• بیکاری وضعیت خوشایندی نیست. بیکاری معیشت و زندگی میلیونها نفر از مردم را در معرض نابودی و خطر قرار خواهد داد. به هر میزان نرخ بیکاری بالا رفته، درآمد تامین زندگی مردم در جامعه پایین میاید و استانداردهای معیشت، رفاه، امکانات درمانی و تفریح و ورزش و سرگرمی از بین میرود. نقش بیکاری و تبعات آن را نمی توان در بروز آسیب های اجتماعی نادیده گرفت ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
چهارشنبه  ۶ اسفند ۱٣۹٣ -  ۲۵ فوريه ۲۰۱۵

آمارهای دولتی نرخ بیکاری تابستان ٩٣ را ٩ و نیم درصد اعلام کرده اند. طبق این آمار میانگین نرخ بیکاری جوانان ١٥ تا ٢٤ ساله ٢٢ و ٩ دهم درصد، که این نرخ برای مردان ١٩ و یکدهم درصد و زنان ٤٣ و ٦ دهم درصد است. متوسط نرخ مشارکت اقتصادی (اشتغال) در بهار امسال معادل ٣٧ و ٢ دهم درصد اعلام شده که این نرخ برای مردان ٦٢ و ٧ دهم درصد و برای زنان ١١ و ٧ دهم درصد است. نرخ مشارکت اقتصادی (اشتغال) برای مناطق شهری ٣٦ و ٢ دهم درصد و روستایی ٣٩ و ٨ دهم درصد است. براساس نتایج طرح آمارگیری، استان خراسان شمالی با ١٦ و ٢ دهم درصد دارای بالاترین و استان تهران با ٥ و ١ دهم درصد کمترین نرخ بیکاری را در میان استانهای کشور دارند. در سال ١٣٩١ استان لرستان بیشترین نرخ بیکاری را داشته است. حسن روحانی پیش از انتخابات سال ١٣٩٢ گفته بود در سال ١٣٨٤، ٢٠ میلیون و ٨٦٠ شاغل داشتیم و در سال ١٣٩١، ٢٠ میلیون ٦٠ هزار نفر. و گفته بود: "دانشجویان باید پس از پایان تحصیلات به مشاغل مورد نظر خود دست پیدا کنند". روحانی در تاریخ ٢٣ تیر ١٣٩٢ در مجلس شورای اسلامی در خصوص بیکاری فارغ التحصیلان گفت در چهار سال آتی بین چهار تا پنج میلیون جوان دانش‌آموخته دانشگاهی بیکار خواهیم داشت. تعداد کسانی که در طول ٨ سال گذشته مشغول به کار شده‌اند، بسیار اندک است. براساس آمار مرکز آمار بین سال‌های ١٣٨٥ تا ١٣٩٠ رقم شاغلان سالی ١٤٠٠٠ نفر بوده است. روحانی می‌گوید در پایان سال ١٣٩٢ حدود ٤٠٠ هزار نفر متخصص کامپیوتر بیکار و ١٠٠ هزار مهندس بیکار داشته‌ایم. هر سال از دانشگاه‌های ایران ٩٠٠ هزار نفر فارغ‌التحصیل می‌شوند . البته به این آمار اشاره نکرده است که سالانه بیش از ٢٠٠ هزار تحصیل کردگان دانشگاه ها از ایران خارج میشوند. برای نشان دادن ابعاد عمیقا مخرب فقر اجتماعی باید به این مسئله توجه داشت که "در عین حال، مسئله دیگر امروز بازار کار را باید کاهش جمعیت فعال کشور (مجموعه بیکاران و شاغلان) دانست چرا که از کل ٦٣ میلیون و ٨٦٢ هزار نفری که از جمعیت کشور در سن کار قرار دارند، تنها بیش از ٢٣ میلیون و ٧٠٠ هزار نفر در آمارهای جمعیت فعال اقتصادی قرار گرفته‌اند که از این تعداد نیز ٢ میلیون و ٢٥٧ هزار نفر بیکار مطلق هستند. دو پدیده در مورد بیکاری در این شرایط بسیار برجسته است. اول: سونامی بیکاری چند میلیونی که بنام سونامی بیکاری جوانان شناخته شده است و دولت هم به وجود بیش از پنچ میلیون جوان دانش آموخته اقرار کرده است. و دوم: بیکارسازی وسیع و گسترده‌ای است که از چند سال قبل شروع و در ابعاد گسترده و پر دامنه‌ای در جریان است. این دو شاخص از مسئله بیکاری را در ایران تحت حاکمیت رژیم جمهوری اسلامی را به معضل ساختاری تبدیل کرده است.
