اخبار روز: www.iran-chabar.de
سه‌شنبه  ٣۰ آبان ۱٣٨۵ -  ۲۱ نوامبر ۲۰۰۶

سرمایه: براساس گزارش سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، رتبه‌بندی استان‌های کشور براساس 52 شاخص کمی برنامهء چهارم در سال 1383 انجام و وضعیت مطلوب آن‌ها در پایان سال 1388 نیز ترسیم شد.
 
جمعیت    
گیلان با یک درصد رشد جمعیت سال 83 که در سال 88 به 77 صدم درصد می‌رسد، رتبهء اول را دارد و استان‌های آذربایجان‌شرقی، مازندران، خراسان جنوبی، فارس و مرکزی با نرخ رشد جمیعت 17/1، 31/1، 27/1 و 34/1 در رتبه‌های بعدی قرار دارند که در سال 88 استان‌های آذربایجان شرقی و مازندران رتبهء دوم، مرکزی رتبهء سوم، قزوین رتبهء چهارم را خواهند داشت.رشد جمیعت پایتخت نیز 43/1 درصد بوده و رتبهء نهم را داشته که در سال 88 به رتبهء پنجم خواهد رسید.سیستان و بلوچستان رتبهء 28 و بالاترین رشد جمعیت را داشته که در سال 88 به رتبهء 22 ارتقا می‌یابد. اما رتبهء این استان همچنان در وضعیت پایینی خواهد بود.
 
شهرنشینی
استان‌های قم، تهران، اصفهان و یزد با 94، 90، 82 و 79 درصد بیش‌ترین جمیعت شهرنشین را داشته‌اند و تا سال 88 همچنان رتبهء خود را حفظ خواهند کرد.نسبت شهرنشینی در استان گلستان 5/41 درصد بوده و رتبهء سی‌ام را دارد و تا سال 88 کم‌ترین جمعیت شهرنشین و جمعیت بیش‌تر روستانشین را خواهد داشت.
 
بیکاری    
به گزارش هفته‌نامهء «برنامه» آذربایجان شرقی، قزوین، قم، خراسان رضوی و مرکزی کم‌ترین نرخ بیکاری را دارند و در سال 88 استان‌های آذربایجان شرقی، قم، بوشهر، مرکزی و خراسان رضوی با 6/5،‌7، 4/7، 7/7 و 9/7 درصد کم‌ترین نرخ بیکاری را خواهند داشت. بیش‌ترین نرخ بیکاری با 7/21 درصد متعلق به سیستان و بلوچستان است اما تا سال 88 خراسان جنوبی با 16 درصد بیکاری در رتبهء 22 قرار خواهد گرفت.
 
بهره‌برداری از آب
نسبت بهره‌برداری از آب به کل آب قابل تجدید شونده نشان می‌دهد که در سال 83 خراسان شمالی و سمنان رتبهء یک، تهران، اردبیل و قم رتبهء دوم تا چهارم را داشته‌اند و 86، 84، 80 و 77 درصد بهره‌برداری داشته‌اند. کرمانشاه با 20 و 30 درصد بهره‌برداری در سال 83 و 88 پایین‌ترین رتبه را خواهد داشت.
بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی در خراسان رضوی 120، خراسان جنوبی و همدان 112، خراسان شمالی و کرمان 110 درصد بوده است.کردستان پایین‌ترین رتبه را در استفاده از آب زیرزمینی دارد و در رتبهء 22 قرار دارد.گیلان درسال 88 با 60 درصد بهره‌برداری از آب زیرزمینی رتبهء پانزدهم را خواهد داشت و اصفهان، تهران، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، خراسان شمالی، سیستان و بلوچستان، قم، کرمان، هرمزگان، همدان و یزد صد درصد از آب زیرزمینی استفاده خواهند کرد و رتبهء یک را خواهند داشت.
 
تولید محصول کشاورزی
استان خوزستان با 14 میلیون و 733 هزار تن، فارس با هفت میلیون و 562 هزار تن بالاترین رتبه را دارند. کرمانشاه در سال 88 با 36 هزار تن کم‌ترین تولید و پایین‌ترین رتبه و استان‌های فارس، مازندران، کرمان و آذربایجان غربی بالاترین رتبهء تولید محصولات باغی را خواهند داشت.ایلام با کم‌ترین تولید محصولات باغی در پایین‌ترین رتبه است. در سال 88 تهران با 1291 هزار تن و اصفهان، مازندران، خراسان رضوی رتبهء اول و چهارم تولید محصولات دامی را و هرمزگان کم‌ترین تولید را خواهد داشت.سهم بخش کشاورزی از کل تولید ناخالص داخلی هر استان در کرمان، خراسان جنوبی، همدان، اردبیل، چهارمحال‌وبختیاری به ترتیب 35، 5/28، 3/27، 97/26 و 26 درصد بوده و رتبهء اول تا پنجم را داشته‌اند اما خراسان جنوبی، چهارمحال‌وبختیاری، کرمان، همدان و لرستان رتبهء اول تا پنجم سال 88 را در سهم کشاورزی از کل تولید ناخالص استان خواهند داشت.
 
