• اینکه رهبران واشینگتن در طی روزهای اخیر به صراحت از مستندات خود و حمله قریب الوقوع به سوریه سخن گفته اند و در مسیر غیرقابل بازگشت "اعتبار قدرت" خود قرار گرفته اند، با عقب نشینی اوباما از تصمیم گیری در مقام فرماندهی کل قوا نشاندهنده عدم اعتماد به مدارک، احتمال درز گزارش متفاوت بازرسان سازمان ملل، عدم همراهی افکارعمومی و تشکیل یک ائتلاف قدرتمند بین المللی است که هزینه اقدام را برای آنان بالا برده است ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
يکشنبه  ۱۷ شهريور ۱٣۹۲ -  ٨ سپتامبر ۲۰۱٣

بحث و تصمیم گیری در رابطه با جنگ و صلح به خصوص بعد از زخم های التیام نیافته یی که در جنگ افغانستان، عراق و لیبی بر پیکر جامعه بین المللی به جای مانده است، هم اینک به گردنه یی می ماند که عبور از آن به این سادگی ها امکان پذیر نخواهد بود. قبل از هر چیز این موضوع به تمایل منفی یا مثبت افکارعمومی در واحد ملی و بین المللی باز می گردد که به نوعی مفهوم ذاتی دمکراسی را عینیت می بخشد. به همین دلیل هر تصمیمی در مورد جنگ باید منوط به در نظر داشتن این خواست عمومی بوده و حتی در شرایطی که حکمرانان به صرف منفعت شخصی یا تمایلات امپریالیستی می بایست فرمان جنگ صادر کنند نیم نگاهی هم به حمایت یا اعتراض جامعه شهروندی خواهند داشت. مبادرت به هر جنگ فراملی و بین المللی بر طبق منشورهای سازمان ملل متحد و کنوانسیون های بین المللی در مرحله اول الزام صدور قطعنامه شورای امنیت این سازمان در ذیل بند هفتم را داشته و حتی حملات یکجانبه از سوی یک کشور یا یک گروه از کشورهای متحد نیز باید متکی به شواهد مستدل در چارچوب کنوانسیون های بین المللی در نقض حقوق اساسی و جنایت علیه بشریت یا نسل کشی قابل توجیه باشد. عدول از چنین شرایطی اگر چه بارها و به خصوص در جنگ عراق اتفاق افتاده است اما با توجه به پرداخت هزینه های سنگین مادی و انسانی آن و مهم تر از همه سقوط اعتباری مسببان آن از یک طرف روسیاهی در تاریخ را برای آنان به ارمغان آورده و از طرف دیگر در زمان مقتضی به جهت قوانین حقوقی در نظام بین المللی قابل تعقیب خواهد بود. تجربه جنگ عراق در خصوص ارائه اطلاعات گزینش شده توسط آژانس های اطلاعاتی و جاسوسی دولت های درگیر در تهاجم نظامی که بطالت آن بعدا به روشنی اثبات گردید، در شرایط کنونی به خلاف ادعاهای یکسویه در مورد نمونه های مشابه هزینه استناد به چنین اطلاعاتی را در وضعیت نظارت هیات های کارشناسی سازمان ملل متحد به مراتب سنگین تر می کند. تصمیم در خصوص گزینه جنگ در زمانی که شکاف در جامعه بین المللی در بالاترین سطوح وجود دارد، حوزه منطقه یی بحران دستخوش گسست و دوقطبی سیاسی، امنیتی، فرقه یی و موازنه های نظامی رقیب است و مهم تر از همه در حوزه ملی و میدانی بحران نیروهای رانشی و ناهمگن فاقد اتحاد و انسجام و حتی مشروعیت شکل بخشی به نیروی بدیل وضع موجود می باشند، وضعیت را پیچیده تر و تصمیم گیری را سخت تر خواهد کرد. تجارب ناخوشایند گذشته حداقل در یک دهه اخیر و فرجام تاریخی رهبرانی که فرمان شروع جنگ را صادر کرده اند هم اینک راستگرایان و افراطی ترین حامیان جنگ در ساختارهای قدرت را بیش از گذشته در این خصوص محتاط کرده و هیچکس ظاهرا تمایل برای بر عهده گرفتن مسئولیت کامل فرمان یک جنگ با فضای خاکستری را ندارد. به همین دلیل رهبران هژمون های بین المللی سعی می کنند تا با رجوع به پارلمان از یک طرف نشان دهند که اراده عمومی را مدنظر قرار داده اند و از طرف دیگر با تشریک مساعی با دیگر قوای مملکتی مسئولیت تاریخی مبادرت به جنگ را نیز بین نهادهای قدرت سرشکن کنند. قدرت نهادهای مدنی، جنبش های صلح طلب، انزجار افکارعمومی از شراکت در جنگ و استفاده سیاسی اپوزیسیون داخلی از پرداخت هزینه و همسویی با تمایل افکارعمومی برای کنشگری در عرصه سیاسی آینده هم پارامتر عمده یی است که نقش بازدارنده خود را به میزان زیادی بر طرف مقابل تحمیل خواهد کرد.
