اخبار روز: www.iran-chabar.de
سه‌شنبه  ۲٣ مهر ۱٣۹۲ -  ۱۵ اکتبر ۲۰۱٣

 «آزمون ژنو برای ۱+۵»عنون یادداشت روز روزنامه خراسان به قلم سیدحمید حسینی است که در ان می خوانید؛دور دیگری از مذاکرات ایران و ۱+۵ از امروز در ژنو سوئیس آغاز می شود. مذاکراتی که به واسطه تغییر تیم مذاکره کننده هسته ای در ایران و تأکید بر اتخاذ رویکردهایی جدید در این زمینه توجه بیشتری را به خود معطوف کرده و انتظارها از این نشست را نیز افزایش داده است. پس از برگزاری نشست وزیران خارجه ۱+۵ و ایران در نیویورک که البته بحث بر سر کلیات مذاکرات هسته ای در این نشست صورت گرفت نشست ژنو به اذعان ۲ طرف محل ارائه پیشنهادهای عملی طرفین برای پیمودن مسیر مذاکرات و رسیدن به توافقی دوجانبه است.
در این میان البته بسیاری از تحلیل ها و اظهارنظرها فضای معطوف به خوش بینی را برای نتیجه مذاکرات رقم زده است. چندان قضاوت قطعی در این باره که باید به نتیجه این مذاکرات خوش بین باشیم یا نه، نمی توان داشت. اما به طور مشخص و بر اساس آن چه مقام های ایرانی درباره رویکردهای کشورمان برای مذاکره عنوان کرده اند اگر طرف مقابل اراده ای برای مذاکره معطوف به توافق داشته باشد رسیدن به این مسئله چندان دور از انتظار نیست.
در طول مذاکرات هسته ای ایران و ۱+۵ در طی سال های اخیر یکی از مواردی که همواره محل چالش ۲ طرف در طی مذاکرات بود و به نوعی این مذاکرات را به سمت بن بست نزدیک می کرد، موضوع به رسمیت شناخته شدن حق غنی سازی ایران از سوی طرف مقابل بود. به عبارتی ۲ طرف در این موضوع در منتهی الیه ۲ سر یک طیف قرار می گرفتند به این معنی که ایران تصریح می کرد ابتدا باید حق غنی سازی ایران به رسمیت شناخته شود و سپس ایران هر گونه شفاف سازی اعم از تصویب پروتکل الحاقی، کد ۳۱۱، نصب دوربین، بازدیدهای سرزده و... را خواهد پذیرفت اما طرف مقابل به ویژه آمریکا تأکید می کرد که شما ابتدا باید شفاف سازی های لازم را انجام دهید تا در نهایت پس از این شفاف سازی ها و تأیید صلح آمیز بودن برنامه هسته ای ایران به این نتیجه برسیم که شما حق برخورداری از فناوری هسته ای را دارید یا خیر؟ گذشته از این که ایران بر اساس عضویت در معاهده NPT از حق برخورداری از فناوری صلح آمیز هسته ای برخوردار است و به دست آوردن این حق نیازی به تفویض از سوی ۱+۵ ندارد، تأکید ایران به رویکردی که پیشتر گفتیم (یعنی به رسمیت شناخته شدن حق ایران به عنوان پیش زمینه هر گونه شفاف سازی) نیز متأثر از عملکرد قبلی طرف مقابل به ویژه پس از تعلیق حدود ۲ ساله فعالیت های هسته ای ایران و خلف وعده آن ها برای به رسمیت شناخته شدن حق ایران بود و از این حیث چندان ایرادی به طرف ایرانی وارد نیست و نمی توان این سرسختی را به معنی کارشکنی در مذاکره تعبیر کرد. اکنون دور جدید مذاکرات ایران و ۱+۵ در ژنو فصلی دیگر در این مذاکرات را رقم خواهد زد. تعبیر «فصل جدید» برای این مذاکرات را می توان بر اساس تغییر مهمی که در رویکرد مذاکرات هسته ای ایران صورت گرفته عنوان کرد. در این تغییر بر اساس گزارش ها در طرح ایران «در چشم انداز نهایی طرف مقابل باید بپذیرد که در آخر مذاکرات، ایران حق غنی سازی دارد».
عباس عراقچی عضو تیم مذاکره کننده هسته ای ایران که در دوره های قبلی مذاکرات نیز حضور داشته است در تشریح این تغییر رویکرد درباره تفاوت بسته پیشنهادی ایران و ۱+۵ تأکید می کند: «بسته جدید ایران کل مسیری را که باید طی شود روشن می کند و به جای این که صرفاً به گام اول بپردازد به تمامی گام ها می پردازد... در گام های پیش بینی شده گام اول برای اعتمادسازی بسیار مهم است و می تواند در صورت توافق، فضای تقابل میان ۲ طرف را به تعامل تغییر دهد. همچنین در این بسته در گام آخر مشخص شده است که وقتی به مراحل پایانی رسیدیم با چه صحنه ای مواجه خواهیم شد... ایران با توجه به تجربیات قبلی حاضر نیست در مسیری حرکت کند که ابتدا و انتهایش مشخص نباشد. ما در بسته خود طرح عملیاتی واقع بینانه ای ارائه داده ایم که قابل اجراست و اگر طرف مقابل پیش نیاید حسن نیت خود را زیر سوال برده است».
با این تفاصیل به نظر می رسد یکی از نقاط اصلی چالش در روند مذاکرات ایران و ۱+۵ و به طور مشخص آمریکا و برخی طرف های اروپایی حاضر در مذاکرات یعنی به رسمیت شناختن حق غنی سازی ایران در ابتدای هر گونه شفاف سازی مرتفع شده باشد و اگر به واقع طرف مقابل اراده ای برای حرکت در مسیر حل مسئله داشته باشد، رویکرد جدید ایران این امکان را فراهم کرده است.
روزهای آینده مشخص خواهد کرد که استقبال طرف مقابل از تغییر رویکرد دولت یازدهم در عرصه دیپلماسی، مبتنی بر درک واقعیت های در برخورد با ایران بوده یا تعارفی دیپلماتیک بیش نبوده است.

کیهان:گل به خودی در آستانه مصاف ژنو
«گل به خودی در آستانه مصاف ژنو»عنوان یادداشت روز روزنامه کیهان به قلم محمد ایمانی است که در آن می خوانید؛دهمین دور مذاکرات هسته ای میان ایران و گروه ۱+۵ امروز و فردا در ژنو سوئیس برگزار می شود. مروری بر ادبیات مقامات آمریکایی نشان می دهد لحن آنها به ادبیات ده سال پیش برگشته است. طرف غربی در آخرین دور مذاکرات، اصل غنی سازی در ایران را پذیرفته بود و بر سر چند و چون غنی سازی ۲۰ درصد در ایران حرف داشت. آنها همان زمان پیشنهاد لغو تحریم های پتروشیمی و فلزات گرانبها (طلا) را در ازای «تعلیق» غنی سازی ۲۰ درصد روی میز داشتند که طرف ایرانی دو کفه این معامله را هم وزن ندانست. اما امروز- با وجود ملاقات دکتر ظریف با همتای آمریکایی خود در نیویورک و همچنین مکالمه تلفنی رئیس جمهور کشورمان با باراک اوباما- ادبیات مقامات آمریکایی طلبکارانه تر شده و اگر این ادبیات غیرمنطقی و زورگویانه به مذاکرات ژنو کشیده شود، نمی توان به نتیجه آن امیدوار بود.
باراک اوباما در سخنرانی مجمع عمومی غیر از همه لفاظی ها یک جمله کلیدی گفت و آن اینکه «ما حق مردم ایران برای دسترسی به انرژی صلح آمیز هسته ای را به رسمیت می شناسیم.» این سخن ظاهری جذاب داشت اما در مفهوم فنی بازگشت به توقعات سال ۲۰۰٣ بود. سوزان رایس مشاور اوباما و وندی شرمن معاون وزیر خارجه آمریکا (رئیس هیئت مذاکره کننده در ژنو) به مرور عبارت مبهم اوباما را تبیین کردند و از جمله رایس در مصاحبه با فرید زکریا در سی ان ان که می پرسید که آیا اوباما در گفتن این جمله دچار بی دقتی شده، گفت «نه! اوباما این عبارت را با دقت و تعمداً به کار برد.» به تدریج مقامات آمریکایی و متحدان صهیونیست آنها اعلام کردند که آمریکا مخالف اصل غنی سازی در ایران است و ایران تنها حق دارد برای استفاده از انرژی هسته ای، سوخت را از بازارهای جهانی تهیه کند! عبارت اوباما با صهیونیست ها هماهنگ شده بود چنان که نتانیاهو پس از ملاقات با رئیس جمهور فرانسه و شنیدن این سخن از اولاند که «فرانسه در برابر ایران قاطع و جدی است و از موضع اسرائیل در این زمینه حمایت می کند»، به روزنامه فرانکفورتر آلگماینه گفت: «ایران حق دارد انرژی هسته ای را برای اهداف صلح آمیز مورد استفاده قرار دهد بدون اینکه بخواهد به غنی سازی اقدام کند.» اکنون صهیونیست ها یکجا و محافل آمریکایی به صورت توقعات پلکانی اعلام می کنند که اولا توقع دارند غنی سازی فردو و ۲۰ درصد و رآکتور آب سنگین اراک متوقف شده و اورانیوم های غنی شده به خارج منتقل شود. ثانیا عجله ای در لغو تحریم ها ندارند و ابتدا ایران باید تمام تضمین های اعتمادساز را به غرب ارائه کند.
چرا آمریکا با وجود اقدامات تنش زدایانه دولت جدید ایران طلبکارتر شده و به توقعات غیرقانونی ۱۰ سال پیش بازگشته است؟ چرا اوباما در حالی که ظاهرا برای مصافحه با دکتر روحانی آماده می شد- و قرار بود وزیر خارجه اش اولین بار افتخار مذاکره با وزیر خارجه ایران را پیدا کند- از نقشه جدید آمریکا در مجمع عمومی رونمایی کرد و شرح و بسط آن را به عهده کری، رایس و شرمن گذاشت؟ این سوال، پرسش مهمی است. آمریکا و صهیونیسم بین المللی با برخی قرینه ها احساس کردند که زمان، زمان تشدید فشار و امتیازخواهی است و نه تعامل و مصالحه با ایران.
آنها این «گرا» را از کجا گرفتند که حتی برخی رفتارهای توأم با هیجان زدگی و خوش گمانی هیئت ایرانی در نیویورک را که در نوع خود یک امتیاز به شمار می رفت، به هیچ انگاشتند و گستاخ تر شدند؟ البته می توان احتمال داد شتابزدگی هیئت ایرانی در برخی مراودات و اظهارنظرها در این ماجرا بی تاثیر نبوده است. یعنی ولو با قصد خیر، علامت نامناسب و نابه جا به طرف آمریکایی داده شد اما موضوع مهم تری در این میان وجود دارد که به مثابه یک پروژه دو لایه، اصطلاحاً در کار هیئت ایرانی گذاشته و در واقع گل به دروازه خودی زده است. اینکه می گوییم پروژه دو لایه به این معنا که خوش گمانی به خرج داده و فرض را بر این می گذاریم یک سر این پروژه با خامی در چنبره لایه دوم افتاده و ندانسته، مقصود لایه دوم در زدن گل به دروازه دولت دکتر روحانی و وزارت خارجه را در آستانه مذاکرات عملی کرده است. این جریان، مجهول معادله ماست و عجالتا نام آن را حلقه یا کمیته ایکس می گذاریم.
برای دقایقی خودتان را جای رصدگران اطلاعاتی در آمریکا و غرب بگذارید. ناگهان می بینید در میان طیفی از مطبوعات ایران موجی درباره لزوم مذاکره با آمریکا راه می افتد. و می بینید که یک سیاستمدار شناخته شده در ایران، از نامه ای محرمانه خبر می دهد که ۶-۲۵ سال پیش برای آیت الله خمینی نوشته است. «من در سال های آخر عمر حیات امام(ره) نامه ای را خدمتشان نوشتم، تایپ هم نکردم برای اینکه نمی خواستم کسی بخواند و خودم به امام دادم... یکی از مسائل رابطه با آمریکا بود»، مضمون نامه این است که آمریکا قدرت برتر دنیاست و نمی توانیم به سبک فعلی که با آمریکا رابطه نداریم، ادامه بدهیم! ادعا می شود این نامه حتی تایپ هم نشده تا دست کسی جز امام نیفتد و حالا همان نامه سرّی، توسط طیفی از نشریات شبکه ای سر کوی و برزن جار زده می شود. نفس این مصاحبه نقض مصلحت مدعایی در عدم تایپ نامه و تقدیم حضوری آن به امام است. این رفتار- بخوانید خودزنی- علامت مهمی در آن سوی مرزهاست و بوی تند کم آوردن می دهد. چنین علامت نابه جا و نابهنگامی به جای اینکه میل نرمش و مذاکره را در آمریکا تقویت کند، اشتهای گستاخی و جسارت و تهاجم را در کاخ سفید به حرکت درآورد.
زشتی و نابه جایی این حرکت به حدی تابلو بود که گوینده آن سخنان (نویسنده نامه) روز گذشته به واسطه یک روزنامه حامی اعلام می کند اقدام دفتر و سایت وی بدون هماهنگی با او «اقدامی نادرست» بوده است. آیا این چهره سیاسی طی ۶-۵ ماه گذشته در کشور نبود و لااقل صفحه اول روزنامه ها را نمی دید که متوجه شود بازنشر چند باره اظهارات وی در فاصله این ۶-۵ ماه از سوی نشریات زنجیره ای بودار است؟ این پرسش صرفا از سر خوش گمانی مطرح می شود وگرنه معنی ندارد که سایت یک چهره سیاسی ساز خود را بزند و او حتی توان نظارت بر سایت خویش را نداشته باشد (این هم سندی دیگر بر درستی تصمیم چند ماه پیش شورای نگهبان است). در واقع با توجه به تکرار ماجرا- به ویژه توسط نشریاتی که ارتباط ارگانیک با بستگان درجه اول چهره سیاسی مورد بحث دارند- به احتمال قریب به یقین می توان گفت که فرآیند جریان سازی یک سال گذشته با استفاده از چهره سیاسی مذکور با هماهنگی شخص وی بوده است. البته در این میان می توان و باید میان کارگردانان زنجیره ای این سناریو و بازیگر به ظاهر نقش اول آن به لحاظ انگیزه و اهداف فاصله گذاری کرد. اما در نتایج ماجرا هیچ فرقی حاصل نمی شود و آن گلی است که سیاستمدار به ظاهر زیرک در بدترین زمان به دروازه دولت و ملت زده است. بدین ترتیب فعلا باید دولت و نظام تا مدت ها هزینه و انرژی صرف کنند تا آثار این گل یادگاری را از چهره اقتدار ملی پاک کنند!
بیایید فرض را بر این بگذاریم که این گل به خودی ندانسته صورت گرفته است. اکنون سوال مهم تر این است که چه کسانی پشت ماجرا بوده و تعمد داشته اند؟ اگر کسانی باید در میان سیاستمداران غرب این برداشت را داشته باشند که «ایران کم آورده چون یک سیاستمدار معروف کم آورده»! کسانی هم هستند که در هماهنگی با داخل ایران این صحنه به ظاهر مستند را تدارک کرده اند. یک حلقه داخلی به علاوه یک جریان خارجی در اقدامی که خیلی هم پنهان نیست بنا دارند «کم آوردن ایران» را به نمایش بکشند تا از یک سو به دولتمردان غرب انرژی مثبت تهاجم بدهند و از دیگر سو انرژی منفی تسلیم طلبی و ترس و انفعال و ضعف را به افکار عمومی ایران پمپاژ کنند. در حقیقت جریان خیانتکار فتنه و سازش پس از شکست در آشوب افکنی سال ٨٨ و ارزیابی دلایل آن به این جمع بندی رسید که باید به زندگی مردم فشار آورد تا جریان انگشت نما و منزوی سازش جرئت عرض اندام پیدا کند و بتواند پارسنگ کفه آمریکا و غرب در باج خواهی از ایران باشد.
۲۱ مهر ۱٣٨٨ (۱٣ اکتبر ۲۰۰۹) جان هانا مشاور امنیت ملی دیک چنی در دولت بوش و از اعضای ارشد موسسه واشنگتن، در گفت وگو با لس آنجلس تایمز از دیدارش با شماری از مخالفان ایرانی خبر می دهد و می گوید «مطمئنا پیامی که من از گردهمایی اخیر فعالان ایرانی در اروپا- که در میان آنها بعضی شخصیت های نزدیک به رهبری جنبش سبز نیز حضور داشتند- شنیدم این بود که تحریم باید اعمال شود و این تحریم باید هرچه شدیدتر باشد؛ تحریم ضعیف و یا تدریجی فقط به رژیم این امکان را می دهد که با وضعیت جدید خودش را تطبیق دهد. آنها گفتند برای اینکه تحریم موفق باشد باید به صورت شوک وارد شود که فلج کند و نه به صورت واکسن»! باید به واسطه تشدید فشارها، نیازی مصنوعی در ایران مقتدر برای کرنش در برابر آمریکا ایجاد می شد تا بتوان گره همه بن بست های اپوزیسیون و آمریکا مقابل ایران را یکجا گشود! خبر دیگر به فرزند سیاستمدار مورد اشاره مربوط می شود که مدتی هم متواری بود. او سال های متمادی با یکی از همکاران نشریات زنجیره ای در داخل و خارج ایران مراوده نزدیک داشت و راه اندازی شبکه مجازی ستاد بهینه سازی مصرف سوخت را به همین روزنامه نگار سپرده بود. ارتباطات این دو در خارج کشور نیز برقرار بود. این روزنامه نگار تیرماه گذشته اعلام کرد دوست قدیمی اش ۱٣ اکتبر ۲۰۱۰ (۲۱ مهر ۱٣٨۹) به او پیشنهاد کرده «در تدارک تماس با افرادی در وزارت خزانه داری آمریکا برای افزایش تحریم علیه ایران باشد. به نظر می رسد آن روز هدف تضعیف دولت احمدی نژاد از طریق افزایش تحریم ها بود.» این خبر هرگز تکذیب نشد چرا که گویا روزنامه نگار کلاهبردار فراری به سیاق کارهای قبلی، فایل صوتی نیز در اختیار دارد!
اجمالا باید گفت در موقعیت فزونی فشارهای دشمن عنود و خبیث، جریان نفاق بدترین بازی را به اجرا گذاشت و با اصرار بر شکستن فضای ضد آمریکایی و تخطئه شعار مرگ بر آمریکا، کوشید دولت و دستگاه دیپلماسی را در برابر دشمنان، کتف بسته و خلع سلاح کند. البته باید میان «ساده لوحی» و «لجاجت» فاصله گذاشت. خیلی که خوشبینانه قضاوت کنیم باید گفت فضای رمانتیک و موهوم فعلی هیچ تناسبی با واقع گرایی ندارد. با این اوصاف کار دولت محترم و وزارت خارجه قدری سخت تر شده اما آنچه مایه بشارت است حقیقت افکار عمومی ماست که به پیروی از حضرت امام(ره) آمریکا را دشمن شماره یک ملت ها می دانند و از شیطان بزرگ بیزارند. باید دانست که آمریکا در پی مصالحه و حل مسئله نیست بلکه می خواهد غرور و عزت ملت ایران را بشکند.

