشاندهنده اختلافات جدی و درگیری های نظامی بین گروه های نامتجانس حاضر در گروه های اپوزیسیون مسلح سوریه است و پذیرش روایت دوم نیز نشان می دهد که به خلاف ادعاهای مخالفان رسمی متشکل در ائتلاف ملی هیچ استقلال و مرزبندی بین میانه روها و افراطیون مسلح در صحنه واقعی بحران سوریه وجود ندارد. این حادثه یک واقعیت پارادکسیکال را موجب می شود که از یک طرف گویای انشقاق و از طرف دیگر موید همدستی عینی شورشیان مسلح در جنگ داخلی سوریه خواهد بود. این دوگانه انشقاق – همدستی در بین شورشیان در وضعیت هر توجیه و تفسیری از ماجرا موجب می شود که حداقل کشورهای غربی مدعی حمایت از دمکراسی به خاطر ذهنیتی که از گروه های مرتبط با القاعده وجود دارد نسبت به حمایت از اپوزیسیون مسلح سوری دچار تردیدهای اساسی شوند. سازمان دیده بان حقوق بشر سوریه وابسته به مخالفان بعد از خبر قتل کمال حمامی تایید کرده است که ارتش آزاد و شاخه های دولت اسلامی عراق و شام به طور مرتب با هم درگیر می شوند. هم چنین بعد از این حادثه یک منبع در ارتش آزاد گفته است که این گروه سعی خواهد کرد تا گروه دولت اسلامی را از منطقه پاکسازی کند. هر چند که بسیاری از تهدیدات و لفاظی های روزهای اخیر تحت تاثیر این حادثه، انتقامجویانه بوده است اما واقعیت ها هم نشاندهنده یک دوره تهدید و برخورد در بین گروه های شورشی حداقل در میدان نبرد است که می تواند سطوح موفقیت های عملیاتی جنگجویان مسلح در مقابل رژیم اسد را به شدت تضعیف کند. پیشروی نیروهای دولت دمشق در شهر استراتژیک قصیر، بلندی های جولان، حمص و دیگر مناطق عملیاتی و هم چنین ویدئوهای تازه منتشر شده از اعتراضات مردمی در بخش غربی حلب و مناطق تحت تسلط شورشیان نیز فراتر ار کمک حزب الله لبنان به ارتش اسد بوده و گویای یک از هم پاشیدگی در درون نیروهای مخالف و عدم حمایت مردمی سوری ها از شورشیان مسلح است. هم زمان با این وقایع فروکش کردن پروپاگاندای لندن – پاریس برای اقناع اتحادیه اروپایی جهت لغو تحریم تسلیحاتی شورشیان و هم چنین خبری که رویترز به تازگی از قول منابع اطلاعاتی در آمریکا مبنی بر مخالفت کمیسیون اطلاعاتی کنگره با ارسال سلاح برای مخالفان سوری منتشر کرده است به نوعی بازتاب این از هم پاشیدگی و مخدوش بودن مرز بین میانه روها و تندروها در درون اپوزیسیون سوری می باشد. اهمیت موضوع وقتی بیشتر می شود که گفته شده است در کنگره آمریکا به تازگی بعضی از نمایندگان جمهوریخواه نیز نسبت به شفافیت تحویل سلاح به دست مخالفان ابراز تردید کرده اند. حوادث مصر و احتمال بروز ناآرامی در این کشور بزرگ عربی و دردسرهای تازه "رجب طیب اردوغان" نخست وزیر ترکیه در خصوص تشدید اعتراضات میدان تقسیم استانبول در کنار بروز شکاف بزرگ بین جناح قطری و جناح عربستانی در مورد تحولات منطقه یی نیز از دلایلی است که هارمونی مرکز ثقل خارجی در حمایت از شورشیان را به میزان زیادی دستخوش تلاطم کرده است. در چنین شرایطی که در وضعیت میدانی جنگ و موقعیت لجستکی بحران در خارج از سوریه، تمام معادلات به زیان شورشیان مسلح و به نفع رژیم اسد رقم می خورد، حداقل در کوتاه مدت هیچ چشم انداز مثبتی برای مخالفان سوری دیده نمی شود. ریتم حوادث در بحران سوریه از حالت شتابناک اولیه به سطح حرکت لاک پشتی در وضعیت تغییر موازنه به نفع رژیم حاکم رقم خورده است که در چنین شرایطی انتظار هرگونه تغییر اساسی در خصوص بحران ناممکن است.