• پیشروی کردها در قالب "یگان های مدافع خلق" در خطوط مرزی سوریه – ترکیه و تصرف شهر استراتژیک "تل ابیض" بسیاری از معادلات جنگی در عرصه میدانی نبرد و ژئوپلتیک در حوزه مناسبات منطقه یی را دگرگون کرده است. تحولات جاری در منطقه نه تنها بر اهمیت نقش جنگجویان کرد در مبارزه علیه دولت اسلامی (داعش) تاثیر تعیین کننده خواهد گذاشت ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
يکشنبه  ٣۱ خرداد ۱٣۹۴ -  ۲۱ ژوئن ۲۰۱۵

پیشروی کردها در قالب "یگان های مدافع خلق" در خطوط مرزی سوریه – ترکیه و تصرف شهر استراتژیک "تل ابیض" بسیاری از معادلات جنگی در عرصه میدانی نبرد و ژئوپلتیک در حوزه مناسبات منطقه یی را دگرگون کرده است. تحولات جاری در منطقه نه تنها بر اهمیت نقش جنگجویان کرد در مبارزه علیه دولت اسلامی (داعش) تاثیر تعیین کننده خواهد گذاشت که می تواند نقش ترکیه در بحران سوریه را نیز به شدت متاثر کرده و موقعیت این کشور را از حالت تهاجمی به سطح تدافعی تنزل دهد. موقعیت جغرافیایی تل ابیض به دلیل قرار گرفتن در مرز ترکیه و نقش سرپلی که این شهر برای تامین تدارکات داعش از طرف ترکیه بازی می کرد، از یک طرف موجب انفصال لجستیکی آنکارا در تامین سلاح، جهادگرایان مسلح و آذوقه برای ادامه جنگ از سوی دولت اسلامی می شود و از طرف دیگر با تثبیت هژمونی کردها در مرزهای ترکیه می تواند برای این کشور یک موقعیت تهدید کننده را فراهم کند. از آنجا که دولت آنکارا به لحاظ تاریخی همواره با مساله کردها به خصوص آن بخشی که نزدیکی و همپوشانی منافع با حزب کارگران کردستان ترکیه (پ ک ک) در سوریه دارد، به عنوان یک موضوع امنیت داخلی مشکل اساسی داشته است، می تواند آینده تحولات در این منطقه را دگرگون کند. از همان ابتدای شروع بحران سوریه، دولتمردان حزب عدالت و توسعه ترکیه در خط مقدم مبارزه با "بشار اسد" قرار گرفته و از موقعیت جغرافیایی و مرزهای وسیع خود با این کشور به عنوان یک کانون اصلی در بازی شطرنج خونین سوریه استفاده کرده اند. این سیاست خارجی ماجراجویانه که توسط "احمد داوود اوغلو" نخست وزیر ترکیه تئوریزه شده بود بر مبنای دیدگاه "نوعثمانی" که منطقه خاومیانه عربی و شاخ آفریقا را به لحاظ تاریخی بخشی از امپراتوری عثمانی قلمداد می کرد، به دلیل تحولات جدید در منطقه (خیزش های عربی) به زعم رهبران این کشور می توانست با دخالت فعال آنکارا بار دیگر البته در شکلی جدید در یک مجموعه ژئوپلتیک تحت زعامت آنان قرار گیرد. سیاست ترکیه در مصر، تونس، لیبی، سوریه و عراق را می توان در همین راستا مورد ارزیابی قرار داد که جدا از بحران آفرینی هایی که منطقه را به آشوب کشید امروز با شکست در تمامی عرصه ها با ناکامی روبه رو شده است. هم زمانی این تحولات با نتایج انتخابات پارلمانی ترکیه که رویای نوعثمانی "رجب طیب اردوغان" را یک شبه به کابوس تبدیل کرد و اسلامگرایان حاکم بر ترکیه را هم اینک از تشکیل دولت تک حزبی و حتی احتمال تشکیل دولت ائتلافی محروم کرده است، اهمیت تحولاتی که در مرزهای این کشور با سوریه می گذرد را دوچندان کرده و موجب شده است تا آلترناتیو بحران ساز خود از درون و بیرون دستخوش بحران شود.                                                                                                         