در مورد بخش اول و سونامی بیکاری جوانان و تحصیلکرده آمار و ارقام کافی ارائه شده. راه حل ایجاد اشتغال هم وجود ندارد. و البته هر روز بر ابعاد تعداد و ارقام سونامی بیکاری جوانان اضافه میشود. روزنه و امیدی برای اشتعال و کاهش تعداد جوانان بیکار هم وجود ندارد. در اوایل آذر ماه ١٣٩٣ خبر مربوط به ١٣٠ هزار تحصیل کرده بیکار در لرستان منتشر شد. در عین حال بیکارسازیهای وسیع و گسترده همچنان ادامه دارد. ما هر روز شاهد بیکارسازی هستیم. کارگران شاغل با سوابق کار چندین ساله بیکار میشوند. در اوایل آذرماه خبر از بین رفتن ٧٠٠ هزار شغل منتشر و رئیس موسسه کار و تامین اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفته در حال حاضر ٩ میلیون و ٥٠٠ هزار نفر بیکار وجود دارد. به این اعتبار ٣٢ درصد فعال کشور فاقد کار و شغل هستند. و تعداد افراد شاغل را نیز ٢٢ میلیون نفر اعلام کرده اند.
بیکاری وضعیت خوشایندی نیست. بیکاری معیشت و زندگی میلیونها نفر از مردم را در معرض نابودی و خطر قرار خواهد داد. به هر میزان نرخ بیکاری بالا رفته، درآمد تامین زندگی مردم در جامعه پایین میاید و استانداردهای معیشت، رفاه، امکانات درمانی و تفریح و ورزش و سرگرمی از بین میرود. نقش بیکاری و تبعات آن را نمی توان در بروز آسیب های اجتماعی نادیده گرفت. با طولانی شدن مدت بیکاری (بیکاری ساختاری) در خانواده ها طلاق پیش میاید. تنفروشی گسترش مییابد. بر تعداد کودکان خیابانی افزوده میشود. کارتن خوابی و بی سرپناهی و اعتیاد گسترش مییابد. بیکاری پدیده‌ای است که هر ساعت و هر لحظه تاثیرات اجتماعی خود را نمایان میکند. محرومیت فرزندان خانواده‌های بیکار از تحصیل، محرومیت از رفاه و آسایش، فشار روانی و پایین آمدن آرامش روانی از مصائب مخرب بیکاری است. طبق گزارش انجمن رواشناسی حدود ٢١ درصد مردم ایران به بیماری های روانی مبتلا هستند. فقر و بیکاری به عنوان مادر مشکلات مردم بوده و سایر آسیب های اجتماعی نیز اغلب از عوارض فقر اقتصادی به شمار می آیند. ما اخیرا شاهد بالا بودن تعداد خودکشی ها هستیم که خود نیز ناشی از شرایط اقتصادی مردم و البته بیکاری فاکتور تعیین کننده ای است. در حال حاضر بیش از ٣ میلیون کودک محروم از تحصیل داریم که به دلیل مشکلات ناشی از فقر از تحصیل بازمانده اند. کودکان کار نیز که به حدود ١/٥ میلیون نفر می رسند از عواقب فقر هستند. سو تغذیه و گسترش بیماری های عفونی ناشی از عدم رعایت بهداشت از عوارض دیگر فقر است. امید و روزنه گسترش اشتغال بسیار ضعیف است.
