اخبار روز: www.iran-chabar.de
سه‌شنبه  ۴ آذر ۱٣۹٣ -  ۲۵ نوامبر ۲۰۱۴

«از ژنو آرزو تا وین واقعیت»عنوان یادداشت روز روزنامه کیهان به قلم محمد ایمانی است که در آن می خوانید؛بامداد سوم آذر ۱٣۹۲ در همان ساعاتی که رئیس جمهور در حال نگارش نامه به محضر رهبر معظم انقلاب بود، وزیرخارجه آمریکا به جمع خبرنگاران رفت. ساعتی از اعلام توافق ژنو سپری نشده بود. دکتر روحانی به رسمیت شناخته شدن حقوق هسته ای ایران را مرقوم می کرد و اینکه «فروپاشی سازمان تحریم ها آغاز شده است» اما در ژنو جان کری معطل نکرد که در جمع خبرنگاران بگوید «ایران دیگر تأسیسات هسته ای و سانتریفیوژهای جدید نخواهد ساخت. هیچ جای توافقنامه به حق غنی سازی ایران اشاره نشده و پس از توافق دو طرف معلوم می شود که غنی سازی ادامه داشته باشد یا نه. ایران پذیرفت همه غنی سازی بالای ۵ درصد را متوقف و ذخایر آن را در ۶ ماه آینده به صفر برساند.
آقای ظریف به شدت تلاش کرد و ما بابت این از او متشکریم... ساختار و مهندسی اصلی تحریم ها همچنان ادامه خواهد داشت که شامل نفت و خدمات مالی است». مقتدای حکیم انقلاب با وجود آن که افق را به روشنی می دیدند، از تیم مذاکره کننده به عنوان فرزندان نظام در جبهه دیپلماسی پشتیبانی کردند و به اقتضای مرقومه رئیس جمهور، از هیئت مذاکره کننده تشکر کردند و راه را نشان دادند. «ایستادگی در برابر زیاده خواهی ها همواره باید شاخص خط مستقیم حرکت مسئولان این بخش باشد».
سوم آذر ۹٣ فرا رسید. وین یک هفته شلوغ بود. این آخری آن قدر شلوغی و ازدحام در گرفت که حتی خانم اشتون- اسباب محرمیت و حلیت مذاکرات!- از ملاقات دکتر ظریف با جان کری جاماند. احساس دوگانه ای در این میان وجود دارد. حس نخست نگاهی تأثرآمیز است به سختی کار آقای ظریف و دست دادن او با دست نماینده رژیمی که آلوده به خون ده ها میلیون انسان بی گناه در چهار گوشه منطقه است. تعطیلی بسیاری از کارها و ۱۰-۱۲ دور مذاکره ظرف یک سال با طرفی که هیچ جور حرف حساب و منطق و تفاهم و احترام حالی اش نمی شود، انصافاً کار پر زحمتی است. حس دوم، آن است که آیا طرف آمریکایی با همین کارنامه خباثت یک سال اخیر، سزاواری و شایستگی اش را داشت که طرف ملاقات وزیر خارجه ما قرار بگیرد و در عین حال همان ادبیات خصمانه را تکرار کند؟ این پرسش، پاسخ خود را به مرور زمان و به شکل روشن تر خواهد گرفت. اما اکنون موضوع مهم این است که پس از یک سال اعتمادسازی یک طرفه به کجا رسیده ایم؟ آیا دیروز در وین اتفاقی متفاوت از ژنو رقم خورد؟ تکلیف توافق جامع و نهایی به نحوی که هم حقوق هسته ای ما محترم شمرده شود، هم نگرانی ادعایی آمریکا و غرب برطرف شود و هم تحریم ها پایان پذیرد به کجا انجامید؟ بالاخره ما هدفی از این مذاکرات داشتیم. آن هدف چه شد؟ آیا می توان درباره اتفاق پشت درهای بسته این روزها و هفته ها گمانه زنی کرد و به پیش بینی آینده پرداخت؟ آخرش چه؟ اگر هدف، آن گونه که برخی اصحاب حزب و مطبوعات- به واسطه روی زیاد و شرم کم- ادعا می کنند خود مذاکره بود و مذاکره اصالت و موضوعیت داشت نه طریقیت، که بحث دیگری است و در این صورت مرحوم عرفات با همه تحقیرهایی که شد به جماعت حزبی و مطبوعاتی مورد اشاره در رکوردداری ، شأن پیش کسوتی دارد.
اما اگر بپذیریم که مذاکره- صرف نظر از رفتارهای نابه جا یا به جا در متن آن- تاکتیک و ابزار و راه است، آنگاه پرسش از هدف و نتایج موضوعیت پیدا می کند. و در این صورت در کنار ارزیابی نتایج، پای پرسش دیگری به میان می آید و آن اینکه مذاکره و حتی توافق دور از دسترس چه قدر تاب دارد که بتوان همه مسئولیت های دولتمردان را بر آن بار کرد؟ آیا آن نگاه جبرگرا و دترمینیستی یک سال پیش که القا می کرد کلید معجزه آسا برای قفل همه مشکلات در مذاکره - به ویژه مذاکره با آمریکا- است اکنون هم در میان افکار عمومی پیگیر، خریدار دارد یا باید در سبد تکالیف و برنامه های دولت محترم، چیزهای به مراتب مهم تر دیگری را گذاشت و برایش تدبیر کرد؟
دیروز وزرای ۵+۱ در وین حاضر شدند تا... این «تا» که هدف را بازگو می کند، محل تأملات جدی است. با وجود انعطاف های متعدد هیئت ایرانی در زمینه محدودسازی حجم غنی سازی زیر ۵ درصد، کاهش تعداد سانتریفیوژها، (احتمالاً) کاهش حجم ذخایر اورانیوم ٣/۵ درصد و... آمریکا- و دو متحدش- حاضر نیستند تکلیف لغو تحریم ها را که برای دولت آقای روحانی اولویت داشته معلوم کنند. ۷، ۱۰، ۱۵ و ۲۵ سال، عددهای مختلفی بوده که به عنوان بازه زمانی مورد نظر غرب برای دوره اعتمادسازی ایران و سپس تشخیص اینکه تحریم ها را می توان لغو کرد یا نه، در رسانه ها مطرح شده است! معنای واقعی این اتفاق، بن بست در مذاکرات است. اما چون طرفین نمی خواهند به دلایل مختلف این مسئله را - که زیر سر آمریکا و انگلیس و فرانسه است- اعلام کنند، بنابراین توافق می شود که مذاکرات تا ماه مارس (اسفند و فروردین) ادامه پیدا کند و توافق ژنو نیز تا تیر ۹۴ تمدید شود. تعهدات جدید ما هنوز معلوم نیست. آیا نام چنین کاری تمدید مذاکرات است؟ در پاسخ برخی دیپلمات های حاضر در مذاکره می گویند چون بخشی از توافقات درباره کلیات صورت گرفته و برخی جزئیات در پرانتز مانده، در واقع مسئله فراتر از تمدید مذاکره نوعی «تفاهم سیاسی نانوشته» (شفاهی) است.
برخی کلمات در مذاکرات، مبهم و تعریف ناشده و بعضاً غلط انداز و تحریف آمیز ادا می شوند. از جمله اینکه گفته شده در کلیات توافق حاصل شده و در جزئیات اختلافاتی وجود دارد. درباره اهمیت فناوری هسته ای و نسبت آن با اقتصاد کشور و اینکه ساختار این فناوری (به عنوان سمبل عزت و استقلال ملی و نه حتی صرف فناوری) قابل معامله هست یا نه، بحث هایی در میان برخی محافل بوده است اما اینکه در مذاکرات باید تحریم ها لغو شود، حداقل توقع از مذاکرات است. بنابراین جای شگفتی است که موضوع لغو تحریم ها در مذاکرات بلاتکلیف بماند و آمریکا و اقمارش اصرار داشته باشند این موضوع را مسکوت بگذارند یا به آینده موهوم حوالت دهند و در عین حال گفته شود در کلیات توافق حاصل شده و جزئیات مانده است!! یا مثلاً عدم تعیین تکلیف ضمانت اجرای تعهدات آمریکا و غرب در حالی که به ۹۰ درصد تعهدات توافق موقت ژنو درباره عدم افزایش تحریم ها و لغو تحریم های هواپیمایی و خودرو و... پایبند نماندند، جزو مبانی و کلیات است یا مسائل جزئی که می شود در پرانتز باقی گذاشت یا از صورت مسئله پاک کرد؟! آیا صورت مسئله گم شده؟! هیئت ایرانی پای میز مذاکره نرفت که مثلاً غنی سازی ۲۰ درصد را تعطیل کند یا از غنی سازی صنعتی زیر ۵ درصد بکاهد!
بالاخره چه؟ فقط ۴ سال از عمر دکتر روحانی در مذاکرات هسته ای سپری شده است. رژیم هایی که حداقل ۶۰ سال - و برخی از آنها ۲۰۰ سال- سابقه دشمنی با ملت ایران را دارند در همین دهه با رفتار خود گواهی دادند اولاً با پیشرفت و استقلال و اقتدار ایران سر ستیزه جویی دارند و ثانیاً تصور می کنند با انواع تحریم ها باید به ایران ضربه بزنند. از نگاه آنها ایران جدید و قدرتمند، در تحولات غرب آسیا (خاورمیانه) حتی بالاتر از آمریکا و متحدانش حرف اول را می زند و می تواند الگوسازی کند. و باز در چشم انداز آنها، کشوری که برای ۷۰-٨۰ سال به مسیر وابستگی و اتکا به اقتصاد نفتی- وارداتی عادت کرده، می تواند در حوزه اقتصاد آسیب پذیر باشد. با این پیش فرض ها چرا آمریکا و متحدان خاصش - غیر از کشورهای اروپایی مشتاق معامله با ایران- باید حاضر شوند اهرم فشار اقتصادی خود را کنار بگذارند؟ حتی اگر آمریکا دیروز در وین امضا می کرد که همه تحریم ها را لغو می کند، قابل اعتماد نبود همچنان که «ری ست» کردن (تجدید) روابط به دعوت هیلاری کلینتون میان آمریکا و روسیه در سال ۲۰۰۹ مانع از شبیخون کاخ سفید به کرملین در حوادث اوکراین نشد و همچنان که تنش زدایی آمریکا با شوروی و چین مانع از شبیخون سال ۱۹۹۱ به روس ها یا به چینی ها (میدان تیان آن من) نشد. تا مستکبران خبیث عالم در ملتی ضعفی را سراغ داشته باشند، از آزاررسانی دریغ نمی کنند و اگر هم ادای طبیبان را در بیاورند، استخوان لای زخم همان ملت ها می گذارند همچنان که در قبال اقتصاد شرق آسیا و فروپاشی بعدی اقتصادی کردند. آمریکا اگر معجزه گر بود، اقتصاد شرق آسیا را کور نمی ساخت.
با این وصف ایده آل آمریکا و غرب از مذاکرات ۱- بازسازی حیثیت و اعتبار ابرقدرتی به هزیمت کشیده در طول ۱۵ سال گذشته ۲- کوچک سازی و تقطیع و لاغرسازی تدریجی برنامه هسته ای ایران ٣- اثرگذاری روانی بر محیط سیاسی داخلی ایران و اخذ نتایج مطلوب در مقاطعی نظیر انتخابات و... است. دقیقاً به همین دلیل سرنیگل شینوالد سفیر انگلیس در آمریکا ۷ بهمن ٨۶ (در آستانه انتخابات مجلس هشتم) در انستیتو خاور نزدیک واشنگتن گفت «چند واقعه سیاسی مهم طی ۱٨ ماه آینده در ایران رخ خواهد داد از جمله انتخابات مجلس و ریاست جمهوری [سال ٨٨ [ بنابراین ما باید همچنان به تلاش خود جهت سخت تر کردن انتخاب برای ایران ادامه دهیم. گام بعدی قطعنامه است که سیگنالی به تهران می فرستد مبنی بر اینکه گرفتاری هنوز تمام نشده است. ما در داخل ایران شاهد انتقاد برخی محافل از تحریم ها هستیم. ما به خاطر داشتن سفارت در ایران، ابزاری متفاوت تر از آمریکا در اختیار داریم».
حد فاصل سال ٨۶ تا ۹۰ که دشمن برای ایجاد تنش سیاسی در داخل و سپس فشار اقتصادی مکمل آن نقشه می کشید، بسیاری از همت ها در داخل صرف ایجاد تنش و درگیری یا مهار آن شد. سال ٨۶ رهبر معظم انقلاب هشدار دادند دشمن مسئله فشار اقتصادی را پیگیری می کند. ایشان سال ۷۵ نیز از دولت وقت خواسته بودند خروج از وابستگی به درآمد نفتی را در اولویت قرار دهند. مقتدای انقلاب فروردین ۹۱ مجدداً هشدار ۱۷-۱٨ سال پیش را تکرار کردند.
«من به آقایانی که سرکار بودند گفتم باید کاری کرد که بتوانیم هر وقت اراده کردیم، در چاه های نفت را ببندیم اما آن آقایان که به زعم خودشان تکنوکرات هم بودند گفتند مگر می شود چنین کرد». حرف همان است که در ادبیات امام خمینی(ره) آمد و در کلام امام خامنه ای بسط داده شد؛ باید خود و شعار ما می توانیم را باور کرد، به ظرفیت های داخلی اعتماد داشت و ساخت درونی قدرت ملی را هر چه استوارتر کرد.
