• گزارشگران بدون مرز ۱۰۰ قهرمان اطلاع رسانی در جهان را معرفی کرده است. از ایران ژیلا بنی یعقوب، عدنان حسن‌پور، سیامک قادری و سعید متین پور در این فهرست قرار دارند ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
سه‌شنبه  ۹ ارديبهشت ۱٣۹٣ -  ۲۹ آوريل ۲۰۱۴

به مناسبت روزجهانی آزادی مطبوعات، گزارش‌گران بدون مرز برای نخستین بار فهرست ١٠٠ قهرمان اطلاع رسانی در جهان را منتشر کرده است. به نوشته ی گزارشگران بدون مرز، این صد قهرمان با شجاعتی مثال زدنی با کار یا با مبارزه خود به گسترش آزادی مصرحه در اصل نوزده اعلامیه جهانی حقوق بشر، آزادی «کسب، دریافت و انتشار اطلاعات و افکار، به تمام وسایل ممکن بیان و بدون ملاحظات مرزی» کمک کرده‌اند. این ١٠٠ قهرمان آمال خود را «در خدمت منافع عامه» قرار داده‌اند به این عنوان ارزش نمونه بودن را دارند.

کریستف دولوار دبیر اول گزارش‌گران بدون مرز در این باره اعلام کرد: «روز جهانی آزادی مطبوعات که گزارش‌گران بدون مرز مبتکر اصلی آن بوده است، باید فرصتی باشد برای قدردانی از شجاعت روزنامه‌نگاران و وبلاگ نویسانی که هر روز امنیت و آسایش و گاه زندگی خود را برای باورشان فدا می‌کنند، «قهرمان‌های اطلاع رسانی» منبع الهامی برای همه زنان و مردانی هستند که به نبرد برای آزادی باور دارند. بدون عزم آنان و کسانی چون آنان، حتا کلامی هم از گسترش عرصه آزادی نمی‌توان گفت.»

فهرست گزارش‌گران بدون مرز، طبعا فهرست جامعی از همه قهرمانان اطلاع رسانی در جهان نیست. اما این فهرست قدردانی‌ست نه تنها از این ١٠٠ شخصیت نامدار و گمنام که از همه‌ی روزنامه‌نگاران، مسلکی یا غیرحرفه‌ای که هر روز جهان را روشنی می‌بخشند و حقیقت را در همه اشکالش آشکار می‌کنند. این ابتکار برآن است تا نشان دهد، دفاع از آزادی اطلاع رسانی از راه حمایت کامل از قربانیان سرکوب و ستم و همچنین طرح کردن چهره‌هایی که نمونه‌های این مبارزه باشند، می‌گذرد.

فهرست ١٠٠ قهرمان اطلاع رسانی، شامل زنان و مردانی‌ست از ٦٥ کشور جهان، با سنین مختلف، از ٢٥ تا ٧٥ ساله، خردسال‌ترین چهره این فهرست، اودون تات از کامبوح و کهن‌سال‌ترین، محمد ضیاالدین از کشور پاکستان است. از کشورهای ایران، روسیه، چین، اریتره، ویتنام و آذربایجان و مکزیک که پنج کشور نخست از بزرگترین زندان‌های جهان برای فعالان رسانه‌ای هستند، دست کم سه چهره معرفی شده‌ است. در فهرست ١٠٠ قهرمان اطلاع رسانی شخصیت‌های متفاوت با هم گرد آمده‌اند، از انابل هرناندز نویسنده کتابی پرخواننده درباره‌ی درهم‌آمیزی شخصیت‌های سیاسی با باندهای جرایم سازمان یافته در مکزیک، و اسمائیل سایماز، روزنامه‌نگار ترک که بیش از بیست بار برای انتشار گزارش‌هایش تحت تعقیب قضایی قرار گرفته است، تا حسن دواکوکی، که از ۱۵ ماه پیش، برای در اختیار شورشگران قرار دادن میکرو‌فونش، در بروندی در بازداشت بسر می‌برد و یا جرارد ریلی مدیر کنسرسیوم جهانی روزنامه‌نگاران تحقیقی که به توسعه روزنامه‌نگاری کاووشگرانه در جهان یاری رسانده است.

برخی از این قهرمان‌ها در دمکراسی‌های جهان زندگی می‌کنند، چون گلین گرینوالد و لورا پواتراس، شهروندان آمریکایی افشاگر عمل‌کرد مهار و مراقبت گسترده آژانس امنیت ملی آمریکا (NSA)، و برخی دیگر در اقتدارگراترین رژیم‌های جهان چون روزنامه‌نگار ایرانی، ژیلا بنی یعقوب. همه‌ی آن‌ها روزنامه‌نگاران حرفه‌ای نیستند. به مانند شهروند وب‌نگار ویتنامی، لو نوک تهان،که کشیش کاتولیک است. تعدادی از آن‌ها به مانند روزنامه‌نگار ایتالیایی، لیریو آبات، یا پیتر جون جابان، مجری رادیویی در مالزی که مدت‌ها در لندن در تبعید بود، خدیجه اسماعیل‌اف روزنامه‌نگار کاووشگر آذربایجانی، آسن یوردانف بلغاری که مرتب تهدید به مرگ می‌شود، مبارزه با فساد دولتی و جنایت سازمان یافته را تخصص اصلی خود کرده‌اند. در فهرست گزارش‌گران بدون مرز همچنین برخی از فعالان جامعه مدنی نیز جای دارند، از این میان، ماریا پیا ماتا که به مدت ده سال در کنار سازمان جهانی رادیوهای جامعه‌ای برای آزادی بیان این رادیوها مبارزه کرده است.

