• در طی مصاحبه با یکی از فعالان زن که مدیر یک سازمان دفاع از حقوق زنان بود و نمی خواست نامش فاش شود چون تهدید به مرگ شده بود، توضیح داد که بیشتر قتلهای ناموسی که خارج از شهرهای بزرگ کردستان اتفاق افتاده است، به طور جدی از سوی پلیس یا قانون مورد پیگرد قرار نمی گیرند. ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
شنبه  ۱۷ خرداد ۱٣۹٣ -  ۷ ژوئن ۲۰۱۴

برای بسیاری از زنان در کردستان عراق، زندگی چیزی جز دلهره و خشونت نیست.

ما به عنوان مردم شناسان اجتماعی، در منطقه ی خودگردان شمال عراق، درباره خشونت خانگی – به ویژه، قتل های ناموسی- به همراه متخصصان، از جمله پرسنل سازمان ملل متحد و کارشناسان محلی، به تحقیق پرداختیم.

با مردی که در گذشته در یک مرکز توانمندسازی زنان کار میکرد به صحبت نشستیم (او نمیخواست نامش فاش شود)، به گفته‌ او اینجا زنان هیچ ارزشی ندارند. وی میگفت که زنان به عنوان ابزار رفع نیاز مردان تلقی میشوند، که به همین دلیل زمانی که [زنان] از خط قرمز نقش خود به عنوان زیردست خارج میشوند و جرات کنند پرده از رابطه جنسی خود با مردی که با او ازدواج نکرده اند بردارند، همه‌ آنها[مردان] حق کشتنشان را دارند.
در ادامه سخنانش به این مورد اشاره کرد، که یک مرد حق دارد آزاد باشد، هرکاری که خواست انجام دهد، هرجا که خواست برود. و اینکه کنترل زن حق او است؛ چون این سنت اوست - قرآن این را میگوید.
ما در سدد بودیم مستندی از اینکه چرا در کردستان قتل‌ها و خودکشی های ناموسی که به گفته مردم روبه افزایش نیست، ادامه دارد تهیه کنیم. به بیانی دیگر قتلهای ناموسی به خاطر روابط هستند که اتفاق می افتد، معمولا اینگونه جا افتاده است که یک دختر یا یک زن، کسی است که از شکستن اصول اخلاقی در رابطه با رفتارهای جنسیش یا اعمال معمولی تر موجب شرم و بی آبرویی برای خانواده خواهد شد. خودسوزی در بیشتر مواقع با به آتش کشیدن خود شخص صورت میگیرد و به عنوان قربانی یک گناه درنظر گرفته میشود.
اینجا در اربیل، پایتخت اقلیم کردستان، با کافه‌های مجلل، قهوه خوب و اینترنت سریع، خیابان‌ها فوق‌العاده‌اند. اما تقریبا هیچ زنی در خیابان حضور ندارد. در ماه آوریل، در حالی که ما تحقیقاتمان را شروع کردیم، داستان‌ها و اطلاعاتی که به ما گفته شد ما را متوجه این مساله کرد که در کردستان تعصب شدیدی علیه زنان وجود دارد. در اولین مصاحبه‌مان با سران چند گروه توانمندسازی زنان در شهر اربیل به این نتیجه رسیدیم که، برای مثال، یک زن اگر دچار احساسات عشقی شود و یا خواهان رفتن به مدرسه باشد خانواده اش میتوانند وی را بکشند.
زنان نمیتوانند دوست پسر داشته باشند، اما داشتن دوست دختر برای یک مرد افتخار است. یک زن مطلقه شبیه به یک بیمار است، درحالی که یک مرد مطلقه فقط یک مرد است. زن آزاد بدنام است، اما یک مرد آزاد مردی درستکار است.
اگرچه قوانین جدیدی در کردستان وجود دارد که مبتنی بر ترویج حقوق زنان است، اما آنها به طور کلی پذیرفته نیستند، سوزان عارف، مدیر سازمان توانمندسازی زنان میگوید، یک گروه ده ساله غیرانتفاعی در اربیل کارگاه‌های آموزشی ماهرسازی و آموزش‌های دیگر را در راستای افزایش حقوق افراد ارائه میدهد.
"این یک سیستم مردسالارانه است و همه چیز توسط مردان اجرا میشود"، سوزان عارف افزود که دادن کرسی در مجلس قانون گذاری به زنان امری نمادین است، و زنان در قوه قضاییه و قوه مجریه در حکومت کردستان که حکومتی خودمختار و جدا از حکومت عراق در بغداد است نماینده ای ندارند.
سوزان میگوید که با وجود قتلهای ناموسی که از سال ۲۰۰۸ در کردستان غیرقانونی اعلام شده است، رهبران مذهبی ادعا میکنند که این [موضوع] با اسلام در تعارض است. وی راجع به رهبران مذهبی می گوید "آنها میگویند پدر باید فرزندانش را کنترل کند و شوهر باید توانایی زدن همسرش را داشته باشد، در همین راستا آنها کمپینی برای مبارزه با این قانون به راه انداختند".
سوزان اضافه میکند که "برای ایجاد تغییر به وسیله آگاهی و آموزش و پرورش کارهای زیادی برای نسل صورت می گیرد"، و همچنین مادران باید آموزش ببینند که برای یادگیری فرزندانشان بین دختر و پسر تبعیض قائل نشوند.