جمهوری اسلامی:داروهای تلخ برای درمان اقتصاد
«داروهای تلخ برای درمان اقتصاد»عنوان سرمقاله روزنامه جمهوری اسلامی است که در آن می خوانید؛همان گونه که پیش بینی می شد و کارشناسان متعددی نیز هشدار داده بودند، پیامدهای سیاست ها و عملکرد اقتصادی دولت گذشته، بسیار زود دامان دولت یازدهم را گرفته و تیم اقتصادی دولت را با دردسر های بسیاری روبرو ساخته است؛ دردسر هایی که اگرچه عمده آن ها ریشه در عملکرد دولت های نهم و دهم دارد اما به هر حال حل و فصل آن ها از دولت یازدهم انتظار می رود.
این توقع به دو دلیل در افکار عمومی ایجاد شده است؛ نخست اینکه دکتر روحانی در ایام تبلیغات انتخاباتی با اشاره به همین مشکلات، هدف اصلی خود از حضور در انتخابات ریاست جمهوری را حل اشکالات و تصحیح اشتباهات دولت دهم در حوزه های مختلف خصوصاً بخش اقتصادی و معیشتی زندگی مردم اعلام کرده بود. به همین دلیل کاملاً طبیعی است امروز مردم از رئیس جمهور و دولت توقع داشته باشند که به وعده های خود عمل کند.
دلیل دوم نیز به وعده دولتمردان در ابتدای استقرار دولت یازدهم باز می گردد. وزیر امور اقتصادی و رئیس دفتر رئیس جمهور در همان روزهای نخست استقرار دولت از تدوین برنامه هایی برای بهبود شرایط معیشتی مردم در کوتاه مدت سخن گفتند و وعده دادند با انتشار گزارشی از وضعیت اقتصاد کشور در ۱۰۰ روز نخست پس از تنفیذ و تحلیف، اهم برنامه های دولت را برای کاستن از مشکلات معیشتی مردم در کوتاه مدت ارائه دهند.
اکنون و با گذشت نصف زمان وعده داده شده، اشتیاق عمومی برای شنیدن آن گزارش و اطلاع از راهکارها و لمس نتایج و چاره اندیشی ها رو به افزایش است.
در چنین شرایطی، به رغم تلاش های دولت و اطلاع رسانی های رسانه ها از دامنه و عمق مشکلات به ارث رسیده، متأسفانه شواهد و قرائن گویای عدم کامیابی دولت در مدیریت مشکلات درحد قابل قبولی است.
پرداخت یارانه نقدی مهرماه دچار تأخیر شده، قیمت کالاهای اساسی مستمراً افزایش یافته، جلسات ستاد تنظیم بازار برای موافقت با افزایش رسمی قیمت ها روزانه شده، نوسانات قیمت در بازار ارز و طلا گرچه محدودتر از قبل اما همچنان ادامه دارد و دست واحدهای تولیدی از رسیدن به سرمایه در گردش همچنان کوتاه است.
با وجود این مشکلات، افکار عمومی به مدد تلاش کارشناسان و رسانه ها از ریشه ها و علل اصلی این وضعیت آگاهی دارند و به یمن تحرکات دیپلماتیک دولت و گشوده شدن روزنه هایی از تدبیر در تصمیمات اقتصادی، همچنان امیدوارانه در برابر مشکلات صبوری می کنند.
در این میان، توجه به دو نکته ضروری می نماید، نخست اینکه متأسفانه برخی از مسئولان و مدیرانی که شرایط فعلی تا حدود زیادی معلول و محصول مدیریت و رویکرد اشتباه آنان در تعیین جهت گیری های اقتصادی است، امروز به منتقدانی دلسوز! برای معیشت مردم تبدیل شده اند و با تغافل نسبت به نقش و سهم خود در ایجاد این مشکلات، طلبکارانه از دولت و مسئولان می خواهند به فکر دخل و خرج مردم باشند!
نکته دوم به مردم و مسئولان باز می گردد. این امری اثبات شده در اقتصاد است که اغلب تصمیمات صحیح اقتصادی که در بلند مدت به سود اقتصاد کشور و معیشت مردم تمام می شوند، در کوتاه مدت تلخ، گزنده و دارای ظاهری ناپسند هستند کما اینکه تصمیمات به ظاهر زیبا و شیرین، در بلند مدت نتایجی تلخ و زشت به دنبال دارند.
به عنوان مثال می توان به ماجرای پرداخت یارانه نقدی اشاره کرد. اگرچه در ابتدای اجرای قانون هدفمندی پرداخت یارانه نقدی ۴۵ هزار تومانی به کام بسیاری از مردم خوش آمد اما دیری نپایید که پیامدهای آن که از اشتباه در منبع تأمین و مقدار آن نشأت می گرفت باعث تورم شد و کام جامعه را تلخ کرد.
این شرایط کار را برای دولت یازدهم بسیار دشوار کرده است چرا که ناگزیر است داروهای تلخی را به کام اقتصاد ایران بریزد تا بیماری های باقی مانده از دولت گذشته را درمان کند.
طبیعی است که چنین روندی برای به ثمر رسیدن، نیازمند آگاهی و صبوری مردم است و از سوی دیگر دولت هم باید متوجه این واقعیت باشد که تحمل جامعه برای پذیرش این تلخکامی ها، بی حد و مرز نیست و اگر دولت نتواند موثرترین داروها و کم دافعه ترین روش ها را برای درمان انتخاب کند، پایگاه اجتماعی و حمایت های مردمی خود را از دست خواهد داد. بنابر این هم مردم و هم دولت باید هوشیارانه و آگاهانه عمل کنند و در مواجهه با کارشکنی ها صبور و محتاط باشند.