شجاعت نقطه مشترک این شخصیت‌هاست. مقامات حکومتی ازبکستان برای اعتراف گیری، محمد بکژانف را شکنجه کردند. وی ١٥ سال است که زندانی است و در حالی که به مرض سل مبتلاست از حق درمان محروم است. در اریتره که در رده بندی جهانی آزادی رسانه‌های گزارش‌گران بدون مرز، برای هفتمین سال متوالی آخرین کشور جدول است، داویت اسحاق از سیزده سال پیش در سلول‌های زندان، ایسایس افه ورکی حاکم خودکامه در حال پوسیدن است. مازان درویش بنیان گذار مرکز آزادی بیان و مطبوعات در سوریه، و برنده جایزه سال ٢٠١٢ گزارش‌گران بدون مرز از دوسال پیش در بازداشت بسر می‌برد.

‌افغانستان
نجیبه ایوبی
روزنامه‌نگار، زن، و فعال مدافع حقوق زنان که در «کشور عقاب‌ها» هر سه نقطه ضعف به حساب می ایند! اما وی رییس موسسه رسانه‌یی کلید است، شبکه‌ای متشکل از ٨ دستگاه رادیویی با داشتن دوازده میلیون شنونده وسه نشریه چاپی به نام‌های هفته‌نامه کلید، هفته نامه مرسل ( مخصوص خانم ها و خانواده ها) و مجله فرهنگی سپیده. اوهیچگاه اجازه نمی‌دهد مرعوب شود به زورمداری که زن بودنش را به رخ کشیده بود، با نشر برنامه‌ای که قرار بود با تهدید ممنوع شود، پاسخ داد. و در برابر تهدید دو مرد مسلحی که روزی به خانه‌اش رفته بودند و مادرش را ترسانده بودند، هم چون دیگر تهدید‌ها واکنش نشان داده بود : بدون ترس. او برنده ٢٠١٣ جایزه شجاعت در ژورنالیزم، بنیاد بین‌المللی رسانه‌های زنان است.

دانش کروخیل
دفاع از حقوق بشر، زنده نگاه داشتن روحیه حسابدهی و شفافیت در دولت و نخبه‌های سیاسی، و تشوق شهروندان به شراکت در زندگی سیاسی و مدنی، سه پایه اصلی آژانس مستقل خبری پژواک هستند که ده سال پیش از سوی دانش کروخیل تاسیس شد. این آژانس خبری دارای یک دفتر مرکزی در کابل و هشت دفتر ولایتی است که در روز ده‌ها خبر به زبان‌های پشتو و دری و انگلیسی تخحت هدایت دانش کروخیل منتشر می‌کند. تلاش پژواک با مردم شریک ساختن معلومات دقیق و بی طرف در مورد رویدادها به سطح کشور است. این خبرگزاری پژواک صدای افغانستان است که دانش کروخیل زنده نگاه داشته است.

ایران
ژیلا بنی یعقوب
روزنامه‌نگار و مدیر سایت کانون زنان ایرانی، محکوم شده است تا سال ٢٠٤٠ ممنوع کار و سکوت کند! در سال ١٣٩٠ وی از سوی شعبه‌ای از دادگاه انقلاب تهران به یک سال زندان و سی سال محرومیت از کار روزنامه‌نگاری به اتهام « تبلیغ علیه نظام و توهین به رئیس جمهوری» محکوم شد. حکم یک سال زندان در سال از شهریور ٩١ تا تیر ماه ٩٢ به اجرا درآمد. ژیلا بنی یعقوب زندان را خوب می‌شناسد، در هشت مارس ١٣٨٨ در تجمعی برای بزرگداشت روز زن بازداشت شد و یک هفته را در زندان معروف اوین گذراند. تجربه‌ای که آن را در قالب کتابی به تحریر درآورد که تنها در خارج از ایران منتشر شده است. ژیلا بنی یعقوب سکوت تحمیل شده را نیز به خوبی می‌شناسد، همه سال‌های کارش را از این روزنامه‌ی توقیف شده به روزنامه‌ی دیگری در حال توقیف شدن گذرانده است. اما نگرانی‌اش این است: «چند نفر در این جهان کار مرا، مردم مرا، و کشور مرا می شناسند...»

