• دیدار "الکسیس سیپراس" نخست وزیر چپگرای یونان از مسکو را باید یک سفر تاریخی به حساب آورد که در چارچوب تغییر وضعیت موجود به سمت "موازنه منفی" برای نظم بخشی به روابط یونان با اتحادیه اروپایی جهت برون رفت از بن بست وضعیت داخلی و فروپاشی اقتصادی این کشور انجام گرفته است ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
شنبه  ۲۲ فروردين ۱٣۹۴ -  ۱۱ آوريل ۲۰۱۵

دیدار "الکسیس سیپراس" نخست وزیر چپگرای یونان از مسکو را باید یک سفر تاریخی به حساب آورد که در چارچوب تغییر وضعیت موجود به سمت "موازنه منفی" برای نظم بخشی به روابط یونان با اتحادیه اروپایی جهت برون رفت از بن بست وضعیت داخلی و فروپاشی اقتصادی این کشور انجام گرفته است. آتن هم اکنون بر سر یک دو راهی تاریخی قرار گرفته است که از طرفی درگیر یک رابطه ی نئواستعماری در عرصه مناسبات خود با نهادهای مالی – سیاسی اروپایی قرار دارد و از طرف دیگر به دلیل فشار اتحادیه و حوزه پولی یورو بر اقتصاد ورشکسته کشور به دنبال یافتن گریزگاه و مفری برای خروج از این شرایط و تحقق وعده های انتخاباتی حزب "سیریزا" جهت پایان دادن به برنامه های ریاضت اقتصادی تحمیلی تروئیکای اروپایی خواهد بود. انتخاب روسیه به عنوان این "شاقول موازنه" برای یونان بدون تردید یک انتخاب بدیل و شاید اجتناب ناپذیر بوده است که در وضعیت کنونی به دلیل رقابت مسکو – بروکسل در حوزه ژئوپلتیک و اقتصادی می تواند تا حدودی موضع آتن را در مقابل وام دهندگان اروپایی تقویت کند. از سوی دیگر در مسکو نیز که بعد از تحولات اوکراین با تحریم اقتصادی و انزوای سیاسی اتحادیه اروپایی دست به گریبان است یافتن یک همکار و احتمالا دوست استراتژیک در بین حلقه اروپایی به جدیت مورد استقبال قرار گرفته و رهبران کرملین حاضرند برای این همکاری هزینه های لازم را پرداخت کنند. این رابطه دوسویه بین یونان و روسیه در شرایطی شکل جدیدی به خود می گیرد که هر دو کشور هم اکنون به نوعی زیر فشار اتحادیه اروپایی و نهادهای مالی منتسب به این اتحادیه قرار دارند. به همین دلیل مقابله با این فشارها برای هر کدام از این کشورها در مقابل اتحادیه اروپایی به یک بازیگر سوم نیاز دارد که در وضعیت کنونی به آینده مناسبات مسکو – آتن در مواجهه با این اتحادیه شکل خواهد بخشید. هر چند که توان و پتانسیل سیاسی – اقتصادی مسکو و آتن در رویارویی احتمالی با اتحادیه اروپایی از یک معادله برابر برخودار نیست اما به دلیل اختلالی که در سازمان و نظام حقوقی و به خصوص چیدمان ژئوپلتیک منطقه اروپایی ایجاد می کند، تعمیق این روابط می تواند معادلات کنونی را دچار تغییر کند.
از آنجا که پیروزی جنبش چپ سیریزا مدیون وعده پایان دادن به ریاضت اقتصادی و تجدیدنظر اساسی در سیاست های گذشته آتن بوده است که توده های یونانی را به فلاکت رسانده بود و هم اینک بعد از چند ماه زمامداری آنان هنوز هیچ چشم اندازی برای تعادل برقرار کردن بین این وعده ها و تعهدات تحمیلی تروئیکای اروپایی به دلیل اصرار در اعمال فشار بر دولت آتن توسط اتحادیه، برای سیپراس وجود ندارد. بر طبق منطق سیاسی در وضعیتی که نقطه تعادل بخشی و رسیدن به اهداف در چارچوب وضعیت موجود به خصوص زمانی که بحران به مرحله حاد خود رسیده باشد، وجود نداشته باشد لاجرم نیروی سیاسی یا دولت مسئول با لحاظ سود و زیان معادله و معامله به دنبال جستن راه و یا حتی پذیرش آلترناتیو جدید خواهند بود. هر چند که نگاه یونان به روسیه در این مقطع هنوز بیش از آنچه یک رویکرد استراتژیک و جستن یک شریک آلترناتیو به حساب آید بیشتر در قالب ایجاد موازنه و استفاده از فرصت های ممکن در وضعیت درون اتحادیه اروپایی برای خروج از بحران خواهد بود اما در صورتی که این موازنه شکل نگیرد می تواند روند اوضاع را به سمت بازی در چارچوب "موازنه منفی" تغییر داده و اتحادیه اروپایی و حوزه پولی یورو را دچار یک اخلال اساسی کند.