رسالت:موعظه حسنه و نقد مشفقانه
«موعظه حسنه و نقد مشفقانه»عنوان سرمقاله روزنامه رسالت به قلم صالح اسکندری است که در آن می خوانید؛اظهارات دیروز رئیس جمهور جناب حجت الاسلام و المسلمین دکتر روحانی در جمع دانشگاهیان علاوه بر اینکه حاوی نکات مثبت و سازنده ای در راستای تداوم گفتمان علمی کشور بود اما با برخی حواشی نیز همراه شد که در این مجال از سر موعظه حسنه و نقد مشفقانه نکاتی را مطرح می کنیم.
مشتی که در شب مذاکره خالی شد
"دولت با یک خزانه خالی و انبوه بدهکاری روبه رو است." این جمله را دیروز رئیس جمهور در آستانه مذاکرات ژنو در جمع دانشگاهیان گفت. تعبیری که شبیه آن را در نیویورک در مقابل خبرنگاران آمریکایی عنوان کرده بود و گفته بود که اوضاع اقتصادی ایران بدتر از آن است که من تصور می کردم. درست در شب مذاکره واریز یارانه ها به خاطر کسری هزار میلیاردی به تعویق افتاد.وزیر صنعت هم شب مذاکره نرخ واقعی ارز را ٣۰۰۰ تومان عنوان کرد. خالی کردن مشت کشور در شب مذاکره با ۱+۵ چه معنایی می تواند داشته باشد؟ بر اساس کدامیک از اصول مسلم تامین منافع ملی باید به طرف غربی تفهیم کرد که تحریم ها اثر گذار بوده است. مذاکره کنندگان امروز و فردا با چه پشتوانه ای قرار است، مذاکره کنند. مگر آمریکایی ها به دنبال این نبودند که به خیال خام خود ایران را با "زانوان خونین" پای میز مذاکره بکشانند پس چرا دولتمردان ما به جای تکیه بر اقتدار کشور مرتب دم از ضعف و مشکل می زنند؟
دیروز وزیر محترم خارجه در آستانه سفر پای منافع ملی را به میان کشید و خواسته بود کسی قضاوت زودرس نکند اما آیا این طریق درستی برای تحصیل منافع ملی است؟ در کدام کتاب روابط بین الملل جناب ظریف و دوستانشان خوانده اند که شب مذاکره باید مشت خودتان را خالی کنید و خود را بر خلاف واقعیت در موضع ضعف قرار دهید. اینطور که برخی شیفته برقراری رابطه با آمریکا شده اند این هراس در دل به وجود می آید نکند این شیفتگی به شیدایی بینجامد. مردم عادی هم در معاشرت های روزانه خود می دانند وقتی می خواهند جنسی را بخرند خود را زیاد طالب و خواهان نشان ندهند. وضعیت جیبشان را پیش هر کس و ناکس بازگو نکنند و ... .
ریاکاری در سیاست
دیروز رئیس جمهور در میان تشویق های حضار در دانشگاه گفت:بعضی تلاش می کنند ۷۵ یا ۷۶ میلیون نفر جمعیت کشور را ضربدر ۲ کنند یعنی همه دو چهره داشته باشند. یک جا که بحث نمره، ارتقاء و شغل به میان می آید یک چهره و آنجا که موضوع زندگی آزاد مطرح می شود با چهره ای دیگر نمایان شوند.
این دو چهرگی که رئیس جمهور از آن به عنوان یک آسیب در جامعه دینی یاد کردند نکته مهم و در خور توجهی است منتهی اگر به حوزه های قدرت رسمی و مدنی سرایت کند به مراتب خطرناک تر می شود و می تواند تبعات سنگینی را برای کشور داشته باشد. اینکه سیاستمداری یکی به نعل بزند و یکی به میخ و اسم آن را میانه روی بگذارد با واقعیت حاکم بر جامعه ایران سازگار نیست. بالاخره هر کنشگری روی یک مسئله مجبور است موضع خاص خودش را اتخاذ کند. آنجاست که سره از ناسره مشخص می شود. ملت ایران یک ملت هوشمند است و افکار عمومی در ایران را نمی توان به سادگی فریب داد به خصوص که در فتنه های پیچیده پیش رو باید تلاش کرد که غبارها فرو بنشیند نه اینکه گرد و غبار بیشتر در فضا پراکنده شود.
در این مسیر مواضع روشنگرانه و صریح رئیس جمهور مطمئنا
می تواند مانع از شیوع آفت دو رویی در بین برخی دولتمردان شود.اگر کسی در فتنه ٨٨ بازداشت شده و یا در یک شبکه اجتماعی علیه نظام جمهوری اسلامی موضع گرفته و یا در اعتقادات خود ملتزم به مردم سالاری دینی و ولایت فقیه نیست چه اصراری به انتصاب وی در پست های عالیه حکومتی اعم از استانداری یا معاونت رئیس جمهور و یا وزارت و ... است.
اینکه اصرار بکنیم فردی بر خلاف اعتقادش به جمهوری اسلامی بخواهد در فلان پست به نظام خدمت کند عین این است که آن فرد را مجبور کنیم هر روز صبح به جای شلوار جین و پیراهن آستین کوتاه؛ کت و شلوار و یقه دیپلمات بپوشد تا ظاهر کار حفظ شود. البته شاید هدف و نیت رئیس جمهور توبه دادن برخی افراد و جذب حداکثری باشد که بسیار مقدس و پسندیده است اما به زعم راقم این سطور چنین مناصب حیاتی جای آزمون و خطا نیست چون انسان ها مجاز به خطاکاری نیستند اما ممکن است اشتباه نمایند.
دیپلماسی علمی و نهاد های اطلاعاتی
هنوز چند سال از پخش تلویزیونی اعترافات هاله اسفندیاری، کیان تاجبخش و رامین جهانبگلو نمی گذرد که باز رئیس جمهور در اظهاراتی عجیب از دستگاه امنیتی و اطلاعاتی کشور می خواهد راه های دیپلماسی علمی را باز کند. تعجب از این موضع بیشتر از این روست که دیپلماسی علمی امروز در جریان است و کنترل های محدودی نیز که صورت می گیرد بخشی از آن به خاطر حفظ جان دانشمندان ایرانی و بخش دیگر به این خاطر است که اساتید و یا دانشجویان در کنفرانس های علمی در دام سرویس های جاسوسی دشمن نیفتند.
در آن برنامه تلویزیونی محتوای اعترافات سه تن از متهمین پروژه براندازی نرم حاکی از واقعیات و نکات تلخی بود که علی رغم تذکرات مکرر نهاد های اطلاعاتی و امنیتی اما هنوز توسط بخشهایی از دولت و معدودی از نخبگان مورد غفلت واقع می شود . تجربه برخی کشورهای اقمار شوروی که در آنها انقلاب های رنگی رخ داده است نظیر اوکراین ، گرجستان و قرقیزستان نشان می دهد که نقطه عزیمت برنامه های براندازانه دشمن در درون دانشگاهها است. آنها در قالب اعطای بورسها وفرصتهای تحقیقاتی ، کنفرانسهای علمی ، نشریات معتبر جهانی و ... از دانشگاههای کشورهای “ هدف “ برای پیشبرد پروژه دموکراسی سازی غربی یارگیری می کنند وسپس در یک فرایند شبکه سازی مقدمات تاثیرگذاری بر فضای الیت جامعه را فراهم می نمایند . الیت در تعامل با بدنه اجتماعی طی یک پروسه چند ساله افکار عمومی را برای دموکراسی سازی متقاعد می کند و در نهایت به تعبیر خود آنها در یک فرصت مغتنم با استفاده از “حداقلهای دموکراتیک کشورها” بدون هیچ خشونتی یک سنگر جدید فتح می شود .
رامین جهانبگلو در بخشی از اعترافاتش ضمن اشاره به شرکت در کنفرانس به اصطلاح علمی “ یو سی اله” به نکته در خور توجهی اشاره کرد . وی گفت : این کنفرانس اسمش
یوسی اله بود برای اینکه توسط یک بخشی از دانشگاه یوسی اله برگزار می شد ولی در حقیقت خرج کنفرانس را وزارت خارجه آمریکا بیشتر تقبل می کرد ... در آنجا با یک سری افراد آمریکایی آشنا شدم و یک سری افراد که از اسرائیل می آمدند واین افراد مثل آقای”یوسی آی فر” بیشتر ماموران اطلاعاتی بودند .در واقع شبکه سازی برای پروژه براندازی در قالب کنفرانسهای علمی ودر درون لابی های غیر رسمی جایی که سیاست سازان آمریکایی حضور دارند صورت می گیرد .نکته شایان توجه دیگر در اعترافات اسفندیاری، تاجبخش و جهانبگلو زمان طراحی برنامه ایران در مرکز ویلسون است . بنیادها و مراکز آمریکایی از نیمه دوم دهه ۹۰ به طور جدی به موضوع برنامه ایران پرداختند و این دقیقا سالهایی است که دوم خردادی ها قدرت را در کشور به دست گرفتند . در واقع شعارها و عملکرد دوم خردادی ها فضا را برای تحرک بیشتر این دست نهادهای آمریکایی مساعد کرد .
در ۱۹۹۷ مسئول برنامه بین الملل مرکز ویلسون با هاله اسفندیاری تماس می گیرد و به او پیشنهاد می دهد که یک برنامه خاورمیانه طراحی کند . کیان تاجبخش به گفته خود تا سال ۱۹۹۷ هیچ توجهی به مسائل ایران نداشت اما پس از آن به سفارش بیژن خواجه پور به ایران سفر می کند و با برخی رسانه های داخلی همکاری می نماید . بعد از غائله ۱٨ تیر سال ۱٣۷٨ رامین جهانبگلو به دعوت هاله اسفندیاری به مرکز ویلسون می رود و راجع به مسئله رفراندوم صحبت می کند . علی افشاری بعد از این حوادث از صندوق دموکراسی بورس مطالعاتی می گیرد . محسن سازگارا از دانشگاه هاروارد بورس می گیرد .عبدالکریم سروش ، حسین بشیریه ، عطاء الله مهاجرانی و ... نیز تقریبا سرنوشتی کم وبیش مشابه با اسلاف خود پیدا می کنند .
نبرد نرم امروز یک واقعیت غیر قابل انکار است و در این جنگ آشکار هیچ غفلتی را بنا به تساهل و یا تجاهل نمی توان گذاشت . البته ممکن است افراطهایی هم در محدود کردن برخی اساتید و دانشگاهیان رخ داده باشد که ان شاء الله درخواست دکتر روحانی نسبت به رفع این افراط ها باشد و الا اصل اینکه نهادهای اطلاعاتی و امنیتی باید حامی و پشتیبان جریان دانشگاهی در جامعه باشند و مجامع به اصطلاح علمی اما سیاسی را رصد کنند غیر قابل تردید است.

سیاست روز:آقای هاشمی؛ مراقب اطرافیانتان باشید
«آقای هاشمی؛ مراقب اطرافیانتان باشید»عنوان سرمقاله روزنامه سیاست روز به قلم مهدی رجبی است که در آن می خوانید؛طی هفته اخیر، انتشار برخی خاطرات آیت ا... هاشمی در پایگاه اطلاع رسانی ایشان تبدیل به یکی از سوژه های اصلی حوزه سیاسی در داخل کشور شد.
«حذف شعار مرگ بر آمریکا» یکی از آن مباحثی بود که سر و صدای زیادی به پا کرد.
از یک سو برخی از علاقه مندان به انقلاب، سخن به نقد چنین اظهاراتی و بازنشر چنین خاطراتی کردند و آن را خلاف اندیشه امام خمینی می دانستند. از سویی دیگر گروهی سعی در تقویت و حمایت از بیان این مطالب داشتند.
گروه اول با یادآوری سخنان امام و مواضع ایشان در قبال شیطان بزرگ، چنین نکته ای را دور از اندیشه امام راحل(ره) می دانستند و گروه مقابل نیز طی روزهای اخیر با موضع گیری نه چندان صریح موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی این فرصت را یافته بودند تا بر طبل تحریف بکوبند. نگاهی گذرا به تیتر برخی از این روزنامه ها (که نشان از ذوق زدگی بی حد و حصر آنان در تائید! سخنان آقای هاشمی داشت) تکلیف را روشن می کند.
اما روز گذشته خبری به نقل از روزنامه جمهوری اسلامی منتشر شد که حاوی نکات جالبی بود:
هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه طرح موضوع امکان حذف شعار مرگ بر آمریکا در شرایط کنونی آیا اقدامی غیرلازم و در زمان نامناسب بود، گفت: این طرح مربوط به سالها قبل است. مسئول سایت بدون هماهنگی اقدام به انتشار آن در این زمان کرده که اقدامی نادرست بود. به دفتر تأکید کرده ام افراد بدون هماهنگی و اطلاع قبلی از انتشار مطالب منتسب به من خودداری کنند.
آقای هاشمی در پاسخ به این سوال و با تاخیر چند روزه انتشار موضوعی که به سال ها قبل برمی گردد را بدون اجازه ایشان و اقدامی نادرست می دانند. حال سوال اینجاست چرا پس از گذشت چند روز آیت ا... هاشمی (که قطعا سایت شخصی خود را ملاحظه می کند و یا از اخبار مندرج در آن اطلاع حاصل می کند) این حرکت را نادرست می دانند؟
البته این واکنش آیت ا... یک واکنش بسیار خوب و منطقی نسبت به عملکرد مدیران پایگاه اطلاع رسانی شان است، اما آنچه در این میان نگرانی ها را افزون می کند، حضور افرادی است که در اطراف ایشان حضور دارند و عامدانه یا سهوی سعی در تخریب وجهه و گذشته انقلابی ایشان دارند.
به هرحال هستند افرادی که سعی دارند منافع و تفکرات خویش را از طریق کانال شخصی با سابقه انقلابی نظیر آقای هاشمی وارد فضای رسانه ای کنند. برای این کار هم دو دلیل وجود دارد. اول آنکه به هرحال شخصیت آقای هاشمی و همراهی ایشان با امام(ره) و رهبر معظم انقلاب بر کسی پوشیده نیست و بیان مطالب از طریق ایشان می تواند به نوعی مهر تائید بر آن مطالب باشد. دوم آنکه برخی شجاعت ابراز عقاید خود را ندارند و سعی می کنند نوک تیز انتقادات را به سمت و سوی فردی ببرند که در سابقه انقلابی او تردیدی وجود ندارد. آنها با بیان چنین مطالبی سعی در ایجاد فاصله میان آقای هاشمی و رهبر انقلاب دارند.
فاصله ای که بعید است ایجاد شود. یادمان نمی رود در اوج اختلافات و سخنان نسنجیده ای که در جریان مناظرات سال ۸۸ میان دو کاندیدای ریاست جمهوری پیش آمد، آقای هاشمی علی رغم ناراحتی از اتهاماتی که به ایشان و خانواده شان وارد بود نامه ای به رهبر انقلاب نوشتند. نامه ای که بعدها به «نامه بدون سلام و والسلام» شهره شد، اما در ذیل همان نامه آمده بود:
دوست، همراه، و هم سنگر دیروز، امروز و فردایتان
اکبر هاشمی رفسنجانی
اما این روزها برخی به دنبال آنند تا این دوستی، همراهی و همسنگری همیشگی را دچار خدشه کنند و به نوعی از شخصیت ایشان در مقابل رهبری سوء استفاده کنند.
به هرحال وقتی بازنشر برخی مطالب غیر ضرور در پایگاه آیت ا... هاشمی بدون هماهنگی با ایشان صورت می گیرد، باید قدری تامل کرد و پرسید آنان که چنین رفتار نادرستی را مرتکب شده اند، چه انگیزه و هدفی را دنبال می کرده اند و چرا در امانتی که به آنان سپرده شده خیانت کرده اند؟ همینجاست که از حضور برخی افراد در کنار آقای هاشمی اظهار نگرانی می کنیم و امیدواریم ایشان بیش از پیش مراقب چنین اشخاصی باشند.
پی نوشت: راستی باید منتظر ماند و دید رسانه هایی که طی این چند روز اخیر «حذف مرگ بر آمریکا» را تیتر خود کرده بودند، حالا در قبال سخنان آقای هاشمی چه موضعی می گیرند؟

