• کارگران خباز همانند اکثریت قریب به اتفاق کارگران کارگاههای کوچک و واحد‌های صنفی، هم مشمول قانون تامین اجتماعی و هم مشمول قانون کار هستند ولی نه محاسبه ساعات کار روزانه آنها طبق قانون کار رعایت می‌شود و نه دیگر مفاد قانون کار شامل حال آنها. ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
سه‌شنبه  ۲٨ آبان ۱٣۹۲ -  ۱۹ نوامبر ۲۰۱٣

 از ۱٨ سالگی کار می‌کند، ۱۲ سال است که صبح‌ها قبل از اذان بیدار می‌شود، تنور را گرم و خمیر را آماده می‌کند تا نان گرم به دست مردم بدهد، دغدغه او برای پختن نان و دادن دست مردم به قدری زیاد است که شمارش ۱۴ ساعتی در طول روز سرپا می‌ایستد.
آرد خمیر می‌کند و نان به تنور می‌زند از دستش رفته است؛‌ شب‌ها، وقتی چراغ خانه‌های مردم یکی یکی به خاموشی می‌رود دلخوشی او رادیوی ترانزیستوری کوچکی است که پس از سپری کردن خستگی یک روز طاقت‌فرسا، یار و همدم خلوت او می‌شود تا شب را به امید فردایی روشن و بهتر صبح کند.
به گزارش خبرنگار تعاون و اشتغال ایسنا،‌ نان مهمترین غذای مصرفی مردم است که همواره بیشترین سهم در سبد غذایی خانوارهای ایرانی را به خود اختصاص داده است، ایرانیان از نان به عنوان زیور همیشگی سفره‌های خود یاد می کنند اما این غذای پر برکت که قوت غالب مردم به شمار می‌رود به دست کسانی پخته می‌شود که تنور زندگیشان آنطور که باید گرم نیست و غالبا از تامین معیشت خانواده‌های خود باز می‌مانند.
نانی که هر روز بر سفره میلیون ها ایرانی گذاشته می‌شود، حاصل کار و تلاش و زحمت کارگرانی است که بی هیچ چشم داشت و گله‌ای پای تنور تفتیده با زبانی تشنه و دست و صورتی سوخته هر رنج و سختی را به جان می‌خرند اما با وجود آنکه بیشتر مردم و مسئولان خواهان پخت نانی با کیفیت، مرغوب و بهداشتی هستند و با کوچکترین ایراد و اشکال از نحوه پخت نان نارضایتی خود را نشان می‌دهند کمتر دیده شده کسی پای درد دل‌ آنها نشسته و دقایقی جویای حالشان شده باشد.
بی گمان "خبازی" جزو مشاغل سخت و طاقت فرسا به شمار می‌رود و از این نظر کارگران نانوایی یکی از سخت‌ترین کارها را بر دوش دارند؛ محروم بودن از مزایای بیمه، امکانات و خدمات درمانی، نداشتن کارت سلامت، اجرت و درآمد کم و تفاوت ملاک پرداخت دستمزد در مناطق مختلف عمده‌ترین مشکل کارگران نانوایی‌ به شمار می‌رود؛ مشکلات کارگران نانوا کم و انگشت شمار نیست آنقدر که دنیا این روزها به کام کارگران نانوایی‌ها نمی‌چرخد!

خودداری تامین اجتماعی از بازرسی واحدهای نانوایی
علی یزدانی رییس کانون سراسری انجمن‌های صنفی کارگران نانوایی‌های ایران، با ابراز تاسف از عدم بهره‌مندی کارگران نانوا از پوشش بیمه‌ تامین اجتماعی می‌گوید: کارگران شاغل در خبازی‌ها عمدتا از بیمه تامین اجتماعی محروم هستند و بسیاری از کارفرمایان، اسامی افراد غیر شاغل را در لیست ارسالی به سازمان تامین اجتماعی اعمال می‌کنند، متاسفانه سازمان تامین اجتماعی هم از بازرسی واحدهای مربوطه خودداری می‌کند و این عمل موجب محرومیت مضاعف کارگران خباز شده است.
