• ما گرچه طبق سنت دیرین خود بر طریقت عقلانیت و اعتدال گام برمی داریم و از هر گونه گفتمان رسمی و شفاف در جهت برآورد شدن منافع مردم آذربایجان حمایت می کنیم و آن را نیز ترویج می نماییم ولی بر علیه چنین رفتارهای غیر شفاف و ظن آلود به صورت رادیکال می شوریم و آن را محکوم می کنیم ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
دوشنبه  ۲۷ آبان ۱٣۹۲ -  ۱٨ نوامبر ۲۰۱٣

چندی است که در محافل سیاسی آذربایجان و رسانه های مجازی و اینترنتی، بحث بر سر دیدار بخشی از فعالین هویت طلب آذربایجان با علی یونسی، دستیار ویژه رئیس‌جمهور در امور اقوام و مذاهب، داغ است و این دیدار توانسته است که چالش مهمی در این عرصه بوجود آورد. بحث ما در این میان در مورد دیداری است که هنوز هیچ یک از طرفین، اطلاعاتی در مورد صحت و یا سقم این دیدار ارائه نداده اند و هنوز اصل این دیدار در هاله ای از ابهام قرار دارد.
ما نیز در این یادداشت در پی تایید و یا رد این دیدار نیستیم بلکه می خواهیم در مورد اصل دیداری صحبت کنیم که در صورت تایید آن، نه تنها نمی تواند گامی مثبت در این عرصه محسوب گردد بلکه می تواند سوء ظن های متعددی را نیز در بین افکار عمومی آذربایجانیان ایجاد نماید.
طبیعی است که انتخاب آقای علی یونسی، که در دوره ای وزیر اطلاعات دولت خاتمی بود، نشان از نگاه ویژه حکومت و دولت به مقوله اقوام و ادیان است و همین نگاه ویژه سبب گردیده است که یک وزیر اطلاعات دولت قبلی در این جایگاه قرار گیرد، فردی که بهترین شناخت را در این زمینه دارد و می تواند از این آگاهی خود در ترمیم نگرانی های دولت و حکومت استفاده نماید. این امر آن چنان مبرهن است که رئیس دولت نیز در حکم خود آورده است که «نظر به تعهد، تخصص و تجارب ارزشمند جنابعالی را به عنوان دستیار ویژه رئیس‌جمهور در امور اقوام و اقلیت‌های دینی و مذهبی» برمی‌گزینم. البته این انتخاب برای این بخش از جامعه نیز می تواند دست آورد مهمی محسوب شود چرا که فردی به این سمت منصوب گردیده که نسبت به پیچ و خم مسایل و مشکلات کار آگاه است و می تواند در این زمینه مثمر ثمر واقع گردد تا فردی که اطلاع کافی در این زمینه ندارد و نمی تواند تصمیم قاطع و درستی را اعمال نماید.
از طرف دیگر این انتخاب می تواند نشانگر وزن سیاسی و جایگاه اجتماعی اقوام و ادیان ایران باشد که از آن چنان وزنی برخوردارند که حکومت این بار نخواسته و یا نتوانسته نقش آن را نادیده انگارد و با سهل انگاری از روی موضوع بگذرد. از طرف دیگر بیانیه ۱۰ ماده ای دکتر روحانی نیز می تواند به عنوان اولین گام رسمی حکومت و دولت در تایید رسمی این بخش از جامعه و رفع نگرانی های آنها محسوب گردد. گرچه تمامی انگیزه ها و خواسته های فعالین سیاسی این بخش نمی تواند با این بیانیه ۱۰ ماده ای برآورده گردد ولی طبیعی است که به عنوان اولین گام رسمی، می تواند دست آورد های مناسبی را نصیب این گروه از جامعه بکند.
طبیعی است که آذربایجانیان و ترکان در این گروه، نقش و جایگاه ویژه ای دارند. کثرت جمعیت این گروه اجتماعی و سابقه تاریخ سیاسی آن به همراه نقش این گروه در رده های مختلف حکومتی، کارکرد این طیف را در بین سایر گروه های تشکیل دهنده پررنگ تر و اساسی تر می نمایاند. بدون تردید حکومت نیز از این تاثیر گذاری و از نقش پررنگ آن آگاه است و با قرار دادن یک وزیر اطلاعات دولت قبلی خود در این جایگاه معلوم است که نمی خواهد بی گدار به آب بزند و با انجام کارهایی، روند کار را از دست خود خارج کند.