این وضعیت برای روسیه نیز صدق می کند و حداقل در کوتاه مدت مسکو به این نتیجه رسیده است که مناسبات این کشور با اتحادیه اروپایی به این زودی به حالت نرمال و خارج شدن از تنش موجود نخواهد رسید. به همین دلیل برای روسیه نیز تاثیرگذاری و ورود به حلقه ضعیف در اتحادیه اروپایی برای اخلال در سیاست های این اتحادیه در تقابل با جغرافیای ملی و حوزه نفوذ منطقه یی می تواند همان نتیجه یی را به دست دهد که هم اکنون رهبران آتن به آن دل بسته اند. رهبران هر دو کشور که توان و پتانسیل خود را در مقابل کلیت اتحادیه اروپایی به خوبی می دانند در این مرحله از روابط خود بیش از آنچه رویکرد رادیکالی داشته باشند در چارچوب فرم های موجود به دنبال تغییرات اصلاحی و رفرمیستی خواهند بود. به همین دلیل هم زمان با مذاکرات سیپراس با "ولادیمیر پوتین" رئیس جمهوری روسیه در روز چهارشنبه هشتم آوریل هر دو رهبر بر این نکته که گسترش روابط دو کشور علیه هیچکس نیست و تنها برای استفاده بهتر از ظرفیت های دو طرف است، تاکید داشته اند. قبل از آن نیز از زبان "یانیس واروفاکیس" بر این نکته تاکید شده بود که آتن متعهد به پرداخت بدهی های خود به نهادهای مالی اروپایی و بین المللی است و در مسکو نیز به این موضوع اشاره شد که بحث پرداخت وام به یونان در مذاکرات بین دو رهبر مطرح نشده است. در کنار این تکذیب ورود یونان به مدار مالی مسکو، اما از زبان پوتین به این موضوع مهم اشاره گردید که آتن با گسترش روابط و سرمایه گذاری با روسیه که طی چند سند توافق و تفاهم انجام گرفت می تواند در کنار سودآوری این سرمایه گذاری ها مبادرت به تادیه بدهی های خود کند. هم اکنون حداقل دو مورد مهم تقریبا بین دو کشور مورد تفاهم قرار گرفته است و آن ترانزیت گاز روسیه از محور جنوبی به سمت یونان در قبال تخفیف در پرداخت قیمت گاز وارداتی و همچنین احتمالا معاف شدن یونان از تحریم های روسیه علیه اتحادیه اروپایی در خصوص واردات مواد غذایی و محصولات کشاورزی است. از آنجا که هم زمان با این سفر هنوز بسته پیشنهادی آتن برای سامان بخشی به تعهدات مالی خود در قبال اتحادیه مورد موافقت نهادهای مالی اروپایی قرار نگرفته و همچنین در آستانه تشدید تنش بین آتن – بروکسل رهبران یونان در چارچوب نهاد اجرایی و مقننه با محاسبه خسارات جنگ جهانی دوم از آلمان که گفته می شود بالغ بر ۲۷۹ میلیارد یورو برآورد شده و همچنان بر وصول این طلب اصرار می کنند، به نظر می رسد که داستان تشدید تنش بین آتن – بروکسل بعد از سفر سیپراس به مسکو وارد فاز جدیدی خواهد شد. بدون شک سفر سیپراس به مسکو یک دیدار معمولی در چارچوب روابط روتین ین دو کشور نخواهد بود و اهمیت آن را باید در قالب تغییر در مناسبات جاری و بازی بر روی گسل های ژئوپلتیک به حساب آورد.