جوان:راه حل مشکلات اقتصادی درونی یا بیرونی؟
«راه حل مشکلات اقتصادی درونی یا بیرونی؟»عنوان سرمقاله روزنامه جوان به قلم دکتر یدالله جوانی است که در آن می خوانید؛ واقعیت آن است که بخشی از مردم با مشکلات اقتصادی جدی روبه رو شده و این مشکلات اقتصادی، بر بسیاری از ابعاد زندگی آنان اثر منفی گذاشته است. با پذیرش این واقعیت، عقل و شرع حکم می کند تا دولتمردان و مسئولان برای حل این مشکلات، چاره اندیشی نموده و فشار های اقتصادی و معیشتی را که بر دوش مردم سنگینی می کند، کاهش دهند.
با پذیرش این دو مطلب، سوال اصلی آن است که راه حل مشکلات اقتصادی ایران در شرایط کنونی، درونی بوده و باید با بهبود شیوه های مدیریتی و پایان بخشیدن به بی تدبیری ها و انجام اصلاحات ساختاری و... مشکلات را حل نمود یا برای برون رفت از این وضعیت باید نگاه به خارج داشت و تلاش نمود با اصلاح روابط خارجی به ویژه با کشور های غربی و در رأس آنها با امریکا، به مشکلات اقتصادی کشور پایان داد؟ بدیهی است که برای پاسخ صحیح به سوال اساسی مذکور، باید به ریشه مشکلات اقتصادی ایران توجه شود.
اگر برای حل یک مشکل، آن مشکل به خوبی ریشه یابی نشود، راه حل های تجویزی، نه تنها آن مشکل را حل نخواهد کرد، بلکه ممکن است با عمل به راه حل های به ظاهر درست، با گذر زمان بر ابعاد و عمق مشکلات افزوده شود. با این نگرش منطقی باید به این سوال اساسی پاسخ داده شود که مشکلات اقتصادی ایران، ریشه در خارج از کشور و مقوله «تحریم ها» دارد یا ریشه مشکلات در داخل و سوء مدیریت هاست؟
بررسی مباحث اقتصادی در سال های اخیر، نشان می دهد که کارشناسان و صاحب نظران پاسخ های متفاوتی را در قبال سوالات مذکور ارائه کرده و هر کدام برای پاسخ های خود دلایلی را نیز بیان می کنند. هیچ کارشناسی، بر یک راه حل درونی یا بیرونی به صورت مطلق تکیه نمی کند.
به هر حال، برخی از مشکلات اقتصادی کشور، دارای منشأ خارجی مانند تحریم ها بوده و برخی از این مشکلات، ریشه در داخل دارد. تفاوت اساسی در نگاه ها به نقطه تمرکز برمی گردد. برای حل مشکلات باید روی کدام راه حل درونی یا بیرونی تمرکز کرد؟ به عبارت دیگر، ریشه اصلی مشکلات، داخلی یا خارجی است؟ در اینجا دو نگاه در کشور شکل گرفته است؛ دیدگاهی معتقد است که مشکلات کشور، ریشه در سیاست خارجی کشور و نحوه تعامل ما با دنیا و به ویژه غربی ها دارد. دیدگاه دیگر معتقد است که مشکلات کشور، عمدتاً داخلی بوده و باید برای حل آن به صورت اساسی به داخل توجه کنیم.
کسانی که ریشه مشکلات کشور را در سیاست خارجی و مقوله تحریم ها ارزیابی می کنند، تجدید نظر در سیاست خارجی و اصلاح رابطه با امریکا از طریق مذاکره را، به عنوان راه حل اساسی مورد توجه قرار داده، معتقدند تا ایران با امریکا رابطه برقرار نکند، نمی تواند بر مشکلات اقتصادی غلبه نماید. در نقطه مقابل کسانی که ریشه مشکلات اقتصادی را در ساختار های داخلی می بینند، نگاه به بیرون را نه تنها غیرمفید، بلکه همراه با مخاطراتی برای استقلال، عزت ملی و منافع و امنیت ملی کشور ارزیابی می کنند. هواداران و سردمداران در دیدگاه اول به دنبال تحولات سیاسی کشور پس از انتخابات ۹۲، فعال شده و به دنبال هموار کردن مسیر برقراری رابطه با امریکا هستند. فضاسازی برای حذف شعار «مرگ بر امریکا» و طرح نظرسنجی از مردم برای «مذاکره و رابطه با امریکا»، نمونه هایی از این قبیل تحرکات است.
این جریان به طرق مختلف سعی در القای این مطلب به افکار عمومی دارد که مشکلات اقتصادی کشور به خاطر قطعی رابطه با امریکا بوده و باید با برطرف کردن موانع سر راه ارتباط با امریکا، از طریق برقراری رابطه، مشکلات را حل نمود. نگارنده معتقد است این نگاه یک نگاه عمدتاً سیاسی بوده و اهداف سیاسی را دنبال می کند. بررسی های دقیق نشان می دهد، عمده صاحب نظران اقتصادی ایرانی و غیر ایرانی آشنا با اقتصاد ایران، ریشه اصلی مشکلات اقتصادی کشورمان را داخلی ارزیابی می کنند.
این کار شناسان و صاحب نظران، سهم تحریم ها و فشار های خارجی در بروز مشکلات اقتصادی ایران را، حد اکثر ٣۰ درصد ارزیابی نموده و معتقدند ۷۰ درصد مشکلات اقتصادی ایران داخلی است. در چنین شرایطی، خطر بزرگ آن است که با نگاه به بیرون و امید بستن به مذاکرات، نه تنها از رفتن به سمت راه حل های اساسی برای ریشه کن کردن مشکلات بازمانیم بلکه شرایط را برای تشدید فشار های خارجی به اقتصاد کشور بیش از گذشته، به دست خود فراهم سازیم. سخنان اوباما رئیس جمهور امریکا پس از مکالمه تلفنی با دکتر روحانی، مبنی بر اینکه فشار های اقتصادی و تحریم ها نتیجه داده و بالاخره تحت فشار ها، ایرانی ها به پای میز مذاکره آمدند را باید جدی گرفت.
افزون بر این سخنان، دیگر سخنان رئیس جمهور امریکا مبنی بر اینکه تحریم ها تا زمان تغییر رفتار عملی ایران ادامه خواهد داشت و تمام گزینه ها در قبال ایران، از جمله گزینه نظامی همچنان روی میز قرار دارد را، نباید به فراموشی سپرد. اظهارات دیگر مقام های امریکایی در این خصوص، باید تمرکز بر راه حل خارجی جهت گره گشایی از مشکلات اقتصادی کشور را، با تردید جدی مواجه سازد. رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان امریکا در این موضوع می گوید: «تحریم های اقتصادی، روحانی را وادار به مذاکره تلفنی کرد. این فشار ها باید تا توقف کامل فعالیت های هسته ای ایران افزایش یابد.» سخنان «وندی شر من»، معاون ارشد وزیر امور خارجه امریکا را به دلیل نقش و تأثیر گذاری نگاه های او بر سیاست خارجی ایالات متحده، بیش از سخنان دیگران باید مورد توجه قرار داد. وی می گوید: «اوباما از حق استفاده صلح آمیز سخن گفت نه «حق غنی سازی».
اوباما معتقد است که زمانی که ایران تمام نگرانی های ما را برطرف ساخت، مردم ایران حق دستیابی به انرژی صلح آمیز هسته ای و بر نامه هسته ای را دارند. ما معتقدیم که به دلیل تحریم ها بود و این تحریم ها بخش قابل توجهی از انگیزه ایران برای نشستن پشت میز مذاکرات را تشکیل داده است. در حقیقت روحانی و ظریف و همه گفته اند و به خصوص در زمان مبارزات انتخاباتی این مسئله روشن شده که او انتخاب شد تا جلوی تحریم ها را بگیرد و اقتصاد را بهبود دهد. پس این را می دانیم که این مسئله برای آنها مهم است. پس این طور هم نیست که تا قبل از اینکه نتیجه مدنظر مان را بگیریم، آنها را (تحریم ها را) بر داریم و ما به همکاری با کنگره برای افزایش فشار های مورد نیاز به ایران ادامه می دهیم!»
سوال این است که منظور از «نتیجه مد نظرمان» در سخنان «شرمن» چیست؟ سوال این است که منظور اوباما، جان کری، هیگ و... از تغییر رفتار های عملی ایران چیست؟ به عبارت دیگر، جمهوری اسلامی و ملت ایران، در چه زمینه هایی باید «تغییر موضع» و «تغییر رفتار» داشته باشند تا غربی ها تحریم ها و فشار های خود بر ایران را بر طرف کنند یا کاهش دهند؟
پاسخ این سوالات و دیگر سوالات مشابه را خداوند در قر آن کریم به اهل ایمان داده است : «ولن ترضی عنک الیهود و لا النصاری حتی تتبع ملتهم...» خداوند به پیامبر می فرماید یهود و نصار ا از تو راضی نمی شوند، مگر آنکه از آیین آنها پیروی کنی.» (بقره آیه ۱۲۰)
آری، آنچه غرب و خصوصاً امریکا به صورت عملی از ملت ایران و جمهوری اسلامی انتظار دارد، دست شستن از اعتقادات، باور ها، ارزش ها، استقلال و عزت ملی از یک طرف و همراه شدن با آنان در راستای تأمین منافعشان از طرف دیگر می باشد. البته غربی ها، این خواسته ها را در قالب مفاهیمی چون «رعایت حقوق بشر»، «عدم حمایت از تروریسم»، «توقف فعالیت های هسته ای نظامی» و... دنبال می کنند. بنابر این، غرب سلطه گر، همچنان در فکر تجدید سلطه خود بر ملت ایران است.
آیا می توان گفت برای حل مشکلات اقتصادی کشور چاره ای جز پذیرش این سلطه نیست؟ پاسخ روشن است. خداوند حکیم چنین راهی را نه تجویز کرده و نه می پسندد. خداوند در این خصوص می فرماید: «و لن یجعل الله للکافرین علی المومنین سبیلا... (۱۴۰ نساء) خداوند هرگز راهی را برای سلطه کفار بر مومنین قرار نداده است. در واقع اگر چنین اتفاقی رخ دهد و سلطه کفار بر مسلمانان پدید آید، این وضعیت، به دلیل اشتباهات راهبردی خود مسلمانان بوده است.
حال چه باید کرد؟ باید راه درست را پیمود، راه درست آن است که به جای دل بستن به خارج و امید داشتن به حل مشکلات اقتصادی از طریق لغو تحریم ها، به داخل توجه کنیم و با ریشه یابی دقیق مشکلات داخلی، گشایش های اقتصادی در معیشت مردم را به وجود آوریم. شعار سال های اخیر اعلام شده از سوی رهبر فرزانه انقلاب اسلامی از قبیل سال جهاد اقتصادی، سال حرکت به سمت اصلاح الگوی مصرف، سال حماسه اقتصادی و شعار اقتصاد مقاومتی، همگی برای گره گشایی از مشکلات اقتصادی ایران با نگاه مبتنی بر «درون» است.
آری در این مسیر باید مجاهدت کرد. اگر مجاهدت کردیم، همان خداوندی که راه سلطه کفار بر مومنین را مسدود کرده، راه های دیگر برای برون رفت از مشکلات را پیش روی قرار می دهد. هم او فرمود: «والذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا و ان الله لمع المحسنین» (عنکبوت ۶۹) کسانی را که در راه ما مجاهدت کنند، به راه های خویش هدایتشان می کنیم، خداوند با نیکوکاران است.
ملت ایران راه های الهی را طی ٣۴ سال گذشته، با تمام وجود تجربه کرده است. دفاع مقدس برای ملت ایران حاصل نشد، مگر با حرکت در مسیری که خداوند پیش روی ملت ایران قرار داد. بر همین اساس حضرت امام (ره) فرمودند: «خرمشهر را خدا آزاد کرد.» بدون تردید اگر ملت ایران و مسئولان جمهوری اسلامی و به ویژه دولتمردان در دولت یازدهم، جهاد اقتصادی، حماسه اقتصادی و اقتصاد مقاومتی را با نگاه به ظرفیت های درونی، جدی بگیرند و برای حرکت در این مسیر، عزم و اراده ها را همانند دوران دفاع مقدس پولادین سازند، آنگاه گشایش ها حاصل می شود و علاوه بر شکوفایی اقتصادی، تحریم های جبهه کفر نیز رنگ خواهد باخت (ان شاءالله). البته پافشاری بر نگاه به درون و دل نبستن به خارج، به معنای نفی دیپلماسی هوشمندانه با استفاده از تاکتیک هایی چون «نرمش قهرمانانه» با هدف کاهش یا شکست تحریم های غیرقانونی و ناعادلانه غربی ها نیست.