در این یادداشت قصد ما در مورد کالبد شکافی این انتخاب نیست بلکه موضوع گفتار ما در این بخش، بر سر دیدار و گفتمان بخشی از نیروهای هویت طلب آذربایجان با دستیار ویژه رئیس‌جمهور در امور اقوام و مذاهب است. این که تمامی نیروهای سیاسی باید به اصل گفتمان معتقد بوده و بر همین اساس رفتار نمایند و به تبع آن بتوانند با تمامی گروه های سیاسی و مقام های سیاسی کشور گفتگو کنند، یک امر بدیهی و پذیرفته شده است و جای هیچ گونه شک و تردیدی نیست. آن چه در این یادداشت موجب ایجاد شک و تردید گشته است و سوء ظن ها و نگرانی هایی را در این میان ایجاد کرده است دیدار غیر شفاف و دور از افکار عمومی بخشی از این نیروهای سیاسی و فرهنگی با آقای یونسی است. انتقادها نیز در این میان نه در انکار دیدار بلکه در عدم شفافیت این دیدار است و همین غیر شفاف بودن است که سوالات شبهه آمیزی را در بین نیروهای سیاسی و افکار عمومی ایجاد می کند. از جمله این که این دیدار به دعوت کدام یک از طرفین صورت گرفته است؟ آیا دستیار ویژه رئیس جمهور بانی این دیدار بوده است؟ البته طبیعی است که این نظر نمی تواند قریب به واقعیت باشد چرا که هنوز دولت در سبک و سنگین کردن موضوع اقوام و ادیان است و طبیعی است به همین زودی نمی خواهد خود را به صورت رسمی وارد یک چالش جدی بکند. ولی این عدم دعوت رسمی دولت نمی تواند از علاقه آن نسبت به ایجاد چنین دیدارهایی بکاهد چرا که آنها می توانند با برگزاری چنین دیدارهایی بیش از پیش از نقاط قوت و ضعف این گروه ها آگاه شوند و گام های خود را با ضریب خطای کمتری بردارند.
در هر حال اگر این دعوت از سوی دولت مردان بوده باشد می تواند ضربه اساسی به چهره شفاف سازی و تدبیر دولت روحانی بزند که در یک فضای غیر شفاف و کدر و به دور از چشم افکار عمومی و حتی فعالین شناخته شده نسبت به برگزاری این دیدارها اقدام می کند و این امر می تواند گفتمان عقلانی دولت روحانی را به زیر سوال برد که در یک فضای غیر رسمی و غیر شفاف نسبت به برگزاری این دیدارها اقدام می کند و چهره خود را مخدوش می نماید. اما اگر این دیدار از طرف بخشی از نیروهای هویت طلب و فعالین آذربایجان تدارک دیده شود، سوال این است که این فعالان چه کسانی بوده اند و کدام گروه از هویت طلبان را نمایندگی می کردند؟ محور بحث های آن دیدار چه بوده است؟ بر اساس چه نیازها و ضرورت هایی اصل این دیدار این چنین محرمانه و غیر شفاف بوده است؟ چه ضرورت هایی در این محرمانه بودن دخیل بوده اند؟ و...
سوال های فوق تنها بخشی از مواردی هستند که توانسته اند سوء ظن های فعالین آذربایجانی را نسبت به این دیدار برانگیزند که عدم جواب گویی به این بخش از سوال ها و تردیدها می تواند گام های بعدی دولت تدبیر در برخورد با این گروه اجتماعی و به ایجاد گفتمان عقلانی و باتدبیر آن ضربه وارد کند و از سویی نیز باعث عدم ایجاد انگیزه در بین فعالین آذربایجانی برای برداشتن گام های بعدی می گردد. چنین دیدارهایی در این برهه حساس چیزی نیست که بتوان آن را نادیده انگاشت چرا که همین دیدارها هستند که کنش های ما را برای اقدامات آتی تعیین می کنند.
ما گرچه طبق سنت دیرین خود بر طریقت عقلانیت و اعتدال گام برمی داریم و از هر گونه گفتمان رسمی و شفاف در جهت برآورد شدن منافع مردم آذربایجان حمایت می کنیم و آن را نیز ترویج می نماییم ولی بر علیه چنین رفتارهای غیر شفاف و ظن آلود به صورت رادیکال می شوریم و آن را محکوم می کنیم. فعالین و کنش گران آذربایجانی نیز بهتر است به جای این گونه اقدامات غیرشفاف و غیرمسئولانه، بایستی بتوانند با ایجاد نشست های تخصصی نسبت به آماده سازی و مکتوب نمودن بسته پیشنهادی خود در مورد خواسته های مردم آذربایجان و دغدغه های فعالین و روشنفکران اقدام نمایند تا بتوان در این مسیر گشوده شده دولت کنونی، گام های مطمئن و غیرقابل بازگشت برداشت.