او می‌افزاید: بر اساس مصوبه شورای عالی کار، افزایش حقوق همه کارگران به جز کارگران شاغل در خبازی‌ها از اول فروردین ماه اعلام و اجرا می‌شود اما به دلیل سوء مدیریت مسئولان ذیربط، حقوق قانونی این قشر زحمتکش و گمنام در آنالیز قیمت نان در موعد مقرر اعمال نمی‌شود و کارفرمایان هم خود را ناتوان از پرداخت معرفی می‌کنند.
یزدانی از یک حقیقت تلخ در مورد دستمزد کارگران نانوا پرده برداشته و می‌گوید: متاسفانه تا چند ماه قبل، بخش اعظمی از کارگران این صنف، همچنان دستمزد سال ۹۱ را دریافت می‌کردند که این عمل غیرقانونی و غیر شرعی موجب گسترش فقر و بروز مشکلات اقتصادی و معیشتی برای خانواده‌های آنان شده است.
به گفته رییس کانون سراسری انجمن‌های صنفی کارگران نانوایی‌های کشور، کارگران شاغل در واحدهای خبازی کار طاقت فرسا و سخت و زیان‌آوری دارند ولی بخش‌هایی از حرفه خبازی تا این لحظه مشمول قانون سخت و زیان‌آور قرار نگرفته است.
به گزارش ایسنا، فارغ از موضوع عدم پرداخت به موقع دستمزد کارگران نانوا، تفاوت پرداخت سهم بیمه در واحدهای نانوایی قدیم و جدید معضل دیگری است که گریبان کارگران نانوایی را گرفته است.
منوچهری دبیر انجمن صنفی کارگران خبازی‌های کرمانشاه با تایید این مطلب می‌گوید: کارگران واحدهای خبازی جدید احداث، به دلیل این که سازمان تامین اجتماعی، حق بیمه ٣۰ درصد از کارفرما دریافت می‌کند از بیمه محروم هستند در حالی که کارگاه‌های قدیمی از شمول معافیت مالیات برخوردار بوده و ۱۰ درصد حق بیمه پرداخت می‌کنند که این سیاست یک بام و دو هواست!
به گفته وی این موضوع باعث شده عده‌ای از کارگران شاغل در کارگاه‌های جدید نتوانند از مزایای بیمه بهره‌مند شوند در صورتی که نرخ نان،‌ قیمت آرد و سایر هزینه‌های جاری کارگاه قدیم و جدید در سراسر کشور یکسان است.

افزایش قیمت نان، شرط افزایش دستمزد نانوایان!
دبیر انجمن صنفی کارگران خبازی‌های کرمانشاه با بیان اینکه ماده ۴۱ قانون کار تا زمان افزایش نیافتن قیمت نان اجرایی نمی‌شود، می‌گوید: متاسفانه ماده ۴۱ قانون کار در مورد کارگران واحدهای خباز اجرایی نمی‌شود مگر آنکه قیمت نان افزایش پیدا کند که این اجحاف بزرگی به نانوایان است.
در همین حال عضو هیات مدیره انجمن صنفی کارگران خباز اراک و حومه، نبود امنیت شغلی، وجود قراردادهای سفید امضا و عدم پرداخت یکنواخت حقوق و دستمزد را مهمترین مشکل پیش روی کارگران نانوایی ذکر می‌کند.
رمضانعلی نوروزی می‌گوید: دستمزد کارگران خباز به صورت یکنواخت پرداخت نمی‌شود و از منطقه‌ای به منطقه دیگر متفاوت است به همین دلیل کارفرما هرطور بخواهد دستمزد کارگر را پرداخت می کند.
وی کارگران خباز را از دریافت هرگونه سنوات، عیدی، پاداش و بن کارگری محروم می‌خواند و پرداخت آن را تنها منوط به شکایت کارگران خباز عنوان می‌کند.
نوروزی اشاره‌ای هم به ساعات کار طولانی کارگران خباز کرده و می‌گوید: کارگران نانوایی به طور متوسط در طول روز ۱٣ تا ۱۵ ساعت مشغول کار هستند ولی با وجود ساعات طولانی کار، اضافه کاری به آنها داده نمی‌شود.
وی از مسئولان سازمان تامین اجتماعی و وزارت کار می‌خواهد تا به کارگران نانوایی‌های سراسر کشور توجه ویژه‌ای داشته باشند چون بیمه کارگران نانوا وضع بدی دارد و بیشتر کارفرمایان بیمه کارگر را ناقص پرداخت کرده یا به صورت یکنواخت پرداخت نمی‌کنند.