اولین و آخرین استراتژی همان است که حضرت روح الله ۲۶ بهمن ۱٣۵۹ با منطق اقتصاد مقاومتی در دیدار کفیل و مدیران وزارت نفت فرمودند: «من اعتقادم است که اگر ما در محاصره اقتصادی یک ده پانزده سال واقع بشویم، شخصیت خودمان را پیدا می کنیم یعنی همه مغزهایی که راکد بودند در آن وقت و نمی توانستند فعالیت بکنند، به فعالیت می افتند. این طبیعی است که اگر یک نفر آدم یک جایی نشسته و همه چیز او را می آورند تقدیمش می کنند، این فکرش به کار نمی افتد، حتی کاسب هم نمی تواند بشود. اگر یک آدمی بود که اول صبح چایش را و نانش را بیاورند، ظهر هم همین طور، شب هم همین طور، هر احتیاجی هم داشت برآورده کردند، این نمی تواند دیگر هیچ کاری بکند، یک مرد فلجی می شود... آن روزی که این ملت فهمید که اگر ما جدیت نکنیم برای کشاورزی مان، جدیت نکنیم برای صنعت نفتمان، جدیت نکنیم برای کارخانه های خودمان، از بین خواهیم رفت و کسی نیست که به ما بدهد، وقتی این احساس پیدا شد در یک ملتی که من خودم باید هر چیز می خواهم تهیه کنم، دیگران به من نمی دهند، این احساس اگر پیدا شد، مغزها به راه می افتد و متخصص پیدا می شود در هر رشته ای... این ابتکارات از برکات محاصره اقتصادی بود... این محاصره اقتصادی را که خیلی ها از آن می ترسند، من یک هدیه ای می دانم برای کشور خودمان، برای اینکه معنایش این است که مایحتاج ما را به ما نمی دهند، وقتی که مایحتاج را به ما ندادند، خودمان می رویم دنبالش... مغزهای اروپایی با مغزهای ایرانی فرقی ندارند جز این معنا که آنها آن طوری تربیت شدند و خودشان را آن جوری درست کردند و ماها را این طوری تربیت کردند. ما را یک موجود مهملی بار آوردند. خب، تا کی ما باید این را تحمل بکنیم که ما یک موجودات مهملی هستیم و باید از ارباب ها پیش ما برسد... عمده این است که ما باور کنیم خودمان را».

خراسان:اگر دنبال توافق هستیم، دنبال توافق نباشیم
«اگر دنبال توافق هستیم، دنبال توافق نباشیم»عنوان سرمقاله روزنامه خراسان به قلم محمدسعید احدیان است که در آن می خوانید؛توافق صورت گرفته بر سر تمدید که به نحوی در تعلیق ماندن محسوب می شود را می توان فرصتی برای دو طرف ایران و آمریکا دانست که البته فرصت برای آمریکا در صورتی ایجاد می شود که ما از فرصت مان استفاده نکنیم. فرصتی که برای آمریکا در صورت عدم اقدام مناسب ما ممکن است ایجاد شود این است که بتواند فضای منفی جهانی علیه خودش به عنوان عامل بن بست در مذاکرات وین را اصلاح کند و خود را از بازنده بودن به برنده بازی «مقصرسازی» تبدیل کند.
اما برای اینکه بدانیم فرصت بدست آمده برای ایران چیست و چگونه قابل استفاده است بهتر است خوشبینی را کنار بگذاریم و کمی واقع بین باشیم. واقعیت این است که در وین آمریکایی ها خلاف آنچه آقای کری گفت هیچ بحث فنی را برای رسیدن به راه حلی مرضی الطرفین مطرح نکردند و در قبال پیشنهادهای خلاقانه و متعدد ایران فقط اعلام موضع می کردند و براساس تحلیل نادرست خود که فکر می کردند ایران تحت تاثیر تحریم ها انعطاف های زیادی از خود نشان داده است، منتظر تغییر موضع ایران در دقیقه ۹۰ بودند و وقتی ایستادگی مقتدرانه و عزتمندانه آقای ظریف و تیم هسته ای را به نمایندگی از مردم ایران دیدند مجبور شدند برای جلوگیری از شکست رسمی مذاکراتی که مقصرش آن ها تلقی می شدند، پیشنهاد تمدید مذاکرات را بدهند مفهوم این واقعیت که نباید آن را نادیده گرفت این است که راه های فنی برای رفع دغدغه های آمریکا برای جلوگیری از فعالیت نظامی هسته ای ایران نه تنها وجود داشت بلکه پیش از این بر سر جزئیات آن تفاهم نیز شده بود، اما آمریکایی ها نشان دادند که اراده سیاسی برای آن را ندارند.
نبود این اراده سیاسی به عنوان مهمترین واقعیت نیز نتیجه چند واقعیت دیگر است. از تضادهای منافع استراتژیک بین ایران و آمریکا بر سر نظم نوین جهانی و خط قرمز بودن اسرائیل برای دولتمردان آمریکا که بگذریم اما نمی توانیم این واقعیت روشن را نبینیم که دولت فعلی آمریکا در ساختار حاکمیتی این کشور در موضع و شرایطی نیست که تصمیم مهم پذیرش ایران دارای فناوری صلح آمیز هسته ای را به تنهایی بگیرد چرا که نه تنها جمهوریخواهان در کنگره آمریکا رای اکثریت را دارند بلکه بسیاری از دموکرات ها نیز حاضر نیستند روی اسب باخته اوباما شرط بندی کنند و حتی فراتر از آن هنگامی که در بحبوحه مذاکرات وین اوباما ناگهان از ابلاغیه خود برای قانونی کردن زندگی مهاجران در آمریکا رونمایی کرد باید این واقعیت را نیز ببینیم که اوباما نیز دیگر بنا ندارد مساله هسته ای ایران را محور چالش خود با جمهوری خواهان قرار دهد چرا که محل نزاع اصلی اش را جایی تعریف کرده است که میلیون ها رای برای دموکرات ها در ایالت های حساس به ارمغان خواهد آورد، بی آنکه لابی آیپک را عصبانی کند و هم حزبی های ناراضی اش را بیشتر برنجاند.
همه این واقعیت ها و برخی واقعیت های دیگر ما را به راهبردی مهم می رساند و آن این است که: «اگر دنبال توافق هستیم، دنبال توافق نباشیم»
این راهبرد که پیش از این نیز با ادبیاتی دیگر بارها بر اساس الگوی «بازی بزدل» به عنوان یکی از الگوهای «تئوری بازی ها» ارائه شده بود، هدف خود را به نتیجه رساندن مذاکرات و رسیدن به توافق خوب تعریف می کند. براین اساس در شرایطی که طرف مقابل به دنبال توافق «حاصل جمع صفر» (منظور توافق برد باخت) است، برای اینکه او را راضی به توافق حاصل جمع غیر صفر کنیم ناچاریم اولا هزینه های عدم توافق متوازن را برای او زیاد و برای خود کم کنیم و ثانیا تصویری از خود ارائه دهیم که براساس آن طرف مقابل اطمینان حاصل کند ما حاضر به پرداخت هر هزینه ای هستیم اما حاضر به عقب نشینی از مواضع اصولی مان نیستیم. در این صورت طرف مقابل (نه فقط دولت اوباما بلکه حتی حاکمیت آمریکا) مجبور خواهد شد به توافقی متوازن راضی شود.
اتفاق دوم یعنی ارائه تصویری محکم و حاضر به ایستادگی در مذاکرات وین صورت گرفت و اشتباه برداشت آمریکایی ها که در نتیجه نرمش های منطقی، برخی خوشبینی ها و برخی اشتباهات صورت گرفته بود تا حد زیادی جبران شد و فقط باید آن را در این مدت حفظ و تقویت کرد اما اتفاق اول یعنی کم کردن هزینه برای ما و بالا بردن هزینه برای طرف مقابل در صورت عدم توافق همان اقدامی است که باید از فرصت به دست آمده برای رسیدنش حداکثر بهره را برد و مهمترینش در پیش گرفتن راه هایی برای کم تاثیرکردن تحریم ها و نشان دادن این مساله به طرف مقابل است که ما بناداریم اقتصادمان را با وجود تحریم ها مدیریت کنیم فقط در این صورت است که آمریکا هنگامی که از کارکرد چماق تحریم ها ناامید شود مجبور به پذیرش توافقی خوب می شود.
برای این مهم یعنی کم اثر کردن تحریم ها و ارائه تصویر کشوری آماده ایستادگی راهبردهای عملیاتی در دسترسی وجود دارد که در مجالی دیگر ارائه می شود اما تجربه این یکسال و عدم تلاش دولت در این زمینه ها نشان داده است که پیش فرض اجرایی شدن این راهبردها این است که تیم هسته ای، تیم اقتصادی و در راس آن ها آقای رئیس جمهور واقع بینانه به موضوع نگاه کرده و از توافق «صرفا بامذاکره پشت میزها» قطع امید کنند و همه همت خود را برای تقویت قدرت چانه زنی در «خارج از میز مذاکرات» صرف کنند و حداقل تا مدتی «اگر دنبال توافق هستند، دنبال توافق نباشند»

جمهوری اسلامی:مقاومت پیروز
«مقاومت پیروز»عنوان سرمقاله روزنامه جمهوری اسلامی است که در آن می خوانید؛موافقت طرف های مذاکرات هسته ای ایران و ۱+۵ با تمدید آن تا دهم تیرماه سال آینده، هر چند نتیجه دلخواه طرف ایرانی نبود، ولی از این نظر که چهره زیاده خواهانه و بی اراده دولتمردان آمریکائی را نشان داد قابل توجه است. نکات مهمی که در این زمینه باید مورد توجه قرار گیرند اینها هستند.
۱ - مسئول اصلی به نتیجه نرسیدن مذاکرات یکساله در سوم آذر ماه جاری، دولت آمریکاست. کشورهای اروپائی البته در این مسئولیت شریک هستند ولی از آنجا که کارشکنی اصلی از آمریکا بود، باید آمریکا را مقصر و مسبب اصلی دانست. جمهوری اسلامی ایران، به اعتراف کلیه اعضاء گروه ۱+۵ و آژانس انرژی اتمی، در طول یکسال بعد از توافق ژنو، به تمام تعهدات خود که در توافق نامه ژنو مندرج بود عمل کرده و صداقت خود را به اثبات رسانده است. به مقتضای این عملکرد و براساس موافقت نامه ژنو، گروه ۱+۵ نیز باید به خواسته های جمهوری اسلامی ایران پاسخ مثبت بدهد. این خواسته ها، حقوق قانونی ملت ایران هستند که طبق مقررات آژانس بین المللی انرژی اتمی باید تمام اعضاء از آنها برخوردارباشند. موضوع تحریم ها نیز از آغاز ظالمانه و خلاف قانون بود و لذا اکنون که ایران پای بندی خود به مقررات آژانس و تعهدات موجود در توافق نامه ژنو را به اثبات رسانده باید بطور کامل لغو شود. مخالفت آمریکا با دست یابی ایران به حقوق هسته ای خود و لغو کامل تحریم ها، علاوه بر اینکه خلاف موافقت نامه ژنو می باشد، مخالف مقررات آژانس بین المللی هسته ای نیز هست.
۲ - جمهوری اسلامی ایران همانگونه که در سال های اخیر و در شرایط تحریم های چهارگانه شورای امنیت، دولت آمریکا، کنگره آمریکا و اتحادیه اروپا به راه خود ادامه داده و با اقتدار کامل در منطقه و جهان درخشیده، از این پس نیز به همین راه ادامه خواهد داد و تأخیر در توافق نهائی مذاکرات با ۱+۵ تأثیری در اراده سیاسی دولت ایران نخواهد داشت. این درست است که نمی توان تحریم ها را در شرایط اقتصادی ایران بی تأثیر دانست، ولی ملت ایران در طول سه دهه گذشته که با انواع و اقسام تحریم ها مواجه بوده توانسته خود را با هر شرایطی تطبیق دهد و همین روش را از این پس نیز ادامه خواهد داد. دولت یازدهم، با عملکرد خود در یکسال و چهار ماه گذشته نشان داده که علیرغم استمرار تحریم ها می تواند کشور را به سوی بهبود وضعیت اقتصادی سوق دهد و همین روش را باز هم ادامه خواهد داد و قطعاً در این راه از همراهی آحاد ملت برخوردار خواهد بود.
٣ - لازم است رئیس جمهور و سایر دولتمردان آمریکا بدانند کارشکنی های آنها علیه توافق در مذاکرات هسته ای و به تأخیر انداختن آن، نه تنها نمی تواند در اراده دولت و ملت ایران کوچک ترین خللی پدید آورد بلکه موجب انسجام هرچه بیشتر مردم ایران برای مقابله با توطئه های آمریکا و سایر دشمنان خواهد شد. این، واقعیتی است که مردم ایران در طول ٣۶ سال بعد از پیروزی انقلاب اسلامی آن را نشان داده اند و از این پس نیز نشان خواهند داد. ملت ایران یک ملت انقلابی است که می داند در برابر توطئه ها چگونه باید مقاوم باشد و ترفندها را چگونه باید خنثی کند و در برابر کارشکنی ها چگونه باید راه صحیح ادامه مسیر را پیدا کند. بنابر این، در این توطئه نیز آمریکا ضرر خواهد کرد و وحدت دولت و ملت ایران مستحکم تر خواهد شد.
۴ - راه روشن و مشخص ملت ایران برای ادامه مسیر و خنثی کردن توطئه های آمریکا و مقابله با تحریم ها، عمل به نسخه "اقتصاد مقاومتی" است. این، نسخه ایست که رهبر انقلاب، نه فقط برای دوران تحریم بلکه برای پایدار ساختن اقتصاد کشور در نظر گرفته و عمل به آن را توصیه کرده اند، دولت یازدهم نیز برای اجرائی کردن آن تلاش می کند و مردم نیز با همراهی های خود به تحقق آن کمک می نمایند. با عمل به این نسخه، نه تنها تحریم ها را دور می زنیم بلکه ایران را برای همیشه در برابر مشکلات اقتصادی و سایر مشکلات بیمه خواهیم کرد.
