• یک هفته از عمر دولت جدید گذشت. روحانی برای پیروزی در انتخابات، وعده های زیادی داد و انتظار و امید نسبت به تغییر وضع موجود را برانگیخت. ایجاد اشتغال و کاهش نرخ بیکاری یکی از وعده های روحانی به مردم بود ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
آدينه  ۱٨ مرداد ۱٣۹۲ -  ۹ اوت ۲۰۱٣

اخبار روز: یک هفته از عمر دولت جدید گذشت. روحانی برای پیروزی در انتخابات، وعده های زیادی داد و انتظار و امید نسبت به تغییر وضع موجود را برانگیخت. ایجاد اشتغال و کاهش نرخ بیکاری یکی از وعده های روحانی به مردم بود. رئیس جمهور فعلی، در جریان تبلیغات انتخاباتی با تاکید بر این که بیکاری مهمترین دغدغه و نگرانی مردم است، گفت: "وقتی در جامعه ایرانی بیش از سه میلیون نفر بیکار و بیش از 800 هزار نفر نیروی متخصص فارغ‌التحصیل آماده کار وجود دارد نشان می‌دهد این مهمترین موضوع است از این رو راه حل این مساله بهبود شرایط محیط کسب و کار است."
در سال 84، احمدی نژاد هم همین وعده را داد. آنچه او بعد از 8 سال اداره کشور در عرصه اشتغال از خود باقی گذاشت، افزودن بر شمار جمعیت میلیونی بیکارانی است که از روسای جمهور پیشین جمهوری اسلامی به ارث برده بود. آیا روحانی قدرت و دغدغه ی آن را دارد که در آمار واقعی جمعیت بیکار که آماده کار هستند، اما به دلیل فقدان کار خانه نشین شده اند، تغییری ایجاد کند؟
در باره میزان جمعیت بیکار کشور، آمار رسمی قابل اتکایی وجود ندارد. آمارها بنا به اهداف سیاسی دستکاری می شوند. دولت احمدی نژاد وقتی بر سر کار بود، پیوسته از شغل هایی که ایجاد شده است، سخن می گفت. دولت فعلی برای کم کردن از بار مسئولیت نظام، مصلحت را در آن می بیند که آمار و ارقام را چنان گزارش کند که نقش نظام در این ویرانه به ارث رسیده از احمدی نژاد به روحانی، از طرف مردم مورد پرسش قرار نگیرد.
آمار منتشر شده توسط مرکز آمار ایران، تعداد بیکاران در کشور را دو میلیون و ۹۴۹ هزار نفر اعلام کرده است؛ رقمی که اگرچه از آمارهای غیررسمی بسیار کمتر است اما به گفته کارشناسان، یکی از مهم‌ترین دلایل مهاجرت نخبگان به خارج از کشور است. جامعه‌شناسان می‌گویند از بالا رفتن سن ازدواج گرفته تا افزایش آمار طلاق در ده سال گذشته، ردپای بیکاری در همه این معضلات اجتماعی مشهود است. معضلاتی که سرانجام به افسردگی و سرخوردگی جوانان منجر می‌شود تا میزان نشاط اجتماعی را با وجود داشتن جمعیتی جوان، کاهش دهد. حتی جامعه‌شناسان به آمار معتادان اشاره کرده و بیکاری را یکی از متهمان پرونده اعتیاد جوانان می‌دانند. در میان جمعیت بیکار کشور ، میزان زنان و جوانان خانه نشین از نظر انسانی، اقتصادی و اجتماعی تکان دهنده است. نقش حکومت در تباه کردن نسل جوان و امید و آرزوی آنان در سخنان شیما مهندس شیمی و فاطمه کارشناس پرستاری در گفتگو با تهران امروز بازتاب دارد.
"شیما مهندس شیمی است. او قبلا در یک شرکت داروسازی کار می‌کرده اما به گفته خودش شرایط اقتصادی شرکت، هیات مدیره را مجبور کرد تا تصمیم به تعدیل نیرو بگیرند و شیما هم یکی از نیروهای تعدیل شده است. او اکنون با کمک مالی پدرش به کلاس زبان انگلیسی می‌رود تا شاید بتواند در یکی از دانشگاه‌های خارج از کشور پذیرش بگیرد. شیما به تهران امروز می‌گوید: «سه سال تمام کنج خانه نشسته بودم. نه حوصله رفتن به مهمانی‌های فامیلی را داشتم و نه حتی جواب تلفن‌های دوستانم را می‌دادم. این اواخر از اینکه جلوی آینه بایستم و خودم را نگاه کنم هم بدم می‌آمد. من شاگرد اول دانشگاه بودم. اما مدام به این موضوع فکر می‌کنم که همه تلاش‌هایم بیهوده بوده است.» فاطمه ۳۱ ساله است و کارشناس پرستاری. او هم چهار سال است که فارغ‌التحصیل شده اما هنوز بیکار است. همین که از او درباره تلاشش برای استخدام می‌پرسم از روزی می‌گوید که برای استخدام به یکی از بیمارستان‌های خصوصی رفته بود. بین حرف‌هایش یکدفعه اشکش سرازیر می‌شود: «در روزنامه آگهی کرده بودند. سر ساعت مقرر رفتم که فرم درخواست استخدام پر کنم. اما نگهبانان مانع شدند. با هزار التماس خودم را به کارگزینی رساندم. یک صف طولانی از پرستاران بیکار را دیدم که ۲ دور در راهرو پیچیده بود. گویا ۱۰۰ فرم استخدام در نظر گرفته بودند که به هیچ‌یک از آنهایی که توی صف ایستاده بودند نرسیده بود."
خبرگزاری مهر روایتی به زبان آمار از جدال جوانان با بیکاری دارد. در گزارش این خبرگزاری آمده است:
با وجود مباحث فراوان مطرح شده در 8 سال اخیر درباره فراهم شدن امکان اشتغال برای میلیون ها نفر؛ اما آمارها نشان می دهد نرخ بیکاری جوانان همچنان بالای 20 درصد و بیکاری برای زنان نیز 2 برابر مردان است. موضوع قابل تامل اینکه در سالهای اخیر نرخ بیکاری جوانان به میزان 4 درصد و بیکاری زنان 8.4 درصد افزایش یافته است
به گزارش خبرنگار مهر، یکی از مهم ترین و پرچالش ترین مباحث مطرح درباره بیکاری و عدم امکان ورود کارجویان به بازار کار کشور، بخش کارجویان جوان و به عبارتی گروه اصلی متقاضی کار در کشور است که متاسفانه در سال های گذشته همواره نرخ بیکاری در این گروه ها چه در بخش مردان و چه زنان بالا و قابل تامل بوده است
جوانان جویای کار و اغلب گروه های فارغ التحصیل دانشگاهی کشور در گروه سنی 15 تا 24 و یا 15 تا 29 سال قرار می گیرند. با وجود طرح مباحث فراوان و ارائه آمارهای گوناگون از اقدام دولت های نهم و دهم برای اشتغال زایی در این گروه ها، نرخ بیکاری کارجویان جوان کشور همچنان بالا مانده است.