حمایت:وحدت اسلامی، راهکار نهایی
«وحدت اسلامی، راهکار نهایی»عنوان یادداشت روز روزنامه حمایت به قلم قاسم غفوری است که در آن می خوانید؛جهان اسلام این روزها با مجموعه ای از چالش ها و نابسامانی ها مواجه است. بخشی از این چالش ها مربوط به کشورهای اسلامی است که نمود آن را در درگیری ها و ناآرامی های خونین در بسیاری از کشورهای اسلامی می توان مشاهده کرد. بخش مهمی از این تحولات برگرفته از فرقه های ساختگی نظیر القاعده ، تکفیری ها، وهابیت، بهائیت و غیره است و بعد دیگر چالش های جهان اسلام را در تقابل ها میان جوامع و ملت ها و دولت های اسلامی شاهد هستیم که با محوریت تقابل میان شیعه و سنی صورت می گیرد.موضوع بعدی که نباید از آن غافل شد وضع مسلمانان در کشورهای غیر مسلمان است.
هر چند گرایش ملت ها به اسلام روندی روبه گسترش داشته است اخبار نشانگر وضع نامناسب مسلمانان بویژه در غرب و برخی کشورها نظیر میانمار است. موضوع های مطرح در مورد جهان اسلام در حالی جاری است که یک وجهه اشتراک در قبال تمام آنها مشاهده می شود و آن وجود دشمنی واحد است که از هر ابزار و فرصتی برای مقابله با اسلام و مسلمانان بهره می گیرد؛نظام سلطه و صهیونیست ها مهم ترین دشمنان جهان اسلام هستند که همواره به دنبال نابودسازی آن هستند.
مهم ترین ابزار دشمن استفاده از حربه ایجاد تفرقه در میان مسلمانان و بهانه قرار دادن آن برای ایجاد تقابل میان فرق اسلامی و دخالت در کشورهای اسلامی است چنان که دشمنان برای مقابله با بیداری اسلامی و ترویج نسخه های ضداسلامی در جهان اسلام ادعای ناتوانی مسلمانان برای رسیدن به دموکراسی و ثبات را مطرح می سازند تا در نهایت با تحقیر مسلمانان آنان را به پذیرش خواسته های خود وادار کنند.
با توجه به این وضع مهم ترین راهکار و ابزار جهان اسلام برای مقابله با توطئه دشمنان را وحدت و یکپارچگی همه مسلمانان تشکیل می دهد. بی گمان یکی از مولفه های مهم در این حوزه مناسک حج به عنوان نماد وحدت جهان اسلام است زیرا مسلمانان از سراسر جهان بدون توجه به ملیت، نژاد و رنگ پوست در کنار یکدیگر قرار می گیرند و سنتی الهی را به جای می آورند. نکته مهم در این مراسم وحدت گرایانه، برگزاری مراسم برائت از مشرکین به عنوان نماد واقعی از وحدت عملی جهان اسلام در برابر دشمن است.
این امر را باید مورد توجه داشت که حج مرحله نخست از وحدت جهان اسلام است و برائت از مشرکین انسجام عملی جهان اسلام در برابر دشمن را نشان می دهد که طنین واحد فریاد مرگ بر آمریکا و مرگ بر اسرائیل اصول این وحدت و بصیرت جمعی در برابر دشمن به شمار می رود؛ اصولی که هراس را به جان دشمنان انداخته و آنها را برآن داشته تا از هر ابزاری برای حذف برائت از مشرکین در مراسم حج بهره گیرند که تاکنون با ناکامی همراه شده است.

تهران امروز:استقامت سخت؛ راه نتیجه گیری در ژنو

«استقامت سخت؛ راه نتیجه گیری در ژنو»عنوان سرمقاله روزنامه تهران امروز به قلم محمدعلی اسفنانی است که در آن می خوانید؛مذاکرات ژنو امروز در شرایطی آغاز می شود که بحث و گمانه زنی درباره محتوا و نتایج احتمالی آن به اوج خود رسیده است، با این حال به نظر می رسد در مورد این مذاکرات دو نکته کلیدی وجود دارد، اول اینکه مذاکرات در چه سطحی برگزار می شود و دوم اینکه چه کنیم که در مذاکره ژنو نتیجه بهتری بگیریم.
درباره سطح مذاکرات باید گفت همانطور که آقای ظریف وزیر خارجه کشور عنوان کردند مذاکرات باید طوری پیش برود که گره کوری که پیش از این درآن انداختند باز شود، این موضوع مرتفع نمی شود مگر با برگزاری مذاکرات در سطح وزرای خارجه که افرادی تصمیم گیر در آن حضور داشته که می توانند مذاکرات را نتیجه بخش کنند. به اعتقاد من ضرورت ایجاب می کند که وزرای خارجه مذاکرات را برگزار کنند تا هم ابعاد ماجرا روشن تر شود و هم تصمیم گیری درباره آن با سرعت بیشتری اتفاق افتد.
بر همین اساس این گام موثری می تواند باشد تا جلسه برای نتیجه گیری انجام شود نه مذاکره برای مذاکره، اما در عین حال باید مذاکره کننده ها با صداقت به جلسه آمده و درباره واقعیت هایی که در دادگاه صالح ابراز شده است طرح موضوع کنند نه درباره احتمالات که خلاف قواعد بین الملل است، چرا که در اصول بین الملل و قواعد بین المللی اصل بر برائت کشورها است مگر اینکه در دادگاه صالحی جرمی یا تخفلی از آنها به اثبات برسد. اما در این بین نباید از نقش لابی های صهیونیستی در کاهش سطح مذاکرات غافل شد؛ لابی های صهیونیستی که یک بار قدرت آن را در تغییر سخن رئیس جمهور آمریکا پس از صحبت در مجمع عمومی سازمان ملل مشاهده کرده ایم. این لابی ها اثرات بسیاری دارند هر چند که امروز اوضاع شفاف تر شده و افکار عمومی جهان نسبت به اقدامات ایران و استفاده صلح آمیز انرژی هسته ای مثبت است. با همه این شرایط باز هم نباید از نقش این لابی ها چشم پوشید.
اما نکته دوم درباره بهترین روشی است که ایران می تواند برای نتیجه گیری از مذاکرات استفاده کند. همانطور که تجربه ثابت کرده آنجا که ما یک گام عقب نشینی کردیم، آمریکایی ها و صهیونیست ها یک گام به جلو برداشتند و به اعتقاد من برای نتیجه گیری بهتر باید از حالت تدافعی خارج شده و به استقامت سخت بپردازیم. بدین معنی که روی پیشنهادات و طرح های خودمان پافشاری کنیم و بخواهیم روی آنها به نتیجه برسیم.
با همه این معادلات فکر می کنم اتفاقاتی که در مجمع عمومی سازمان ملل با سخنرانی رئیس جمهور رخ داد و در کنار مذاکرات، حاشیه ای که اتفاق افتاد و البته سفر رئیس مجلس به اروپا و صحبت با سران اروپایی، فضا برای کسب نتیجه فراهم شده و فشارها کاسته شده اند. بنابراین می توان امیدوار بود اگر طرف های غربی بازی را به هم نریزند، امکان گرفتن نتیجه از مذاکرات ژنو دور از تصور نیست.

آفرینش:عصای سفید به دست گیرید
«عصای سفید به دست گیرید»عنوان سرمقاله روزنامه آفرینش به قلم حمیدرضا عسگری است که در آن می خوانید؛در میان وسایل کمک حرکتی نابینایان، می توان عصای سفید را به عنوان پرچم استقلال آنها قلمداد کرد. به همین منظوریونسکو در سال ۱۹۵۰، پانزده اکتبر(۲٣ مهر) را به عنوان روز جهانی عصای سفید نامگذاری کرد. بعد از آن، عصای سفید، نشانه ای بین المللی برای شناخت نابینایان شد.
بر این اساس قانون عصای سفید، تصویری جدید از نابینایان را در جامعه ترسیم کرد. این عصا، ابتکار یک عکاس شهر بریستول کشور انگلستان بود. "جیمز بیگز" که در اثر سانحه بینایی خود را از دست داد، برای در امان بودن از خطر وسایل نقلیه با یک ابتکار تاریخی، عصایی به رنگ سفید به دست گرفت تا برای همگان به راحتی قابل دید باشد.
قوانین و دستورالعمل های درخوری جهت عادی سازی زندگی و امورات روزانه برای نابینایان درنظرگرفته شده، اما به واقع آنطور که باید و شاید برای تحقق خواسته هایشان اقدامی صورت نمی گیرد و بسیاری از آنها برای انجام امورات روزانه به سبب نبود امکانات دچار مشکل می شوند.
روز "عصای سفید" سبب شد تا ازاین طریق، بسیاری از کسانی که چشم برحقایق و وظایف خود بسته اند را توصیه کنیم تا عصایی سفید به دست گیرند تا بلکه خواسته یا ناخواسته از مسیر صحیح دور نشوند. "عصای سفید عقل" به فرد این امکان را می دهد تا موانع و تغییرهای برسر راه را تشخیص دهد و نسبت به آن تصمیم گیری کند تا دچار سانحه ای نگردد.
اما امروز بسیاری از ما علاوه براینکه چشم بسته طی راه می کنیم، حتی عصایی به دست نمی گیریم تا بلکه کمی از خسارات پیش رو بکاهیم. امروز درجامعه ما معضلاتی از جنس طلاق، اعتیاد، فقر و بیکاری و... به حدی جدی و خطرآفرین شده که سلامت اجتماعی را دچار آفت نموده است. امروز بی مسئولیتی و بی اهمیتی بسیاری از ما علاوه بر خسران خودمان موجب متضرر شدن دیگر اعضای جامعه نیز گردیده است.
نداشتن یک عصای سفید از جنس عقل، باعث شده تا ما در مسیری پر از شکاف و چاله های عمیق قرار بگیریم و متاسفانه افتادن درهرکدام ازآنها راتجربه کنیم. نمونه این بی توجهی ها را در چند سال گذشته در عرصه های مختلف سیاسی،اجتماعی، فرهنگی و خصوصاً اقتصادی به کرات مشاهده کرده ایم. عصای عقل این قدرت را به ما می دهد تا دچار مشکلاتی که دیگران در طول مسیرتجربه کرده اند، نشویم.
اما متاسفانه به جای حرکت در مسیر صحیح وعقلانی برای برطرف ساختن مشکلات و معضلات مردم، به سمت مسیرهای انحرافی قدم برداشتیم. بی آنکه توجهی به واقعیت های جامعه داشته باشیم درصدد چشم بستن برآمدیم و کتمان کردیم!. حاصل آن شد که امروز بسیاری از امورات مردم از معضلات اجتماعی گرفته تا اقتصادی به بن بست برخورد کرده اند و خروج از آنها بسیارسخت وهزینه آور شده است. عدم به کارگیری ازراهکارهای مناسب در برخورد با معضلاتی همچون ازدواج،طلاق و حجاب، امروز مارا دچار دوگانگی کرده است. چون از ابتدا با این مسائل با دیده عقل برخورد نکردیم، این مسائل به گونه ای منحرف شده اند که دیگر به سختی بتوان آنها را مدیریت و سامان بخشید.
درعرصه سیاسی عصای عقل را به کنارانداختیم ودر داخل و خارج خود را با چالش هایی بی جهت رو به رو ساختیم. اما انگار هنوز هم برخی تمایل دارند تا مسولان چشم بسته به میدان سیاست قدم بگذارند! درآستانه مذاکراتی مهم با غرب قرار داریم، اما هنوز شاهد اختلاف افکنی های سیاسی و غرض ورزی های حزبی در مواجهه با پرونده هسته ای کشورمان هستیم.
اما درزمینه اقتصاد کلاً عصای سفید عقل را شکستیم و بدون هیچ گونه راهنمایی طی طریق کردیم. راهی که سرمنزلی نداشت و صرفاً انرژی و توان کشور را هدر داد. برخورد غیر اصولی با عوامل تولید کشور و رها کردن آنها در میان مشکلات موجب رکود و تورم در تمام لایه های اقتصاد گردید. درآخر باید خود و دیگران را براین مهم توصیه کنیم که، "عصای سفید" صرفاً برای جبران نقص یک عضو نیست، بلکه نیازی است که برای همه ما ضروریست. عصای سفید عقل زمینه ساز عبورازبحران هاست، امیدواریم تمام اعضای جامعه ما از مسولان تا مردم ازآن استفاده کنند و کشور را برای دورساختن از مشکلات یاری نمایند.

