• اگرچه آمریکا بزرگترین مخالف توسعه روابط چین و اروپا برای هر دو طرف مانع تراشی می‌کند و چین و اروپا نیز موانع گسترش روابط در زمینه‌های تجاری و نظامی و سیاسی را تجربه‌کرده و می‌کنند ، اما بعید است که موضوعاتی مانند حقوق بشر، تحریم تسلیحاتی اروپا علیه چین و مسایلی از این دست، سیر توسعه روابط چین و اروپا را در درازمدت دستخوش تحولات بسیار جدی کند ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
دوشنبه  ۲۷ شهريور ۱٣٨۵ -  ۱٨ سپتامبر ۲۰۰۶

ایرنا: چین و اروپا در روزهای گذشته تحرکات تازه‌ای را با هدف گسترش روابط آغاز کرده‌اند و در تلاشند تا مناسبات دوجانبه را بسط و توسعه داده و از منازعات و اختلافات بکاهند.
سفر "ون جیا بائو" نخست وزیر چین به اروپا را که هفته گذشته برای شرکت در اجلاس سران چین و اروپا انجام شد، می‌توان در راستای همین تحرکات تازه ارزیابی کرد.
چین با بسیاری از کشورهای اروپایی دارای روابط راهبردی است و سعی دارد با جلب و جذب سرمایه‌های اروپا به این کشور و استفاده از اهرم‌های تجاری ، به حل اختلافات و منازعات خود به اروپا مساعدت کند.
 
* روابط تجاری عامل مهم پیوند چین و اروپا
شاید تاچندی پیش که اتحادیه ‌اروپا تنها ۱۵ عضو داشت، رقبای تجاری بزرگی مانند ژاپن و آمریکا از لحاظ تبادلات تجاری با چین ، اهرم‌های نفوذ بیشتری در دست داشتند، اما این وضعیت اکنون تغییر کرده است.
اتحادیه‌ اروپا با افزودن ۱۰ عضو دیگر به خود، اتحاد قدرتمندی را شکل داده است که برای چین جذابیت‌های بسیاری دارد.
اروپابه دنبال تبدیل شدن به اتحادیه‌ای با ۲۵ ‪عضو، بسرعت جایگاه تجاری خود را در چین بهبود بخشید تا جایی که حجم تبادلات تجاری دو طرف در سال به بیشتر از ۲۰۰ میلیارد دلار رسید و اروپا به بزرگترین شریک تجاری چین مبدل گشت .
برای اروپا نیز چین، بازار بزرگ و رو به رشد محسوب می‌شود. ضمن آنکه پیوستن چین به ‌سازمان تجارت جهانی در سال ۲۰۰۱ میلادی و تعهدات این کشور به این سازمان، زمینه‌های قانونمندی را برای شرکت ها و موسسات اروپایی به منظور حضور عادلانه‌تر در بازار تجارت چین فراهم می‌کند.
از این رو باید اذعان کرد که تجارت یکی ‌از اصلی‌ترین زیرساخت‌های روابط چین و اروپا و عامل مهم پیونددهنده دو قطب تجاری مهم دنیا محسوب می‌شود.
ناگفته نماند که شرکت‌های اروپایی هم اکنون در چین هزاران طرح اجرایی را در دست دارند که زمینه‌های مختلف انرژی، حفاظت از محیط زیست، تصفیه آب و آبیاری، ماشین آلات و منسوجات را در برمی‌گیرد.
حضور شرکت‌های انگلیسی در عرصه انرژی در چین و شرکت‌های آلمانی در صنایع خودروی این کشور و شرکت‌های فنلاندی در زمینه مخابرات، اتحادیه اروپا را به شکلی با پرجمعیت‌ترین و بزرگترین کشور درحال رشد جهان پیوند داده است که گسستن رشته‌های آن برای هر دو طرف کار ساده‌ای نیست.
رویکرد مقام‌های چین و اروپا برای گسترش روابط دو طرف، در واقع نشات گرفته از ساختارهای تجاری در مناسبات چین و اروپا است و این روند ناگسستنی همواره عامل راهگشا و برطرف‌کننده برای هر دو طرف در آینده خواهد بود.
لذا طبیعی به نظر می‌رسد که اتحادیه اروپا درآینده و در درازمدت همچنان بزرگترین شریک تجاری چین باشد و سعی دو طرف بر گسترش این مناسبات متمرکز گردد .
 