۵- به نتیجه نرسیدن مذاکرات هسته ای در موعد سوم آذر، به مخالفان داخلی دولت یازدهم که طی یکسال گذشته به ویژه در روزها و هفته های اخیر اعضاء گروه مذاکره کننده ایرانی را زیر بمباران شدید تبلیغاتی قرار دادند، نشان داد که برخلاف تهمت های ناروای آنها گروه مذاکره کننده ایرانی به حقوق ملت ایران پای بند است، از خطوط قرمز عبور نمی کند و اهل سازش بر سر منافع ملی نیست. اگر گروه مذاکره کننده ایرانی اهل سازش و عبور از خطوط قرمز بود، قطعاً دیروز و یا شاید زودتر از سوم آذر با ۱+۵ به توافق می رسید و مشکلی با آمریکا نداشت. این، مقاومت متعهدانه گروه مذاکره کننده ایرانی در برابر زیاده خواهی های آمریکا بود که به آمریکا اجازه نداد به مطامع خود برسد و درصدد تمدید مهلت مذاکره برآید. آیا کسانی که در داخل کشور با زبان و قلم بی مهار خود تا توانستند به مذاکره کنندگان ایرانی تهمت زدند و آنها را به باد ناسزا گرفتند، شجاعت عذرخواهی از مذاکره کنندگان ایرانی را دارند؟
۵ - مذاکرات ایران و ۱+۵ برای طرف های مذاکره به منزله آزمونی بود که جمهوری اسلامی ایران در سطح جهانی و نزد ملت ها از این آزمون سرفراز، پیروز و آبرومند بیرون آمد و در نقطه مقابل، آمریکا به عنوان یک دولت غیرقابل اعتماد، عهدشکن و زیاده خواه معرفی شد. از این منظر باید گفت در مذاکرات ایران و ۱+۵ آنکه پیروز شد ایران است و شکست و بدنامی به سراغ آمریکا آمد. برای آمریکا البته این بدنامی چیز تازه ای نیست. این واقعه، همان تعبیر امام خمینی را بار دیگر تأیید کرد که آمریکا را "شیطان بزرگ" دانستند. دولت آمریکا، علیرغم ژست ابرقدرتی دولتمردانش، در این مذاکرات نشان داد که تحت تأثیر صهیونیست ها و دلارهای نفتی بعضی قارون های منطقه خاورمیانه عربی قرار دارد و حاضر است به قیمت پشت پا زدن به تعهداتی که خود امضا کرده، حقارت و بدنامی را بپذیرد. این، ننگ در پرونده شخص اوباما و همکاران وی و دولت آمریکا به ثبت خواهد رسید و در تاریخ ماندگار خواهد شد.
۶- ایستادگی اعضاء گروه مذاکره کننده ایرانی در برابر زیاده خواهی های آمریکا و سایر قدرت های غربی و تحمل مثال زدنی آنها در برابر فشارهای مخالفان داخلی و خارجی که بطور مستمر از بوق های تبلیغاتی خود به بمباران تبلیغاتی آنها پرداختند، واقعاً ستودنی است. به اعضاء گروه مذاکره کننده ایرانی، از صمیم قلب خسته نباشید می گوئیم، برای آنها در ادامه این راه توفیق الهی آرزو می کنیم و اعتقاد راسخ داریم که تلاش ها و مقاومت جانانه آنها در طول یکسال گذشته، به ویژه آنکه ملامت های داخلی را نیز تحمل کردند، نوعی "جهاد" محسوب می شود و از خدای قادر منان می خواهیم پاداش اخروی مجاهدان را به آنها عنایت فرماید.

رسالت:موج روشنگری در جهان اسلام
«موج روشنگری در جهان اسلام»عنوان سرمقاله روزنامه رسالت به قلم سید مسعود علوی است که در آن می خوانید؛ ٣۱۵ عالم اسلامی از ٨۰ کشور جهان به همراه علمای بزرگ شیعه و سنی در ایران اسلامی با برگزاری یک کنگره عظیم که در تاریخ اسلام بی سابقه است موج جدیدی از روشنگری را در جهان اسلام پدید آورده اند، فردا آخرین روز برگزاری این کنگره عظیم است. «کنگره جهانی بررسی خطر جریان های افراطی و تکفیری از دیدگاه علمای اسلام» با حضور اندیشمندان و علمای جهان اسلام در قم برگزار شد. این کنگره صبح یک شنبه در موسسه امام کاظم (ع) آغاز شد و مراجع و مفتیان کشور های مختلف اعم از شیعه، اهل سنت و سایر فرق با هدف مقابله با تکفیر در این همایش شرکت کردند. آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی ریاست این کنگره را بر عهده داشت. آیت الله العظمی جعفر سبحانی نیز عهده دار دبیری علمی این کنگره بود.
امروز قم مرکز بیداری و روشنگری جهان اسلام است و
همان گونه که ذکر شد دو تن از مراجع بزرگ شیعه که آثار قلمی آنها در فقه، اصول، کلام، فلسفه، تفسیر و تاریخ اسلام در ابعاد جهانی مطرح است بانی برپایی این کنگره عظیم بوده اند.
مسلمانان در یک صد سال اخیر با رهبری علمای بزرگ،
نهضت های رهایی بخش در جهان اسلام را علیه استبداد و استکبار جهانی همراهی کردند. نتیجه این مبارزات، پنجه در پنجه کفر جهانی انداختن و رها شدن بلاد اسلامی از نفوذ دشمنان اسلام بوده است. ایران اسلامی همواره کانون الهام بخش نهضت های اسلامی بوده است. از ٣۵ سال پیش تا کنون ملت ایران موفق شده است یک نظام الهی را با تکیه بر قرآن کریم با زعامت یکی از مراجع عظام تقلید و با همراهی دیگر عالمان و فرهیختگان، چه سنی و چه شیعه، در ایران اسلامی مستقر کند.
ایران همیشه الهام بخش مبارزات رهایی بخش اسلامی بوده و به جریان های اسلامی اصیل در جهان اسلام کمک رسانده است. با ظهور انقلاب اسلامی، رژیم صهیونیستی در مرزهای خود محصور شد و جلوی تعرضات و تصرفات ارضی آنها گرفته شد. امروز صهیونیست ها زیر ضربات حزب الله شیعی و حماس سنی، دست و پا می زنند و طعم تلخ شکست را در نبردهای ٣٣ روزه، ۲۲ روزه و ۵۵ روزه، خوب چشیده اند.
مسلمانان در جهان اسلام با موج بیداری، حکام مستبد و خودفروخته را یکی پس از دیگری از تخت به زیر کشانده اند. در عراق، لبنان، بحرین، افغانستان، لیبی، تونس، یمن، مصر و... جهانیان شاهد فروپاشی نظام های وابسته به غرب بودند. غرب به ویژه آمریکا برای جلوگیری از موج بیداری اسلامی، دست به کاری خطرناک و ضد بشری زد و جریان تکفیری را برای انحراف از مسیر انقلاب های اسلامی به وجود آورد. امروز جهان اسلام گرفتار پدیده تکفیر و تروریسم است. پشت این پدیده، آمریکا، انگلیس و رژیم صهیونیستی، تمام قد ایستاده اند.
مأموریت تکفیر، شکستن کمر مقاومت در منطقه و برگرداندن لوله های
تفنگ از رژیم صهیونیستی به سوی زن، مرد، کودک و جوان مسلمان در بلاد اسلامی است. آنها کار خود را از سوریه آغاز کردند و به عراق و دیگر کشورهای اسلامی بسط دادند. مأموریت جریان تکفیری آن است که یک چهره کریه و مشوه از اسلام به نمایش بگذارند که هیچ کس جرأت نکند بگوید مسلمان است.
آنها چهره زیبای رسول الله (ص) و قرآن کریم را زشت ترسیم کرده اند تا کسی به سمت و سوی آموزه های آخرین پیامبر الهی نرود. آنها از همان تیره و تباری هستند که در مسجد کوفه، کار خود را با ترور شروع کردند و در کربلا با قتل عام اهل بیت پیامبر اسلام (ص) و بریدن سرهای مقدس آنان، اولین موجودیت پلید تاریخی خود را اعلام کردند.پدیده تکفیر، نه تنها در جهان اسلام، دین و آموزه های قرآنی را هدف قرار داده است، بلکه می خواهد جلوی پیشرفت دین در خارج از جهان اسلام را نیز بگیرد. آمریکایی ها با حمله به عراق و افغانستان، تخم «تکفیر» و «تروریسم» را کاشتند و امروز محصولات آن را می خواهند در جهان اسلام برداشت کنند. جنایات تکفیری ها در بلاد اسلامی نه تنها شیعه بلکه دیگر مذاهب اسلامی را هدف قرار داده است. تعداد علما و بزرگان اهل سنت که توسط این جریان تروریستی سر بریده شده یا توسط بمب و گلوله تکه تکه شده اند، اگر بیشتر از شیعه نباشد، کمتر نیست.
پدیده تکفیر که امروز در قالب تئوری داعش، عملیاتی می شود، یک خدعه و نیرنگ برای مصادره دستاوردهای الهی مبارزات یکصد ساله مسلمانان در مقابله با استعمار است. اگر علمای اسلام دیر بجنبند از مسجد و محراب و مزار صحابه پیامبر، حتی مرقد پاک و منور رسول گرامی اسلام (ص) در مدینه چیزی باقی نخواهد ماند. آنها به کعبه هم رحم نخواهند کرد. سابقه به آتش کشیدن کعبه با منجنیق در دوره حکومت یزید ملعون، از خاطر تاریخ، زدودنی نیست.امروز جوانان عراق و سوریه سلاح به دست گرفته اند تا از شرف اسلام و حریم قرآن دفاع کنند. جهان اسلام در حال آمادگی و ایستادگی در برابر این پدیده شوم است. مسلمانان در این جهاد مقدس اجازه نخواهند داد دستاوردهای مبارزه با کفر جهانی توسط تکفیری ها مصادره شود. در این میان وظیفه علما در حفظ کیان اسلام و مرزهای فکری و علمی، خطیرتر از وظیفه جوانانی است که اکنون سلاح گرفته و با قصابی و بی رحمی تکفیری ها در جهان اسلام مبارزه می کنند.
امروز قم، پرچم بیداری و روشنگری علیه پدیده تکفیر را برافراشته و مراجع عظام تقلید و اساتید حوزه های علمیه در سراسر کشور، با رشادت، گام در این راه مقدس نهاده اند و فردا باید در دیگر بلاد اسلامی نظیر همین کنگره ها برای تداوم بیداری و روشنگری برپا شود. بر اساس اطلاعات واصله، قرار است الازهر به طور جدی قدم در این طریق مقدس بگذارد و دومین چراغ روشنگری را برافروزد و سپس در هند، پاکستان، اندونزی، عراق، افغانستان، یمن و... این روشنگری با سرعت و شتاب بیشتری استمرار یابد.
بدون شک کنگره جهانی بررسی خطر جریان های افراطی و تکفیری از دیدگاه علمای اسلام، در قم به اجماع علمای جهان اسلام در زمینه ایستادگی در برابر پدیده شوم تکفیر، منجر خواهد شد و این یک نقطه عطف در پاسداشت اسلام و قرآن و عبور از پیچ بزرگ تاریخ معاصر است. ان شاء الله.

قدس:بایسته های دولت برای خانه دار شدن مردم
بایسته های دولت برای خانه دار شدن مردم»عنوان یادداشت روز روزنامه قدس به قلم دکتر آرش اسلامی است که در آن می خوانید؛برای خروج از رکود در بخش مسکن که بشدت تحت تأثیر سیاستهای پولی و مالی قرار دارد، دولت با تحریک تقاضا درصدد ایجاد رونق در این بخش است .
تحریک تقاضا نیز از طریق افزایش وام خرید صورت می گیرد، اما مشکل اینجاست که آیا مصرف کنندگان بدون مسکن، قدرت دریافت و پرداخت تسهیلات را دارند و یا اینکه مقدار وام چقدر در افزایش قدرت خرید افراد موثر خواهد بود؟ از سویی با توجه به لایحه خروج از تورم که در کارگروه مشترک دولت و مجلس تعدیل و تکمیل شده و در صحن مجلس در حال رسیدگی است، بخش مسکن به عنوان بخش موثر در چرخه اقتصادی لحاظ شده، در ضمن وزیر راه و شهرسازی درباره طرح افزایش وام خرید مسکن اعلام کرده است، گزینه مدنظر ما سپرده گذاری ۲۵ تا ٣۰ میلیونی متقاضیان در مدت سه سال در صندوقها و پرداخت سه برابر اصل سپرده در قالب وام خرید است.
بررسی این طرح و تجزیه و تحلیل مدل مدنظر وزارت راه وشهرسازی نشان می دهد، وام جدید خرید مسکن از روزی که بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار موافقت خود را با طرح اعلام کنند، سه سال طول خواهد کشید تا به دست متقاضیان مصرفی بازار مسکن برسد، این در حالی است که قدرت وام ۱۰۰ البته طولانی شدن دوره رکود سبب قفل شدن واحدهای تولید شده در دست انبوه سازان و فعالان حوزه ساخت مسکن می­ گردد، بنابراین فروش واحد مسکونی جدید و کسب نقدینگی برای ساخت واحد جدید دچار مشکل می شود و در نتیجه میزان تولید مسکن در کشور دچار افت شده و عرضه کاهش می یابد. از سوی دیگر افزایش میزان وام خرید، شاید در نگاه اول سبب افزایش قیمت شود، اما در بلندمدت به دلیل کمک به چرخه تولید مسکن و افزایش ساخت و ساز موجبات تعدیل و کنترل قیمتها را فراهم خواهد آورد .
بنابراین اگر دولت درصدد برداشتن گامی به منظور تأمین مسکن مورد نیاز اقشار هدف است، با توجه به اینکه مسکن در کشور ما وابستگی و تأثیرپذیری مستقیمی از سیاستهای دولت در این حوزه دارد، لازم است میزان تسهیلات بانکی به گونه ای باشد که اثرگذاری لازم را برای تأمین منابع مالی مورد نیاز برای خرید یک واحد مسکونی داشته باشد. تصمیم گیری در خصوص تسهیلات مسکن نیاز به پیش بینی درباره وضعیت این حوزه دارد، اما آنچه پیش بینی را در بازار مسکن مشکل می کند، گستردگی عوامل تأثیرگذار است.
