• هر چند که تصویر جغرافیای قومی و انتخاباتی افغانستان در بررسی عوامل مختلف و دخیل در انتخابات ریاست جمهوری یک دو قطبی را نشان می دهد اما در تجمیع کلی وضعیت به نفع عبدالله خواهد بود. این در شرایطی است که میزان آرای دو رقیب در دور اول نشاندهنده یک اختلاف ۱۳,۴ درصدی به نفع عبدالله بوده است ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
پنج‌شنبه  ۱۱ ارديبهشت ۱٣۹٣ -  ۱ می ۲۰۱۴

دور اول انتخابات ریاست جمهوری افغانستان در شرایطی پایان یافت که بنا بر اعلان کمیسیون مستقل انتخاباتی این کشور "عبدالله عبدالله" با کسب ۴۴,۹ آراء نفر اول و "اشرف غنی احمد زی" با ٣۱,۵ درصد آراء تا اینجای کار به دور دوم راه یافته اند. با توجه به وفور آرای باطله و تقلبی که فعلا قرنطینه شده اند و مهلت اعتراضات و رسیدگی به آن که تا روز ۱٨ اردیبهشت ادامه خواهد داشت در کنار بده و بستان های سیاسی در افغانستان هنوز احتمال یک تغییر و مصالحه برای فیصله این انتخابات در همان دور اول وجود دارد. در این انتخابات سیاسی – قومی میزان آرای انتخاباتی کاندیدا و به خصوص دو کاندیدای پیشتاز در حوزه ها و ایالت های قومی به دلیل ترکیب بندی ستادهای انتخاباتی و گرایشات قومی توده های رای دهنده از قبل قابل پیش بینی بود. تنها موردی که تا حدودی غیرقابل پیش بینی بود شکست فاحش "زلمی رسول" نفر سوم با کسب ۱۱,۵ درصد از آراء بود که به لحاظ حمایت های آشکار و پنهان اقوام پشتون قوم "درانی" در قندهار و نزدیکی "حامد کرزای" رئیس جمهوری این کشور با وی تا حدودی نشاندهنده گسست در جبهه پشتون ها و افول اعتبار کرزای در بین جامعه افغانستان و حتی پشتون های این کشور می تواند تلقی شود. چنانچه رسیدگی به اعتراضات و مصالحه پشت پرده سیاسی در طی دو هفته آتی به نتیجه نرسد، ضرورت برگزاری دور دوم انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان اجتناب ناپذیر است.                                                            
در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری افغانستان به همان دلیل ترکیب سیاسی – قومی این انتخابات بار دیگر نیز پارامترها و مولفه یی نقش آفرینی می کنند که در دور اول نقش داشته اند. در این مرحله تاثیر عامل قومیت به مراتب نقش پر رنگ تری را ایفاء کرده و باید در انتظار یک انتخابات دوقطبی در وضعیت "ژلاتین ملی" و رقابت فشرده تر قومی بود که به دلیل اصطکاک دیگر قومیت های ساکن افغانستان با قومیت آلترناتیوی و تاریخی پشتون ها و هم چنین ۱۲ سال زمامداری ناکارآمد کرزای به عنوان نماینده این قومیت بر افغانستان، شانس عبدالله عبدالله را نسبت به رقیب خود افزایش می دهد. چنانچه به جدول میزان آرای دو نفر پیشتاز دور اول در جغرافیای قومی افغانستان نگاه شود به درستی این نکته اثبات می شود که عبدالله در ۱۹ ولایتی که فاقد اکثریت پشتون بوده اند رای اول و به مراتب بالاتری را کسب کرده و احمدزی در ۱۴ ولایت با اکثریت پشتون دقیقا بر همین قاعده پشتاز بوده است که تنها ولایت پشتون نشین و مهم قندهار از این قاعده مستثنی بوده است. قندهار که همیشه مرکز ثقل قوم پشتون به حساب آمده و جایگاه قبایل درانی و خانواده کرزای می باشد، تنها به لحاظ حمایت حلقه خانوادگی و اطرافیان رئیس جمهوری رسول را بر احمدزی ترجیح داد که این معادله در دور دوم به نفع احمدزی تغییر خواهد کرد. البته این ترکیب رای در چینش قومی انتخابات افغانستان یک امر مطلق نیست اما وجهه نسبی داشته و از همان الگوی انتخابات قومی تبعیت می کند. هر دو کاندیدای رقیب به دلیل انتخاب معاونان خود از میان دیگر قومیت ها تا حدودی سعی کرده اند که بخشی از آرای آلترناتیوی رقیب را شکسته و به سبد خود واریز کنند که هر چند این تاکتیک تا حدودی جواب داده است اما تغییری اساسی در بنیان قضیه ایجاد نمی کند.                        
