• چیدمان جدید قطعات پازل سوریه حداقل در حوزه تحلیل بیانگر ظهور یک فاز جدید در خصوص این بحران منطقه یی است که می توان از آن به عنوان عبور از ذهن گرایی و ورود به عرصه "واقعیت رئال پلتیک" یاد کرد ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
پنج‌شنبه  ۱٨ ارديبهشت ۱٣۹٣ -  ٨ می ۲۰۱۴

بحران سوریه که از همان آغاز با دخالت های خارجی تبدیل به یک نبرد مسلحانه گردید و در ادامه در ورطه جنگ داخلی و منازعه فرقه یی فروغلتید، هم اکنون وارد یک مرحله تازه شده است که موازنه و متغییرهای حاکم بر میدان نبرد را دچار تغییر کرده است. از یک طرف با ورود فعال جنگجویان جهادی و تروریسم بنیادگرای اسلامی به راس هرم اپوزیسیون و از طرف دیگر دگرگونی اساسی در عرصه میدانی جنگ که در طی ماه های اخیر ارتش سوریه را در موضع تهاجمی و به دست گیری ابتکارعمل قرار داده است، بسیاری از بازیگران به خصوص نقش آفرینان خارجی این بحران را در وضعیت تجدیدنظر اصولی یا حداقل تاکتیکی "موقعیت" قرار می دهد. این چرخش در طول ماه های اخیر با شکستن انحصار رسانه یی غرب در خصوص انعکاس تحولات سوریه و درز اخبار جایگاه جهادگران مرتبط با "القاعده" به خصوص حضور شهروندانی چند هزار نفره از جوامع اروپایی – آمریکایی در بین این جهادگرایان بنیادگرا و خطری که بعد از بازگشت آنان به کشورشان گریبان غرب را می گیرد، وضعیت سیاسی – نظامی بحران سوریه را به موازات بازگشت اعتماد به نفس رژیم "بشار اسد" در پی پیروزی های نظامی شتاب بیشتری بخشید.                                                            
جنگ درونی بین شاخه های القاعده و به خصوص اسلامگرایان "جبهه النصره" و گروه "داعش" در طی چند روز گذشته در شمال و شرق سوریه که گفته می شود تاکنون نزدیک به ۷۰ کشته بر جای گذاشته و بیش از ۶۰ هزار نفر را آواره کرده است، بخشی از گسست درونی بین نیروی "آلترناتیو" اپوزیسیون مسلح سوری است که اسد سکولار را در موضع بالاتری قرار می دهد. از طرف دیگر پیشروی ارتش سوریه در حلب، حومه دمشق، حمص، و تسخیر تقریبا کامل خطوط مرزی با لبنان که تاکنون یکی از مجاری تامین نیرو و سلاح برای شورشیان بود، به موازات اینکه اعتماد به نفس اسد را بالا برده است موجب سرخوردگی و یاس بیشتر در اردوگاه شورشیان و کم توجهی غرب به اپوزیسیون سوری تلقی می شود. هم چنین این وضعیت جدید موجب گردیده است تا شورشیان مسلح و تحت محاصره در حمص با وساطت نمایندگان "اخضر ابراهیمی" نماینده سازمان ملل متحد در امور سوریه و سفیر ایران تن به خروج از این شهر داده و حمص را به طور کامل در اختیار نیروهای بشار اسد قرار دهند. عقب نشینی شورشیان مسلح از حمص حامل دو پیام روشن است که از یک طرف به نوعی تسلیم این شورشیان در مقابل ارتش سوریه تلقی می شود و از طرف دیگر برای اولین بار گروه های مخالف اسد نقش تعیین کننده ایران را برای وساطت و نقش آفرینی این متحد نزدیک اسد به رسمیت شناخته اند.         
در چنین شرایطی که فعلا تمام معادلات موجود به نفع اسد و علیه مخالفان در حال رقم خوردن است با تصمیم پارلمان سوریه برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در روز سوم ژوئن بیش از پیش مخالفان مسلح سوری در موضع انفعال قرار گرفته اند. در این انتخابات برای اولین بار قرار است انتخابات ریاست جمهوری با چند کاندیدا برگزار شود و بر طبق رای "دادگاه عالی قانون اساسی" رقابت بین اسد و دو کاندیدای دیگر "حسن بن عبدالله نوری" نماینده پارلمان از دمشق و "ماهر عبدالحافظ جبار" نماینده یی از حلب برای کسب کرسی ریاست جمهوری خواهد بود. هر چند که تقریبا از پیش مشخص است که این دو رقیب در مقابل اسد شانسی برای پیروزی ندارند و به جهت ادامه جنگ و عدم تسلط دولت بر تمام مناطق کشور مشروعیت این انتخابات از سوی سازمان ملل و ناظران خارجی زیر سوال قرار دارد اما این تصمیم نشاندهنده عزم جزم اسد برای ایستادگی در مقابل شورشیان و ادامه حکومت خود می باشد. البته این نکته را هم نباید فراموش کرد که با بروز تنش و تشدید بحران اوکراین هم اکنون تمام نگاه و پتانسیل رقابتی غرب معطوف به این حوزه جدید در برخورد با روسیه شده است که همین موضوع امکان موقعیت فعال حامیان اروپایی – آمریکایی اپوزیسیون سوری را در نقش آفرینی در بحران سوریه کاهش داده است.                                                                                 
چیدمان جدید قطعات پازل سوریه حداقل در حوزه تحلیل بیانگر ظهور یک فاز جدید در خصوص این بحران منطقه یی است که می توان از آن به عنوان عبور از ذهن گرایی و ورود به عرصه "واقعیت رئال پلتیک" یاد کرد. در شرایطی که سه سال نبرد خانمانسوز و بی سرانجام با حمایت نیروهای بیرونی تاکنون نتوانسته است هیچ آلترناتیو واقعی و قابل پذیرش برای نظام بشار اسد را ایجاد کند و هم چنان جهادگرایان مرتبط با القاعده دست بالاتر در بین اپوزیسیون مسلح را دارند، تجدیدنظر در سیاست برخورد با این بحران حداقل در بین جناح غربی را اجتناب ناپذیر ساخته است. سرانجام بحران سوریه نه در طی جنگ های مسلحانه و نه با برگزاری انتخابات یکسویه ریاست جمهوری در این کشور رقم نخواهد خورد و تنها تمکین بازیگران داخلی، منطقه یی و بین المللی به واقعیت رئال پلتیک است که در آینده می تواند راه حل خروج از بحران تلقی شود. در شرایطی که بحث انقلاب و دمکراسی در مبارزه بین رژیم اسد و مخالفان دیگر تقریبا خریدار چندانی در بین بسیاری از سیاستمداران و افکارعمومی بین المللی ندارد فقط مصالحه ملی با پذیرش تقسیم سهم قدرت در بستر عینی جامعه چندپاره سوریه می تواند راه برون رفت از بحران را نشان دهد. هم چنین از آنجا که هم اکنون حفظ ثبات در مرحله انتقالی از اولویت اصلی برخوردار است نقش بلامنازع ارتش سوریه در تعیین فرجام نهایی این بحران بیش از پیش پر رنگ تر خواهد شد.