عدم اطمینان در وضعیت این عوامل به گونه ای است که سبب پیش بینی های متنوع و گاه متناقض فعالان در خصوص قیمت مسکن می شود. در ماه های آینده مجموعه ای از عوامل اقتصادی و سیاسی بر رفتار قیمتها در بازار مسکن تأثیر می گذارد، از جمله اینکه در حال حاضر ۳۵ تا ۴۰ درصد صنعت کشور را صنایع ساختمانی تشکیل می دهد و رشد قیمت نهاده های تولید مسکن تأثیر مستقیمی بر تحریک قیمت مسکن از ناحیه افزایش هزینه های ساخت بر جا می گذارد؛ هرچند، طی ماه های اخیر این فشار تا حدودی تعدیل شده است، اما با این حال نباید فراموش کرد، تورم فشار هزینه با وقفه تخلیه می شود. ضمن اینکه افزایش دستمزدهای ساختمانی در سال آینده قطعی به نظر می رسد. به طور کلی می توان گفت، عامل تعدیل بازار مسکن، در سال جاری رکود طرف تقاضاست که دولت نیز درصدد افزایش قدرت از طریق افزایش وام است.
بدیهی است بخشی از این رکود نیز به دلیل سیاستهای انقباضی دولت است که با افزایش نرخ سود بانکی، نقدینگی را در بانکها حبس کرده است . در هر صورت برای تحریک تقاضا افزایش وام مسکن ضرورت دارد، اما به دلیل نرخ سود بالا و اقساط سنگین که خارج از توان متقاضیان واقعی است، نیاز است دولت در کاهش نرخ سود و تقسیط بلند مدت تا ۲۵ سال، متقاضیان را در خانه دار شدن کمک کند.

سیاست روز:امتداد گفت وگوهای هسته ای تا تیر ۹۴
«امتداد گفت وگوهای هسته ای تا تیر ۹۴»عنوان سرمقاله روزنامه سیاست روز به قلم محمد صفری است که در آن می خوانید؛اتفاق پیش بینی شده افتاد. تمدید گفت وگوهای هسته ای علیرغم این که همواره طرفین بر تمدید نکردن گفت وگوهای هسته ای اصرار داشتند، اما گفت وگوها تا ۱۰ تیرماه ۱۳۹۴ تمدید شد تا نخست اسفند ماه بر سر توافق سیاسی به نتیجه برسند و سپس فروردین ماه جزئیات مورد بررسی و احتمالاً توافق انجام شود.
اکنون که بر سر «تمدید» توافق شده است، برخی مخالف این اتفاق هستند و برخی دیگر موافق آن و هر کدام هم دلایلی برای خود دارند. شاید این دلایل که از هر طرف مطرح می شود، منطقی و درست باشد. اما فرآیند گفت وگوهای هسته ای ایران و ۱+۵ که ۱۲ سال است ادامه دارد، در این یکسال گذشته یعنی از ۳ آذر ۱۳۹۲ تا ۳ آذر ۱۳۹۳ به گونه ای دیگر بود. روش گفت وگوها تغییر کرد و هدف این بود که در یک پروسه زمانی مشخص نتیجه مطلوب و یک توافق جامع به دست آید.
تلاش های بسیاری شد و گفت وگوهای طولانی و حساسی بر سر موضوع هسته ای ایران با ۱+۵ انجام شد. بیم و امیدهایی در افکار عمومی شکل گرفته بود و همگان به سوم آذر ۹۳ چشم دوخته بودند.
اما آنچه اکنون مطرح است و باید مورد توجه قرار گیرد، این است که آیا پس از گذشت ۱۲ سال از آغاز گفت وگوهای هسته ای ایران و غرب باز هم نیازمند گفت وگوهای هسته ای هستیم؟
این تمدید که روز گذشته درباره آن تصمیم گرفته شد به نفع کدام یک از طرفین است؟
شاید بتوان در پاسخ به این پرسش، گفت که به نفع دو طرف بوده است. هم ایران از تمدید گفت وگوها سود می برد و هم آمریکا.
اما آیا می توان گفت که آمریکا با تمدید گفت وگوهای هسته ای از شکستی که با یک توافق با ایران متحمل می شد، گریخت؟!
آمریکا با فشارهایی که از راه های گوناگون از جمله باز کردن پای کشورهای مرتجع عربی منطقه مانند عربستان سعودی به گفت وگوهای هسته ای وارد کرد، ابزارهایی را مورد استفاده قرار داد تا بتواند با خرید زمان، به سناریوی تمدید مذاکرات دست یابد.
امید آمریکا به این است که شاید در مدت زمان تعیین شده، برای تمدید گفت وگوها بتواند با ابزارهای تازه ای که ایجاد کرده و خواهد کرد، فشارهای سیاسی و اقتصادی را علیه ایران افزایش داده و به نتیجه مطلوب خود دست یابد. توافق غرب برای آمریکایی ها توافقی است که با برچیدن هر آنچه که واشنگتن خواهان آن است، به نتیجه برسد. برای رسیدن به چنین نتیجه ای نیاز به زمان دارد. امتداد مذاکرات هسته ای برای آمریکایی ها ضرری ندارد، اما اگر برای ایران زیان هم نداشته باشد، سودی هم در پی نخواهد داشت.
جمهوری اسلامی ایران بارها بر خطوط قرمز خود تأکید کرده است و آنها را چه از سوی مقامات ارشد کشورمان و چه از سوی مذاکر ه کنندگان هسته ای به طرف مقابل گفته است.
۱ـ ۱۹۰ هزار سو ظرفیت غنی سازی
۲ـ تولید ۲۰ هزار مگاوات برق هسته ای
۳ـ ادامه تحقیق و توسعه علوم هسته ای
۴ـ عادی شدن روابط ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی
۵ـ لغو همه تحریم ها و نه تعلیق
اکنون در برخی از آن موارد جمهوری اسلامی ایران به فعالیت های خود ادامه می دهد، جمهوری اسلامی در راه تولید ۲۰ هزار مگاوات برق هسته ای گام نهاده و قراردادهای تازه ای برای ساخت نیروگاه های هسته ای با روسیه بسته است.
تحقیق و توسعه علوم هسته ای همچنان ادامه دارد و تعطیل بردار نیست و برای رسیدن به ۱۹۰ هزار سو ظرفیت غنی سازی خود هم برنامه هایی دارد تا بتواند سوخت مورد نیاز نیروگاه های هسته ای خود را تأمین کند.
اما پس از گذشت یکسال گفت وگوهای طولانی که طول و عرض آن زیاد است، تحریم ها لغو نشده است و همچنان هم قرار نیست لغو شود، روابط ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی هم هنوز عادی نشده چون تابع نتایج گفت وگوهای هسته ای ایران و ۱+۵ است و آمریکا و رژیم صهیونیستی در این روند بی تأثیر نیستند.
آمریکا در واقع اعتقاد به توافق هسته ای با جمهوری اسلامی ایران ندارد، مقامات این کشور گرچه در ظاهر در رسانه های خود اعلام می کنند، خواهان توافق هستند، اما هیچگاه برای رسیدن به چنین نتیجه ای گام برنداشتند.
گام های آنها برای توافق نکردن بوده است، آن هم به گونه ای که ایران مقصر اصلی به توافق نرسیدن شناخته شود.
گرچه ایران تمایلی به تمدید توافق نداشت، اما علیرغم میل باطنی، برای گرفتن بهانه از آمریکا، این تمدید را پذیرفت.
گفت وگوهای هسته ای ایران و ۱+۵ از منظر آمریکایی ها دو وجه دارد، کاخ سفید از یک سو خواهان توافق است، اما توافقی که با تسلیم ایران همراه باشد و از سوی دیگر به دنبال توافق نیست تا بتواند تبعات منفی این به توافق نرسیدن را به گردن ایران بیندازند.
تصور کنید اگر یک توافق جامع میان ایران و ۱+۵ که با محوریت آمریکا به گفت وگو نشسته اند، انجام شود، علیرغم همه تبلیغات گسترده رسانه ای غرب، که خواهد گفت، ایران را مهار کردیم و تهران تن به خواسته های ما داد، اما افکار عمومی آگاه دنیا باز هم اعتقاد خواهد داشت که آن اقتدار و هیمنه آمریکایی از هم پاشید و آن جاه طلبی کاخ سفید از بین رفت.
این تمدید نه شکست بود نه پیروزی، هر آنچه که در روند گفت وگوهای هسته ای اتفاق افتاده است، قطعاً و یقینا زیر ذره بین مردم کشورمان و به ویژه زیرنظر مقام معظم رهبری قرار دارد.
تاکنون از آن خط قرمزهای اعلامی رهبر معظم انقلاب تخطی نشده است و تا زمانی هم که چنین اتفاقی نیفتاده است، همگان باید تلاش داشته باشیم در همین مسیر گام برداریم. از بابت گفت وگوهای هسته ای با وجود رهبری نظام و مردم کشورمان نگرانی وجود ندارد و هرگاه لازم بوده است، راهنمایی ها و اتخاذ مواضع حضرت آیت الله خامنه ای باعث شده است، تا طرف مقابل با چالش های جدی روبرو شود.
اما در همین زمان هفت ماهه، چه می توان کرد؟ همانگونه که پیش بینی می شود نتایج این گفت وگوها در پایان ۷ ماه تمدید، چه خواهد بود، مولفه های بازدارنده باید مورد توجه ویژه قرار گیرد. تأکید بر اقتصاد مقاومتی و قطع وابستگی به اقتصاد نفتی مهمترین اقداماتی است که جمهوری اسلامی ایران باید به آنها اهتمام داشته باشد.
از بابت عامل بازدارنده مهم و حساس اقتدار نظامی و دفاعی هیچ نگرانی وجود ندارد، چون نیروهای مسلح ایران اسلامی با استعداد بسیار بالا آماده دفاع و حتی تهاجم به دشمن هستند و این توانایی در نیروهای مسلح دیده می شود تا بتوانند منافع دشمنان را فراتر از مرزها هدف قرار دهند و این به طرف مقابل هم اثبات شده است.
اما اگر قرار است، که البته چنین است که مذاکرات تمدید شود، آمریکا باید از محوریت گفت وگوهای هسته ای خارج شود. در این یکسال روی گفت وگوهای ایران بیشتر با آمریکا بوده است، در میان کشورهای عضو گروه ۱+۵ ، کشورهای قدرتمند تأثیرگذار دیگری از جمله روسیه و چین هم وجود دارند که می توانند، نقش اساسی و حساس خود را در گفت وگوهای هسته ای ایفا کنند.
اگر این خبر درست باشد که روسیه قصد دارد به طور یکجانبه، تحریم های آمریکا علیه ایران را لغو کرده و چین را نیز به این اقدام تشویق کند، چنین امری می تواند فشار زیادی را بر آمریکا وارد کند.
و سخن آخر این که در جریان گفت گوهای هسته ای که قرار است هفت ماه دیگر تمدید شود، دور اندیشی، آینده نگری و احتمالات را باید در نظر داشت تا دچار اشتباه محاسباتی نشد.

وطن امروز:پس صحنه وین
«پس صحنه وین»عنوان سرمقاله روزنامه وطن امروز به قلم مهدی محمدی است که در آن می خوانید؛ مذاکرات هسته ای ایران و ۱+۵ تقریبا بدون نتیجه پایان یافت. دو طرف نه توانستند به یک تفاهم سیاسی کلی برسند و نه نهایی کردن جزئیات توافق نهایی امکانپذیر شد. تنها چیزی که اجمالا می دانیم رخ داده این است که دو طرف برای زمانی حدود ۷ ماه مذاکرات را در قالب یک توافق موقت جدید تمدید کرده اند. مهم ترین بخش مساله، یعنی بده بستانی که منجر به یک توافق موقت جدید شده، مبهم است.
در حالی که می دانیم مذاکرات در روزها و ساعت های آخر - بویژه در روزهای یکشنبه و دوشنبه - به نقطه ای بسیار حساس رسیده بود، عدم توافق نشان دهنده آن است که ایده های روی میز به اندازه کافی «تمام کننده» نبوده است. برخی خبرها حکایت از آن دارد که اتفاقات مهمی در روز آخر رخ داده و همین اتفافات بوده که راه را برای تمدید مذاکرات باز کرده است.
در دو روز آخر، تمرکز طرفین بر این بود که به جای رسیدن به توافق نهایی، روی یک چارچوب که شامل یک سلسله اصول کلی باشد تفاهم کنند. ظهر روز دوشنبه معلوم شد که توافق روی چنین چارچوبی هم ممکن نخواهد بود، چرا که درباره کلیات موضوعاتی مانند غنی سازی، تحریم ها، بازرسی ها، فردو و اراک جمع بندی مشترکی وجود نداشته است. راه حلی که دو طرف در نهایت به آن رسیده اند، این است که چارچوب را باز هم کلی تر کنند و بر سر یک چارچوب زمان بندی که می گوید باید تا اسفندماه توافق اصلی و تا تیرماه آینده ضمائم آن را نهایی کنند، تفاهم کنند. این تاکتیک مذاکراتی ۲ هدف اصلی داشته است:
۱- پوشاندن این موضوع که مذاکرات به دلیل زیاده خواهی آمریکا در واقع شکست خورده است.
۲- بازگشت ناپذیر کردن روند آینده برای دوطرف به گونه ای که مجبور باشند تا ماه مارس درباره کلیات مساله تفاهم کنند و تا ژوئیه به یک متن مشروح قابل اجرا برسند.
