• زمانی که برنده نوبل صلح قرار بود اعلان شود شاید بسیاری از کنشگران اجتماعی و مدافعان حقوق بشر بیشتر از دیگران منتظر شنیدن یک اسم خاص برای کسب جایزه نوبل صلح امسال بودند که این خواست برآورده نشد. این اسم و این شخص خاص کسی نبود به غیر از "ادوارد اسنودن" پیمانکار امنیتی سابق آژانس امنیت ملی آمریکا ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
سه‌شنبه  ۷ آبان ۱٣۹۲ -  ۲۹ اکتبر ۲۰۱٣

زمانی که برنده نوبل صلح قرار بود اعلان شود شاید بسیاری از کنشگران اجتماعی و مدافعان حقوق بشر بیشتر از دیگران منتظر شنیدن یک اسم خاص برای کسب جایزه نوبل صلح امسال بودند که این خواست برآورده نشد. این اسم و این شخص خاص کسی نبود به غیر از "ادوارد اسنودن" پیمانکار امنیتی سابق آژانس امنیت ملی آمریکا (ان اس ای) که با خروج از چتر امنیتی آمریکا و پناهندگی موقت به روسیه تبدیل به بزرگترین "افشاگر" رازهای پشت پرده سازمان های جاسوسی واشینگتن گردید. البته قبل از وی سرجوخه "بردلی منینگ" که در عراق مشغول خدمت بود در ارتباط با سایت افشاگر "ویکی لیکس" بسیاری از اطلاعات محرمانه این کشور که از جاسوسی تا جنایت های جنگی را شامل می شد را درز داده و بعد از دستگیری و محاکمه در دادگاه نظامی به حبس ابد محکوم گردیده بود. عمق و گستردگی اطلاعات افشا شده توسط اسنودن اما به نظر می رسد که بسیار فراتر از اطلاعات درز داده شده توسط منینگ بوده و شامل راس هرم جاسوسی اطلاعاتی در داخل آمریکا و سراسر جهان می شود. چیزی که به مفهوم واقعی هر روز ابعاد گسترده تری به خود می گیرد و هم اکنون به یک زلزله سیاسی به خصوص در روابط بین واشینگتن و نزدیکترین هم پیمانان این کشور در اتحادیه اروپایی تبدیل شده است. گردش نسبتا آزاد اطلاعات در فضای رسانه یی در کنار تعهد دمکراتیک یک شخص به عنوان حلقه یی از یک سیستم اطلاعاتی – جاسوسی در جهان امروز برای افشای رازهای سر به مهری که باید از دیده ها پنهان بماند کافی است تا بزرگترین سازمان های جاسوسی را رسوا کند. اسنودن جوان با بهره گرفتن از تجربه منینگ این بار بی گدار به آب نزد و ابتدا با خروج از کشور به بهانه درمان، نقطه امنی را برای خود مهیا کرد و سپس با واسطه گری "جولیان آسانژ" برای ارتباط گیری با "گلن گرینوالد" روزنامه نگار روزنامه بریتانیایی گاردین جهت انتشار اسناد در دسترس خود اقدام مبتکرانه یی را به خرج داد. وقتی که اسنودن از هنگ کنگ به فرودگاه مسکو رسید دیگر همگان می دانستند که پرنده از تور صیاد جسته است و فشار واشینگتن برای استرداد وی که با مخالفت مسکو همراه بود (بسیاری آن را نوعی لجاجت از نوع جنگ سرد بین آمریکا – روسیه و توهم توطئه می پنداشتند) امروز دیگر هیچ شکی باقی نگذاشته است که آمریکاییان از قبل می دانستند که اطلاعات در دسترس وی می تواند بزرگترین رسوایی اطلاعاتی و اخلال در روابط بین المللی به خصوص در بین متحدین آنان را رقم بزند. حجم اطلاعاتی که در اختیار اسنودن است به نظر می رسد که بسیار بیش از آن می باشد که در ابتدا تصور می شد و به مرور که این اطلاعات افشا می شود در هر گام موج بزرگی را موجب شده است که هم اینک به نقطه حساس خود نزدیک می شود.
