• گروهی از موسیقیدان تلاشی را آغاز می‌کنند تا تصنیف‌های منسوب به «عبدالقادر مراغی»، برجسته‌ترین نظریه‌پرداز و موسیقی‌دان ششصد سال پیش را بازیابی و بازخوانی کنند ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
چهارشنبه  ٨ آبان ۱٣۹۲ -  ٣۰ اکتبر ۲۰۱٣

 فیلم مستند «شش قرن و شش سال» با موضوع سبک موسیقایی عبدالقادر مراغی و به کارگردانی و تهیه‌کنندگی مجتبی میرطهماسب در حالی به نمایش در آمد که محمدرضا درویشی، گفت: آرزوی مرتضی حنانه توسط گروه عبدالقادر مراغی برآورده شد.
به گزارش خبرنگار بخش موسیقی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، پس از نمایش مستند «شش قرن و شش سال» که شامگاه ۶ آبان در خانه هنرمندان ایران به روی پرده رفت، محمدرضا درویشی در سخنانی گفت: سالها پیش در پروژه «شهرآشوب» به همراه یدالله صمدی قطعاتی از موسیقی عبدالقادر را برای موسیقی این فیلم که هیچ وقت هم به ثمر نرسید، تمرین می‌کردیم. در آن زمان یک گروه هشت نفره داشتیم که هسته اولیه این گروه را تشکیل می‌داد اما این گروه ادامه فعالیت نداد.
این پژوهشگر موسیقی ادامه داد: پس ازتشکیل یک گروه ٣۰ نفره متوجه شدم که این گروه دو اشکال دارد. اول اینکه تعداد گروه زیاد بود و نکته دوم سنخیت نداشتن این گروه ٣۰ نفره بود، بنابرین ترجیح دادم این گروه هم تعطیل شود.
وی افزود: پس از تعطیلی چند ماه این گروه، دو نفر از دوستانم را دعوت کردیم و بعد سایر اعضای گروه به کار پیوستند و در نهایت گروه فعلی عبدالقادر مراغی با حضور ٨ نوازنده و یک خواننده تشکیل شد.
درویشی همچنین گفت: رسالت این آهنگساز ایرانی بسیار مطرح بود، زنده‌یاد مرتضی حنانه زمان تحصیل خود در ایتالیا در کتابخانه‌ی «واتیکان» با نسخه‌هایی ترجمه شده از آثار عبدالقادر مراغی مواجه می‌شود و آرزو می‌کند که ای کاش گروهی تشکیل شود و یک خواننده خوب هم آنها را اجرا کند.
او درباره رونده فعالیت‌های گروه سخن گفت و افزود: از ثمین باغچه‌بان هم خواستم کمک کند تا سرنخ‌های موسیقی عبدالقادر را در ترکیه پیدا کنم زیرا بخشی از موسیقی مراغی توسط پسرانش در زمان عثمانی به ترکیه رفته و ترک‌ها از این موسیقی بهره بردند و اجراهای متعددی با آن داشتند.
درویشی در همین باره ادامه داد: این در حالی بود که ثمین باغچه‌بان اطلاعات درستی در این باره به من نداد و در نتیجه خودم راهی شدم. در واقع آرزوی مرتضی حنانه توسط گروه ما به واقعیت پیوست.
این پژوهشگر موسیقی از ثبت این اثر ملی در یونسکو نیز سخن گفت و افزود: حدود ۹ ماه پیش از دفتر ثبت آثار ملی در یونسکو تماس گرفتند و خواستند که یک شخصیت تاریخی در حوزه موسیقی را برای ثبت جهانی به نام هنرمند ایرانی معرفی کنند و متوجه شدم که عبدالقادر مراغی در لیست هنرمندان ایرانی ثبت شده در یونسکو نیست.
او ادامه داد: به همین دلیل مدارک لازم را ارائه دادم و برای ثبت این هنرمند به نام ایران اقدام کردم. تا اینکه یک ماه پیش خبر رسید که عبدالقادر مراغی به نام هنرمند ایرانی به ثبت رسیده است. بعد از مصادره مولانا و تار توسط ترک‌ها این‌بار ما پیش قدم شدیم و عبدالقادر مراغی را به نام خودمان ثبت کردیم.