شرق:درک روحانی از نیاز نهاد دانش
«درک روحانی از نیاز نهاد دانش»عنوان سرمقاله روزنامه شرق به قلم غلامرضا ظریفیان است که در آن می خوانید؛از اواخر قرن بیستم، بسیاری از صاحبنظران توسعه در سمینارها، گردهمایی ها، مطالعات و مقالات علمی، بر این نکته تاکید می کردند که توسعه پایدار یک توسعه دانش بنیان است یعنی در آسیب شناسی جوامع توسعه یافته و در حال توسعه به این جمع بندی رسیدند که مدلی فراگیر و نافذ است که با دانش، پیوند برقرار کند. بنابراین توسعه مبتنی بر دانایی، شعار اصلی هزاره سوم شد.
این دیدگاه وجود داشت که اگر به این مولفه ها به دیده اجماع در عرصه های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، نظامی و فرامرزی نگریسته شود، این جمع بندی حاصل می شود که بدون توسعه دانش بنیان، در هیچ کدام از این توسعه ها نتیجه حاصل نشده و «اقتدار ملی» از آن برنمی خیزد. توسعه علمی، شرط بقای کشورها و شعار محوری شد و توسعه مبتنی بر دانایی اصلی ترین محور توسعه پایدار لقب گرفت. این نگاه خصوصا پس از برنامه سوم در ایران به شکل جدی مطرح شد.
در واقع نیم نگاهی به تحولات جهانی و همچنین تجربه سه برنامه ای که در کشور بعد از انقلاب طراحی شد، در ابتدای دولت اصلاحات سبب شد تا این جمع بندی حاصل شود که اگر توسعه با نهاد علم پیوند نخورد - با وجود داشتن همه شاخصه های توسعه که در سرزمین پهناور ایران، ثروت های مادی، داشتن نیروی انسانی بسیار ارزشمند و باکیفیت - نمی توان به نتیجه رسید. شاخصه های رفاه عمومی، حکومت شایستگان، بهداشت درخور یک جامعه و شاخصه های فرهنگ عمومی، اخلاق عمومی و... در عرصه های عمومی، نیازمند توسعه دانایی محور است.
نتیجه این شد که وزارت فرهنگ و آموزش عالی در همان سال اول، تبدیل به وزارت علوم تحقیقات و فناوری شد و پس از ۷۰سال از آغاز عمر دانشگاه، قرار بر بازبینی مسیر گذشته شد. در نهایت تلاش برای سامان دادن آموزش عالی کشور بر اساس تجارب ذی قیمتی که در کشورهای مختلف وجود داشت و مزیت های نسبی ایران، پی ریزی شود. اینکه استقلال اداری و آزادی آکادمیک در نهاد دانشگاه به رسمیت شناخته شود و در کنار آموزش و پژوهش، مساله فناوری و فناوری های نوین در آموزش عالی لحاظ شود و مقرر شد دانشجو در دانشگاه علاوه بر آموختن مرزهای دانش و آشنایی با تخصص های مختلف در عین برنامه - نه فوق برنامه- باید فعالیت هایی داشته باشد که او را «جامعه پذیر» کند.
این فعالیت های البته حزبی نیست بلکه آماتوری است و دانشجو در عین آموزش رشته تخصصی، عرصه ها باید برای وی باز باشد تا در فعالیت های داوطلبانه اعم از انجمن های اسلامی، علمی، فرهنگی با رویکرد به منابع عظیم فرهنگی ما از شعر، ادبیات و موسیقی تا قرآن و نهج البلاغه و شوراهای صنفی فعال باشد. انجمن های مختلف تاسیس کند که به دنبال معضلات اجتماعی هستند و فرهنگ مکتوب را با نشریات دانشگاهی قوی، ارتقا دهند. از دید دولت اصلاحات، دانشگاهی دانشگاه بود که از استقلال، خودگردانی و...
برخوردار بوده و مناسبات خود را در قالب نقشه کلان علمی و رتبه بندی سامان می داد و با توازن میان آموزش های رسمی، فنی و حرفه ای، از راه دور، مجازی و... نهایتا با برنامه توسعه کلان کشور توازن ایجاد کند. بر این اساس اولین برنامه توسعه متکی بر دانایی، در برنامه چهارم شکل گرفت. این عرصه، مجموعه ای را فراهم می کرد که در چند برنامه جامع و با تحول بنیادین، اقتدار ملی را در پی داشته باشد و به شاخصه های توسعه پایدار برسد. در دولت اصلاحات، چهارهزار نشریه دانشجویی وجود داشت تا دانشگاه، پیشرو باشد نه تابع.
متاسفانه در هشت سال گذشته، با وجود اینکه سازوکارهای دانشگاه ایجاد شده بود و اهداف فوق را پیگیری می کرد، اما آن شتاب دچار رکود جدی شد چون شاخص های آکادمیک دچار خدشه شد. نوع گزینش استاد، بخشی از گزینش دانشجو، سازوکارهای انتخاب مدیران دانشگاهی، بحث استقلال دانشگاه ها به شدت دچار تردید شد و ما با سیستم متمرکز سنگین در وزارتخانه های علوم و بهداشت مواجه شدیم. فضای ایفای نقش استادان در تعیین سرنوشت خودشان حتی در «گروه»، در بسیاری از مراکز محدود شد.
جذب استادان متمرکز شد و دانشگاه، امکان تمشیت امور خود از دست داد و بسیاری از فعالیت های آماتوری دانشجویی که نهالی نوپا بود مورد بی مهری قرار گرفت. البته در عرصه هایی به دلیل قوت جامعه دانشگاهی ما با وجود بی مهری ها، فعالیت هایی صورت گرفت اما مهم ترین اتفاقی که رخ داد این بود که نهاد دانش از نهاد توسعه کشور کنار گذاشته شد. بر اساس گزارش مراکز جهانی مخصوصا سازمان ملل، سالانه ۱۵۰ تا ۱٨۰هزار نیروی متخصص ما در سطوح مختلف از کشور مهاجرت کردند و بر طبق تخمین سازمان ملل حدود ۵۰میلیارددلار سرمایه انسانی از کشور خارج شد.
نرخ بیکاری دانش آموختگان در کشور نیز دورقمی شده و به نزدیک ۱۶درصد رسید. همه اینها زنگ های خطری بود که ما با وجود داشتن همه ظرفیت های توسعه پایدار، از آن فاصله گرفتیم. حاصل این شد که در پررونق ترین تاریخ اقتصادی ایران، ما ثروتمند ترین دوران را پشت سر گذاشتیم اما این ثروت چون با نهاد دانش پیوند نخورد، نتوانست توسعه پایدار پدید آورد. نشاط اجتماعی تضعیف شد و افسردگی هایی که منجر به رجوع به مسکن های موقت می شد، در میان دانشجویان و جوانان رواج یافت.
امروز اما به نظر می رسد جناب آقای روحانی به خوبی، نقاط اشکال را درک کرده و از استقلال دانشگاه دفاع می کنند. سخنان جناب روحانی به همین دلیل مورد استقبال دانشجویان و استادان قرار گرفت و آنها در فضای دوباره بانشاط شده دانشگاه تهران، این سخنان را تایید کردند. رییس جمهور تاکید کرد آزادی آکادمیک باید در دانشگاه نقش اصلی را ایفا کند و استادان بدون دغدغه سیاسی و معیشتی بتوانند به اصلی ترین نیازها بپردازند، نقد کنند، کاستی ها را متعهدانه بیان کنند و نقش خود را در تولید دانش به شکل متناسب ایفا کنند. این فضایی است که اگر اتفاق بیفتد، می توان با تکیه بر ظرفیت دانشگاه، آن را به سرعت بازسازی کرد. دانشگاه و دولت می توانند کاستی ها را جبران کرده و ظرف دو برنامه پنج ساله، ایران را به توسعه پایدار برسانند.

مردم سالاری:مذاکرات متفاوت در ژنو
«مذاکرات متفاوت در ژنو»عنوان سرمقاله روزنامه مردم سالاری به قلم جواد جهانگیر زاده است که در آن می خوانید؛ پرونده هسته ای جمهوری اسلامی ایران و مذاکراتی که در این چند سال با گروه موسوم به ۱+۵ داشته به عنوان یکی از مهمترین مباحث نظام بیت الملل مطرح بوده است و به همین دلیل دنیا، همواره نسبت به نتیجه مذاکرات ایران و غرب حساسیت بالایی نشان می دهد.
دقیقا به همین دلیل است که باید گفت در هر دوره مذاکرات آنچه برای تیم مذاکره کننده جمهوری اسلامی اهمیت اصلی را داشته این بوده که باید با هوشیاری بالا و همچنین صلابت لازم شرایطی را به وجود بیاورند تا عزت نظام با کوچکترین تهدیدی مواجه نشود، ضمن اینکه باید به این نکته هم توجه شود که نتیجه هر دور مذاکرات می تواند در داخل کشور بسیار تاثیر گذار و تغییر دهنده شرایط باشد. درباره مذاکرات هسته ای که امروز به میزبانی ژنو آغاز می شود باید گفت آغاز دوباره گفتمان هسته ای بین ایران و ۱+۵ بعد از چند ماه در شرایطی است که وضعیت حاکم بر جمهوری اسلامی به کلی از آخرین مذاکرات که در آلماتی بود، تغییراتی کلی را به خود دیده است و دولتی روی کار آمده که با شعار اعتدال و منطق گرایی فعالیت خود را آغاز کرده است و به همین دلیل است که دست آورد حضور در اجلاس سازمان ملل دولت یازدهم با آنچه بعد از حضور دولت گذشته در نیویورک مشاهده می شد، به کلی متفاوت بود.
حالا طرفین در شرایطی دور یک میز با هم مذاکره می کنند که صدای حاکم بر جامعه صدایی توام با نرمش و تلاش برای تعامل است و احتمال محتمل این است که طرفین دیگر به مانند گذشته سعی نخواهند کرد تا آنچه اعتقاد دارند را به دیگری تحمیل کنند. همچنین باید گفت ایران بعد از سفر رییس جمهوری و هیات همراه به نیویورک در عمل نشان داد که تنش زدایی را جایگزین تنش زایی کرده است و به همین دلیل انتظار این است که ۱+۵ هم حتما سیاست های قبلی خود را تعدیل کند تا بالاخره هم پرونده ای که به یکی از گره های اصلی دنیا بدل شده است، از این بلاتکلیفی خارج شود و افکار عمومی جهان بتواند به پاسخی صریح و روشن در خصوص سئوالی که سالهاست اذهان بسیاری را در دنیا به خود مشغول کرده است، دست یابد، و هم ایران بتواند مشکلات ناشی از شرایط کنونی را پشت سر بگذارد. نمایندگان ایران این روز ها در شرایطی به ژنو سفر کرده اند که بعد از انتخابات ۲۴ خرداد همه شرایط در جامعه ایران تغییر کردند و در راستای همین تغییرات است که اذهان عمومی انتظار دارد، روششان را نسبت به تیم پیشین تغییر بدهد تا بلکه از این طریق به دست آوردی متفاوت با آنچه تا به حال مشاهده شده است، برسد.
باید منتظر ماند و دید آیا گره هسته ای ایران و ۱+۵ بالاخره باز خواهد شد و موج تغییر در جمهوری اسلامی سرنوشت این پرونده مهم را هم تغییر خواهد داد یا نه. همچنین باید گفت که تیم دیپلماسی جدید این روز ها دغدغه اصلی اش این است که مذاکرات هسته ای را مطابق منافع ایران مدیریت کند تا از این طریق به دولت این موقعیت را بدهد که بتواند وعده های خود را با موانع کمتری محقق کند. در واقع،با در نظر گرفتن اینکه ایران شرایط خاصی را در حال تجربه کردن است، می توان گفت که سرانجام خوش پرونده هسته ای می تواند بسیاری از بحرانهای فعلی که مردم و جامعه را به معنای واقعی با مشکل مواجه کرده است را پایان دهد.

آرمان:چه کسی تابوی تشکیل اتاق بازرگانی ایران وآمریکا را شکست
«چه کسی تابوی تشکیل اتاق بازرگانی ایران وآمریکا را شکست»عنوان یادداشت روز روزنامه آرمان به قلم حسن ارگی است که در آن می خوانید؛پیش از سفر دکتر روحانی به نیویورک و ایجاد امیدواری در بین فعالان اقتصادی مبنی بربهبود روابط اقتصادی بین ایران و آمریکا زمزمه هایی مبنی بر تشکیل اتاق بازرگانی مشترک بین ایران و آمریکا یا شورای مشترک بازرگانی بین این دو کشور شکل گرفت. هرچند شکل گرفتن این زمزمه ها واکنش های متفاوتی را به دنبال داشت و درادامه مسیر موافقان گذشته این موضوع به مخالفت با این موضوع برخاستند و بالعکس مخالفان آن به حامیان جدی این مسئله مبدل شدند. به نحوی که اسدا... عسگراولادی، رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین در گفت وگویی اذعان می کند: صرفا اصرار دارم و معتقدم که اتاق بازرگانی مشترک ایران و آمریکا باید تاسیس شود. خواسته قلبی من این است که تنها یک عضو موسس این اتاق مشترک باشم، ولی افراد شایسته تری هستند که ریاست آن را قبول کنند. وی در ادامه تاکید می کند: شاید بتوانم پیشنهاد دهم و برای شکل گیری اتفاقی که فکر می کنم آینده ساز است، فریاد هم بزنم، اما هنوز در رابطه با تاسیس اتاق ایران و آمریکا نمی توانم قدمی به جلو بردارم به این خاطر که اجازه این کار را ندارم.
اتاق بازرگانی ایران خودش مستقلا تصمیم می گیرد و هیات رئیسه و هیات عامل و رئیس و سخنگو و دبیر دارد و من در این نهاد سمتی ندارم که بروم خودم را وارد معرکه کنم. هر وقت که از من خواستند، با جان و دل پا به میدان می گذارم و برای تاسیس اتاق بازرگانی ایران و آمریکا تا دفتر مقام معظم رهبری و دفتر باراک اوباما هم می روم. اما این مهم دیری نپایید که بستر آن فراهم و فضای جامعه و بازرگانان کشور را به سمتی سوق داد تا جدی تر نسبت به این مساله بپردازند.
قبل از سفر رئیس جمهور محترم به آمریکا در این راستا اعضای مختلف هیات نمایندگان اتاق ایران دیدگاه ها و نظرات متفاوتی را درباره احتمال و اهمیت شکل گیری این اتاق مشترک مطرح کردند اما نکته حائزاهمیت در این مساله براساس قانون اتاق ایران این است که اتاق های مشترک یا براساس توافق دولت های دو کشور تشکیل می شوند یا خود اتاق می تواند شورای مشترک را تاسیس کند.
با توجه به مطرح شدن سفر رئیس جمهور به آمریکا و حضور محمد نهاوندیان به عنوان رئیس پارلمان بخش خصوصی که در کسوت رئیس دفتر رئیس جمهور در جمع هیات همراه دیپلماتیک رئیس جمهور به نیویورک رفت، امیدواری مضاعفی ایجاد کرد تا حضور فردی باتجربه گرانسنگ اقتصادی در این مسیر بتواند بر توسعه روابط اقتصادی و کاهش تحریم های اقتصادی کشورمان موثر و به دنبال آن زمینه تاسیس اتاق بازرگانی مشترک فراهم شود. در همان مقطع زمانی روزنامه آرمان درگفت وگو با رئیس دفتر رئیس جمهور درمورد راه اندازی اتاق مشترک ایران و آمریکا متذکر شد: بحث تشکیل اتاق مشترک ایران و آمریکا مشروط به رفتار متقابل است.
هر کاری قاعده ای دارد و به همین جهت باید تدبیری اندیشید که مقصود ما حاصل شود و این کار مشکل قانونی هم ندارد. در جریان سفر هیات ایرانی از بانک مرکزی و وزارت اقتصاد به آمریکا به منظور شرکت در اجلاس پاییزه بانک جهانی و صندوق بین المللی پول جلسه ای با حضور مسئولان ایرانی و ایرانیان مقیم آمریکا در دفتر حافظ منافع جمهوری اسلامی ایران برگزار شد و یک هموطن ایرانی مقیم آمریکا از دستور ویژه نهاوندیان برای تشکیل اتاق بازرگانی ایران و آمریکا در جلسه چند هفته قبل که رئیس جمهور در سفربه این کشورداده بودند خبر داد و اظهار کرد که این موسسه هم اکنون به ثبت رسیده است.
البته باید اذعان داشت که تدبیر اندیشیده شده از سوی دولت یازدهم به بار نشست و طی روز گذشته درحالی که زمزمه ایجاد اتاق بازرگانی ایران و آمریکا در داخل کشور با واکنش مثبت و منفی همراه بود، این فعال تجاری در آمریکا از ثبت این اتاق خبر داد که مورد تائید رئیس کل بانک مرکزی ایران نیز قرار گرفت و در همین زمینه ولی ا... سیف، رئیس کل بانک مرکزی در این رابطه گفت: شاید این NGO جدید بتواند منشاء اثر باشد و مشکلات را حل کند و شاید اتاق مشترک بتواند اهداف ایران را عملیاتی بکند. هرچند اعضای هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران شکل گیری اتاق مشترک ایران و آمریکا را نیازمند پیش زمینه های سیاسی می دانند و معتقدند تا زمانی که تراز تجاری دو کشور تا این حد پایین است نیازی به تاسیس چنین اتاقی نیست.
اما با توجه به آخرین اعلام وزارت بازرگانی آمریکا مبادلات تجاری این کشور با ایران در چهارماه نخست سال ۲۰۱۳ میلادی با افزایش ۴۰ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل به ۱۲۰میلیون دلار رسید که ۱۱۸ میلیون دلار از این رقم شامل صادرات آمریکا به ایران بوده است وطبق آخرین آمار اعلامی از سوی گمرک جمهوری اسلامی ایران، میزان صادرات کشور ما به آمریکا در چهارماه نخست امسال ۵۲۴ هزار دلار و میزان واردات از آمریکا طی این مدت ۴٣ میلیون و ۲٣٣ هزار دلار بوده است. البته این نکته که همکاری های بازرگانی متاثر از همکاری های سیاسی است امری انکارناپذیر است و نمی توان این مهم را نادیده گرفت اما باید پذیرفت که همانند بسیاری از کشورهای موفق درعرصه دیپلماسی، همکاری های سیاسی را نیز نباید بی تاثیر از سایر عوامل همکاری بین دو کشور بدانیم. اما نکته قابل تامل حضور فرد یا گروهی است که بتواند تابوی راه اندازی اتاق بازرگانی مشترک را بشکند و این مسئله پس از دستور ویژه نهاوندیان برای تشکیل اتاق بازرگانی ایران و آمریکا در جلسه چند هفته قبل رئیس جمهور و هیات همراه به آمریکا از سوی یک ایرانی مقیم آمریکا به سرانجام رسید. بنابراین امید است تا با همراهی جدی بازرگانان و دولتمردان شاهد به بار نشستن این حرکت باشیم و به دور از هرگونه منفعت طلبی شخصی بستر منفعت طلبی جمعی(همه ایرانیان)را فراهم کنیم.