به گزارش ایسنا، ‌با توجه به ذکر مصایب و مشکلات موجود به نظر می‌رسد که شرایط فعلی امنیت شغلی نامطلوبی را بر جامعه کارگران خباز حاکم کرده است، تحمیل قراردادهای سفید امضا، بی‌توجهی به سخت و زیان‌آور بودن این شغل، عدم بهره‌مندی از اضافه کار و پاداش با وجود ساعات کار طولانی و تحمیل فشار تورم و هزینه‌های سنگین زندگی، این دسته از کارگران را با مشکلات عدیده‌ای مواجه کرده است.
فتحعلی نیازی رییس انجمن صنفی کارگران نانوایان همدان با اشاره به مشکلات فراوان صنف خباز و قرار نگرفتن این شغل در زمره مشاغل سخت و زیان‌آور، می‌گوید: از آنجایی که کارگران نانوایی در محیط گرم و طاقت‌فرسای نانوایی‌ها با آلاینده‌های فیزیکی و شیمیایی از طریق دستگاه‌های پخت در تماس مستقیم هستند به مرور زمان دچار بیما‌ری‌های متعدد ریوی، قلبی و عروقی، واریس و روماتیسم می‌شوند ولی با وجود همه این موارد صنف نانوایی‌ را به جز شاطر جزو مشاغل سخت و زیان‌آور قرار نداده‌اند که آن هم به صورت متوالی در یک واحد به مدت ۲۰ سال و متناوب به مدت ۲۵ سال بازنشسته می‌شود.
وی با انتقاد از نحوه تعیین حقوق و دستمزد کارگران نانوا می‌افزاید: مهمترین مشکل کارگران خباز، حقوق و عیدی، سنوات و دیگر مزایای آنها بر اساس تخصص است که در هر استان در کمیته‌های نرخ‌گذاری بر اساس نرخ نان تعیین می‌شود اما متاسفانه مسئولان در این زمینه هیچ گونه تخصصی نداشته و تنها بر اساس مسائل تئوری، سالیانه ارقامی را برای پرداخت حقوق و مزایای ناچیز کارگران در آنالیز مربوطه قرار می‌دهند و به همان اکتفا می‌کنند.
به گفته نیازی عیدی کارگران نانوا از ٣۰۰ هزار تومان فراتر نمی‌رود و در برخی موارد ۵۰ هزار تومان هم تعیین می‌شود.

ایجاد مشکلات سنواتی با تبعیض در اعمال بیمه
رییس انجمن صنفی کارگران نانوایان همدان درباره بیمه کارگران خباز اظهار می‌کند: متاسفانه به دلیل اینکه لیست ارسالی بیمه در اختیار کارفرما است، کارفرمایان یا افراد نزدیک خود را بیمه می‌کنند یا در تنظیم لیست بیمه به صورت ناقص در هر ماه زیر ٣۰ روز را اعمال می‌کنند که این مساله مشکلات سنواتی بسیاری را در طول دوران خدمت برای آنها به وجود می‌آورد و ظلم بزرگی به کارگران واحدهای خبازی است.
نیازی در عین حال ارائه تسهیلات دولتی به انجمن‌های این صنف در سراسر کشور را خواستار شده و می‌افزاید: به دلیل اینکه تمامی انجمن‌ها در مکانهای اجاره‌ای یا اماکن بخصوصی که متعلق به خود انجمن‌ها نیست فعالیت می‌کنند، از مسئولان می‌خواهیم که جهت خرید مکان انجمنها بودجه‌ای در نظر بگیرند.
به گزارش ایسنا، با وجود آنکه کارگران صنف خباز همچون کارگران دیگر حرَف و صنوف مشمول قانون تامین اجتماعی و قانون کار هستند ولی عملا از مفاد این قوانین برخوردار نیستند.
در همین رابطه غلامرضا توکلی دبیر کانون سراسری انجمنهای صنفی کارگران نانوایی‌های ایران، می‌گوید: کارگران خباز همانند اکثریت قریب به اتفاق کارگران کارگاههای کوچک و واحد‌های صنفی، هم مشمول قانون تامین اجتماعی و هم مشمول قانون کار هستند ولی نه محاسبه ساعات کار روزانه آنها طبق قانون کار رعایت می‌شود و نه دیگر مفاد قانون کار شامل حال آنها.