* منازعات تجاری چین و اروپا
با وجود افزایش مبادلات تجاری میان چین و اروپا، دو طرف همچنان موانعی را در گسترش این مناسبات در یک روند تدریجی تجربه می‌کنند که قابل برطرف شدن می‌باشد، اما برای هر دو کار دشواری است.
چین با توجه به ارزش پایین نیروی کار و قیمت تمام شده پایین کالاها در این کشور، یکی از بزرگترین صادرکنندگان انواع کالاهای مورداستفاده روزمره به اروپا است.
شرکت‌های اروپایی اعتقاد دارند که واردات روزافزون این فراورده‌ها، بازار اروپا را در اختیار شرکت‌های چینی قرار داده و این می‌تواند برای آنها خسارت به همراه آورد.
تدابیر ضددامپینگی که اروپا علیه فراورده‌هایی مانند منسوجات و کفش‌های چرمی چین اتخاذ کرده‌است، در حقیقت واکنشی‌ از سوی دولت‌های اروپایی به نگرانی های شرکت‌های اروپایی محسوب می‌گردد.
بااین حال چین نیز برای خود توجیهاتی دارد مبنی بر اینکه فروش حجم بالایی از این کالاها به اروپا، تنها بخشی از هزینه‌های این کشور برای خرید فقط یک فروند ایرباس از اروپا را تامین می‌کند.
به همین سبب، چین اعتقاد دارد که اروپا باید با یک نگرش منطقی با چین و با نظرگرفتن توانایی‌ها و بازار بالقوه این شریک تجاری بزرگ، گرایش توسعه روابط را حفظ کرده و از تدابیر محدودکننده تجاری بکاهد.
 
* چین و اروپا - تحریم‌های تسلیحاتی
چین و اروپا زمینه‌های مختلفی از روابط را به شکل راهبردی برای دو طرف ترسیم کرده‌اند که ابعاد سیاسی و تجاری و اقتصادی را در برمی گیرد، اما در زمینه نظامی دو طرف کمترین توسعه مناسبات را تجربه کرده‌اند.
پس از جنبش دانشجویی سال ۱۹٨۹ میلادی در میدان "تیان انمن " در قلب شهر پکن پایتخت چین‌ و سرکوب دانشجویان، اتحادیه ‌اروپا چین رامورد تحریم تسلیحاتی قرار داد.
با گذشته نزدیک به‌دو دهه از آن دوران، هیچ تلاشی از سوی مقام‌های چین برای شکست این تحریم کارساز نبوده است.
از دیدگاه آمریکا، چین اکنون نیز یک قدرت بزرگ نظامی در منطقه آسیا و اقیانوس آرام محسوب می‌شود. رقیب نظامی بالقوه‌ای که در آینده نه چندان دور برای واشنگتن یک خطر محسوب می‌شود.
این دیدگاه ‌آمریکا و نفوذ دستگاه حاکمه این کشور در اروپا و تاکید مقام های واشنگتن بر عدم لغو این تحریم تسلیحاتی، اصلی‌ترین عاملی است که موجب شده است اروپا هنوز با فروش تسلیحات پیشرفته به چین موافقت نکند.
در این سوی قضیه، چین تاکید دارد که با توجه به اینکه اروپا بزرگترین شریک تجاری چین محسوب می‌شود و دو طرف چنین حجم بالای تجاری را تجربه می کنند، اعمال و ادامه این تحریم با توجه به ذهنیت جنگ سرد در گذشته، با شرایط کنونی همخوانی ندارد و وقت آن رسیده است که اروپا در این ممنوعیت فروش تسلیحاتی به چین تجدید نظر کند.
اگرچه شماری از کشورهای اروپایی با این دیدگاه چین موافقت کرده و تمایلی نیز برای فروش تسلیحات به چین نشان داده‌اند، اما مخالفت‌های آمریکا و همچنین مساله تایوان باعث شده است تا این وضعیت به شکل گذشته باقی مانده و چین همچنان مورد تحریم تسلیحاتی اروپا باشد.
 
