یادداشت سیاسی سیاسی دیدگاه ادبیات زنان جهان بخش خبر آرشیو  
  اجتماعی اقتصادی مساله ملی یادبود - تاریخ گفتگو کارگری گزارش حقوق بشر ورزش  
   

گزارشی از نیم قرن فوتبال بر پرده سینما
تهیه فیلم سینمائی از رسوائی فیفا توسط برنده اسکار



اخبار روز: www.iran-chabar.de
شنبه  ۲۷ تير ۱٣۹۴ -  ۱٨ ژوئيه ۲۰۱۵



اخبار روز- کرد سنندجی: بن افلک بازیگر، تهیه‌کننده و کارگردان آمریکایی که سه سال پیش با کارگردانی فیلم «آرگو» درباره ماجرای فرار چند دیپلمات سفارت آمریکا گروگان گرفته شده در سفارت امریکا در تهران، برنده جایزه اسکار شد، قرار است با تهیه فیلمی سینمائی به ماجراهای رسوایی مالی مدیران فدراسیون بین‌المللی فوتبال، فیفا بپردازد.

فوتبال بر پرده سینما
اگر از سالهای قبل از ۱۹٣۰ میلادی بگذریم که فیلمهای صامت و نیمه مستند و خبری کوتاه در باره رویدادهای ورزشی و در راس آنها بازیهای المپیک ساخته می شد باید اذعان کرد که ورزش از المپیک ۱۹٣۶ برلین در دریچه دوربین فیلمبرداری و پرده سینما بیشتر مطرح و مهم شد. اما کار- لنی ریفنشال- در خلق اثر سینمائی المپیاد مربوط به بازیهای المپیک برلین نخستین کار بزرگ و جدی ورزشی در عالم سینما و هنر هفتم بود. وی نخستین کارگردان سینمائی بود که دریافت رقابتهای ورزش می توانند دستمایه ای مناسب برای عالم سینما و تلویزیون باشند.
اما برای فوتبال محبوبترین ورزش جهان سال ۱۹۵۵ نخستین مبدا برای توجه سینما به فوتبال است و اولین فیلم فوتبالی بنام - ریو چهل درجه – توسط - نلسون پری را دو سانتوز- برزیلی در وصف علاقه مردم برزیل به این ورزش ساخته شد و بر پرده سینما به نمایش در آمد. شش سال بعد اسرای مجاری در اردوگاههای نازی های آلمان در جنگ جهانی دوم دست مایه فیلمی می شود که –فابری زو تان انرا - آن را تهیه و کارگردانی کرد. بعد نوبت به معجزه برن رسید و فیلم آلمان‌ها هرگز متوقف نمی‌شوند ساخته شد. این مضمون فیلم اشنوک ورتمانز فیلمساز آلمانی است که به حوادث مربوط به فینال جام جهانی ۱۹۵۴ می‌پردازد. مسابقه‌ای بین آلمان و مجارستان در اولین جام جهانی بعد از جنگ جهانی دوم. آلمان در سخت‌ترین روزهای حیاتش از مسابقه باخته در فینال پیروزی و قهرمانی می‌سازد تا معجزه برن شکل بگیرد. فیلم ورتمانز در چنین دنیایی ماجرای زندگی یک پدر و پسر را به تصویر می‌کشد.



صحنه گل -جف هر ست- مهاجم تیم انگلیس در فینال جام جهانی ۱۹۶۶ که از خط دروازه تیم آلمان عبور کرد و در آن فیلم سینمائی یکی از صحنه های مورد توجه تماشاگران فیلم بود.