صنعت و معدن
سهم صنعت و معدن از تولید ناخالص داخلی استان آذربایجان شرقی، اصفهان، مرکزی، یزد و تهران به ترتیب 51، 41، 40، 38 و 26 درصد است و تا پایان سال 88 استان‌های ایلام، یزد، بوشهر و مرکزی رتبه‌های اول و چهارم را خواهند داشت.از نظر سهم بخش صنعت و معدن در اشتغال نیز یزد، ایلام، اصفهان، تهران و کهگیلویه‌وبویراحمد رتبه‌های برتر را داشته‌اند و در سال 88 این رتبه‌ها متعلق به لرستان، یزد، ایلام و تهران خواهد بود.
 
آموزش عمومی و عالی
نسبت جمعیت باسواد شش‌ساله و بالاتر به کل شش ساله و بالاتر استان‌های اصفهان، لرستان، سمنان، تهران، کهگیلویه و بویراحمد به ترتیب با 92، 6/90، 2/90، 1/90 و 90 درصد رتبهء اول و پنجم را دارند.اما در سال 88 لرستان، اردبیل و مرکزی با 98، 1/96 و 96 درصد رتبه‌های اول تا سوم را خواهند داشت.تهران و هرمزگان به جمعیت شش تا 18 سال پوشش صد درصد آموزشی داده‌اند اما خراسان جنوبی با 53 درصد در سال 83 و 80درصد در سال88 در رتبهء آخر قرار خواهند گرفت.از نظر نسبت دانشجو به جمعیت یزد، مرکزی، زنجان و تهران رتبه‌های اول را دارند اما در سمنان از هر 100 هزار نفر 773 نفر دانشجو بوده‌اند که پایین‌ترین رتبه را دارد. خوزستان نیز در سال 88 رتبهء آخر را خواهد داشت و از هر 100 هزار نفر 1081 نفر دانشجو خواهد داشت.
 
تامین اجتماعی و سلامت
استان‌های بوشهر، تهران، مرکزی و سمنان با 79، 61، 58 و 51 درصد بیش‌ترین پوشش بیمه‌های اجتماعی را دارند و کردستان و آذربایجان غربی با 21 و 19 درصد رتبهء 27 و 28 را دارند.ایلام با 483 مورد سوانح و حوادث بهترین رتبه و تهران با 20 هزار مورد بدترین رتبهء حوادث و سوانح را دارد و قرار است که سوانح ایلام تا سال 88 به 200 مورد و در تهران به هفت هزار مورد کاهش یابد.
 
امید به زندگی
از نظر شاخص امید به زندگی در بدو تولد، استان اصفهان با 6/70 سال رتبهء اول، گیلان و تهران با 5/70 رتبهء دوم و یزد با 5/68 سال رتبهء سوم را دارد.این شاخص در سال 88 در تهران و گیلان به 74 و در اصفهان 73 سال خواهد بود.کم‌ترین میزان امید به زندگی با 61 سال مربوط به سیستان و بلوچستان است.
شاخص توسعهء انسانی نیز در تهران، قم،‌اصفهان، فارس و یزد بالاتر از سایر استان‌ها است و کردستان و سیستان و بلوچستان کم‌ترین شاخص توسعهء استانی را دارند.
 
فقر و توزیع درآمد
شاخص جمعیت زیرخط فقر نسبی نشان می‌دهد که 9/10 درصد جمعیت کردستان زیر خط فقر نسبی بوده‌اند. این شاخص در تهران، و ایلام 19 درصد، اصفهان 15 درصد، زنجان، قم، قزوین و سمنان 20 درصد و کرمان 21 درصد بوده است. این شاخص در پایان برنامهء چهارم باید در کردستان به شش درصد برسد تا در شش رتبهء اول باشد. نسبت هزینهء دهک ثروتمندترین به دهک فقیرترین خانوارهای روستایی 15 بوده که تا سال 88 باید به 12 برسد.هزینه‌های غیرخوراکی خانوار شهری در تهران، آذربایجان شرقی و یزد 80، 76 و 74   درصد است. این شاخص در چهارمحال و بختیاری 60، سیستان و بلوچستان 65 و ایلام 65 درصد است.هزینه‌های غیرخوراکی در روستاهای تهران 69، اصفهان 67، هرمزگان و یزد 63 درصد است.