سقوط شهر تل ابیض و عقب نشینی نیروهای شبه نظامی دولت اسلامی از خطوط مواصلاتی بین ترکیه با شهر "رقه" به عنوان پایتخت داعش در سوریه، در آینده ی تحولات و موقعیت میدانی این گروه تروریست نقش اساسی ایفاء خواهد کرد. چنانچه کردها بتوانند در طی روزها و هفته های آتی متصرفات خود را حفط کرده و به سمت رقه به پیشروی خود ادامه دهند، بدون شک داعش از چند سو تحت فشار قرار گرفته و از این پس باید در موضع تدافعی قرار بگیرد. قطع ارتباط داعش با راه های مواصلاتی ترکیه از یک طرف تامین نیازهای لجستیکی این گروه را به شدت محدود می کند و از طرف دیگر جنگجویان داعش را در یک جغرافیای بسته قرار می دهد که در پشت سر کردهای در حال پیشروی و در جلو ارتش سوریه را در مقابل خود می بینند. چنانچه دولت اسلامی خطر اساسی در جبهه شمالی را در تمرکز نظامی خود قرار دهد باید دست به انتقال تجهیزات و نیروهای نظامی از جبهه جنوبی به سمت مناطق شمالی بزند که به دلیل موقعیت برتر یگان های مدافع خلق کرد، متحمل هزینه و تلفات بیشتری شده و موازنه ایجاد شده با ارتش سوریه در جبهه جنوبی نیز به نفع دولت دمشق به هم خواهد خورد. از طرف دیگر واگذاری جبهه شمالی به کردها به عنوان اصلی ترین دشمنان این گروه، هم اینکه می تواند ترکیه به عنوان متحد آنان را به دلیل تثبیت هژمونی کردها در جوار مرز با این کشور را به شدت ناراضی کند و هم اینکه پیشروی در عمق خاک سوریه خطر مواجه بیشتر با دوگانه ارتش و گروه های رقیبی چون "النصره" را به همراه دارد. از آنجا که برای داعش راه های مواصلاتی با ترکیه و همچنین امکانی که از سوی این کشور برای پیوستن جهادگرایان خارجی فراهم می شود، از اهمیت بیشتری نسبت به گزینه پیشروی در جنوب و عمق خاک سوریه برخوردار است، می توان انتظار داشت که در طی روزها و هفته های آینده داعش دست به ضدحمله های سخت و پرتلفاتی به شهر تل ابیض و مناطق شمالی بزند.                                                                                                         
تصرف تل ابیض توسط کردها جدا از تهدید دوسویه یی که برای ترکیه و داعش دارد به لحاظ روانی و سیاسی نیز بازیگران در آنکارا و رقه را در موقعیت سخت و مشکلی قرار داده است. به همین دلیل در طی روزهای اخیر آقای اردوغان با عصبانیت و لحن پرخاشجویانه تری آمریکا و ائتلاف ضد داعش را متهم می کند که آنان با کمک به کردها و یا به زعم وی تروریست ها، موجب شده اند یک پاکسازی قومی در منطقه اتفاق افتاده و اعراب و ترکمن های ساکن تل ابیض از مساکن خود رانده شوند. با توجه به پیروزی انتخاباتی "حزب دمکراتیک خلق ها" در ترکیه که می تواند حکم نیروی بازدارنده جهت کمک فعال آنکارا به داعش را موجب شده و ارتباط سیاسی، تشکیلاتی و نظامی با کردهای سوریه را فراهم کند، بیش از گذشته دوگانه ترکیه – داعش زیر فشار قرار خواهند گرفت. در اینجا نقش واشینگتن برای همراهی با مبارزان کرد و همکاری نمادین آن بخش از ارتش آزاد سوریه با یگان های مدافع خلق برای تصرف تل ابیض، از سویی آنکارا را در موقعیت انفعال قرار می دهد و از سوی دیگر ادعای انحصار نمایندگی سنی های عرب توسط داعش را تا حدودی خواهد شکست. چنانچه گروه های مبارز کرد سوریه به سمت انتقام گیری حرکت نکرده و بعد از پاکسازی شهر تل ابیض از تله های انفجاری، ویرانی ها و اجساد، اجازه بازگشت مردم ترکمن و اعراب سنی شهر را فراهم کنند، یک شکست سیاسی – استراتژیک بزرگ تر از تصرفات سرزمینی در حوزه میدانی جنگ را بر سیاست فرقه گرایانه ترکیه و داعش رقم خواهند زد. از طرف دیگر به هم پیوستگی هر سه کانتون جزیره، کوبانی و عفرین می تواند موقعیت سیاسی – نظامی کردها و یگان های مدافع خلق را برای مقاومت بهتر و منسجم تر در برابر داعش فراهم کرده و تا حدودی از انزوای شهرهای کردنشین همچون مورد کوبانی جلوگیری کند.