اما ناظرانی که روند را تعقیب کرده اند، در این باره تردید کمی دارند که با موضع فعلی آمریکا، نه در ۷ ماه آینده و نه حتی در زمانی بسیار بیشتر از آن، امکان تفاهم و رسیدن به توافقی که دو طرف در بلندمدت به آن پایبند باشند، بسیار دشوار خواهد بود.
اولا، آمریکا به وضوح با این پیش فرض مذاکره می کند که ایران چاره ای جز کوتاه آمدن ندارد. احتمالا در وین هم آمریکایی ها منتظر بوده اند ایران در دقیقه ۹۰ و با مشاهده دورنمای شکست مذاکرات کوتاه بیاید و درخواست های آنها را بپذیرد. بسیار مهم است که روشن شود منشأ این توهم آمریکایی ها چیست چرا که اگر این توهم زدوده نشود، باز هم ٣ یا ۷ ماه دیگر دوباره دقیقه نودی فرا خواهد رسید و آن وقت باز هم آمریکا منتظر خواهد بود که ایران کوتاه بیاید و در نتیجه بازهم مذاکرات نتیجه ای نخواهد داشت. یک بار برای همیشه باید روشن شود که خطوط قرمز واقعی وجود دارد که ایران از آنها عدول نخواهد کرد. باید دید چه مکانیسمی وجود دارد که بتواند این مساله را به نحو کاملا جدی برای آمریکا روشن کند.
ثانیا، آمریکا براساس یک روند منطقی مذاکره نمی کند. یک طرف مذاکره کننده قابل احترام، طرفی است که رفتاری منظم دارد اما وقتی یک طرف کاملا زیگزاگی عمل می کند و ابایی ندارد از اینکه امروز حرفی بزند و فردا خلاف آن را بگوید، نمی توان آن را یک طرف مذاکره کننده قابل اعتماد و منطقی دانست. رفتار آمریکا از مذاکرات مسقط به این سو دقیقا به این شکل بوده است. این نشان دهنده آن است که فرآیندهایی پس پرده مذاکرات - هم درون آمریکا و هم میان اعضای ۱+۵- در حال رخ دادن است که بسیار پیچیده تر از آنی است که بتوان از بیرون مشاهده کرد یا حتی حدس زد. همین فرآیندهاست که موجب می شود آمریکا نتواند در مذاکرات متعادل رفتار کند. این نکته را هم باید در نظر داشت که ایران با یک آمریکا مذاکره نمی کند. چند آمریکا در مقابل ایران وجود دارند که ظاهرا هیچ کدام از آنها بر خلاف آنچه ادعا می کنند یک اراده سیاسی واقعی برای تفاهم با ایران ندارند.
ثالثا، آنچه آمریکا از ایران می خواهد بسیار گزاف است و آنچه ارائه می دهد دقیقا مساوی هیچ. آمریکایی ها نیت خود را روشن کرده اند. آنها می خواهند ایران سرمایه استراتژیک خود در حوزه فناوری غنی سازی و آب سنگین را در بازه زمانی بسیار طولانی مدت واگذار کند و در مقابل به اینکه آشکارا آمریکا می خواهد فشار تحریم را بر ایران حفظ کند، اعتراضی نکند. در واقع آمریکا به ایران می گوید نباید منتظر یک معامله برد - برد باشد بلکه باید دقیقا آنگونه و به آن اندازه که آمریکا می خواهد کوتاه بیاید. خوشمزه این است که آمریکا در حالی از ایران می خواهد تسلیم شود که خود آشکارا دچار بحران داخلی است - بحرانی که باعث استعفای فردی مانند چاک هیگل شده- و در منطقه هم کارش به جایی رسیده که از آسمان برای داعش کمک نظامی پایین بریزد.درک اینکه اکنون در کجای مذاکرات ایستاده ایم، مستلزم توجه به این مبانی است.
اکنون زمان آن است که همه آنها که دستی بر این آتش دارند با ملت ایران صریح و صادق باشند. باید به تفصیل به ملت گفت که آمریکا قصد تحمیل چه تحقیر تاریخی را به ایران دارد. اگر با مردم درست سخن گفته شود، رفتار درست ملی به سرعت شکل خواهد گرفت. دولت در این زمینه بیش و پیش از همه مسوولیت دارد.

جوان:چرا توافق جامع هسته ای حاصل نشد؟
«چرا توافق جامع هسته ای حاصل نشد؟ »عنوان سرمقاله روزنامه جوان به قلم دکتر یدالله جوانی است که در آن می خوانید؛«توافق ژنو تا ۱۰ تیر ۹۴ تمدید شد.» این خبر دیروز بعد از ظهر به سرعت در تمامی رسانه ها انتشار یافت و معنای دقیق آن، این است که طرفین پس از یک سال مذاکرات جدی، سخت و نفسگیر نتوانستند در دوره زمانی تعیین شده (٣ آذر ۹٣) به توافق جامع و نهایی دست یابند. با توجه به سابقه طولانی مذاکرات ایران با گروه ۱+۵، اکنون این سوال مطرح است که دلایل اصلی و واقعی نرسیدن طرفین به توافق جامع چیست؟ آیا تمدید زمان مذاکرات می تواند این دلایل را برطرف سازد. در این یادداشت به اختصار دو دلیل اصلی و عمده نرسیدن به توافق نهایی مورد بررسی قرار می گیرد. یکی از این دلایل به ایستادگی ملت ایران روی حقوق خود و تسلیم باج خواهی های غرب و امریکا نشدن بر می گردد و دلیل دوم که با دلیل اول ارتباط دارد، مربوط به زیاده خواهی ها و زورگویی های امریکا است که همچنان در تصور دوران نظام تک قطبی به سر می برد.
۱- ایستادگی و مقاومت دولت و تیم مذاکره کننده بر حقوق ملت
طی ۱۲ سال گذشته و در تمامی دولت ها، نظام اسلامی با یک هدف راهبردی بر سیاست مذاکره در موضوع هسته ای تأکید و تاکنون این مذاکرات را برای تحقق همین هدف، یعنی تأمین «حقوق ملت ایران» دنبال کرده است. دولت یازدهم نیز در نهایت با آشکار شدن نیات طرف مقابل مبنی بر عدم آمادگی برای پذیرش حقوق ملت ایران، ایستادگی و مقاومت بر خطوط قرمز ترسیم شده از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی را به صورت جدی در مذاکرات مورد توجه قرار داد.
امریکایی ها با یک برآورد غلط از وضعیت داخلی ایران، بر این تصور بودند که در نهایت این دولت ایران خواهد بود که از خواسته هایش عقب نشینی کرده و در برابر زیاده خواهی های آنان تسلیم می شود. اما واقعیت صحنه به گونه ای دیگر و بر خلاف تصور غربی ها و امریکایی ها رقم خورد و تیم مذاکره کننده هسته ای با شجاعت و قاطعیت روی حقوق ملت ایران پافشاری کرد. اکنون در ایران یک اجماع کاملاً مشهود در موضوع مذاکرات دیده می شود. در این اجماع ملی که در اظهارات تمامی مسئولان و به ویژه دولتمردان و اعضای تیم مذاکره کننده هسته ای قابل مشاهده و درک است، روی دو نکته اساسی تأکید می شود:
۱- در قبال اقدامات اعتمادسازی ایران باید طرف مقابل، ظرفیت غنی سازی ایران را در سطح برطرف کننده نیازهای کشورمان بپذیرد و ایران هرگز به یک تأسیسات هسته ای کاریکاتوری و نمایشی رضایت نمی دهد.
۲- در قبال تعهدات و اقدامات اعتمادسازی ایران باید تمامی تحریم های ظالمانه وضع شده علیه ایران لغو شود.
بدیهی است که این خواسته های قانونی و به حق جمهوری اسلامی در نقطه مقابل دیدگاه های امریکا قرار دارد.
۲- زیاده خواهی امریکایی ها
عدم پذیرش حقوق هسته ای ملت ایران از سوی امریکایی ها، از دلایل اصلی نرسیدن به توافق جامع و نهایی پس از یک سال مذاکرات فشرده و سخت بین ایران و گروه ۱+۵ است. امریکایی ها در مسقط با پیشنهاد هشت صفحه ای و با نوعی عقبگرد به گذشته نشان دادند که قصد ندارند حتی به آنچه در توافق ژنو متعهد شده اند، پایبند باشند و حقوق هسته ای ایرانیان را تحمل کنند. رفتار امریکا در خلال مذاکرات طی یک سال گذشته و به ویژه در مذاکرات مسقط نشان داد که آنان میز مذاکره را فرصتی می دانند برای تحمیل خواسته های حداکثری خود به ملت ایران و بر همین اساس از یک طرف حاضر به پذیرش ظرفیت غنی سازی در سطح واقعی و متناسب با نیاز ملت ایران برای جمهوری اسلامی نیستند و از طرف دیگر، حاضر به لغو تمامی تحریم ها نمی باشند. در واقع روحیه زیاده خواهی و خلق و خوی استکباری امریکایی ها سبب شده تا رفتار آنان در مذاکرات، بر خلاف فلسفه مذاکرات باشد. فلسفه مذاکرات آن است که در قبال اقدامات اعتمادسازی ایران نسبت به صلح آمیز بودن فعالیت هسته ای کشورمان، طرف مقابل از یک طرف حقوق ملت ایران در حوزه دانش و فناوری هسته ای را بپذیرد و از طرف دیگر، تحریم های ظالمانه ای را که به بهانه تلاش ایران برای دستیابی به سلاح هسته ای وضع کرده تماما لغو کند.
رفتار امریکایی ها نشان می دهد که آنان مانند ۱۲ سال قبل اساساً نمی خواهند جمهوری اسلامی دارای چرخه سوخت باشد و وضع تحریم ها نیز اهدافی فراتر از فعالیت های هسته ای را دنبال می کند و از نظرشان باید ساختار این تحریم ها برای حفظ فشار بر ملت ایران همچنان حفظ شود.
نگاه دولت اوباما به حقوق هسته ای ایران، همان است که ایشان در مصاحبه ای با صراحت گفت، اگر ممکن بود پیچ و مهره های تأسیسات هسته ای کشور مان را با دستان خودش باز می کرد. رفتار امریکایی ها در خلال مذاکرات نشان می دهد که آنان قصد دارند ایران را در مسیری به حرکت در آورند که اگر موفق نمی شوند پیچ و مهره ها را باز کنند، در نهایت ایران را از یک تأسیسات هسته ای کاریکاتوری و نمایشی بر خور دار سازند!
آقای اوباما طی ماه های اخیر، بار ها این جمله را تکرار کرده که از نظر دولت وی عدم توافق با ایران بهتر از یک توافق «بد » می باشد. فرانسوی ها نیز این گزاره را تکرار کرده و گفته اند برای توافق هسته ای با ایران عجله ای ندارند. امریکایی ها در هر نوع توافقی با ایران به دنبال کسب رضایت متحدین خود در منطقه از جمله صهیونیست ها و آل سعود هستند. «آیپک» قوی ترین و موثر ترین گروه فشار صهیونیستی در امریکا به حساب می آید و تجربه نشان می دهد تصمیمات و نوع نگاه کمیته امور عمومی امریکا و رژیم صهیونیستی (آیپک) که بزرگ ترین لابی این رژیم در ایالات متحده است، همواره بر تصمیمات دولت امریکا و کنگره این کشور تأثیر گذار بوده است اخیراً این کمیته با انتشار مطلبی در بخش «ایران» وبگاه خود، خواستار در نظر گرفتن شش شرط مشخص در هر گونه توافق نهایی با ایران بر سر بر نامه هسته ای شد. این شروط عبارت است از :
۱- ایران باید زیر ساخت سانتریفیوژ های خود را بر چیند به گونه ای که هیچ راهی برای تبدیل اورانیوم به یک بمب هسته ای نداشته باشد.
۲ - ایران باید تأسیسات آب سنگین اراک را برچیند یا اینکه آن را به یک رآکتور آب سبک تبدیل کند، در نتیجه هیچ راهی برای تبدیل پلوتونیوم به یک بمب هسته ای نداشته باشد. ٣ - بازرسان بین المللی باید اجازه دسترسی به هر نقطه ای را داشته باشند تا تقلب ایران را کشف کنند! ۴ - ایران باید به طور کامل تلاش های گذشته خود را برای مسلح شدن (به بمب اتم) توضیح دهد. ۵ - کاهش تحریم ها باید به صورت مرحله به مرحله انجام شود تا زمان کافی برای قضاوت در مورد پایبندی ایران (به تعهداتش) وجود داشته باشد. ۶ - توافقنامه ای که بتواند برنامه هسته ای ایران را محدود کند، باید برای دهه ها (چندین دهه) و نه چندسال باشد.
رصد مذاکرات و تحلیل محتوایی اظهارات مقامات امریکایی نشان می دهد که آنان براساس همین شش خواسته صهیونیست ها به دنبال تحمیل خواسته های خود به ایران برای رسیدن به یک توافق نهایی و جامع هستند. بدیهی است تا این دو دلیل تغییر نکند، نباید امیدی به توافق هسته ای با گروه ۱+۵ داشت و معنای این سخن آن است که ملت و دولت ایران هرگز نباید حل مشکلات کشور را به مذاکرات گره بزنند. جمهوری اسلامی براساس منطق خود مذاکرات را پی خواهد گرفت، لکن مذاکرات یک سال اخیر باید این درس بزرگ را برای مسئولان ما داشته باشد که با فرض ادامه تحریم ها برای سال های طولانی، باید در جست و جوی راه های حل مشکلات کشور بود و این راه ها وجود دارد.

