• جنسی شدن و استفاده از جذابیت‌های جنسی به عنوان یک استاندارد، در سطح جهانی برای کاراکترهای زن مطرح است. در فیلم‌ها زنان و دختران دو برابر بیشتر از مردان و پسران، برهنگی جنسی کامل یا جزئی دارند و این امر ۵ برابر بیش از مردان جذابیت دارد ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
يکشنبه  ۱٣ مهر ۱٣۹٣ -  ۵ اکتبر ۲۰۱۴

در هفته پایانی ماه سپتامبر نشست "جنسیت در رسانه و کلیشه‌های جنسیتی در فیلم‌های سینمایی" با حضور مدیر اجرایی نهاد زنان ملل متحد، در نیوریورک برگزار شد.

مدیر اجرایی نهاد زنان ملل متحد در این نشست بیان کرد: بنابر تحقیقات صورت‌گرفته در رابطه با جایگاه زنان در رسانه و سینما زنان و دختران در جوامع مختلف، تبعیض و کلیشه‌های جنسیتی را در این حوزه تجربه می‌کنند و فیلم‌سازان نیز به چنین رویکردهایی دامن می‌رنند. سینما و فیلم در شکل‌دهی و تثبیت هنجارهای اجتماعی نقش کلیدی داشته و در نتیجه نقش رسانه در ارائه الگوی برابری جنسیتی بسیار مهم است.

کیفیت و کمیت نقش زنان در رسانه از سال ۱۹۹۵ در برنامه عمل پکن در ذیل ارتقای نقش زنان در تصمیم‌گیری و اجتناب از پیش‌فرض‌های کلیشه‌ای و تحقیرکننده در رسانه مورد توجه قرار گرفت و البته با گذشت ۲۰ سال پس از این کنفرانس هنوز این مسئله به عنوان یک امر مهم مطرح است.

بنا بر آمار موجود، سه‌چهارم موقعیت‌های مدیریتی عالی رسانه توسط مردان اشغال شده است و فقط یک‌چهارم از افرادی که در رسانه‌های دیداری یا شنیداری مصاحبه می‌شوند، از میان زنان انتخاب می‌گردند. مدیر اجرایی نهاد زنان ملل متحد، خلأ حضور زنان در بخش‌های مختلف رسانه را ناشی از عدم نقش‌آفرینی موثر در مناصب تصمیم‌گیری می‌داند.

وی همچنین مسئله یا دغدغه امروز نهاد زنان ملل متحد را پاسخ به این پرسش دانسته است که چگونه می‌توان نقش زنان را در موقعیت‌های مدیریتی بیشتر کرد؟؛ چراکه در کشورهایی که زنان بیشترین سهم را در مدیریت در رسانه برعهده دارند، نیمی از شرکت‌های مورد تحقیق، راهبردهای برابری جنسیتی را تدوین کرده‌اند و در سطح ملی سیاست‌هایی علیه تبعیض در محیط کار و مقرراتی ناظر بر نگهداری از کودک و مرخصی و دیگر تسهیلات زایمان تدوین شده است. در واقع بنا به اذعان مدیر اجرایی نهاد زنان ملل متحد همچنان که پیشبرد توازن جنسیتی در صنعت مطالبه شده است، در رسانه نیز بایستی چنین رویکردی مطرح شود. (۱)

در این نشست در مورد نتایج اولین تحقیق و پژوهش جهانی در فیلم‌های پرفروش جهان گزارشی بیان شد که در ضمن آن، اعمال تبعیض بنیادین و کلیشه‌سازی جنسیتی در مورد زنان و دختران در صنعت بین‌المللی فیلم تصریح گردید. برخی از نتایج این تحقیق که با تلاش چند نهاد و مرکز علمی و با پشتیبانی نهاد زنان ملل متحد انجام شده است، به بررسی فیلم‌های پرفروشی از نقاط مختلف جهان از جمله برزیل، استرالیا، چین، فرانسه، آلمان، هند، ژاپن، روسیه، کره جنوبی، ایالات متحده امریکا و انگلستان پرداخته است.

در حالی‌که زنان نیمی از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند، کمتر از یک‌سوم کاراکترهای تعیین‌کننده را در فیلم‌ها برعهده دارند و به‌طورکلی کمتر از یک‌چهارم کاراکترهای فیلم‌ها را زنان تشکیل می‌دهند. (۲۲.۵ درصد) همچنین زنانی که در سینما نقش‌هایی را بر عهده می‌گیرند در اغلب موارد از ایفای نقش در موقعیت‌های مهم و قوی محروم هستند. زنان کمتر از ۱۵ درصد در نقش‌هایی نظیر مدیر اجرایی، یا شخصیت‌های مهم در زمینه‌های سیاسی، علمی، تکنولوژی، مهندسی و ریاضیات ایفای نقش می‌کنند.