معضل بیکاری بالای جوانان

طبق آخرین آمار ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران، در پایان سال 91 از مجموع 2 میلیون و 944 هزار و 158 نفر بیکار در سطح عمومی، 1 میلیون و 973 هزار و 817 نفر در گروه سنی 15 تا 29 سال قرار داشته اند. به عبارت دیگر حدود 70 درصد کل بیکاران کشور بر اساس آمارهای مرکز آمار ایران را جوانان تشکیل داده اند.
این موضوع نشان دهنده ادامه روند نامتعادل در عرضه و تقاضای نیروی کار کشور و باقی ماندن شدت تقاضای کارجویان به دلیل عدم ورود به بازار کار شده است تا جایی که در سال 92 نیز همچنان بازار کار با فشار متولدین دهه 60 برای ورود به بازار کار مواجه است و احتمالا این فشار تا نیمه دهه 90 نیز ادامه خواهد یافت.
بررسی عملکرد دولت های نهم و دهم از سال 84 تا 91 نیز نشان می دهد در سال 84 تعداد بیکاران جوان 15 تا 29 ساله در کشور 1 میلیون و 926 هزار و 896 نفر از کل 2 میلیون و 674 هزار و 866 نفر بوده است. به بیان دیگر در سال اول فعالیت دولت نهم حدود 75 درصد کل بیکاران کشور را جوانان تشکیل داده اند.