حمایت:تاکتیک مذاکرات را تغییر دهید
«تاکتیک مذاکرات را تغییر دهید»عنوان سرمقاله روزنامه حمایت به قلم ابراهیم کارخانه ای است که در آن می خوانید؛روز گذشته مذاکرات هسته ای در وین پایان یافت اما همان گونه که قابل پیش بینی بود، توافق ژنو تا ۱۰ تیر ماه سال ۹۴ تمدید شد و طرف های مذاکره برای دستیابی به توافق قرار است گفت وگوها را به زودی آغاز نمایند. این در حالی است که رئیس جمهور آمریکا دو روز پیش در گفت وگو با شبکه «ای بی سی» بدون اشاره به تعهدات آمریکا در توافق ژنو، از پایبندی ایران به این توافقنامه و تعلیق بخش گسترده ای از فعالیت های هسته ای ایران ابراز خرسندی کرده و در تناقضی آشکار با آنچه که در مفاد توافقنامه موقت آمده است، به تصریح می گوید: «ساختار تحریم ها تغییر نمی کند!»لازم است در اینجا مختصراً مفاد توافق ژنو در آذر ۹۲ را مرور کنیم:
الف: تعهدات ایران
۱ - توقف غنی سازی ۲۰ درصد و خنثی کردن خطر ذخایر اورانیوم ۲۰ درصد غنی شده پیشین، ضمن داشتن اجازه غنی سازی ۵ درصدی ۲- ادامه کار تأسیسات هسته ای در ایران بدون آن که ایران توسعه جدیدی در آنها ایجاد کند ٣ - پذیرش بازرسی های بیشتر آژانس بین المللی انرژی اتمی بر تأسیسات هسته ای ایران و ...
ب: تعهدات ۱+۵
۱ - عدم اعمال تحریم جدید ۲- تعلیق برخی تحریم ها در زمینه طلا و فلزات گرانبها، خودروسازی ایران، صادرات پتروشیمی ایران ٣- صدور مجوز بازرسی ها و تعمیرات خطوط هوایی ایرانی به منظور ارتقای سطح ایمنی پروازها ۴- محدود نکردن سطح فروش نفت ایران از وضعیت کنونی ۵- چهار میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار از پول های مسدود شده ایران در خارج کشور به ایران مسترد می شود و ۱۵ میلیارد دلار از درآمدهایش در طول این مدت به حساب های مسدود شده اش در خارج از کشور ریخته خواهد شد ۶- چهار صد میلیون دلار به صورت کمک های تحصیلی دولتی از صندوق های ایرانی محدودی مستقیما به موسسات آموزشی شناخته شده در کشورهای ثالث انتقال می یابد تا هزینه های تحصیلی دانشجویان ایرانی تسویه شود ۷- تعاملات انسان دوستانه با ایران تسهیل می شود. تعاملات انسان دوستانه، تعاملات مربوط به غذا، کالاهای کشاورزی، دارو، درمان و ابزارآلات پزشکی است.
اما آیا ۱+۵ به تعهدات خود پایبند بود؟ بیش از ۱۰۰ مورد تحریم جدید طی ۱۰ ماه گذشته، پاداش پایبندی ما به تعهداتمان در ژنو بود! به فهرست تحریم های اعمال شده می توان اشاره کرد:
- ۸ آذر ۹۲، تحریم اتحادیه اروپا علیه ۱۷ شرکت ایرانی
- ۲۱ آذر ۹۲، تحریم ۴ شرکت خارجی و ۵ نهاد ایرانی از سوی آمریکا
- ۴ بهمن ۹۲، وضع جریمه ۱۵۲ میلیون دلاری به بانک کلیراستریم آلمان از سوی آمریکا
- ۸ بهمن ۹۲، جریمه بانک روسی «بانک ماسکوا» از سوی آمریکا
- ۱۷ بهمن ۹۲، تحریم ۱۸ شرکت و ۱۴ فرد ایرانی از سوی آمریکا
- ۱۷ بهمن ۹۲، تحریم یک شهروند تبعه ترکیه از سوی آمریکا
-۱۷ بهمن ۹۲، تحریم چند تن از اعضای سپاه پاسداران از سوی آمریکا
- ۹ اردیبهشت ۹۳، تحریم ۸ شرکت چینی و ۲ شرکت در دبی از سوی آمریکا
- ۱۹ تیر۹۳، درخواست جریمه ۵۰۰ میلیون دلاری از کومرتس بانک، دومین بانک بزرگ آلمان از سوی آمریکا
- ۲۲ تیر ۹۳، جریمه ۸ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلاری بانک فرانسوی بی ان پی پاریباس از سوی آمریکا
- ۷ شهریور ۱۳۹۳، تحریم بیش از ۲۵ فرد و شرکت ایرانی و غیرایرانی از سوی آمریکا
-۱۶ مهر ۹۳، اصرار اتحادیه اروپا بر تداوم تحریم شرکت ملی نفتکش ایران
- ۲۹ مهر ۹۳، ممنوعیت سرمایه گذاری در نفت و انرژی در ایران از سوی کنگره ایالتی پنسیلوانیای آمریکا
- ۱۵ آبان ۹۳، منع پرداخت هزینه استفاده از خدمات پروازی و عبور از مسیر هوایی ایران توسط شرکت های هوایی غیر آمریکایی از طریق موسسات مالی آمریکایی
- ۱۷ آبان ۹۳، تحریم سه موسسه بانکی، آموزشی و یک سرمایه دار ایرانی از سوی اتحادیه اروپا
- ۲۳ آبان ۹۳، تحریم مجدد دانشگاه شریف و شرکت سورینت از سوی انگلستان
بنابراین قرار بود در مقابل اعتمادسازی فزاینده و اجرای تعهدات در توافق ژنو، از امتیازاتی برخوردار شویم. غربی ها حتی پیش فروش تحریم هایی که هنوز موجود نبودند و ممکن بود در آینده وضع شوند - آن هم تنها بخشی که مسئله هسته ای ایران را هدف قرار می داد - را هم جزو امتیازات حساب کردند. بنابر این تحریم های وزارت دارایی آمریکا و اروپا مغایر دو بخش از توافنامه ژنو، مغایر اصل حسن نیت و اصل وفای به عهد و در نتیجه نقض حقوق بین الملل، مغایر با روح توافق ژنو مبنی بر کاهش و لغو تحریم ها و همچنین نقض صریح ماده ۱٨ عهدنامه ۱۹۶۹ وین است . آنچه واقعیت دارد این حقیقت است که آمریکا و غرب به دنبال نتیجه گیری از گفتگوهای هسته ای نیستند، زیرا منافع آنان در گرو ادامه مذاکرات است و مذاکراتی که منتج به لغو تحریم ها گردد، به هیچ عنوان مدّ نظر آنان نیست. طرف غربی همواره در تلاش است تا اهرم هسته ای را برای اتهام زنی دائم به ایران، همیشه در اختیار ایران داشته باشد و به بهانه موضوع هسته ای، اهداف خود و فشار بر کشورمانرا پیگیری و عملیاتی کند.
زیرا آنان هدفی بالاتر از مذاکرات را در پس برنامه های خود دیده اند. بر این اساس، این موارد برای ایجاد مانع در مقابل زیاده خواهی ها در مذاکرات آتی پیشنهاد می شود: منع پذیرش هرگونه امتیاز و تعهد جدید از سوی تیم مذاکره کننده هسته ای ایران، واریز مستقیم کلیه وجوه مورد مطالبه ایران از طریق بانکی به بانک مرکزی در ایران، عدم دخالت گروه ۱+۵ در نحوه هزینه وجوه آزاد شده، تعهد گروه ۱+۵ به اجرای مفادی از توافق نامه ژنو که تاکنون عملیاتی نشده است، الزام گروه ۱+۵ به جبران خسارت آن بخشی از توافقات که در دور یکسال گذشته به آن عمل نشده است، اختیار فسخ توافق نامه به عنوان«تضمین» در صورتی که گروه ۱+۵ به هر مورد از تعهدات خود عمل نکند و یا هرگونه تحریم جدیدی علیه ایران اعمال شود. نکته پایانی اینکه، ادامه وضعیت موجود صد در صد به نفع آمریکاست زیرا تحریم ها همچنان پابرجا خواهد ماند و از طرفی پیشرفت هسته ای ایران، در حالت فریز شده به حیات نباتی خود ادامه می دهد.
آنان در طول بیش از ۱۰ سال مذاکره با جمهوری اسلامی ایران، هرگز نتوانستند چنین امتیازاتی را از ایران بگیرند و تصمیمات روزهای اخیر در وین، وضعیت مناسبی برای گروه ۱+۵ به وجود آورده است. با توجه به اینکه خواسته های ما به حداقل های خود و یا به عبارت گویا تر به خطوط قرمز نزدیک شده است، بنابر این تنها راه مقاومت و ایستادگی قهرمانانه در مقابل زیاده طلبی های آمریکا است و برای تحقق این راهبرد باید تاکتیک های جدیدی جایگزین تاکتیک های فعلی بشود.

آفرینش:وین پایان راه نیست، اما...
«وین پایان راه نیست، اما...»عنوان سرمقاله روزنامه آفرینش به قلم حمیدرضا عسگری است که در آن می خوانید؛یکی از تاریخی ترین شهرهای اروپا، شاهد یکی از تاریخی ترین مذاکرات سیاسی بوده است که بیش از یک دهه از عمر آن می گذرد و پستی و بلندی های فراوانی را پشت سر گذاشته است. درآخرین دور آن بار دیگر شاهد ادامه دار شدن مذاکرات بودیم و این فرصت تا۱۰تیرماه تمدید شد. اما رویکرد مذاکره کنندگان در عصرحاضر به گونه ای است که بیش از همیشه اراده و عزم جدی برای به سرانجام رساندن این پرونده هسته ای دارند. البته این اراده به سبب نوع نگاه سیاسی طرفین برای تحقق یک دستاورد بزرگ برای دولت ها شکل گرفته و می تواند افتخاری برای ملت هایشان باشد که در این برهه تاریخی مسئله ای چالش برانگیز را پس سال ها مذاکره نافرجام به سرانجام برسانند. درمذاکرات هسته ای فعلی اختلاف نظرها فراوان، و فاصله بین خواسته های طرفین بسیار زیاد است، اما نوع برخورد و عملکردها به گونه ای بوده است که هیچیک از مذاکره کنندگان تمایلی به اعلام شکست تلاش های خود را ندارند و به هر نحوی که شده به دنبال ادامه حرکت در مسیر رفع اختلافات هستند. تمدید موقت مذاکرات قوی ترین گزینه ای بود که ازتفسیرها و اخبارضد ونقیض خبرگزاری ها و منابع نزدیک به دیپلمات ها، برداشت می شد. اما باید به گونه دیگری نیز به این مذاکرات نگاه کرد و سنجید که ادامه مذاکرات چه بازخوردهایی را خواهد داشت.
به زعم برخی کارشناسان تمدید مذاکرات تنها گزینه فرار از زیر بارقبول شکست و عدم توافق بود وحفظ نگرش امیدوارانه ای برای کاهش اختلافات و رسیدن به یک نقطه نظر مشترک درآینده تلقی می شود. هرچند که ادامه روند فعلی امیدها را حفظ کرد، اما نباید از واقعیت ها بازماند و چشم برآنها بست. ادامه مذاکرات عملاً به نفع ما نیست و تمدید مذاکرات صرفاً برای غرب و همپیمانانشان مورد قبول می باشد. این گزاره به معنای مفید نبودن مذاکرات وچشم پوشی بر زحمات بی بدیل تیم هسته ای کشورمان نیست، بلکه از این منظر که وضعیت هسته ای و اقتصادی ما همچنان در حالت ایستا قرارگرفته، مورد اشاره است.
متاسفانه تمام تمرکز اجرایی ما برمذاکرات معطوف گردیده و انتظارات اقتصادی مردم بر حل مسئله هسته ای پایه ریزی شده است. حل شدن مذاکرات برای ایران به منزله یک تضمین قوی درجهت ثبات، برنامه ریزی و اجرای سیاست های اقتصادی می باشد. لذا مادامی که مذاکرات بدین نحو ادامه یابد نمی توان انتظار داشت که تحول شگرفی در عرصه اقتصادی کشور رخ دهد. چرا که هم دولت و هم سرمایه گذاران با توجه به تجربه سال های گذشته نمی توانند ریسک جدی درعرصه اقتصادی داشته باشند.
علاوه براین ادامه مذاکرات با رویه کنونی ساختار تحریم ها را حفظ خواهد کرد و عدم حسن نیت غرب نیزدر طی یک سال گذشته نشان داده است که آنها برتعهدات فعلی نیز چندان پایبند نیستند و دامنه تحریم ها را نیز گسترش داده اند. ازسوی دیگر تحولات سیاسی در کشورهای مذاکره کننده تاحد زیادی توافق درمذاکرات را تحت تاثیر قرار داده است. بدون شک با روی کار آمدن جمهوری خواهان و طرفداران لابی صهیونیسم درآمریکا، باید منتظر اقدامات و تحریم های بیشتری علیه ایران درماه های آینده باشیم.
همچنین باید دید حل وفصل مذاکرات به نفع و به ضرر چه کسانی خواهد بود. به لحاظ اقتصادی برچیده شدن تحریم های هسته ای ایران ضرر چشم گیری برای اقتصاد چین و دیگر کشورهای همسایه همچون ترکیه و حوزه خلیج فارس خواهد داشت. ناگفته نماند که روس ها نیز از حفظ سازمان تحریم ها درطی چند سال گذشته به لحاظ اقتصادی و سیاسی بیشترین نفع را از قبل ایران برده اند. گرفتن پول های اضافی خارج از قرارداد در ساخت و راه اندازی نیروگاه بوشهرو امضا ساخت چندین نیروگاه اتمی و انرژی، به اندازه کافی برای روس ها انگیزه آفرین بوده است که روند فعلی مذاکرات را تاحد توان حفظ کنند. از باب سیاسی نیز روس ها برگ امتیاز ایران را از دست نخواهند داد و مطمئنا با یک پیشنهاد مناسب غرب برسر مسئله ای همچون اوکراین حاضرند آن را معامله کنند. لذا به سرانجام رسیدن مذاکرات این فرصت را آنها خواهد گرفت. به هرتقدیر نفس مذاکرات برای ما مفید به فایده بوده است، اما باید تلاش کرد تا از اتاق مذاکرات نتیجه ای مناسب خارج شود، چراکه با طولانی شدن مذاکرات، مخالفان ایران و دیگر بهانه تراشان در مذاکرات هسته ای فرصت می یابند تا موانع بزرگتری بر سر راه توافق جامع هسته ای ایجاد نمایند.

