• با پیشروی حوثی ها و نظامیان حامی صالح به سوی جنوب، عربستان سعودی به عنوان یک بازیگر ثالث و پشت پرده که منافع خود را در خطر می دید خود راسا وارد معرکه شد. از این مقطع زمانی تحولات یمن از مرحله تغییرات ملی به سمت یک بحران منطقه یی جهت گیری کرده است و از این پس روند حرکتی آن می بایست در چارچوب مناقشات منطقه یی حول شکل دادن منازعات فرقه یی شیعه و سنی مورد کنکاش قرار گیرد ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
دوشنبه  ۱۷ فروردين ۱٣۹۴ -  ۶ آوريل ۲۰۱۵

از زمانی که زیدی های حوثی با همپیمانی با حامیان "علی عبدالله صالح" رئیس جمهوری مخلوع این کشور صنعا پایتخت را بدون هیچ مقاومتی به تصرف خود در آورده و شتابان به سوی جنوب و رویای تسخیر عدن حرکت کردند تنها چند هفته می گذرد. تا این مقطع از تاریخ تحولات و روند بحران یمن جدا از حمایت های پشت پرده حامیان خارجی هر دو طرف منازعه، تحولات سیاسی منطبق با میدان کارزار نظامی در چارچوب یک رخداد داخلی رقم می خورد. با پیشروی حوثی ها و نظامیان حامی صالح به سوی جنوب، عربستان سعودی به عنوان یک بازیگر ثالث و پشت پرده که منافع خود را در خطر می دید خود راسا وارد معرکه شد. از این مقطع زمانی تحولات یمن از مرحله تغییرات ملی به سمت یک بحران منطقه یی جهت گیری کرده است و از این پس روند حرکتی آن می بایست در چارچوب مناقشات منطقه یی حول شکل دادن منازعات فرقه یی شیعه و سنی مورد کنکاش قرار گیرد. با حمله تجاوزکارانه عربستان سعودی به کشور یمن به بهانه دخالت ایران و مشروعیت رئیس جمهوری فراری "عبد ربه منصور هادی" رهبران سعودی و همپیمانان عرب، ترک، پاکستانی و غربی آنان هم اکنون شرایطی را رقم زده اند که فروپاشی کشور، بروز فاجعه انسانی و عدم حل و فصل سیاسی بحران تقریبا اجتناب ناپذیر شده است. در کنار به هم خوردن ثبات داخلی یمن، ترویسم بنیادگرا و در راس آن القاعده شاخه یمن بهترین فرصت را برای نقش آفرینی و ایجاد یک کانون دیگر جغرافیایی تروریستی در خاورمیانه به شدت در هم ریخته برای خود فراهم می بیند و از این وضعیت نهایت استفاده را خواهد برد. حمله اخیر گروه های مرتبط با القاعده به استان "حضر موت" و تسخیر شهر استراتژیک "مکلا" مرکز این استان در کنار حملات برنامه ریزی شده آنان به زندان های این منطقه که گفته می شود تنها در یک مورد با حمله به یک زندان در جنوب کشور موجب آزاد کردن حدود ۵۰۰ تن از همدستان تروریست خود شده اند پیامد این تحولات منفی است. بافت قبایلی یمن و گسست های قومی در این کشور این امکان را در اختیار جناح های متعارض داخلی و حامیان خارجی آنان قرار می دهد که در این وضعیت آشفته هر کدام به تناسب پیوندهای خود با قبایل داخلی و کشورهای پیرامونی، جنگ و بحران کنونی را تشدید کرده و راه های برون رفت از بن بست را حداقل در کوتاه مدت مسدود کنند. از این پس نیروهای سیاسی و احزاب داخلی یمن دیگر قدرت و پتانسیل سیاسی قائم به ذات جهت مصالحه سیاسی و نشستن بر میز مذاکره برای توافق صلح را نداشته و این امکان را از خود سلب کرده اند. در این وضعیت تنها راه برون رفت از وضعیت موجود تنها در چارچوب مناسبات و معاملات منطقه یی و بین المللی رقم خواهد خورد و یمن تنها به عنوان یک میدان کارزار در موقعیت جنگ های نیابتی قابل تعریف خواهد بود.            