در کردستان حتی تلاش برای حقوق زنان می تواند کشنده باشد
در طی مصاحبه با یکی از فعالان زن که مدیر یک سازمان دفاع از حقوق زنان بود و نمیخواست نامش فاش شود چون تهدید به مرگ شده بود، توضیح داد که بیشتر قتلهای ناموسی که خارج از شهرهای بزرگ کردستان اتفاق افتاده است، به طور جدی از سوی پلیس یا قانون مورد پیگرد قرار نمی گیرند.
به گفته تانیا درویش، که از اعضای اتحادیه میهنی کردستان می باشد و همزمان مدیریت سازمان راسان در اربیل را که در سال ۲۰۰۴ فعالیت های خود را برای ارائه مشاوره حقوقی به زنان آغاز کرده، یکی از بزرگترین مشکلات زنان این است که حتی اگر قوانینی برای حفظ حقوقشان وجود داشته باشد، بسیاری از آنان نسبت به آنها نا آگاهند. همچنین نا آگاهی نسبت به قوانین پلیس و این معضل که بیشتر [حافظان قانون و نیروهای پلیس] را مردان تشکیل می دهند.
قتلهای ناموسی به این منطقه محدود نمیشود؛ افغانستان، که به‌خاطر لغو حقوق زنان بدنام است، شرایط بهتری نسبت به عراق دارد. طبق آخرین آمار صندوق جمعیت ملل متحد در سال ۲۰۰۰، سالانه در تمام دنیا ۵۰۰۰ مورد از این شیوه قتل اتفاق می افتد. معمولا تعداد قتلهای ناموسی در این آمار دست کم گرفته شده است، با این حال، به طور گسترده حدسهای متفاوتی مبنی بر آمار بیشتر این قتلها وجود دارد. همچنین ظاهرا برآوردهای جهانی قطعی و قابل اعتمادی مبنی بر میزان قتلهای ناموسی وجود ندارد.
مجمع عمومی سازمان ملل متحد قطعنامه های متعددی را برای پایان دادن به قتلهای ناموسی و انواع جنایات مشابه صادر کرده است، اما هنوز این اعمال صورت می پذیرد.
اکثر این قتلها در خاورمیانه و جنوب آسیا رخ میدهد؛ عمدتا بیشتر گزارشهایی که از قتلهای ناموسی در کشورهای غربی دریافت شده است، مربوط به خانواده های مهاجر است.
متوسط سن قربانیان در سراسر جهان ۲۳سال است، فیلیس چسلر(Phyllis Chesler)، نویسنده فمینیست آمریکایی در فصلنامه خاورمیانه نوشته است، فقط بیش از نیمی از قربانیان دختران و خواهران بودند، یک چهارم آنها همسران و دوست دختر مجرمین بوده، و بقیه را مادران، خاله ها، برادرزاده ها، عموزاده ها، عمه ها و غیر بستگان تشکیل می دهند.
در جهان اسلام، کمتر از یک چهارم از قتلها، قربانیانی بودند که گرفتار شده اند، مانند فرزندان زن، دوست پسر، نامزد، همسر، خواهر، برادر یا والدین. اغلب قتلهای ناموسی امری خانوادگی است. در سطح بین الملل، بیش از نیمی از قربانیان قبل از کشته شدن به شیوه های مختلف از جمله تجاوز جنسی شکنجه شده اند. مرگ آنها به صورت خفه کردن، کتک زدن، سلاح سرد، سنگسار، سوزاندن و یا گردن زدن رخ داده است.