با این همه اما در میان کارگران شاغل جنبشی تعرضی و سدهای دفاع از اشتغال هم اکنون در جریان است. هزاران نفر از کارگران در معادن از بافق تا ده ها معدن دیگر علیه بیکارسازی دولت و کارفرماها در اشکال مختلف اعتراضی و از جمله اعتصاب، ایستاده اند و مبارزه زورانه میکنند. راه حل مهم و ماندگار و موفق مبارزه علیه بیکارسازی دفاع از حفظ اشتغال است. این جنبش زنده و تعرضی هم اکنون در جریان است. کارگران بطور ملموس و روزمره در سه عرصه در مقابل دولت و کارفرماها صف آرایی کرده اند. اول مبارزه برای افزایش دستمزدها، دوم مبارزه علیه حقوقهای پرداخت نشده و سوم اعتصاب و مبارزه برای حفظ اشتغال. این عرصه های مهم مبارزه بشکل برجسته‌ای در جریان است. راه حل طبقاتی - سیاسی کارگران گسترش وسیع، سراسری و هماهنگ کردن این عرصه‌ها از اعتراض است. به هر درجه کارگران در این عرصه‌ها شعار و پرچم مطالباتی و خواست شفاف را طرح و بلند کرده اند مورد توجه توده بیشتری از کارگران در بخشهای مختلف در کارخانه و محیط کار قرار گرفته‌اند.
دولت روحانی برنامه ای برای اشتغالزدایی ندارد. تا کنون تنها دو سند چندین صفحه ای با بیش از دویست بند توسط دولت منتشر شده. در هیچ جای این اسناد اشاره مستقیمی به بیکاری، و راه حل کاهش بیکاری بشکل شفافی وجود ندارد. در روزهای اول آغاز بکار دولت یازدهم بر انبساط و انقباض در عرصه بازار و تقاضا و انغطاف پذیری و بیمه بیکاری گفتمان و برنامه دولت را اعلام کردند. اما در اسناد راهبردی حل بیکاری، سند روشنی ارائه نداده اند. اطاقهای فکری دولت هم بر راه حل‌های کلاسیک و تکراری و غیرعملی صحبت کرده‌اند از جمله میگویند: راه حل اول: افزایش ساخت مسکن می باشد، زیرا ساخت مسکن سبب ایجاد مشاغل متنوع می شود. در حالیکه ساخت مسکن با رکورد بی سابقه ای روبرو شده. ایسنا در یکم اسفند اعلام کرده؛ «امسال نیز رکود بازار مسکن تداوم داشت و علی رغم خوش‌بینی برخی مسئولان و کارشناسان، بخش مسکن کمتر از یکماه مانده به تحویل سال همچنان راکد است و آمارهای مرکز آمار ایران در خصوص صدور پروانه‌های ساختمانی گواهی بر این ادعاست. راه حل دوم: توسعه جهانگردی و گردشگری میباشد. گردشگری هم با بحران محیط زیست، خشک شدن تالاب ها و همه گیر شدن خاک ریزها پروژه ای ناکام شده است. راه حل سوم: توسعه فعالیت های عمرانی. در مقابل این بند یک علامت سوال بزرگ وجود دارد. کدام پروژهای عمرانی؟ مگر از دزدی های میلیونی پولی باقی خواهد ماند تا پروژه های وسیع و گسترده را راه اندازی کرد؟!   راه حل چهارم: توسعه فعالیت‌های تکنولوژی اطلاعات توسعه فعالیت‌های آی تی سبب به کارگیری نیروهای جوان و با استعداد کشور می شود و سبب اشتغال زایی و همچنین موجب ارز آوری قابل ملاحظه ای می شود. سوال این است اگر توسعه فعالیت تکنولوژی برای اشتغال است بیش از صدهزار نفر از دانشجویان فارغ التحصیل در این عرصه از ایران فرار میکنند؟ راه حل پنچم: جلوگیری از قاچاق کالاها. قاچاق کالا سبب می شود بسیاری از شرکتهای تولیدی ورشکست شده و بسیاری از کارکنان آنها بیکار شوند جلوگیری از قاچاق و حمایت از کالای ایرانی سبب اشتغال زایی شده و از بیکاری جلوگیری می کند. قاچاق کالاها در مرزها در دست اختاپوس مافیای سپاه پاسداران قرار دارد. قاچاق کالا و مرزها محل چپاول میلیاردی است. روزانه تعداد زیادی در مزرها از کارگران کولبر هم که مورد حمله نظامی قرار میگیرند. راه حل ششم: حمایت از کارافرینی و کار آفرینان. راه حل هفتم: اصلاح قوانین کار در کشور مسأله ای که در مورد قوانین مربوط به کار ایران معروف است. این قوانین، دست کارفرمایان را در خصوص اخراج کارکنان و تعدیل نیروی کار با تغییر تکنولوژی بسته است و امنیت کاذب برای کارگران به وجود آمده که کارگری می تواند بدون انجام کارهای محوله همچنان به شغل خود ادامه دهد در حالی که بازدهی او پائین است. بنابراین با توجه به این شرایط، هزینه های کار نکردن و عدم مهارت نیروی استخدامی را کارفرما می پردازد در حالی که در کشورهای پیشرفته، دولت اینگونه هزینه ها را می پردازد تا کارفرمایان متضرر نشوند. بنابراین اصلاح قوانین موجود و کاستن از هزینه های کارفرمایان، موجب افزایش سرمایه گذاری ها و ایجاد اشتغال خواهد شد. راه حلهای دولت و متخصصین اقتصادی و برنامه ریزیهای این نظام کاری است در جهت به انقیاد کشیدن کارگران.
اینها شمه ای از راه حلهای مشعشع دولت تدبیر بود. اما چه تعداد توریست و جهان گرد حاضر است به کشوری بیاید که با حجاب دوران مرخصی اش را سپری کند. به مملکت سنگسار و اعدام بیاید؟ ساخت مسکن هم اکنون چالش بزرگی است. بیشتر پروژه ها هم در حال تعطیل و نیمه ناتمام است. مافیای مالی ـ نظامی سپاه پاسداران رابطه تجاری با بیرون از مرزها، نبض اقتصاد را در دست گرفته است. قاچاق کالا توسط خود اینها سازماندهی میشود. حمایت از کارآفرینی با کدام پروژه های وسیع و رفاه و حمایت مالی و اقتصادی انجام خواهد شد. این طرح ها کاذب و گمراه کننده برای پوشاندن پدیده بیکاری است. گفته اند دست کارفرما را در اخراج کارگران به اصطلاح با اصلاح قانون کار باید باز گذاشت تا نیروی بیکار وارد بازار کار شود. این هم روش مزورانه دولتی است که اختلاف و شکاف نسلی میان کارگران را بیشتر و با این روش از پیشبرد صورت مساله اصلی، یعنی کاهش بیکاری و ایجاد اشتغال گریز بزند. راه حل سر راست و فوری ما دفاع از اشتغال و بیمه بیکاری است. کارگران بیکار خواهان یک زندگی انسانی هستند. تقابل با ابعاد فاجعه بار بیکاری، نیاز فوری به جنبشی قدرتمند و سراسری علیه بیکاری است. ستون و پایه اصلی چنین جنبشی نیز جوانان بیکار هستند. تجربیاتی چون تجمع جوانان شازند اراک در مقابل فرمانداری برای استخدام در پروژه پالایشگاه "امام خمینی" که توانستند فرماندار را ناگزیر به پاسخگویی کنند، میتواند درسهای آموزنده ای برای تجمع در مقابل کارخانجات و مراکز کار در شهرهای دیگر برای استخدام جوانان آن شهر باشد. استفاده از مدیای اجتماعی و ایجاد گروههای اعتراضی علیه بیکاری در صفحات ویژه فیس بوک و گردآوری نیرو برای جلو بردن اعتراض علیه بیکاری یک شکل دیگر از گردآوری نیرو و سازمانیابی در این عرصه مهم مبارزه است.