ابتکار:آن هفت سال و این هفت ماه
«آن هفت سال و این هفت ماه»عنوان سرمقاله روزنامه ابتکار به قلم سیدعلی محقق است که در آن می خوانید؛
مذاکراتی که تا همین هفته گذشته ۹۵ درصد پیشرفت کرده بود و قرار بود حداکثر تا سوم آذرماه به توافق جامع هسته ای ختم شود، تا دهم تیرماه سال آینده تمدید شد. یعنی طرفین طی شش ماه چانه زنی های متعدد، فشرده و سنگین و رفع یکی یکی موانع تازه به این نتیجه رسیده اند که برای حل و فصل آن چند درصد اختلافات باقیمانده به ۷ ماه وقت اضافه نیاز دارند و باید هم برف زمستان امسال وین و ژنو را تجربه کنند و هم احتمالا گرمای طاقت فرسای تابستان سال آینده مسقط را.
محمد جواد ظریف و تیمش در همه شش ماه گذشته و ماههای قبل از آن تا توافق ژنو، روزگار سپری شده سختی را تجربه کرده اند. دیپلمات های ایرانی در این مدت همزمان در چند جبهه مشغول جنگ و مقاومت با ابزار دیپلماسی بوده اند. در این مذاکرات گاهی هرکدام از دولت های ششگانه گروه ۱+۵ بر اساس منافع پایتخت های خود ساز خاص خود را زده و ادعاها و بهانه جویی های خاص خود را داشته اند و گاه در مقام تیم هایی سه یا چند نفره و کنسرسیوم گونه به دنبال لحاظ خواسته ها و منافع خود و متحدانشان در قالب مذاکرات بوده اند. طرف شدن با هرکدام از این غول های عرصه سیاست و اقتصاد و برآمدن از پس دیپلمات های ارشد این کشورها (وزرای خارجه و معاونین وزرا) به خودی خود کار بزرگی است که تا همین جای کار این تیم به خوبی از پس آن برآمده است.
در آغازین روزهای مذاکرات تیم ظریف با۱+۵ به نظر می رسید که بزرگترین مانع گفتگوها جنس روابط ایران و آمریکا و ٣۵ سال تیرگی و قطع رابطه دو پایتخت خواهد بود. تاهمین تابستان سال گذشته تابوی مذاکره مستقیم تهران و واشنگتن اصلا شکستنی به نظر نمی رسید و کمتر کسی فکر می کرد که با توجه به عمق و ابعاد اختلافات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی دو کشور بتوان به راحتی از این مانع عبور کرد و با نماینده این کشور تقریبا متخاصم، رو در رو و دوجانبه یا حتی چندجانبه در سطح ارشد در باره موضوع هسته ای مذاکره کرد. متعاقب این تحلیل هم نتیجه گیری می شد که وقتی نمی توان با اصلی ترین مدعی پرونده هسته ای رو در رو و بی واسطه مذاکره کرد پس تلاش ها برای گفتگو و حل مشکلات از طریق دیپلماسی هم بی فایده است.
اما اکنون و در پایان این دور از مذاکرات آن تابو شکسته شده است و بارها وزرای خارجه دو کشور رو در رو و بی واسطه یا با واسطه مذاکره کرده اند و قطعا شکستن این تابو کاری سخت و دشوار بود که محقق شد.
پرونده اختلافات هسته ای ایران و کشورهای غربی عمری ۱۲ ساله دارد. هشت سال پایانی از این ۱۲ سال در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد بود و همه اختلافات باقیمانده و حل شده قطعا زیر سر همین هشت سال پایانی است. در طول سالهای ٨۴ و ٨۵ و اوایل دولت نهم مسئولیت پرونده هسته ای در اختیار علی لاریجانی بود و روند گفتگوها کمی تا قسمتی مشابه با سالهای پیش از آن و دوران مسئولیت حسن روحانی در این پرونده پیش میرفت. اما در مابقی این دوران تفکری تلفیقی متشکل از طیف تندرویی که اکنون جبهه پایداری نام گرفته و شخص احمدی نژاد اختیارداران اجرایی این پرونده شدند و کار در مسیری دیگر افتاد یا به عبارت بهتر از ریل خارج شد. در این دوران هفت ساله همچون همیشه طرف های تندروی غربی و عربی و عبری مترصد بهانه بوده اند و محمود احمدی نژاد و سعید جلیلی و دیگران هرکدام بارها به سبک و شیوه خود در سرما و گرما، زمستان و تابستان، شال و کلاه می کردند و راهی نیویورک و ژنو و مسکو و استانبول می شدند و هر بار احتمالا ناخواسته حجم تازه ای از بهانه ها، استنادها و گل به خودی ها را دو دستی تقدیم طرف مقابل می کردند.
آنها شاد و خندان چشم در چشم دوربین های خبرنگاران به تهران باز می گشتند اما طرف مقابل هربار از گفته ها و بیانیه ها و شعارهای آنها به عنوان مواد اولیه برای پخت قطعنامه ها و تحریم های تازه استفاده میکرد. تندروی ها و تنش زایی ها در عرصه سیاست خارجی، سخنان نسنجیده و غیردیپلماتیک شخص رییس دولت و مذاکره های بیانیه محور و بی هدف هسته ای دست به دست هم داد تا سال به سال دیوار بی اعتمادی ها میان تهران و پایتخت های غربی و عربی بلندتر، حجم پرونده و اختلافات قطور تر و تعداد قطعنامه ها و میزان تحریم ها به صورت تصاعدی زیاد و زیادتر از قبل شود. قطعنامه دان ها پاره نشد و این میراث تلخ به تیم دیپلمات های حسن روحانی رسید تا علیرغم مخالفت ها و مانع تراشی های دلواپس ها و پایداری ها تلاش کنند دیوار بلند و ضخیم بی اعتمادی و تحریم و قطعنامه و اختلاف را کوتاه کنند و از سر راه بردارند. در طول مذاکرات هرچه طرفین پیش رفته اند بیشتر متوجه سختی این کار و بلندی و ضخامت این دیوار شده ایم.
گفته می شود بخش اصلی و شاکله اختلافات باقیمانده چند و چون رفع تحریم ها به عنوان ما به ازای اعتمادی سازی های ایران بوده است؛ همان تحریم هایی که چه روسای دولت ها و چه پارلمانیست های اروپایی و آمریکایی در دوران هفت ساله از ۱٣٨۶ تا ۱٣۹۲ یکی پس از دیگری با بهانه جویی به ایران تحمیل کردند. گفته می شود دلیل اصلی تعویق توافق جامع و تمدید مذاکرات هم زیاده خواهی های طرف مقابل از یک سو و مقاومت دکتر محمدجواد ظریف و دیگر اعضای تیم مذاکره کننده بر سر این موضوع به عنوان یکی از خط قرمزهای ایران در عین رعایت همه قواعد مذاکره دیپلماتیک بوده است.
درپشت پرده اما فقط آن شش کشور نبوده اند که مذاکرات را اداره و پیش برده اند و این یعنی چند جبهه و خاکریز سخت و نامریی دیگر در مقابل تیم مذاکره کننده ایران. نگاهی به برخی حواشی مذاکرات وین ٨ از روایت مشاوره تلفنی دیپلمات های غربی با اسراییلی ها در هتل کوبورگ تا حضور جان کری در هواپیمای سعودالفیصل در فرودگاه وین جنس غربی - عبری- عربی زیاده خواهی ها را نشان داده واز عوامل و موانع پشت پرده توافق جامع رونمایی کرده است. ردپای این حجم از مانع تراشی و کینه ورزی اعراب و مظلوم نمایی های خون آشام های صهیونیستی را باز می توان به جنس سیاست تهاجمی و تنش آفرین دو دولت گذشته در عرصه دیپلماسی ارجاع داد که در صحن سازمان ملل بهانه به دست تل آویو می دادند و در مقابل یک گام ساده هم برای تنش زدایی در سطح همسایگان عرب و غیر عرب مسلمان نیز بر نمی داشتند.
ظریف یکی دو روز پیشتر تلویحا گفته بود که ما در پایان روز سوم آذر جشن می گیریم؛ حالا اگر برای توافق جشن نگیریم برای مقاومت دربرابر زیاده خواهی ها جشن خواهیم گرفت. تا همین جای کار هم باید به او و دیگر اعضای تیم مذاکره کننده خسته نباشید گفت، هرچند برای حصول نتیجه نهایی باید هفت ماه دیگرهم صبر کرد. هفت ماهی که هر یک ماه از آن نتیجه دیوار تحریم ها و بی اعتمادی هایی است که در آن دوران هفت ساله کذایی شکل گرفت و از میان برداشتن آنها انگار قرار است همچنان زمان ببرد. هرچند تا هفت ماه دیگر هم در ایران و هم در اروپا و آمریکا اتفاقات جدید بسیاری در راه است و هیچ چیز معلوم نیست، اما قطعا وقتی پای منافع ملی و مطالبات منطقی ایران در میان باشد هم روحانی و ظریف و هم مردم ایران هفت ماه که سهل است هفتاد ماه و حتی بیشتر هم می توانند مذاکرات را دنبال کنند و سختی ها را به جان بخرند....

مردم سالاری:نگاهی جامع به مذاکراتی جامع
«نگاهی جامع به مذاکراتی جامع»عنوان سرمقاله روزنامه مردم سالاری به قلم دکتر رضا جلالی است که در آن می خوئانید؛۱- تمام راهبردهای اتخاذ شده در چارچوب سیاست خارجی یک کشور فصل مشترک تمام امور برآورد شده توسط دستگاه سیاست خارجی و قبل از آن نهادهای سیاست سازی در آن کشور است و می توان گفت که هیچ گاه نمی شود تمامی سرفصل های مهم و تاثیرگذار در تعیین یک راهبرد و آنچه در آینده دور و نزدیک در کمین آن سیاست اتخاذی در چارچوب منافع کوتاه مدت و بلند مدت یک بازیگر نشسته است را تعیین کرد. مهمترین درس یک سیاست خارجی موفق این است که سیاستگذاران و بازیگران صحنه، اصل اساسی کنش خود را مبتنی بر حرکت مداوم براساس مقتضیات زمانی گردانند.این امر (یعنی مذاکره براساس مقتضیات زمان) مذاکره و موارد مورد اختلاف یا مورد توافق دو جانبه یا سه جانبه و حتی توافق در بین کشورها و سازمان های بیشتر را مطرح می سازد و در چارچوب خود مدیریت می کند.
۲- ماراتن مذاکرات هسته ای ایران با کشورهای ۱+۵ در وین به نقطه انتهایی خود رسید.هرچند که در همین دور از مذاکرات نیز شاهد نهایی شدن سند توافق جامع هسته ای نبودیم اما به هرحال باید اذعان کرد که تنشها و موارد اختلافی به کمترین حد خود طی ٨سال گذشته رسیده است.
به نظر می رسد اختلافات باقی مانده بیشتر از این امر نشات می گیرد که مذاکره کنندگان اصلی نمی توانند به راحتی آنچه که در طول مذاکرات به زبان می آورند را بر روی کاغذ نیز به راحتی تحریر نمایند که این امر بیشتر بخاطر نگرانی دست اندرکاران این توافق از واکنش هایی است که در داخل کشورهای آنان در انتظارشان است.
این که محمد جواد ظریف وزیر امورخارجه کشورمان متن توافق نامه را پر از پرانتز و موارد تشریحی دانست و عباس عراقچی عضو تیم مذاکره کننده ایران، در این دور از مذاکرات وین عنوان کرد که سعی طرفین تماما این است که از ابهامات متن تا به آنجا که می شود بکاهند و پرانتز های بیشتری را از متن اصلی حذف کنند، نشانه ایست از نگرانی ها پیرامون تفسیرهایی که امکان دارد (گاهی به راحتی می توان برخی از این تفسرها را هرمونیکی نامید) از متن توافق نامه نهایی شود.باید دانست که در هر صورت با احتساب تمامی موارد حساسیت زا باز هم ما شاهد انتقادات از توافقنامه خواهیم بود امری که بیشتر بر آمده از برآورده نشدن خواست های سیاسی گروه های تندرو است تا نتیجه ناراحتی ساختاری طرف های اصلی مذاکره کننده در مذاکرات.
٣- با احتساب اصل زمان و لحاظ نمودن شرایطی که اکنون در طی آن، مذاکرات درحال انجام شدن است بازیگران صحنه مذاکرات می توانند به راحتی بسیاری از موارد مورد مباحثه را به کناری گذاشته و پرونده مسائل جدید را بگشایند. از نخستین زمانی که پرونده توان هسته ای ایران در زمان سکانداری نئوکان ها بر کاخ سفید بازشد تا به امروز هر شخص آگاه نسبت به مسائل جاری در امور بین الملل می تواند به راحتی به کنه این مساله پی ببرد که مشکل اصلی ایالات متحده آمریکا نه صرفا توان هسته ای است که می تواند تبدیل به توانی نظامی شود، بلکه مساله اساسی توان و قدرت ایران نیرومندی است که در نبود نیروهای جهانی تنها اوست که می تواند با مهار نیروهای گریز از مرکزی که در حال ظهور و بروز هرچه بیشتر هستند ثبات را در منطقه حساس خاورمیانه حفظ کند. ایران امروز تنها کشوری است که دارای بافت اجتماعی مدرن و منسجم، اقتصاد ملی خودبنیاد (و هر چند نه چندان قدرتمند)، نیروهای مسلح آموزش دیده، آماده و خودکفا(لااقل در تولید مهمات و امکانات حداکثری)، بروکراسی دولتی واحد و ثبات سیاسی است. همچنین به غیر از این امور ایران دارای معادن، منابع،عمق راهبردی و عمق استراتژیک نیز هست. اینها فاکتورهایی هستند که در حال حاضر کمتر ساختار سیاسی در خاورمیانه را می توان نام برد که به آنها دسترسی داشته باشد.