سازمان ملل متحد تخمین میزند که در کردستان تعداد قتلهای ناموسی بالاتر از ۵۰ مورد در ماه باشد، و البته بیشتر آنها گزارش نمیشوند. یکی از دلایل اینکه این موارد همچنان به عنوان علل اصلی مرگ و میر زنان محسوب میشوند ظلم و ستم فزاینده زنان در جامعه عراق است. نویسنده کرد عراقی، بریوان دوسکی (Berivan Dosky)، در گاردین(Guardian) نوشت که وضعیت زنان در عراق پس از جنگ، از جمله کردستان، یک فاجعه است. رویای برابری و صلح که پس از سقوط صدام حسین (توسط نیروهای تهاجمی ایالت متحده) در میان زنان شکل گرفته بود، کاهش یافت و بسیاری از زنان هنوز هم بار ناموس خانواده را متحمل میشوند.
کارشناسان سازمان ملل که در کردستان روی دلایل قتلهای ناموسی کار میکنند توضیح میدهند که در اینجا اینکه "این فرهنگ است" مساله ساده ای است. به گفته بیشتر مردم سرکوب های مرگبار کردها تا زمانی که در پایان دومین جنگ خلیج در سال ۱۹۹۱ توسط قدرتهای غربی به عنوان منطقه ی ممنوع پرواز اعلام شد، ادامه داشت و خشونت علیه زنان بعد از سال ۱۹۹۱، وقتی که بیشتر مردم در خانه هایشان اسلحه نگه داری میکردند و نسبت به سیاست های خشونت آمیز صدام حسین، رئیس جمهور وقت عراق، واکنش نشان میدادند، شدت گرفته است.
بیشتر فعالان مدنی، در دهه ۱۹۸۰ میگفتند که زنان در جامعه آزادتر شده اند. اما از تمام شدن آن روزها زمان زیادی میگذرد. انحراف از توقعات اجتماعی در مورد تمایلات جنسی یک دختر -مانند رابطه عشقی با یک پسر یا یک مرد- در سطح جامعه به حدی غیرقابل قبول است که تنها راه نجات ناموس خانوادگی کشتن آن دختر میباشد.
ما برای روشن شدن اذهانمان به سراغ یک فعال مرد کرد که برای یک گروه از زنان فعالیت میکرد رفتیم.
به گفته وی آنچه را که یک زن یا دختر انجام میدهد بازتاب یک مرد در خانه است. از یک دختر انتظار میرود اعمالی را انجام دهد که به او گفته شده است، به این معنی که به مدرسه میرود تا زمانی که خانواده اش لازم و کافی بدانند. پس از آن نیز زمان ازدواج و تولید مثل است.
مسئولیتهایش روی شوهر و فرزندانش متمرکز میشود. او باید آشپزی کند، خانه داری کند، و نیازهای همسرش را رفع کند. از همه مهمتر او باید قبل از ازدواج باکره باشد. او باید از خط قرمز عبور نکرده و هرآنچه شک شوهرش را مبنی بر بی وفاییش برانگیزد، همچون صحبت کردن با مرد غریبه در خیابان، انجام ندهد، و در غیر اینصورت مرد حق کشتن زنش را دارد.
با این حال برخی از قتلهای ناموسی آشکارا اتفاق می افتد، چون مردان وانمود میکنند که عصبانی شده اند و سپس به همسرانشان حمله کرده اند. تانیا درویش میگوید که میزان بالای تن فروشی پدیده ای است که به واسطه ورود خارجیان از ایران و اروپا به بهانه کار در کردستان به عنوان یک منطقه نفتی تشدید یافته است. حضور پناهندگان از سوریه و متقاعبا آسان شدن خیانت یک مرد به همسرش محرکی قوی ست برای تمایل زنان به طلاق.
او به زنانی که در شرف طلاق هستند میگوید که "این پایان دنیا نیست".


منبع:NNS ROJ
در متن اصلی و ترجمه آن تیتر مقاله "قتلهای ناموسی در کردستان، نمایانگر بی ارزشی زنان است" می باشد