از روز چهارشنبه ۲۱ اوت که خبر حمله شیمیایی به حومه دمشق به سرخط گزارشات بین المللی تبدیل گردید و بلافاصله در واشینگتن، لندن، پاریس، آنکارا، ریاض و دوحه ارکستر جنگ رهبران متحد برای حملات تلافی جویانه به سوریه شروع به نواختن کرد، شمارش معکوس برای جنگ آغاز شد. با شروع به کار بازرسان تسلیحاتی سازمان ملل متحد در بازدید از مناطق مورد نظر در حومه دمشق هر چند افکارعمومی و جامعه بین المللی منتظر نتیجه بازرسی ها بود اما به موازات آن ارکستر جنگ با رهبری "دیوید کامرون" نخست وزیر بریتانیا، مارش جنگ را نواخته و دیگران را هم به همراهی واداشته بود. تعجیل کامرون به حدی بود که در یک اشتباه محاسبه برای کسب مجوز جنگ از پارلمان گام در مسیری گذاشت که بزرگترین شکست سیاسی خود و دولت ائتلافی را تجربه کرد. روز ٣۰ اوت در پارلمان بریتانیا بعد از حدود هشت ساعت جدل بین حامیان و مخالفان جنگ که رو در رویی کامرون با "اد میلیبند" رهبر حزب اپوزیسیون کارگر را به همراه داشت، قطعنامه یی با رای ۲٨۵ نماینده در مقابل ۲۷۲ نماینده در مخالفت با اقدام نظامی بریتانیا در بحران سوریه به تصویب رسید. این اقدام غیرقابل پیش بینی پارلمان بریتانیا بسیاری از معادلات اروپایی و آمریکایی را برای آغاز جنگ به هم زد و از یک طرف نشاندهنده شکاف در بین متحدین غربی بود و از طرف دیگر گویای این واقعیت بود که نمایندگان به خلاف اظهارات اولیه خود با توجه به سنجش افکارعمومی زمان رای دادن بسیار محتاط و حسابگرانه تر عمل می کنند. آنچه که در پارلمان بریتانیا اتفاق افتاد موج های بزرگی ایجاد کرد که تقریبا تمام سواحل دو سوی آتلانتیک را در نوردید. بلافاصله رهبران آلمان، ایتالیا، اسپانیا، بلژیک و حدود هشت کشور دیگر اروپایی عدم شراکت خود در جنگ احتمالی علیه سوریه را اعلان کردند و ریتم تندی که در واشینگتن نسبت به حملات بازدارنده علیه ارتش "بشار اسد" شروع شده بود به صورت باز هم غیرقابل پیش بینی در تصمیم "باراک اوباما" در خصوص محول کردن تصمیم نهایی حمله، به کنگره آمریکا که فعلا در مرخصی تابستانی به سر می برد حداقل هشت روز به تعویق افتاد. در پاریس نیز جناح اپوزیسیون و احزاب چپ رادیکال به همراه سبزها دامنه انتقادهای خود به "فرانسوا اولاند" که این روزها ظاهرا قصد دارد نقش "تونی بلر" را برای اوباما بازی کند، افزایش داده و با استناد به مخالفت ۶۴ درصدی افکارعمومی این کشور در خصوص اقدام به جنگ، رئیس جمهوری را در چالش بزرگی قرار دادند. فارغ از چرایی بحران سوریه و صحت و سقم دست داشتن دولت بشار اسد در حملات شیمیایی به حومه دمشق که فعلا منوط به گزارش بازرسان سازمان ملل متحد است به نظر می رسد که تا اینجای کار افکارعمومی صلح طلب توانسته است رهبران جنگ طلب خود را وادار به عقب نشینی کند. نکته مهم تر در این بین رد استدلال و توجیهات دیوید کامرون که همیشه بیش از دیگران ادعای در دست داشتن مدارک و شواهد مستدل در خصوص عاملیت ارتش سوریه در حملات شیمیایی بود، توسط پارلمان بریتانیا است. از طرف دیگر اظهارنظر قاطعانه "ولادیمیر پوتین" رئیس جمهوری روسیه مبنی بر مهمل بودن ادعاهای واشینگتن و متحدین آن در خصوص داشتن مدارک مستدل است که از اوباما به عنوان یک برنده صلح نوبل می خواهد هر آنچه که در دست دارد را به شورای امنیت ارائه کند. تاکنون هیچ مدرک و شواهد مستندی به نهادهای بین المللی و افکارعمومی جهانی ارائه نشده است و حتی "جان کری" وزیر امور خارجه آمریکا در آخرین کنفرانس مطبوعاتی خود در جواب خبرنگاران تنها به اطلاعات سازمان های جاسوسی، شنود مکالمه بیسیم یک مقام ارشد سوری و اظهارات شاهدان عینی اکتفا کرده و از دادن پاسخ قانع کننده طفره رفته است. اینکه رهبران واشینگتن در طی روزهای اخیر به صراحت از مستندات خود و حمله قریب الوقوع به سوریه سخن گفته اند و در مسیر غیرقابل بازگشت "اعتبار قدرت" خود قرار گرفته اند، با عقب نشینی اوباما از تصمیم گیری در مقام فرماندهی کل قوا نشاندهنده عدم اعتماد به مدارک، احتمال درز گزارش متفاوت بازرسان سازمان ملل، عدم همراهی افکارعمومی و تشکیل یک ائتلاف قدرتمند بین المللی است که هزینه اقدام را برای آنان بالا برده است.