محمدرضا شجریان هم در این نشست گفت: همه ما امشب اینجا جمع شدیم که بگوییم ایرانیانی هستیم و به فرهنگ و هنر انسانی احترام می‌گذاریم. به محمدرضا درویشی تبریک می‌گویم که سال‌ها عمر و انرژی خودش را برای پژوهش در این عرصه گذاشته است.
رییس شورای عالی خانه موسیقی ادامه داد: درویشی مرد پیدا کردن گمشده‌های موسیقی است. او سال‌هاست که در کوه و کمر می‌گردد و هنرمندان بومی متعلق به مناطق مختلف را پیدا می‌کند و موسیقی آنها را به عنوان میراث فرهنگ و هنر جمع آوری می کند.
وی افزود: من دست درویشی را می‌بوسم که با حوصله‌ای که به خرج داد، یکی از گمشده‌های موسیقی ایران را که همان عبدالقادر مراغی است، پیدا کرد و به تبع مخاطبان هنر ایرانی را با بخشی از تاریخ گم شده آشنا کرد.
شجریان در بخش دیگری از سخنانش گفت: زمانی که همایون غرق کار روی این پروژه بود و بخش‌هایی از موسیقی را همراه او می شنیدم، احساس می‌کردم که نوعی از موسیقی استانبولی است اما زمانی که موتیف‌ها و بافت‌های این موسیقی را شنیدم، موسیقی خودمان را هم در آن حس کردم.
این هنرمند پیشکسوت اضافه کرد: به اعتقاد من موسیقی مثل زبان است که در طول زمان تراش می‌خورد. درست مانند واژه‌هایی که امروز در بین جوانان به کار گرفته می‌شود که می‌بینیم نسل ما نسبت به این زبان بیگانه است و این دقیقا همان تراش خوردن زبان است. هرچند ما به زبان حافظ و سعدی صحبت می‌کنیم که البته اصیل ترین زبان است اما همین زبان در طول زمان تراش خورده و موسیقی هم به همین منوال است.
شجریان با اشاره به بخش‌هایی از فیلم گفت: تیم همکار با محمدرضا درویشی جوانان با استعداد در عرصه موسیقی بودند وهوشمندانه نظرات موسیقایی خود را بیان می‌کردند و تبادل نظر خوبی داشتند.
او اظهار امیدواری کرد تا جامعه هنری و به ویژه جامعه سینمایی و موسیقایی به ارزش‌های این فیلم اهمیت بیشتری دهند.
مجتبی میرطهماسب، تهیه‌کننده و کارگردان این مستند نیز با اظهار خرسندی از نمایش این فیلم در میان هنرمندان گفت: این فیلم درباره عبدالقادر مراغی است که با همکاری محمدرضا درویشی و یارانش ساخته شد به همین دلیل این فیلم را به عبدالقادر مراغی تقدیم می‌کنم.
بنی‌اعتماد: هنر مقاومت،هنر پس زدن سلیقه‌های نان به نرخ روز خور است
سپس رخشان بنی‌اعتماد گفت: حرف زدن درباره ارزش‌های هنری کار محمدرضا درویشی از عهده من خارج است. اما به عنوان هنرمند به خودم می‌بالم که در جریان هنر مقاومت هستم، هنری که هرچند حتی زیر ضرب جاری و پویا است. هنر مقاومت، هنر پس زدن سلیقه‌های نان به‌نرخ روز خور است. هنر مقاومت هنر خون دل خوردن و با سیلی سرخ نگه داشتن به قیمت ماندن است.
این کارگردان سینما اضافه کرد: سینمای مستند مظهر تمام‌عیار مقاومت است. سینمایی که فیلمساز همواره در تنگنای برخورداری از امکانات است. به همین دلیل فکر می‌کنم که هنر مقاومت یعنی ساخته شدن فیلم «شش قرن و شش سال» که قابل تحسین است.
همایون شجریان نیز از دیگر سخنرانان این نشست بود که در پروژه «شوق‌نامه» نیز با درویشی همکاری کرده است.