وضعیت بیکاران جوان از 84 تا 91

در سال 85 از مجموع 2 میلیون و 642 هزار و 648 نفر بیکار کشور 1 میلیون و 913 هزار و 617 نفر در گروه سنی 15 تا 29 سال بوده و معادل حدود 75 درصد کل کارجویان در این گروه سنی قرار داشته اند. این رقم در سال 86 از کل 2 میلیون و 486 هزار و 238 نفر بیکار 1 میلیون و 803 هزار و 982 نفر بود.
در سال 87 تعداد بیکاران کشور 2 میلیون و 392 هزار و 179 نفر بوده که از این تعداد نیز 1 میلیون و 747 هزار و 336 نفر جوان بوده اند. از آمار 2 میلیون و 839 هزار و 971 نفری بیکاران سال 88 نیز 1 میلیون و 922 هزار و 980 نفر جوانان 15 تا 29 سال بوده اند.
آمار سال 89 نشان می دهد که از 3 میلیون و 218 هزار و 329 نفر مجموع بیکاران کشور، 2 میلیون و 196 هزار و 233 نفر معادل بیش از 68 درصد را جوانان جویای شغل تشکیل داده بود. در سال 90 نیز 2 میلیون و 877 هزار و 608 نفر در کشور بیکار بوده اند که از این تعداد 1 میلیون و 910 هزار و 72 نفر جوان بوده است.
به صورت کلی سهم بیکاری زنان نسبت به مردان در سال های فعالیت دولت های نهم و دهم به مراتب بیشتر از مردان و تا 2 برابر بوده است. نکته حائز اهمیت در آمار 8 ساله بیکاری کشور این است که با وجود ادعای اشتغال زایی میلیونی و مهار بیکاری در استان ها؛ نرخ بیکاری جوانان 15 تا 29 ساله یا همان گروه اصلی جویای کار کشور از 20.6 درصد در سال 84 به 24.5 درصد در سال 91 افزایش یافته است.

بیکاری زنان 2 برابر مردان

برداشت از آمار ارائه شده این است که نه تنها جوانان در فاصله 8 سال گذشته امکان چندانی برای ورود به عرصه بازار کار کشور نیافته اند، بلکه در پایان سال گذشته نرخ بیکاری در گروه جوانان 15 تا 29 ساله افزایش نیز یافته است. حال ممکن است بخشی از این افزایش مربوط به بالا رفتن تعداد تقاضاهای ورود به بازار کار کشور باشد، اما آنچه که مسلم است اینکه اقدامات موثری برای متعادل شدن عرضه و تقاضای نیروی کار در سال های اخیر با وجود ادعاهای مطرح شده صورت نگرفته است.



افزایش 8.4 درصدی نرخ بیکاری زنان

با وجود گرایش روزافزون زنان برای ورود به بازار کار کشور، اما نرخ بیکاری در این گروه با فاصله معناداری از گروه مردان قرار دارد. نرخ بیکاری زنان 15 تا 29 ساله از 29.9 درصد در سال 84 به 38.3 درصد در پایان سال 91 افزایش یافته است. نرخ بیکاری زنان این گروه در سال 85 به میزان 29.5 درصد، در 86 معادل 29.5 درصد، 87 به میزان 31.8 درصد، در سال 88 معادل 31 درصد، در 89 به میزان 39.7 درصد، در سال 90 نیز 40.3 درصد و در پایان سال گذشته نیز 38.3 درصد بوده است
در برنامه وزیر پیشنهادی تعاون، کار و رفاه اجتماعی نرخ بیکاری عمومی کشور به میزان 13.5 درصد و نرخ بیکاری جوانان نیز 30 درصد برآورد شده که این آمار به خوبی نشان دهنده بالا بودن نرخ بیکاری جوانان به میزان بیش از 2 برابر نرخ عمومی بیکاری در کشور است. همچنین نشان دهنده این معضل است که همچنان جوانان بسیار زیادی مترصد ورود به بازار کار هستند و لازم است در دولت یازدهم برای این منظور برنامه های موثری به اجرا گذاشته شود.