بهار: راه دشوار دولت برای اجرای کامل اصل ۲۴ قانون اساسی
«راه دشوار دولت برای اجرای کامل اصل ۲۴ قانون اساسی»عنوان یادداشت روز روزنامه بهار به قلم مجید صیادی است که در آن می خوانید؛سال هاست که فضای فرهنگی کشور به ویژه در حوزه نشر درگیر موضوعی است که هرچند وقت یک بار مطرح می شود. درباره آن بسیار گفته می شود و بی آن که نتیجه مشخصی حاصل شود مساله فروکش می کند تا زمانی دیگر. که معمولا زمان بعدی تغییر دولت است. این موضوع که با عباراتی مانند سانسور، ممیزی و نظارت قبل از چاپ شناخته می شود حالا تبدیل به درد بی درمانی شده که نه ابعاد دردش شناخته شده نه وضعیت سلامت و مطلوبش معلوم است؛ این روزها بار دیگر مطرح شده و در صدر اخبار قرار گرفته است. نویسندگان و مترجمان به عنوان نقطه اتکا و اصلی تولیدات فرهنگی مکتوب شاکی و گله مند از این که با اعمال سانسور، حقوق شان طی سال ها پایمال و آزادی هایشان سلب و مورد ظلم واقع شده اند، عمدتا خواستار حذف ممیزی قبل از چاپ و اجرای کامل اصل ۲۴ قانون اساسی هستند.
ناشران به عنوان حلقه واسط پدیدآورنده و مخاطب که مسئولیت تبدیل اثر نویسنده به کتاب و عرضه آن به بازار بر عهده اوست، ناراحت از نداشتن امنیت کافی برای سرمایه گذاری لازم، همواره نگرانند که کتاب شان، حتی آن هایی که مجوز گرفته و قبلا چاپ و منتشر شده اند به تیر غیب ممیزی و ممنوعیت انتشار گرفتار شوند و سرمایه شان به باد رود. مخاطب و خواننده آثار منتشره ناراحت و دلزده از این که مطمئن نیست آنچه می خواند، همان است که نویسنده نوشته و همواره به دنبال اثر دست اول است و کنجکاو آثاری که مجوز انتشار نگرفته اند. یا در مواردی کتابی که تا دیروز همه جا پیدا می شد و مجوز داشت ناگهان نایاب شود و غیرقانونی. در سویی دیگر از این صحنه افرادی هستند که نگران سلامت روانی جامعه هستند یا خانواده هایی که نگران بدآموزی فرزندان شان از طریق خواندن کتاب اند. این ها در مقاطعی حتی به سیستم و دستگاه ممیزی اعتماد ندارند و ناگزیر خود را ملزم به ورود به این عرصه می بینند که معمولا حاصل آن تهیه گزارش و فضاسازی و تشکیل پرونده در محاکم قضایی است. دولت و مشخصا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تلاش می کند میدانداری کند. اما در هر دوره بسته به نگاه کلان دولت، به یک سو غلتیده که غالبا به سمت پدیدآورندگان و ناشران نبوده یا اگر بوده درنهایت مقاومت از دست داده و مرعوب طرف دیگر شده است.
همین مقدار ترسیم و توصیف برای نشان دادن کلاف سردرگم وضعیت نظارت بر کتاب و کتابخوانی به نظر کافی می رسد و اِلا می توان به این ها، نگرانی های دستگاه دیپلماسی، رسانه ها، نمایندگان مجلس (به دلیل نداشتن پاسخ قانع کننده در برابر نداشتن قانون مصوب مجلس شورای اسلامی مربوط به کتاب) و اختلافات نحوه رسیدگی به اتهامات حوزه نشر بین دولت و دادگاه ها را اضافه کرد. حال با همین مختصر ترسیم وضعیت، سوالات بی شماری مطرح می شود؛ سوالاتی که به دلیل عدم ارائه پاسخ قانع کننده تبدیل به دملی چرکین و مزمن در ذهن جامعه و به ویژه فعالان عرصه فرهنگ و نشر شده است. ذکر نمونه هایی از این سوالات خالی از لطف نیست: چرا کتاب مانند مطبوعات قانون مصوب مجلس شورای اسلامی و تایید شورای نگهبان قانون اساسی ندارد؟ چرا حتی مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب سال ۶۷ به طور کامل اجرا نشد؟ اگر ممیزی قبل از چاپ قانونی یا حداقل قابل دفاع است چرا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آن را غیررسمی و مخفیانه انجام می دهد؟ اگر ممیزی ها براساس ضوابطی انجام می شود، چرا با تغییر دولت ها، ممیزی نیز تغییر می کند؟ اگر دولت مجری قانون است و مثلا در اعمال ممیزی اهمال می کند چرا به جای مجلس شورای اسلامی، گروه های ذی نفوذ مداخله می کنند؟ آیا صرف پذیرش مغایرت ممیزی قبل از چاپ با قانون اساسی از سوی دولت (نظر هیات پیگیری و نظارت بر اجرای قانون اساسی در دوران ریاست جمهوری جناب آقای سیدمحمد خاتمی) برای حل مشکل کافی است؟ آیا عدم اجرای کامل اصل ۲۴ قانون اساسی ناشی از فراهم نبودن زمینه های پذیرش اجتماعی آن نیست؟ اگر قرار باشد افراد ذی صلاح از نظر علمی، شفاف و با اسم و امضا، کار بررسی آثار را انجام دهند، آیا چنان افرادی چنین کاری را خواهند پذیرفت؟ ابلاغ نتیجه بررسی آثار روی سربرگ رسمی وزارتخانه با مهر و امضا بیش از آن که منجر به تعدیل ممیزی ها شود، نتیجه آن آیا رسمیت بخشیدن به سانسور و ریختن قبح آن نخواهد بود؟ در این صورت تکلیف آبروی فرهنگی ایران زمین چه خواهد شد؟ این ها و ده ها سوال بی جواب دیگر در این حوزه مطرح است که همه آن ها حکایت از پیچیدگی موضوع و لزوم پرهیز از ساده سازی آن دارد. بنابراین همه طرف های دخیل و ذی نفع در این ماجرا باید با پذیرش مسئولیت، نقش خود را در بهبود این وضعیت ایفا کنند. در این میان مسئولیت و نقش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از همه بیشتر و خطیرتر است.
اولین قدم شاید این باشد که این وزارتخانه بپذیرد وضعیت فعلی غیرقابل قبول و ادامه است. و در ادامه برای خروج از آن و رسیدن به وضعیتی قابل قبول و شایسته فرهنگ و نام ایران، برنامه ارائه کند؛ برنامه ای که اعتمادسازی، شاه بیت آن خواهد بود. اعتماد متقابل همه گروه های دخیل، اعم از روشنفکران، روحانیون، ناشران، علاقه مندان کتاب و کتابخوانی و... . در این راه استفاده از تجربیات گذشته کمک بزرگی خواهد بود. تجربیاتی نظیر: پیش نویس های تهیه شده برای قانون کتاب، اختیاری بودن ممیزی ارشاد برای ناشران و نویسندگان، تشکیل گروه های مشورتی با حضور نمایندگان اهل قلم، ناشران و صاحب نظران، مشارکت نهادهای صنفی در تصمیم سازی ها و... .
این همه برای این است که دریابیم، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای اجرای کامل اصل ۲۴ قانون اساسی راه دشواری در پیش دارد و برای رسیدن به آن به همکاری و یاری دیگران از طرف سایر نهادهای حکومتی و مردمی نیازمند است که اگر رسیدن به این هدف مهم آسان بود طی این سال ها عملی شده بود و اینک تبدیل به یک آرزو برای اهل فرهنگ و قلم نشده بود. اما بیش از آن که دشواری راه مهم باشد، پایبندی به اهداف و تدبیر برای زدودن موانع اهمیت دارد که اجرای قانون اساسی و به ویژه اصل ۲۴ آن باید هدف باشد.
این روزها با تثبیت دولت تدبیر و امید به نظر می رسد که عنصر امیدواری در اهالی نشر، وجود و حضور دارد. نوشتن نامه از طرف تعداد کثیری از نویسندگان و مترجمان به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و انتشار مقالات و مصاحبه ها، حکایت از آن دارد. اینک تدبیر لازم است؛ تدبیری که این امید را زنده نگه دارد و برای همیشه و به صورت پایدار قانون را اجرا کند و همه طرف ها را به تمکین و پذیرش آن وادارد. در این راه پاک کردن صورت مساله، یا ساده کردن آن کمکی نخواهد کرد. ذکر خاطره ای در این باره به فهم دقیق تر صورت مساله و پیچیدگی های آن و مشکلات اجرای قانون و ضوابط نشر کمک می کند.
اهالی نشر به یاد دارند که در دولت دوم جناب آقای خاتمی، آن زمان که سکان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به جناب آقای احمد مسجدجامعی سپرده شده بود، در مقطعی حوزه نشر و کتاب در راس حمله جریانات منتقد و مخالف دولت قرار گرفت. تا آنجا که در خطبه های نمازجمعه تهران نیز به آن پرداخته شد. ظاهرا دستمایه همه آن ها گزارشی بود که در قم و از سوی یکی از نهادهای معتبر روحانیت تهیه شده بود. با تدبیر جناب آقای مسجدجامعی، جلسه ای در قم ترتیب داده شد تا با گفت وگو و توضیح رفع شبهه شود. در آن جلسه اینجانب نیز به دلیل مسئولیت مستقیمی که در حوزه کتاب داشتم به همراه ایشان شرکت کردم. از آن طرف تعدادی از علما، بزرگان و مدرسین عالیقدر حوزه از جمله حضرات آیات: یزدی، استادی و نمازی، میزبان بودند.
گزارش تهیه شده توسط مسئول محترم قسمتی که آن را تهیه کرده، بازخوانی و انتقادها مطرح شد. نوبت به توضیح و دفاع ما رسید. توضیح دادم که مشکل گزارش تهیه شده این است که معیارهایی را نوشته و سپس کتاب ها را با آن ها ارزیابی کرده اند. مساله این است که ما به عنوان دولت باید ضوابط ابلاغی و قانونی را ملاک و معیار قرار دهیم. والا هر جریان یا گروهی می تواند معیار خود را داشته باشد و نمی شود همه آن ها را اجرا کرد. درخواست ما این است که عملکرد ما را با معیارها و ضوابط قانونی موجود بسنجند. ما معتقدیم که از این ضوابط منحرف نشده ایم. مهم ترین آن ها نیز مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب سال ۱٣۶۷ است.
در آن زمان فکر می کردم که توضیح خوبی ارائه شد و حضرات بزرگوار قانع شده اند. اما چنین نبود زیرا همان موقع و فی المجلس یکی از علمای بزرگوار فرمودند اگر چنین است پس باید ضوابط را عوض کرد. اتفاقی که چند سال بعد و در دوره ریاست آقای احمدی نژاد، شورای انقلاب فرهنگی افتاد و مصوبه ای که هرگز مجال پیدا نکرد کامل اجرا شود، به ضرر نویسنده، مترجم، ناشر و مخاطب تغییر کرد؛ مصوبه ای که به همان شکل و با اندک تغییراتی، ظرفیت آن را داشت که تبدیل به قانون مصوب مجلس شورای اسلامی شود.