او گفت: از محمدرضا درویشی سپاسگزارم که به بنده اعتماد و مرا در این پروژه سهیم کرد. همچنین از پدر عزیزم که زحمت میکس این مجموعه را کشید و از کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان که آلبوم «شوق نامه» مجموع آثار عبدالقادر مراغی را تولید کرد و همچنین از مجتبی میرطهماسب نیز تشکر می‌کنم.
این خواننده موسیقی ایرانی اضافه کرد: نفس گیری بین جمله‌های موسیقی خیلی سخت بود و موتیف‌ها به گونه‌ای کنار هم قرار گرفته بود که در اجرا نفس کم می آوردم به همین دلیل باید طوری می‌خواندم که حق آواز ادا شود و هم نفس‌گیری مناسب داشته باشم.
او یادآور شد: چگونگی نفس‌گیری در اجرای آواز آثار مراغه‌ای بسیار مهم بود. در واقع کم خرج کردن نفس فاکتور مهمی بود. از طرفی هیچ پیش آگاهی از این موسیقی نداشتم و در عین حال باید به اثر وفادار می‌بودیم به همین دلیل برقراری تعادل بین این دو عنصر مهم بود و در کل همه گروه سعی کردیم به اصل اثر وفادار بمانیم.
محمد تهامی‌نژاد مستندساز هم وظیفه این مستند را ثبت یک رخداد مهم هنری دانست و کمی درباره ساختار این مستند سخن گفت.
مدیرعامل خانه هنرمندان نیز با حضور در این مراسم و ضمن خوش‌آمدگویی بیان کرد: از زمانی که مدیریت خانه هنرمندان را به دست گرفته‌ام همواره سعی من بر این بوده که به صورت متوازن برای همه هنرها برنامه‌های خوب و در شان هنر و هنرمند برگزار کنم.
مجید سرسنگی با بیان اینکه این مستند برای اولین بار درخانه هنرمندان نمایش داده می‌شود، گفت: خوشبختانه برای همه هنرها این نشست‌ها برگزار شده بود اما در حوزه سینما این اتفاق نیافتاده بود. خوشبختانه با فعال شدن سینماتک خانه هنرمندان این نقصان جبران و شرایطی ایجاد شد تا فیلم‌هایی که امکان اکران عمومی ندارند در خانه هنرمندان به نمایش گذاشته و به نوعی فضای بحث و تبادل نظر نیز فراهم شود.
کیوان کثیریان مدیر سینما تک نیز در نشست نقد و بررسی فیلم مستند مجتبی میرطهماسب به عنوان هدایت‌کننده‌ی نشست حاضر بود.
در مستند ««شش قرن و شش سال» گروهی موسیقیدان تلاشی را آغاز می‌کنند تا تصنیف‌های منسوب به عبدالقادر مراغی، برجسته‌ترین نظریه‌پرداز و موسیقی‌دان ششصد سال پیش را به استناد کتاب‌ها و رسالات کُهن و از لابه‌لای تاریخ و فرهنگ ایران بازیابی و بازخوانی کنند.
این گروه پس از شش سال کنکاش و تلاش و تمرین موفق می‌شود آثاری که قرن‌ها پیش از ایران به ترکیه نقل مکان کرده بودند را برای اولین بار ضبط و منتشر کند. در این فیلم پا به پای این موسیقیدان‌ها شاهد کشف دوباره‌ی ملودی‌ها، ریتم‌ها و فرم‌های فراموش‌شده‌ی موسیقی ایران خواهیم بود. آثاری ناشنیده که ریشه‌های موسیقی ایرانی را تا شش قرن به عقب می‌برد و عمیق‌تر می‌کند.
در مراسم نمایش مستند مجتبی میرطهماسب؛امیرخانی، ابراهیم حقیقی، محمد سریر، حمیدرضا نوربخش، محمدرضا مقدسیان، جعفر پناهی، امیر اثباتی، کامبوزیا پرتوی، مرتضی کاظمی و طباطبایی‌نژاد مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی هم حضور داشتند.