نشست اخیر رهبران اتحادیه اروپایی در این هفته در بروکسل بیش از هر چیزی تحت تاثیر اطلاعات تازه یی بود که توسط اسنودن افشا شده و شنود تلفن همراه خانم "آنگلا مرکل" صدراعظم آلمان را نشانه رفته بود. گزارش های تازه روزنامه های لوموند و گاردین نشان می دهد که آژانس امنیت ملی آمریکا در طول سالیان اخیر ده ها میلیون ارتباط اینترنتی و تلفنی فرانسویان و دیگر اروپاییان را تحت کنترل داشته است و هم چنین تلفن همراه ٣۵ رهبران جهان از جمله آنگلا مرکل نیز کنترل می شده است. هم چنین گزارش روزنامه اسپانیایی "ال موندو" نشان می دهد که (ان اس ای) از دسامبر ۲۰۱۲ تا ژانویه ۲۰۱٣ میلادی حدود ۶۰ میلیون مکالمه تلفنی مردم این کشور را شنود کرده است و متعاقب آن روزنامه های ژاپنی نیز خبر می دهند که واشینگتن از توکیو تقاضای اجازه رصد اطلاعات فیبر نوری بین ژاپن – چین را برای جاسوسی از پکن کرده بود که با مخالفت مقامات این کشور روبه رو گردید. گزارش های ابتدایی اسنودن که بیشتر متمرکز بر رصد اطلاعاتی اشخاص معمولی و شهروندان بود هر چند که مردم آمریکا و مدافعان آزادی حریم خصوصی را سخت برآشفته کرد اما رهبران اروپایی تنها به یک انتقاد سطحی آن هم زیر فشار افکار عمومی اکتفا کردند. هم زمان با این انتقاد تلویحی بسیاری از گزارشات داخلی در سطح اروپا نیز نشان می داد که اکثر سازمان های اطلاعاتی این کشورها به خصوص در لندن، برلین و پاریس در برنامه های جاسوسی از شهروندان با آمریکا همکاری سیستماتیک داشته اند. در خود آمریکا نیز به موازات حساسیت افکار عمومی نسبت به ذره بین بزرگ (ان اس ای) یک کمیته در مجلس سنای این کشور مامور شده است تا در خصوص اختیارات این سازمان در امور شهروندان محدودیت های جدیدی اعمال کند. در حوزه آمریکای لاتین نیز بعد از افشای گزارشی که نشان می داد (ان اس ای) سال ها تلفن و ایمیل های "دیلما روسف" رئیس جمهوری برزیل و "انریکه پنیانیه تو" رئیس جمهوری قبلی مکزیک را کنترل می کرده است، واشینگتن مجبور به عذرخواهی گردید. اطلاعات اسنودن هم چنین نشان می داد که بودجه سری سازمان های اطلاعاتی کشور در سال ۶/۵۲ میلیارد دلار بوده است که در شرایطی که از بودجه های رفاهی دولت کاسته می شود هر سال سیر "بودجه سیاه" افزایش قابل ملاحظه یی یافته است. هم اینک فشار افکار عمومی و خشم رهبران اروپایی از کنترل مکالمات و مکاتبات شخصی خود توسط سازمان های اطلاعاتی آمریکا شرایط بسیار پیچیده یی را برای دولت "باراک اوباما" به وجود آورده است. این وضعیت بغرنج از یک طرف نظام اطلاعاتی – امنیتی آمریکا را در مقابل حقوق جامعه دمکراتیک و حریم خصوصی شهروندان قرار داده است و از طرف دیگر با درز گزارشات مستند از رهگیری تماس های تلفنی رهبران متحد این کشور در اتحادیه اروپایی و آمریکای لاتین یک نقض روشن حقوق بین الملل و روابط مبتنی بر اعتماد متقابل می باشد. احضار سفرای آمریکا در پاریس، برلین، رم و مادرید در همین رابطه برای اعتراض به این موضوع در کنار اینکه نشان می دهد اطلاعات افشا شده کاملا مستند و معتبر است هم چنین گویای بی اعتمادی و خودسری برادر بزرگتر نسبت به برادران کوچک تر نیز خواهد بود. البته برآشفتگی کنونی رهبران اروپایی بیش از آنچه ناشی از ماهیت مساله باشد متوجه افشای یک رسوایی است که آنان را در مقابل افکار عمومی و مدعای دمکراسی قرار داده است. نباید فراموش کرد که همین کشورهای اروپایی در شرایطی که اسنودن در فرودگاه مسکو بلاتکلیف بود و از اکثر آنان تقاضای پناهندگی کرد نه تنها همگی پاسخ رد به درخواست وی دادند که حتی حریم هوایی خود را بر گذر هوایی وی به مقصد آمریکای لاتین نیز بستند. آنان در این راه تا آنجا پیش رفتند که هواپیمای حامل "اوو مورالس" رئیس جمهوری بولیوی را به ظن حضور اسنودن در آن را خلاف عرف دیپلماتیک در فرودگاهیی اروپایی به زمین نشانده و بعد از شش ساعت بازرسی برای یافتن مسافر تحت تعقیب آمریکا به هواپیمای مورالس اجازه پرواز دوباره دادند. رهبران اروپایی هنوز هم دروغگویان بزرگ دمکراسی بوده و حتی امروز که تمام گزارشات افشا شده توسط اسنودن نشان می دهد که وی تنها نقض حقوق بشر، حریم خصوصی شهروندان و عدم رعایت حقوق بین الملل توسط سیستم اطلاعاتی واشینگتن را برملا کرده است، آنان حاضر به برداشتن محدودیت های امنیتی بر این حامی واقعی حقوق بشر و جامعه دمکراتیک نیستند. داستان دنباله دار اسنودن و سازمان های اطلاعاتی نشان می دهد که سازمان های اطلاعاتی - امنیتی به هر بهانه یی هر وقت که بسیار بزرگ شوند، دامنه عملیات آنان بیشتر شود، مسئولیت سری آنان ورای قوانین و موازی با نقض حقوق شهروندی گسترش یابد حتی در یک جامعه دمکراتیک نیز تبدیل به هیولایی خواهند شد که هیچ محدودیت و مسئولیت قانونی را بر نتابیده و شرایط قدرت دوگانه را رقم خواهند زد.