ابتکار:مجلس و باب کردن سنت مداخله گری
«مجلس و باب کردن سنت مداخله گری»عنوان سرمقاله روزنامه ابتکار به قلم فرزاد خلفی است که در آن می خوانید؛مجلس شورای اسلامی بنا به فرمایش رهبر کبیر انقلاب اسلامی امام خمینی (ره) عصاره فضائل ملت و در رأس همه امور است. تعیین قواعد و مقررات برای مدیریت کلان کشور، رأی اعتماد به وزرای پیشنهادی، حق ارایه طرح، سوال، تذکر، استیضاح، تحقیق و تفحص، اظهار نظر در همه مسائل کشور و نقش برجسته در پیش بینی درآمدها، هزینه ها، مصارف عمرانی و جاری در قالب بودجه از جمله وظایف و اختیارات نمایندگان مجلس است که قانون اساسی بر آن صحه گذاشته است. بر این اساس مجلس دو کار ویژه ی اساسی به نام قانونگذاری و نظارت دارد و شعاع نظارتی و تحقیق و تفحص تام و تمام این قوه همه مسائل کشور از جمله نهادهای زیر نظر رهبری را در برمی گیرد.
ساحت مجلس تقنینی و نظارتی بوده و از اجرا به دور است و اگر چنین شود از هویت اصلی خود که به استناد قانون اساسی وظیفه وضع قوانین موضوعه و نظارت بر اجرای آن را به عهده گرفته، فاصله می گیرد. گام نهادن مجلس در حوزه اجرایی چیزی جز لاغر شدن بخش قانونگذاری و تضعیف نقش نظارتی نیست و تبعاتی چون یکسان سازی و آمیختگی حوزه دولت و مجلس و یک اندیشگی این دو حوزه را به دنبال دارد که این خود اشتباهی استراتژیک است.
چه لزومی دارد که نماینده ی مجلس تلاش کند که مثلا” زید استاندار شود یا عمرو.نماینده مجلس باید نظارت کند، فردی که در منصب استانداری یا معاونت وزارت ویا مدیرکلی قرار می گیرد آیا ملاک های تعهدی، تخصصی و حرفه ای را دارد یا نه و بر اساس مکانیسم نظارتی موجود عمل کند. اتخاذ رویه ی مداخله گری و فشار در حوزه اجرایی باب کردن بده و بستان درحوزه اجرا و قانونگذاری و معامله بر سر حقوق و آتیه مردم و در نهایت خسران ملی را به دنبال دارد.
رویکرد برخی از نمایندگان مجلس - بخصوص بعضی از نمایندگان شهرستانی- در حوزه انتخابیه شان و مداخله در عزل و نصب مسئولان اجرایی و گماردن برخی از منسوبان و همراهان فعالیت های انتخاباتی در مناصب اجرایی برای نماینده ای که باید قانونگذار و ناظر در سطح ملی باشد، نه هنر محسوب می شود و نه فضیلت. به عنوان نمونه پیشنهاد حضور نماینده ای از طرف مجلس در مذاکرات هسته ای اگر چه ممکن است این پیشنهاد، نظر قاطبه ی نمایندگان محترم هم نباشد، خدشه به حوزه اجرایی و مداخله آشکار در امور قوه مجریه و دستگاه دیپلماسی و به مثابه پاشیدن بذر بی اعتمادی مجلس به دولت در زمین افکار عمومی است.
البته که نمایندگان محترم مجلس محرم اسرار نظام هستند و هیچ موضوعی نباید از سوی دولت در نزد نمایندگان مردم پنهان بماند.مسئولان باید گزارش جامع، صحیح و دقیق از روند مذاکرات را به اطلاع نمایندگان برسانند و نسبت به پرسش ها و ابهامات نمایندگان نیز پاسخگو باشند.انتظار می رود مجلس محترم شورای اسلامی با برکشیدن سطح خود از حوزه اجرایی، سنت مداخله گری در قوه مجریه را باب نکند. چنانچه مجلس محترم عملکرد کارگزاران را در آینه قواعدی که خود تصویب کرده اند و اکنون حکم قانون را یافته اند، تطبیق دهند و با نظارت عالیه و برخوردار از ضمانت اجرایی بدون عینک خطی و جناحی امور کشور را به پیش ببرند، گره های مشکلات مردم گشوده و مسیر پیشرفت کشور هموار می گردد.

دنیای اقتصاد:دولت در آزمون گشایش ارزی
«دولت در آزمون گشایش ارزی»عنوان سرمقاله روزنامه دنیای اقتصاد به قلم یاسر ملایی است که در آن می خوانید؛حرکت کشور در مسیر تنش زدایی از روابط بین المللی، چشم انداز کاهش فشارها و تحریم ها و ایجاد گشایش در مراودات اقتصادی را در آینده ای نزدیک، فراروی اقتصاد ملی قرار داده است. به ویژه، انتظار می رود که به تدریج، شاهد افزایش فروش نفت و بازگشت درآمدهای نفتی به سطح پیشین باشیم. از آنجا که همواره، انتظارات مثبت یا منفی نسبت به آینده، تاثیرات خود را زودتر از وقوع تحولات واقعی اقتصاد، بر برخی از متغیر های اقتصادی می گذارند؛ در یکی دو ماه اخیر، از یک سو شاهد رونق بازار سرمایه هستیم و از سوی دیگر، بازار ارز نیز با توجه به چشم انداز رشد درآمدهای ارزی، به کاهش نرخ ها تمایل نشان می دهد. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، اگر اظهارات رییس کل محترم بانک مرکزی در خصوص عدم تمایل دولت به کاهش نرخ ارز منتشر نمی شد، اکنون شاهد شکسته شدن نرخ ها در بازار ارز بودیم. این سیاست بانک مرکزی، با واکنش های متفاوتی در محافل اقتصادی و سیاسی روبه رو شده است.
برای اینکه بتوانیم تحلیل و قضاوتی در خصوص این سیاست دولت داشته باشیم، در ابتدا باید مساله را به درستی شناسایی کنیم. به اعتقاد من، سوال اصلی که موافقان و مخالفان تصمیم بانک مرکزی باید به طور شفاف به آن پاسخ دهند این است که به نظر ایشان، با افزایش احتمالی درآمدهای نفتی که احتمالا بر اثر رفع تحریم های اقتصادی با آن روبه رو خواهیم شد، چه باید بکنیم؟ واقعیت این است که در صورت تحقق این چشم انداز مثبت، اقتصاد ایران با یک دوره جدید گشایش ارزی روبه رو خواهد شد.
در نیم قرن اخیر، جهش درآمدهای ارزی در اقتصاد ایران، به دلیل افزایش شدید قیمت جهانی نفت رخ داده است. شوک نفتی دهه ۷۰ میلادی و دوره قیمت نفت از سال ۲۰۰۵ به این سو، ۲ دوره تاریخی هستند در میان دوره های نوسان قیمت نفت، از جهت اثرگذاری بر اقتصاد ایران، بسیار برجسته اند. به نظر می رسد که با توجه به گستردگی تحریم های نفتی در سال های اخیر و افت شدید فروش نفت، در صورت رفع تحریم ها، با یک شوک درآمدی، هم تراز با این ۲ دوره تاریخی روبه رو خواهیم بود.
برای پاسخ به این پرسش، ابتدا لازم است مروری بر آنچه دولت های گذشته، با درآمدهای بادآورده نفتی انجام داده اند داشته باشیم، تا تجربه گذشته را فراروی راه آینده قرار دهیم. می توان گفت که شباهت بسیاری بین الگوی رفتاری دولت در اواسط دهه پنجاه (شوک نفتی سال های ۱۹۷۳ و ۷۴ میلادی) با رفتار دولت های نهم و دهم (شوک نفتی سال های ۲۰۰۵ به بعد) وجود دارد.
در این دوران، دولت با فروش انبوه درآمد ارزی خود به بانک مرکزی، دلارهای نفتی را به ریال تبدیل کرد و با استفاده از این درآمد ریالی شده، حجم انبوهی از پروژه های عمرانی را در سطح کشور سامان داد. با تحمیل این سیاست به بانک مرکزی، دارایی های خارجی بانک مرکزی و به تبع آن، پایه پولی به شدت افزایش یافت. بانک مرکزی برای کنترل تورم احتمالی ناشی از این سیاست، بخشی از ارز خود را به صورت تهاجمی به بازار عرضه کرد. در نتیجه، نرخ ارز واقعی رو به کاهش نهاد.
کاهش نرخ ارز حقیقی، باعث افزایش رقابت پذیری کالاهای وارداتی، رونق واردات لجام گسیخته و افزایش رفاه عمومی به سبب دسترسی ارزان به تولیدات مصرفی خارجی شد، اما به تدریج، «ریالی سازی» درآمد نفتی و رشد فزاینده پایه پولی، تورم را افزایش و توان حقیقی فعالیت های عمرانی دولت را کاهش داد. کاهش حقیقی مخارج دولت از یک سو و کاهش رقابت پذیری تولیدات داخلی به دلیل کاهش مصنوعی نرخ ارز از سوی دیگر، تولید ملی را به شدت تحت تاثیر قرار داده و رشد اقتصادی روند کاهنده به خود گرفت. در نتیجه، دلارهای نفتی، نه تنها به رشد واقعی اقتصاد و تولید ملی کمکی نکردند، بلکه از طریق مکانیزم های فوق الذکر، باعث ایجاد توامان تورم و رکود اقتصادی در کشور شدند و در این بین، بخش اعظم این درآمدهای باارزش نفتی تبدیل به کالاهای مصرفی وارداتی شده و به هدر رفت.
هر چند که سن اکثریت جامعه ایرانی، مانع از یادآوری رکود تورمی اقتصاد ایران در سال های پایانی دهه ۵۰ شمسی می شود؛ اما امروز، در قلب رکود تورمی دهه ۹۰ هستیم. هر چند اکثریت مردم مکانیزم های اقتصادی و علت اصلی بروز شرایط ناگوار فعلی اقتصاد ایران را نمی شناسند و متولیان و مجریان وقت اقتصاد ایران نیز با استفاده از این ناآگاهی، خود را در پس توجیه تحریم اقتصادی پنهان می کنند؛ اما کارشناسان به خوبی می دانند که ریشه اصلی مشکلات در هزینه کردن نادرست درآمدهای نفتی نهفته است.کسانی که امروز به دنبال کاهش نرخ ارز هستند، خواسته یا ناخواسته، تکرار سناریوی فوق را دنبال می کنند؛ زیرا کاهش امروز نرخ ارز، به معنای توقع بازار برای سرازیر شدن درآمدهای مورد انتظار نفتی به آن، در آینده نزدیک خواهد بود و دولت را ناگزیر از برآورده کردن این انتظار و پایین نگه داشتن نرخ ارز خواهد کرد. این، به معنای ورود ناخواسته به گرداب «بیماری هلندی» است.
اما، اگر نخواهیم درآمدهای نفتی را در بازار سرازیر کنیم، پس با آن چه کنیم؟ در پاسخ باید گفت که درآمد نفتی، یک سرمایه تجدیدناپذیر بین نسلی است که نسل فعلی، با رفتاری مسوولانه، باید از آن در جهت توسعه همه جانبه و پایدار کشور استفاده کند. این اقدام، در میان مدت، به نفع نسل فعلی و در درازمدت به نفع نسل های آتی خواهد بود. سه روش برای تحقق این هدف پیشنهاد می شود: اول، نگهداری این درآمد در قالب صندوق توسعه ملی و پرداخت وام «ارزی» به تولیدکنندگان است تا با استفاده از آن، نسبت به ورود ماشین آلات تولیدی و فناوری های نوین اقدام کنند. بدیهی است که لزوم بازپرداخت ارزی این وام ها، منجر به هدایت سرمایه گذاری ها به سمت توسعه صادرات و ارزآوری خواهد شد. دوم، استفاده از درآمد نفتی برای بیمه سرمایه گذار ی های خارجی است. با این کار، ما ضمن پوشش ریسک های موجود، ورود سرمایه های خارجی به کشور را تشویق می کنیم. سوم، سرمایه گذاری درآمدهای نفتی در بازارهای بین المللی است.
از این طریق، علاوه بر حفظ و افزایش ارزش سرمایه های ملی، می توانیم از این ابزار برای پیشبرد اهداف راهبردی اقتصادی و سیاسی، در سطح منطقه ای و جهانی استفاده کنیم.هر چند که درس آموزی از تجارب پیشین و اجتناب از هدایت درآمدهای نفتی به بازار ارز و کاهش نرخ ارز حقیقی، در نگاه اول، موافق عقل به نظر می رسد، اما منافع کوتاه مدت این سیاست در بهبود رفاه عمومی، برای سیاستمداران بسیار وسوسه انگیز است. تدبیر ریاست کل بانک مرکزی در جلوگیری از اثرگذاری اخبار خوش سیاسی بر بازار ارز و ایجاد انتظاراتی که تنها با سرریزشدن درآمدهای احتمالی آتی در بازار، مرتفع می شود، نویدبخش آن است که دولت تدبیر و امید، حقیقتا رفتاری مدبرانه در مدیریت درآمدهای ارزی و بازار ارز در پیش گرفته است. چنین باد.

منبع: جام جم آنلاین