دوقطبی شدن انتخابات ریاست جمهوری افغانستان در موقعیت قومی تا حدود زیادی معادلات دور اول را دگرگون می کند اما شمای کلی این تصویر در قالب پشتون ها و دیگران هم چنان مرکز ثقل میدان بازی خواهد بود. این دوقطبی در موقعیت کنونی به مراتب به نفع عبدالله عبدالله نسبت به رقیب پشتون خود می باشد چرا که بسیاری از آرای ازبک ها که به دلیل ائتلاف ژنرال "دوستم" با احمدزی در دور اول به سبد کاندیدای پشتون واریز گردید این بار دچار یک تغییر عمده خواهد شد. در ایالت هرات هم که به جهت ائتلاف "اسماعیل خان با سیاف" بخشی از آرای این ولایت از سبد عبدالله کسر شد این بار با از دور خارج شدن این ائتلاف اکثریت مطلق این آراء به سبد عبدالله سرازیر می شود. اکثریت مطلق آرای قندهار را باید به دلیل از دور خارج شدن ائتلاف "رسول با خانواده کرزای" از هم اکنون به حساب آقای احمدزی واریز کرد هر چند که هنوز تصمیم گیری کرزای برای حمایت از یکی از کاندیدای دور دومی مشخص نبوده و به لحاظ شخصیت معامله گر وی می تواند تغییری در این معادله ایجاد کند. از طرف دیگر عبدالله هر چند که نماینده ائتلاف شمال و به خصوص تاجیک ها به حساب می آید اما پیشینه پدری وی که به پشتون ها برمی گردد و هم چنین ائتلاف وی با "محمدخان" پشتون یک شانس حداقلی را برای دستبرد به سبد پشتون ها برای وی ایجاد می کند. هم چنین این نکته را هم نباید فراموش کرد که کانون جنبش "طالبان" در بین پشتون ها بوده و آنان در این دور هم ساز تحریم انتخابات را کوک می کنند که همین موضوع به اضافه ناامنی و عدم امکان برگزاری انتخابات در بسیاری از بخش ها و روستاهای پشتون نشین از قدرت رای گیری احمدزی در این ولایات را کاهش می دهد. نکته مهم تر اینکه در موقعیتی که گسست های درون قومی در افغانستان نیز وجود دارد عبدالله عبدالله از شانس یکدستی در رای تاجیک ها و هزاره ها سود می برد که این می تواند "بیمه پیروزی" وی در نبرد نهایی باشد.                                                               
هر چند که تصویر جغرافیای قومی و انتخاباتی افغانستان در بررسی عوامل مختلف و دخیل در انتخابات ریاست جمهوری یک دو قطبی را نشان می دهد اما در تجمیع کلی وضعیت به نفع عبدالله خواهد بود. این در شرایطی است که میزان آرای دو رقیب در دور اول نشاندهنده یک اختلاف ۱٣,۴ درصدی به نفع عبدالله بوده است که پر کردن این فاصله در وضعیت موجود اگر بعید نباشد بیشتر به یک معجزه نیاز دارد. بدون تردید میزان شرکت کنندگان در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری افغانستان نسبت به دور اول به دلیل خارج شدن کمپین هایی که هر کدام تا حدودی نماینده اقشار و خرده قومیت های مختلف بودند، کاهش چشمگیری پیدا می کند. در چنین شرایطی آن کاندیدایی که بتواند در وهله اول صف رای دهندگان اصلی خود را هم چنان مستحکم و یکدست نگاه داشته و توان جلب آرای بینابینی را داشته باشد از شانس بهتری برای پیروزی برخوردار است. با توجه به حضور چند دوره یی عبدالله عبدالله در مبارزات انتخاباتی و حمایت تشکیلاتی سنتی که وی از آن برخوردار است در کنار کم تجربگی و عدم وجود تشکیلات یکپارچه توسط احمدزی در این مورد نیز چربش قدرت به طرف عبدالله سنگینی می کند. از آنجا که تقریبا پیروزی عبدالله در عرصه سیاسی – قومی افغانستان تا حدود زیادی نزدیک به واقعیت می باشد در جامعه یی که بسیاری از معادلات بر اساس معاملات پشت پرده برای حفظ قدرت سیاسی، اقتصادی، قومی و اجتماعی رقم می خورد، شاید از هم اکنون بتوان صف ملاقات کنندگان جدید در پشت در خانه عبدالله را نسبت به خانه احمدزی طویل تر دید. اگر وضعیت غیرقابل پیش بینی در طول مدت باقیمانده تا برگزاری دور دوم انتخابات ریاست جمهوری افغانستان اتفاق نیافتد، از هم اکنون می تواند عبدالله عبدالله را در پشت در ارگ ریاست جمهوری برای تحویل گرفتن قدرت از حامد کرزای به وضوع دید.