وی می‌افزاید: با مقایسه آمار رسمی و واقعی سازمان تامین اجتماعی از تعداد کارگران خباز شاغل در نانوایی‌های سراسر کشور و تعداد کارگرانی که در این صنف بیمه هستند، می‌توان به راحتی فهمید که چند درصد کارگران نانوا در کشور از مزایای بیمه برخوردار و چند درصد محرومند.
به گفته توکلی کارگران شاغل در نانوایی‌ها به ندرت به سازمان تامین اجتماعی معرفی می‌شوند و لیست بیمه شدگانی هم که کارفرمایان به سازمان تامین اجتماعی ارائه می‌دهند با واقعیت‌های درونی واحد نانوایی تفاوت دارد و غالبا نام افرادی در لیست‌ها به چشم می‌خورد که جزو اقوام و اطرافیان کارفرما هستند.

تاکید بر اجرای ماده ۴۰ و ۱۱۱ قانون تامین اجتماعی
دبیر کانون سراسری انجمنهای صنفی کارگران نانوایی‌های ایران از سازمان تامین اجتماعی می‌خواهد که با اجرای ماده ۴۰ و ۱۱۱ قانون تامین اجتماعی، به وضع موجود خاتمه دهد و ضمن احساس مسئولیت در قبال بیمه کارگران خباز، راه‌ حلی منطقی و عملیاتی برای این مساله در پیش بگیرد.
وی فقدان امنیت شغلی کارگران نانوا را مورد اشاره قرار داده و می‌افزاید: کارگری که امنیت شغلی نداشته باشد نمی‌تواند از مقررات قانون کار و تامین اجتماعی استفاده کند چون هر زمان که برای برخورداری از مزایای قانون اقدام کند با اخراج کارفرما روبه‌رو و مظلوم واقع می‌شود.
به اعتقاد این فعال کارگری بیکاری‌های فراوان و افزایش انعقاد قرار‌دادهای موقت دست کارفرما برای اخراج کارگرانی را که به دنبال بهره‌مندی از مزایای قانون کار و تامین اجتماعی هستند باز گذاشته است زیرا به محض آنکه به فکر پیگیری حقوق حقه و قانونی خود بیافتند بلافاصله اخراج می‌شوند در نتیجه برای تامین هزینه‌های زندگی ناچار به شرایط تحمیلی و استثماری کارفرما تن می‌دهند.
به گزارش ایسنا، هم اکنون بیمه‌شدن، به آرزوی دیرینه و البته معضل اساسی کارگران نانوایی مبدل شده است؛ از یکسو کارگرانی که یک عمر در نانوایی‌ها با تحمل مشقات و سختی‌های فراوان در کنار تنور و آتش کار کرده‌ اما از حداقل سابقه برای بازنشسته شدن برخوردار نیستند، از سوی دیگر کارفرمایانی که تنها نام نزدیکان خود را شایسته درج در لیستهای بیمه می‌دانند گویی که تبعض علیه کارگران نانوایی تمامی ندارد.
در حالی که حقوق کارگران سایر اصناف در ابتدای هر سال از طریق اداره کار اعلام می‌شود، کارگران خباز در شش ماهه اول سال از افزایش حداقل دستمزد محرومند چون افزایش دستمزد کارگران این صنف و پرداخت آن منوط به افزایش و ابلاغ نرخ جدید نان است و ظاهرا قانون کار در مورد آنها اجرا نمی‌شود.
در شرایطی که مسئولان کشور دغدغه تولید نان مرغوب و با کیفیت را دارند سوال این است که چرا همین مسئولان به فکر برطرف کردن مشکلات کارگران زحمتکش و دست و صورت سوخته نانوایی‌ها نیستند؟ چرا سازمان تامین اجتماعی کمترین مسئولیتی در قبال کارگران بیمه نشده نانوایی احساس نمی‌کند؟ به نظر می‌رسد با توجه به دغدغه خاطر و معیشت سخت خانوارهای کارگری در شرایط تورمی موجود، دولت و مسئولان امر باید تدبیر ویژه و اقدام شایسته‌ای برای رفاه حال این دسته از کارگران صورت دهند که برخورداری از مزایای بیمه، پوشش تامین اجتماعی، اصلاح شیوه تعیین دستمزد و یکسان‌سازی پرداخت مزد می‌تواند از جمله این اقدامات باشد.

گزارش از ندا خسروشاهی