* مساله تایوان
در تنگه تایوان رقابت تسلیحاتی جدی بین این جزیره و چین که تایوان را بخشی لاینفک خود می‌داند، وجود دارد.
فشارهای آمریکا بر اروپا برای عدم لغو تحریم تسلیحاتی، براین اساس است که چین با تبدیل شدن به یک قدرت نظامی می‌تواند خطری عمده برای صلح و ثبات تنگه تایوان بوده و ادعای خود را برای ملحق ساختن تایوان به خاک خود از طریق نظامی عملی کند.
اگرچه چین بر وحدت صلح‌آمیز با تایوان تاکید دارد و بسیاری کشورها نیز به اصل چین واحد پایبند می‌باشند، اما ظاهرا این حربه آمریکا که برای چین کاملا مردود است، تاکنون عامل جلوگیری از فروش سلاح به چین بوده است.
با این حال جالب است که آمریکا به رغم این مخالفت‌ها ، در سه دهه گذشته بزرگترین فروشنده سلاح‌های پیشرفته به تایوان بوده و بهانه این فروش‌های تسلیحاتی را بالا بردن توانایی دفاعی تایوان در برابر حملات احتمالی نظامی چین دانسته است .
 
* چین و اروپا - آینده روابط
به رغم فراز و فرودها در روابط چین و اروپا ، تقریبا دو طرف درسال‌های اخیر سیر گسترش روابط را به شکل تدریجی تجربه کرده‌اند.
این مسیر توسعه مناسبات باتوجه به بالا بودن حجم تبادلات تجاری دو طرف ، مسلما در آینده نیز ادامه خواهد یافت .
اتحادیه اروپا بسیاری از فن‌آوری پیشرفته در زمینه انرژی، اطلاع رسانی ، مخابرات ، محیط زیست و غیره در اختیار شرکت‌های چین قرار می‌دهد و یکی از مهمترین سرمایه‌گذاران خارجی در بازار بزرگ چین است .
برای چین چنین شریک مهم تجاری به مثابه گوهر ارزشمندی است که نه تنها باید حفظ شود، بلکه برای حفظ آن باید تدابیر مناسبی اتخاذ گردد.
متعهد شدن چین به‌حفاظت از حق مالکیت معنوی برای حضور قدرتمند و عادلانه شرکت‌های اروپایی در چین ، موجب دلگرمی اروپایی خواهد شد واین روندی برای توسعه روابط محسوب می‌گردد.
در اروپا نیز دیدگاه مشترکی بر اذهان دولتمردان غالب است مبنی‌بر اینکه چین بازاری بزرگ با جمعیت زیاد است . بازاری که شرکت هواپیمایی ایرباس ٣۰ درصد آن را در اختیار دارد و به دنبال سهم ۵۰ درصدی است و شرکت‌های بزرگ خودروسازی و ماشین آلات و مخابرات را در خود جای داده است ، جذابیتی نیست که اروپا به راحتی از آن چشمپوشی کند.
اگرچه آمریکا بزرگترین مخالف توسعه روابط چین و اروپا برای هر دو طرف مانع تراشی می‌کند و چین و اروپا نیز موانع گسترش روابط در زمینه‌های تجاری و نظامی و سیاسی را تجربه‌کرده و می‌کنند ، اما بعید است که موضوعاتی مانند حقوق بشر، تحریم تسلیحاتی اروپا علیه چین و مسایلی از این دست، سیر توسعه روابط چین و اروپا را در درازمدت دستخوش تحولات بسیار جدی کند.