    عدنان حسن پور
    او قدیمی‌ترین روزنامه‌نگار زندانی در ایران است. عضو تحریریه روزنامه توقیف شده‌ی اسو، در خرداد ٨٦ در دادگاه انقلاب شهر مریوان، محاکمه و به اتهام «اقدام علیه امنیت ملی» و «جاسوسی» محارب شناخته شده و به مجازات اعدام محکوم گردید. این حکم از سوی دیوان عالی تأیید شد. پس از تلاش‌های شایسته‌ی وکلا و فشارهای بین‌المللی حکم اعدام او در سال ١٣٨٨ به شانزده سال زندان تعدیل یافت. عدنان در سوم بهمن‌ماه، پس از ٧ سال و بدون هیچ اطلاع قبلی از زندان مرکزی سنندج به زندان زابل و سپس به زندان مرکزی زاهدان انتقال یافت و تا اواخر فروردین که دوباره به مریوان بازگرداننده شده در تبعید بسر برد.

    سیامک قادری
    چهارسال زندان و ٦٠ ضربه شلاق مجازات قضایی این روزنامه‌نگار است که در بهمن ماه ١٣٩٠ به وی ابلاغ شد. سیامک قادری روزنامه‌نگار و وبلاگ‌نویس پیش از این محکومیت برای «تبلیغ علیه نظام، نشر اکاذیب به قصد تشویش اذهان عمومی از طریق وبلاگ نویسی»، از خبرگزاری ایرنا پس از هژده سال سابقه کار، اخراج شده بود. وی در وبلاگی به نام "ایرنای ما" گزارش هایی در باره حوادث پس از انتخابات خرداد ١٣٨٨ منتشر کرده بود. یکی دیگر از اتهامات این خبرنگار، انتشار گزارشی از وضعیت زندگی همجنس گرایان در ایران است. محمود احمدی نژاد در سال ١٣٨٦ در یک سخنرانی جنجال برانگیز در دانشگاه کلمبیا امریکا اعلام کرده بود که در ایران همجنس گرا وجود ندارد.

    سعید متین پور
    روزنامه‌نگار هفته نامه یارپاق و همکار روزنامه‌های محلی استان آذربایجان، نیز یکی از فعالان رسانه‌ای و قدیمی زندانی است. وی در تاریخ ٢٠ تیرماه پس از احضار به شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب تهران بازداشت و برای طی کردن هشت سال محکومیت روانه‌ی زندان اوین شد. در ٢٢ خرداد ماه ١٣٨٧ اعلام شد که این روزنامه‌نگار از سوی همین دادگاه برای " ارتباط با بیگانگان به ٧ سال و برای "تبلیغ علیه نظام" به یک سال حبس تعزیری محکوم و این حکم سپس از سوی دادگاه تجدید نظر تائید شد. سعید متین‌پور در تاریخ ٥ خرداد ماه ١٣٨٧ نیز بازداشت شده بود که در ٨ اسفند ماه همان سال با سپردن وثیقه ٥٠٠ میلیون تومانی از زندان آزاد شد. پس از آزادی از زندان نیز از بیماری‌‌های متعددی حاصل از فشارهای زندان از جمله کمر درد و ناراحتی های گوارشی رنج می‌برد. او محروم از حق درمان و مرخصی است. تلاش هر روزه‌اش برای احیای حقوق زندانیان از او چهره‌ای نامدار در مبارزه برای بهبود شرایط دشوار بازداشت برای زندانیان عقیدتی ساخته است.

تاجیکستان
   نورالدین کارشیبوف
   نویسنده بیش از ٦٠٠ مثاله در باره اطلاع رسانی است. این روزنامه‌نگار همانگونه که خود دوست دارد بگوید از دوران خردسالگی در روزنامه‌نگاری « افتاده» است. نخستین مقاله‌اش را در دوران دبستان و در مجله‌ای ر کودکان منتشر کرد. اما معروفیت او برای تاسیس اتحادیه ملی رسانه‌های مستقل تاجیکستان در سال ١٩٩٩ است که ریاست آنرا همچنان بر عهده دارد. نورالدین کارشیبوف، مدافع پیگیر روزنامه‌نگاران در برابر فشار و سرکوب، مشوق رسانه به محترم شمردن موازین حرفه اخلاقی و دمکراتیک، و تلاش‌گر ارتقا قوانین تاجیکستان در راستای دمکراسی و آزادی بیشتر است. در کشوری که هنوز وحشت‌زده از جنگ داخلی است و در برابر اقدام‌های قدرت حاکمی تغییر گریز، اتحادیه ملی رسانه‌های مستقل تاجیکستان، دژ مستحکم روزنامه‌نگاری مستقل تاجیکستان و مروج فرهنگ دمکراتیک و کثرت‌گراست. این انجمن ملی که دارای سه دفتر محلی و سه بازوی عدلی در سراسر کشور است، به شکل روزمره موارد نقض آزادی اطلاع رسانی را رصد می‌کند و با برگزاری نشست‌های تبادل نظر و آموزشی همیار روزنامه‌نگاران مستقل است.