• گزارش‌ها حاکی از شیوع شپش در مدارس شمالی پایتخت است. مسوولان مدارس شیوع این بیماری را تا حدودی عادی و نهایتا در ارتباط با کمبود مربی بهداشت در مدارس می‌دانند! ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
يکشنبه  ۲٨ مهر ۱٣۹۲ -  ۲۰ اکتبر ۲۰۱٣

آفتاب: به گزارش اعتماد، در حال حاضر گزارش‌ها حاکی از شیوع شپش در مدارس شمالی پایتخت است. مسوولان مدارس شیوع این بیماری را تا حدودی عادی و نهایتا در ارتباط با کمبود مربی بهداشت در مدارس می‌دانند. اما برای مردم شیوع این بیماری در مدارس شمالی پایتخت نگرانی از وضعیت مدارس حاشیه‌یی و جنوبی شهر و همچنین دیگر شهرستان‌ها را در پی داشته است. رسول پاپایی، کارشناس آموزش و پرورش وضعیت مدارس جنوبی و حاشیه‌یی شهر و همچنین شهرستان‌ها را به مراتب نگران‌کننده‌‌تر از مدارس شمالی شهر می‌داند. به اعتقاد او دلیل اینکه هر سال شاهد رسانه‌یی شدن خبر شیوع شپش در مدارس از مناطق شمالی شهر هستیم، سطح بالاتر بهداشت و حساسیت و مراقبت بیشتر خانواده‌هاست که باعث می‌شود زودتر از شیوع این بیماری در بین دانش‌آموزان مطلع شوند. معاون یکی از مدارس شمال پایتخت نیز به مشکل همیشگی مربی بهداشت در مدارس اشاره می‌کند که سبب شیوع بیماری شده که با پایین‌ترین سطح مراقبت قابل پیشگیری است. آموزش و پرورش اما چندان پاسخگو نیست. محمد چینیان، مدیرکل دفتر سلامت و امور تندرستی وزارت آموزش و پرورش در این زمینه می‌گوید این بیماری مربوط به کشور ما نیست و در بسیاری از کشورهای پیشرفته نیز وجود دارد. او با بیان اینکه مدارس دارای تراکم جمعیتی زیاد و در مکان‌هایی که امکان شیوع پدیکلوزیس سر وجود دارد، آموزش و پرورش آموزش‌هایی را برای مربیان بهداشت، والدین و دانش‌آموزان دارد، درباره راه‌های پیشگیری از این بیماری می‌گوید نگاه ما درباره طرح مبارزه با پدیکلوزیس سر یا همان شپش، آموزشی است؛ به این معنی که مربیان بهداشت و معلمان در دوره‌های آموزش‌های ضمن خدمت شرکت می‌کنند و با بحث‌های پیشگیرانه آن آشنا می‌شوند. او چندی پیش نیز در واکنش به خبر شیوع این بیماری در مدارس پایتخت گفت طرح مبارزه با پدیکلوزیس سر سال‌هاست که در آموزش و پرورش در حال اجراست و امسال نیز دستورالعمل جدید را با همکاری وزارت بهداشت تهیه کردیم. به گفته او شپش سر یا بحث پدیکلوزیس سر به مسائل اقتصادی و اجتماعی جامعه ربطی ندارد و طبق پروتکل جدید، پدیکلوزیس سر به عنوان بیماری محسوب نمی‌شود. اما در حالی که بسیاری از کارشناسان بهداشتی و متخصصان پوست و مو از مدارس به عنوان یکی از اصلی‌ترین مکان‌های شیوع این بیماری صحبت می‌کنند، این مقام مسوول آموزش و پرورش می‌گوید عوامل مختلفی منجر به ایجاد پدیکلوزیس سر می‌شود اما مطمئنا از مدرسه به پدیکلوزیس سر مبتلا نمی‌شود بلکه ابتلا از سطح جامعه است که بحث خود را می‌طلبد. دکتر «علی فرشچی» متخصص پوست و مو با تاکید بر لزوم کنترل دانش‌آموزان در مدارس و مهدکودک‌ها توسط مربیان بهداشتی برای جلوگیری از این بیماری، می‌گوید: زمانی فرد متوجه شپش سر می‌شود که دچار خارش‌های شدید شده‌ و چند ماه از بیماری‌اش گذشته و ده‌ها نفر را مبتلا کرده‌ است، لذا مشکلی که در برخی مدارس مشاهده می‌شود به همین علت است. به گفته او برای جلوگیری از شیوع بیماری‌ها در سطح گسترده باید به مسائل بهداشتی دانش‌آموزان در خانواده و مدرسه توجه شود که متاسفانه مسوولان ذی‌ربط نه‌تنها این موضوع را در حاشیه قرار داده‌اند بلکه بروز چنین بیماری‌های ناقل در مدارس را جدی تلقی نکرده و به‌راحتی از کنار آن می‌گذرند. این متخصص پوست تاکید دارد بروز مشکلات و بیماری‌هایی مانند شپش در مدارس زنگ هشداری است برای مسوولان تا اهمیت بهداشت مدارس را در برنامه‌ریزی‌های خود قرار دهند چرا که در صورت ادامه این روند صدمات جبران‌ناپذیری از نظر روانی و آموزشی در بین دانش‌آموزان باقی خواهد ماند.