هم اکنون نزدیک به دو هفته از حملات هوایی عربستان سعودی و متحدین آن به یمن می گذرد و بر طبق گزارش سازمان ملل متحد در این مدت بیش از ۵۱۷ کشته و حدود ۱۷۰۰ زخمی حاصل این حملات بوده است. بیشتر این قربانیان از غیرنظامیان و به خصوص کودکان بوده اند که تنها در یک مورد در طی یکی از حملات هوایی عربستان به یک اردوگاه آوارگان جنگ در حومه صنعا به گزارش رسمی صلیب سرخ جهانی بیش از ۴۵ غیرنظامی کشته و حدود ۲۰۰ تن دیگر مجروح شده اند. حملات هوایی عربستان به یمن فاقد توجیه و چارچوب حقوق بین المللی بوده و در ذیل هر بهانه یی نمی تواند از مشروعیت قانونی برخوردار باشد. حمایت اتحادیه عرب و دیگر همپیمانان ریاض در این تهاجم تجاوزکارانه یک نقض آشکار قواعد حقوق بین الملل تلقی می شود و دقیقا مشابه حمله یکجانبه آمریکا و متحدین آن به عراق در سال ۲۰۰٣ بدون مجوز شورای امنیت سازمان ملل متحد خواهد بود. به خلاف تصور بعضی از تحلیلگران بین المللی تنها ساز و کار دخالت نظامی می بایست در قطعنامه های شورای امنیت و تحت بند هفتم این شورا با توجیه تهدید امنیت بین المللی انجام گیرد و حتی اتحادیه های منطقه یی از جمله اتحادیه عرب و پیمان های مشارکتی نظامی همچون "ناتو" فاقد این حق خواهند بود. اینکه در هفته های اخیر به صورت متناوب و سریالی کشورهای متفاوت و نزدیک به عربستان از این اقدام تجاوزکارانه دفاع کرده اند نه تنها مشروعیت حقوقی برای این کشور فراهم نمی کند که به نوعی دنباله روی کورکورانه و خلاف مصالح ملی و بین المللی بوده است. نکته جالب این است که بسیاری از این کشورها با تاکید بر حمایت از امنیت عربستان و حرمین شریفین این اقدام خود را توجیه کرده اند در صورتی که یمن هیچ اقدام تجاوزکارانه یی را نسبت به عربستان انجام نداده و قضیه دقیقا عکس این صحنه آرایی کاذب است.
بدون شک حوثی ها و حامیان صالح دچار یک اشتباه محاسباتی در گسترش تنش و جنگ به مناطق جنوبی شده اند و به دلیل افتراقات قومی و نقش بازیگران منطقه یی در این کشور این اقدام نابخردانه آنان بهانه به دست متجاوزان خارجی داده است. در روز جمعه سوم آوریل روسیه یک قطعنامه پیشنهادی را به شورای امنیت ارائه کرده است که در آن خواهان آتش بس، توقف حملات هوایی و امکان امدادرسانی به غیرنظامیان درخواست شده است. این پیشنهاد که هم زمان با درخواست صلیب سرخ جهانی برای توقف ۲۴ ساعته حملات هوایی مطرح شده است تاکنون نتوانسته است حمایت اعضای شورای امنیت را کسب کند و به واسطه نفوذ عربستان هنوز به تصویب نرسیده است. متاسفانه واشینگتن و بروکسل با نگاه منفعت طلبانه – ژئوپلتیک در زیر نفوذ و فشار جناح محافظه کار عربی – ترکی منطقه، نه تنها چشم خود را بر حقایق پیوند این کشورها با تروریسم بنیادگرای القاعده – داعش بسته اند که بعضا به خلاف گزارشات قبلی خود که القاعده شاخه یمن را خطرناک ترین گروه ترویست می دانستند و امروز با تهاجم هوای عربستان بهترین فرصت را برای گسترش حوزه نفوذ خود کسب کرده است، راه را برای تنش و بی ثباتی بیشتر در منطقه باز کرده اند. حل و فصل بحران یمن در شرایط فعلی تنها با یک گفت و گوی ملی با کمک سازمان ملل و همکاری قدرت های منطقه یی امکان پذیر است و هر کشوری که خلاف این عمل کند به صورت مستقیم شریک فاجعه کنونی خواهد بود.