در این نشست بر اهمیت و تأثیر تصویر رسانه‌ای از زنان در اعمال تبعیض علیه زنان و نیز ترغیب ایشان برای کسب موفقیت در عرصه‌های مختلف تصریح شده است. این در حالی است که بنا بر یافته‌های پژوهش مذکور در سینما، نسبت تعداد مردان به زنان در مناصب قضاوت و وکالت در مقایسه با زنان ۱ به ۱٣، در سمت پروفسوری ۱ به ۱۶، و دکتری ۱ به ۵ است. از سوی دیگر به‌عکس در نقش‌هایی با جذابیت و آرایش‌های جنسی یا برهنگی، حضور زنان و دختران ۲ برابر مردان و پسر ارزیابی شده است.

در این نشست، دکتر اسمیت به عنوان مدرس کرسی ارتباطات و روزنامه‌نگاری در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی و از جمله همکاران اصلی این پژوهش تصریح کرد: در فیلم‌ها زنان بیشتر از طریق ویژگی‌های ظاهری و فیزیکی خود در جامعه مطرح می‌شوند و معضل اصلی در عرصه رسانه فراتر از فیلم‌های سینمایی و ناظر بر ارزش‌گذاری زنان و دختران است که یک معضل بشری به حساب می‌آید.

در کشورهای انگلیس، برزیل و کره جنوبی کاراکترهای زنان با ٣۵.۹ تا ٣٨ درصد بیشترین میزان را به خود اختصاص داده و در فیلم‌های هندی این آمار، ۲۴.۹ درصد گزارش شده است.

همچنین در مورد میزان مشارکت زنان در تولید فیلم و پشت دوربین (مانند کارگردانی، نویسندگی و تولیدکنندگی)، حضور زنان یک‌چهارم مردان اعلام شده، و نکته قابل تأمل آن است که در فیلم‌هایی که زنان پشت دوربین نقش‌آفرینی کرده‌اند، تعداد کاراکترهای زن به نحو قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته است.

دستاوردهای کلیدی این پژوهش به ترتیب ذیل بیان شده است:

۱.    فقط ٣۰.۹ درصد کل کاراکترهای متکلم زنان هستند؛

۲.    در تعداد معدودی از کشورها آمار بالاتری گزارش شده است: انگلستان (٣۷.۹ درصد)، برزیل (٣۷.۱ درصد)، و کره جنوبی (٣۵.۹ درصد). با این حال، آمار مذکور همچنان زیر ۵۰ درصد است؛

٣.    حضور زنان در فیلم‌های اکشن و حادثه‌ای بسیار کم‌رنگ توصیف شده است، چنانچه فقط ۲٣ درصد از کارکترهای متکلم در این ژانر را زنان تشکیل می‌دهند؛

۴.    از مجموع هزار و ۴۵۲ فیلم‌ساز مورد تحقیق، ۲۰.۵ درصد را زنان تشکیل داده‌اند: ۷ درصد کارگردان، ۱۹.۷ درصد نویسنده و ۲۲.۷ درصد تولیدکننده؛

۵.    در فیلم‌هایی با حضور کارگردان یا نویسنده زن، کاراکترهای بیشتری از میان زنان و دختران انتخاب می‌شوند؛

۶.    جنسی شدن و استفاده از جذابیت‌های جنسی به عنوان یک استاندارد، در سطح جهانی برای کاراکترهای زن مطرح است. در فیلم‌ها زنان و دختران دو برابر بیشتر از مردان و پسران، برهنگی جنسی کامل یا جزئی دارند و این امر ۵ برابر بیش از مردان جذابیت دارد. در فیلم‌هایی که برای مخاطبین کم‌سن تهیه می‌شود، تا حدودی کمتر از فیلم‌های بزرگسالان از جذابیت‌های جنسی استفاده می‌شود؛

۷.    دختران نوجوان (۱٣ تا ۲۰ ساله) بیش از زنان جوان بزرگسال (۲۱ تا ٣۹ ساله) در معرض جنسی شدن و ابزار جذابیت‌های جنسی قرار دارند؛

٨.    کاراکترهای زن فقط ۲۲.۵ درصد و مردان ۷۷.۵ درصد ازمناصب و مشاغل موجود در فیلم‌ها را به خود اختصاص داده‌اند؛

۹.    در فیلم‌های سینمایی زنان فقط، ۱٣.۹ درصد نقش‌های مربوط به مناصب مدیریتی و ۹.۵ درصد سیاست‌مداران عالی‌رتبه را عهده‌دار شده‌اند؛

۱۰.    در فیلم‌های سینمایی نسبت تعداد مردان به زنان: در مناصب قضاوت و وکالت ۱ به ۱٣، در سمت پروفسوری ۱ به ۱۶، و دکتری ۱ به ۵ است. (۲)


پی‌نوشت
۱.    http://www.unwomen.org
۲.    www.unwomen.org