نتیجه تحقیقات نگران‌کننده است

اگرچه مسوولان آموزش و پرورش چندان موضوع شیوع شپش سر در مدارس را جدی نمی‌دانند، اما نتایج تحقیقات بیانگر این است که مدارس کشور خصوصا مدارس شهرستان‌ها و مناطق حاشیه‌یی آمار بالایی از میزان شیوع این بیماری دارند. یکی از آخرین پژوهش‌هایی که تحت عنوان «شیوع شپش سر و عوامل موثر بر آن در دانش‌آموزان مدارس ابتدایی دخترانه مناطق روستایی استان قم» در سال۹۰ روی ۹۰۰ دانش‌آموز صورت گرفته نشان می‌دهد، ٣/۱٣ درصد یعنی ۱۲۰ نفر از دانش‌آموزان دچار این بیماری بودند. براساس این پژوهش میدانی عواملی همچون محل سکونت، شغل، تحصیلات والدین، تعداد افراد خانوار، وجود حمام در منزل، تعداد دفعات استحمام، تعداد دفعات شانه‌زنی، سابقه ابتلا به شپش سر، وجود یا عدم وجود مربی بهداشت در مدارس، دسترسی یا عدم دسترسی به خدمات بهداشتی درمانی در ابتلا به آلودگی دانش‌آموزان به شپش سر موثر بودند. اما نکته مهم در نتایج این تحقیق نشان می‌دهد علل شیوع این بیماری در بین دانش‌آموزان با عواملی همچون عدم وجود مربی بهداشت در مدرسه، عدم دسترسی کافی به خدمات بهداشتی درمانی و عدم توجه کافی به رعایت بهداشت فردی مرتبط است. این در حالی است که بررسی‌ها نشان می‌دهد مدارس کشور حتی مدارس شمالی پایتخت با استاندارد تعداد مربی بهداشت به ازای هر دانش‌آموز فاصله زیادی دارند. همچنین به کارگیری افرادی با مدرک تحصیلی غیرمرتبط به عنوان مربی بهداشت در مدارس باعث شده طرح‌های پیشگیری از این بیماری در مدارس چندان تاثیرگذار نباشد. بررسی‌های «اعتماد» نشان می‌دهد در حالی که بیش از ۲۷ هزار فارغ‌التحصیل رشته بهداشت در مقاطع مختلف تحصیلی بیکار هستند، در خوش‌بینانه‌ترین حالت به ازای هر ۱۲۰۰ دانش‌آموز یک مربی بهداشت وجود دارد. همچنین در حالی که استاندارد‌های جهانی می‌گوید در کمترین حالت باید به ازای هر ۱۶۷ دانش‌آموز یک مربی بهداشت در مدارس فعالیت داشته باشند، آموزش و پرورش برای رسیدن به استاندارد یک مربی بهداشت به ازای ۷۵۰ دانش‌آموز، نیاز به استخدام دست کم پنج هزار مربی بهداشت دارد. با این وجود سال‌هاست که آموزش و پرورش اگرچه به این کمبود مربی بهداشت اذعان دارد اما اقدامی درباره استخدام مربی بهداشت نداشته است.

گزارش‌های رسیده از دانش‌‍‌آموزان و والدین نیز حاکی از این است که فعالیت و آموزش‌های مربیان فعلی بهداشت در مدارس محدود به آموزش‌های غیرکاربردی و نصب پوستر و حضور یک روز در هفته در مدارس است که چندان تاثیری در افزایش آگاهی‌های بهداشتی دانش‌آموزان ندارد. در حالی که انتقال شپش سر عمدتا در اثر تماس مستقیم یا تماس با اشیای آلوده مثل حوله، شانه و برس سر، کلاه، روسری و... که به‌طور مشترک مورد استفاده قرار می‌گیرند یا اینکه در یک‌جا روی هم قرار داده‌ شوند، و همچنین به وسیله صندلی‌های سالن‌های اجتماعات و کلاس‌ها هم منتقل می‌شود، بسیاری از دانش‌آموزان از مراقبت‌های اولیه بهداشتی در این زمینه اطلاعی ندارند.