ایالات متحده آمریکا در سال های ۲۰۰۱الی۲۰۰٣ با لشکرکشی های نظامی خود در راستای ایجاد خاورمیانه بزرگ و بر اساس تعریف نوین از آنچه که باید سازمان دهنده ساختار اجتماعی،اقتصادی،سیاسی و امنیتی این منطقه باشد خواست تا خلاء نبود شکل های مورد نظر خود در خاورمیانه را با توان نظامی و سیاسی خویش برطرف کند که نتیجه مستقیم آن ایجاد یک خلاء قدرت در عراق و گشودن در جعبه پاندورای وحشت جهادیون در منطقه بود چراکه حکومت عراق با کمک به نیروهای حامی تغییر نیز می توانست به شکلی دیگر به نوع جدیدی از حاکمیت دست پیدا کند که هزینه و آشوب سیاسی آن می توانست بسیار کمتر از آنچه که امروز ما شاهد آن هستیم باشد. سیاست مهار ایران که از آن تاریخ به بعد در دستور کار سیاستگذاران ایالات متحده قرار گرفت تا به امروز به امری بر ضد خود تبدیل شده است.
خاورمیانه با تمام نقاط جهان فرق دارد چراکه اینجا قلب تپنده اقتصاد جهان و نقطه ایست که در صورت آشوب خود جهانی به تکاپو خواهد افتاد و پایتختی نیست که خواب آرام از چشمان آن گرفته نشود. ۴- برخی از منتقدین یکی از ایرادهای تیم مذاکره کننده اسبق را گره زدن بحث هسته ای کشورمان به مسائل سیاسی مورد نظر تهران در باب تحولات سیاسی خاورمیانه می دانستند که باعث می شد مذاکرات هرچه بیشتر از بنیاد مورد نظر خود دور و به بیراهه هدایت شود. در جواب این منتقدین می توان گفت که نفس افزودن این سرفصل ها به مذاکره کار راهبردی و خوبی است اما نحوه این مذاکره و سیاست های اتخاذی شرطی است که به نظر می رسد توسط تیم سابق لحاظ نشد و آن مذاکرات را به جای آنکه محل چانه زنی برای گرفتن امتیازات کند به محلی برای اعلام مواضع ایدئولوژیک و فلسفی تبدیل کرد.
طرف های غربی طی سال های گذشته با اتخاذ سیاست های مختلف اقدام به بین المللی نمودن مشکل هسته ای ایران کردند و تحریم های جهانی که با ایجاد اهرم های فشار توسط واشنگتن بر ضد منافع ملی ایران اعمال شد تنها گوشه ای از این نحو بین المللی شدن مساله هسته ای ایران است. ایران نیز می تواند امروز باتوجه به اتفاقات رخ داده در خاورمیانه از پیروزی های ارتش سوریه در برابر مخالفان تا ظهور خلافت داعش در شمال عراق و تهدید منطقه و اکثر دولت های ورشکسته در این منطقه مانند اردن،عربستان و...تا رمضان خونین غزه و بحران سیاسی در شرق اروپا، پرونده های جدیدی را در دستور کار خود در این دور از مذاکرات قرار دهد. اگر غرب در فرای توان هسته ای ایران توان سیاسی ما را نشانه گرفته است ما نیز می توانیم باتوجه به توان و قدرت راهبردی خود و محاسبه امکانات امروز بالاخره به آنچه مورد نظر و تامین کننده منافع ملی ماست دست یابیم.
باید گفت که ایران می تواند با فشار بر شرایط دردناکی که امروز غرب به خصوص کشورهای اروپایی را تحت تاثیر خود قرار داده از گازانبر وحشتی که یک ضلع آن توان روسیه و ضلع دیگر آن جهادیون است استفاده کند و غرب را به سوی خواست های واقع بینانه تهران سوق دهد. مسلما در صورت همراهی پایتخت های غربی در زمان خصمانه بودن رابطه با مسکو و سنجش چینی منافع توسط پکن، آمریکا مجبور به پذیرش شرایط نوین این بازی خواهد شد.
آنچنان که جان آیکنبری در رساله خود (نهادها، خویشتن داری راهبردی،و جان سختی نظم آمریکایی پس از جنگ) به درستی مطرح کرده ایالات متحده آمریکا بر خلاف دیگر قدرت های جهانی ماقبل خود و بخاطر شرایط سیاسی داخلی خویش اقدام به ایجاد نهادهای جهانی کرد تا از طریق ساز و کارهای همکاری و هماهنگی بین قدرت های متوسط و بزرگ به حفظ هژمونی خود در بلند مدت نائل گردد. این امر مستلزم آن است که قدرت هژمون مقداری از قدرت برتر خود را به ساختارهای ایجاد شده تزریق کند و در برخی از مسایل به داوری این نهادها تمکین گذارده و از مواضع مورد نظر خود عقب نشینی کند. آنچنان که ساز و کار ۱+۵ برای همین مسئله و ایجاد یک اتحاد از کشورهای بزرگ برای جلوگیری از خطر ساختگی ایران ساخته شد که تمامی اعضای آن به غیر از ایالات متحده (که دشمنی دیرینه و اختلافات فکری و سیاسی عدیده دارد) با ایران دارای اختلافات راهبردی و منافع استراتژیک هماهنگ نیز هستند.
ایران با اتخاذ یک سیاست اصولی می تواند این نهاد را به سوی اتخاذ یک تصمیم نهایی به سود خود سوق دهد آن هم باتوجه به اختلافات جهانی منافع اعضای ۱+۵ و سازهای ناکوک آنان برای یکدیگر که هم اکنون نیز با توجه به شرایط موجود بر مسئله هسته ای ایران نیز تاثیرگذار بوده و بروز اختلافات تازه بین روسیه و طرف های غربی نشانی از این ماجراست. ۵- به نظر می رسد با داشتن نگاهی واقع بینانه باید به این امر اشاره کرد که در صورتی ایران می تواند به یک توافق پایدار (مهمتر از جامع و مانع بودن) دست یابد که بتواند موازنه بین قوای سیاسی را که در امر پرونده هسته ای ما دخیل هستند ایجاد کند و از شرایط سیاسی ایجاد شده در زمان حاضر بهره کافی را ببرد.
مساله داعش بخصوص امری است که نباید باز شدن پرونده آن به بعد از توافق هسته ای با غرب موکول گردد چراکه امروز اگر نفس پرونده هسته ای مهار نفوذ قدرت فزاینده ایران در منطقه خاورمیانه است غرب با وجود مشکلات خود و ضعف تصمیم گیران امروز ایالات متحده باید بداند این تنها ایران است که از پس آنان برمی آید. پس فلسفه وجودی مهار ایران از طریق فشار بر توان هسته ای آن به متناقض خود تبدیل شده،راه حل درست پذیرش ایران به عنوان نیرویی مهار کننده است و نه نیرویی که باید مهار شود.بهتر است غرب تادیر نشده به این امر پی ببرد.

دنیای اقتصاد:ترجمه اقتصادی تمدید مذاکرات
«ترجمه اقتصادی تمدید مذاکرات»عنوان سرمقاله روزنامه دنیای اقتصاد به قلم علی فرحبخش است که در آن می خوانید؛مذاکرات سیاسی بالاخص آن زمان که سابقه ژئوپلیتیک دارند و از بی اعتمادی سال های متوالی ناشی می شوند، به زمان طولانی برای حل و فصل نیاز دارند. سابقه دیپلماسی «پینگ پنگ» در زمان هنری کیسینجر برای عادی سازی روابط بین آمریکا و چین و همچنین مذاکرات درخصوص موشک های بالستیک در زمان جنگ سرد بین آمریکا و شوروی به روشنی شاهد این مدعا است که مذاکرات دیپلماتیک درخصوص مسائل استراتژیک، در خوش بینانه ترین حالت، اگر به شکست منجر نشوند، به زمان زیادی برای حصول توافق و به زمان باز هم بیشتری برای به بار رسیدن نتایج حاصل از آن نیازمند هستند. نتایج حاصل از مذاکرات اخیر ایران و کشورهای ۱+۵ و توافق برای تمدید مذاکرات در ماه های پیش رو بار دیگر نشان داد با وجود نتایج مثبت این مذاکرات، برای تاثیرات قوی و سریع آن در اقتصاد کشور باید صبر بیشتری پیشه کرد.
اگرچه در ماه های اخیر سیاست گذاران و فعالان اقتصادی سناریوهای محتمل برای این مذاکرات را ترسیم و نتایج آن را در محیط کسب و کار کشور از نزدیک دنبال می کردند، سوال مهم آن است که با تحقق سناریوی تمدید مذاکرات، با کدام پیش فرض باید نسبت به برنامه ریزی کلان از سوی دولت و برنامه ریزی خرد از سوی بنگاه های اقتصادی اقدام کرد.
به نظر می رسد هرچند حصول توافق در مذاکرات هسته ای در بهبود شرایط اقتصادی کشور تاثیرگذار و تعیین کننده خواهد بود، اما به هر حال سمت و سوی اقتصاد کشور را سیاست های داخلی تعیین خواهد کرد. در واقع عوامل برون زای حاصل از تحولات دیپلماتیک بیش از آنکه بتوانند سمت و سوی فعالیت های اقتصادی کشور را جهت دهند، قادرند در سرعت این تحولات تاثیرگذار باشند. اساسا درخصوص آثار مثبت لغو تحریم ها نباید بیش از حد اغراق کرد و تصور کرد که در صورت لغو تحریم ها یک شبه همه مشکلات اقتصادی کشور که بسیاری از آنها به ساختارهای معیوب داخلی مرتبط هستند، برطرف خواهد شد. در واقع تحریم ها بسیاری از مشکلات داخلی را نمایان کرد، ضمن آنکه در دولت قبل بسیاری از سوء مدیریت ها در پشت پرده تحریم ها پنهان شد، بدون آنکه تفکیک خاصی بین آثار سیاست های کلان غلط اقتصادی و آثار تحریم ها انجام گیرد.
اگر تصور سیاست گذاران کشور آن است که در صورت لغو تحریم ناگهان سونامی جدیدی از درآمدهای ارزی شکل می گیرد که قادر است داروی شفابخش مشکلات متعدد اقتصادی کشور باشد، اشتباه کاملا استراتژیکی رخ داده است. اولا همان گونه که در ابتدای مطلب ذکر آن رفت، منازعات استراتژیک معمولا پاسخ های آسان و سریعی برای حل وفصل ندارند و ثانیا حتی با فرض تحقق این امر محال که به آسانی امکان دسترسی به همه درآمدهای ارزی کشور فراهم شود، سوابق تاریخی نشان می دهد که وفور درآمدهای نفتی نه فقط به حل مشکلات اقتصادی کشور منجر نشده؛ بلکه خود بحران بزرگ تری را خلق کرده است. آغاز شوک نفتی از سال ۵۲ که افزایش تاریخی درآمدهای نفتی را در رژیم سابق به دنبال داشت، به سرنگونی رژیم در سال ۵۷ منجر شد. درآمدهای نفتی دولت سابق نیز که به ۱۲۰ میلیارد دلار در سال رسید، باز هم سرانجام خوشی نیافت و دولت جدید در شرایطی اقتصاد کشور را تحویل گرفت که رشد اقتصادی کشور منفی شده بود و اقتصاد ایران با رکود کم سابقه و تورم افسارگسیخته ای دست و پنجه نرم می کرد.
تعیین سمت وسوی اقتصاد داخلی بیش از آنکه در اختیار عوامل برون زای غیر قابل کنترل خارجی باشد، در اختیار سیاست گذاران داخلی است. رشد فزاینده نقدینگی، نرخ سود بانکی پایین تر از حد تعادلی، بخش دولتی وسیع و ناکارآ، فضای نامناسب کسب وکار، سرعت کم در اجرای سیاست های خصوصی و ... همه ازجمله پارامترهای مهم و تاثیرگذاری هستند که کلید کنترل آن نه در اختیار مذاکرات هسته ای؛ بلکه در اختیار سیاست گذاران داخلی است. از همه مهم تر روند سیاست گذاری اقتصادی در ایران نشان می دهد که موتور اقتصاد در سربالایی های سخت با کارآیی بیشتری حرکت کرده و توجه بیشتری به اجرای اصلاحات اقتصادی نشان می دهد. آن هنگام که اقتصاد ایران در سرازیری افزایش درآمدهای نفتی می افتد، با شور و شعف زایدالوصفی توجه خود را به چگونگی تخصیص این منابع اضافی سوق می دهد و به یکباره اصلاح ساختار اقتصاد کشور را به فراموشی می سپارد.
به طور کلی هرچند مسیر رسیدن به یک توافق چندجانبه بسیار سخت و دشوار به نظر می رسد، اما به نظر می رسد امکان بازگشت به شرایط پیش از آغاز مذاکرات وجود ندارد. حتی درصورت شکل گیری یک توافق حداقلی در ماه های آتی، امکان اعمال تحریم های جدید بسیار بعید به نظر می رسد و از سوی دیگر طبق توافق انجام شده، پیش بینی می شود در هفت ماه آینده نزدیک پنج میلیارد دلار از ذخایر ارزی به کشور بازگردد. برای سیاست گذاران کشور این نکته اهمیت فوق العاده ای دارد که سرنوشت اقتصاد کشور را به نتایج مذاکرات گره نزنند و تلاش کنند با ارائه یک برنامه اصلاحات اقتصادی منسجم، زمینه رشد اقتصادی کشور را فراهم کنند. مطابق یک ضرب المثل قدیمی ما ایرانیان، «عدو شود سبب خیر اگر خدا خواهد.»
 

منبع خبر:جام جم آنلاین