جام جهانی ۱۹۶۶ لندن نیز با موضوعیت رویدادهای آن بازیها در عرصه زمین چمن پردازش مستقیم سینما به فوتبال بود که بنام –گل- در عالم سینما مشهور شد و روی پرده های سینما در سراسر جهان رفت و با استقبال هواداران فوتبال روبرو شد. ویم وندرس و پیتر‌ هانتکه! یک ترکیب تلخ و گزنده که در سال ۱۹۷۲ تبدیل به فیلمی‌درباره فوتبال به نام «ترس دروازبان از پنالتی »شد. وندرس کارگردان و پیتر‌هانتکه نمایشنامه نویس سرشناس نویسنده رمانی است که فیلم براساس آن ساخته شده است. فیلم داستان یک دروازه‌بان فوتبال است که در یک مسابقه اشتباه بزرگی می‌کند و همان شب پایش به ماجرای یک قتل باز می‌شود. با اینکه فیلم در ظاهر به گونه پلیسی تعلق دارد اما در باطن سعی دارد در عمق انسان‌ها، روابط و شرایط اجتماعی جستجو کند. برای دروازبان شرایط زندگی شبیه به یک ضربه پنالتی است‌، یک مقابله روانی‌، یک مسابقه هوش برای زنده ماندن.
ادسون آرانتس دو ناسیمنتو -ملقب به -په له - در فیلم فیلم «یک معجزه کوچک» به کارگردانی –ترل تانن- در کنار بازیگرانی مثل –جان هیوستن- در سال ۱۹٨۴ حضور می یابد. وی همراه کشیشی که برای نجات پرورش گاهی قدیمی که انجمن شهر تصمیم به تخریب ان گرفته بود به بازیگران اصلی فیلم تبدیل می شوند. در ادامه سناریو کشیش به بستری بیماری می افتد ولی سرانجام په له و تیم باشگاه -اش به شهر موردنظر می روند و مسابقه ای را برگزار می کنند که عایدات ان برای بازسازی پرورشگاه مصرف می شود. این فیلم انجام یک کار انسانی را از دریچه دوربین سینما به بیننده منتقل می کند.
فرار بسوی پیروزی را می توان معتبرترین و معروف ترین فیلم فوتبالی تاریخ سینما تاکنون دانست. فیلمی که در آن ستاره های سرشناس جهان فوتبال و عالم سینما حضور داشتند و با بازی درخشان خود جذابیت فوق العاده ای به این فیلم سینمائی با موضوعیت فوتبال سیاسی داده بودند.



فیلم فرار بسوی پیروزی محصول سال ۱۹۸۱ شرکت آمریکایی سینما پارامونت می‌باشد.Escape to Victory

کشور سازنده : آمریکا
سال ساخت : ۱۹٨۱
مدت فیلم : ۱۱۷ دقیقه
ژانر: ورزشی ، تاریخی
کارگردان: جان هاستون
نویسندگان: جف مکوایر ، جرج میلسویک ، یابو یابلونسکی
تهیه کنندگان: ماریو کاسر ، گردون مک لندون ، اندرو وجنا
موسیقی متن: بیل کنتی
فیلمبردار: گری فیشر
بازیگران: سیلوستر استالونه ، دومارک پله (فوتبالیست افسانه ای برزیل)، مایکل کین، بابی مور، اسوالدو اردیلایز و ...

خلاصه فیلم: سال ۱۹۴۰ پس از اشغال فرانسه توسط آلمان نازی خیلی از فرانسوی های نظامی دستگیر شدند و به زندان برده شدند و عده ای از زندانیان فرانسوی تصمیم میگیرند که با نگهبانان آلمانی مسابقه فوتبال بدهند و بالاخره آن روز فرا میرسد که آن ها با هم مسابقه میدهند و در این مسابقه آلمان ابتدا از آن ها با ۴ گل پیش می افتد اما با تلاش زندانیان دوباره نتیجه به سوی آن ها بر می گردد و یکی از گل ها که دومارک پله فوتبالیست افسانه ای برزیل آن را به ثمر میرساند به شکل قیچی برگردون زده میشود، نه تنها تماشاگران بلکه سران نازی را هم به وجه در می آورد و در آخر پنالتی به نفع آلمانی ها گرفته میشود که پنالتی را سیلوستر استالونه دروازه بان زندانی ها میگیرد و آن ها بازی را با نتیجه ۴-۴ مساوی میکنند و وقتی بازی تمام میشود تماشاگران سکوها را به هم ریخته و با نگهبانان و سربازان درگیر میشوند و زندانیان هم همراه مردم با لباس های غیر از لباس ورزش فرار میکنند و ...


مسی بغداد را می توان به نوعی کپی فیلم – آنگاه که می درخشی- دانست. – توکی میسامو ریکاوا- ژاپنی- داستان یک کودک معلول یکدست را به تصویر کشید که آرزو داشت فوتبالیست بزرگی شود. کارگردان در این فیلم احساسی به بیننده را متقاعد می کند که نقض عضو نمی تواند بر اراده افراد غلبه کند.
پرویز جاهد از منتقدان سینمائی ایران نوشته بود: صحنه‌های ساخته شده درباره فوتبال در تلویزیون و سینما تصاویری پیش پا افتاده و غیرقابل باور هستند. یک مدافع عصبی که روی پنجه پاهایش بالا و پایین می‌پرد و چپ و راست می‌رود تا مهاجم را متوقف کند. عاقبت مهاجم روی هوا پرواز می‌کند و با ضربه‌ای قوس‌دار‌ گل می‌زند. در زمین مسابقه واقعی فوتبال هم بارها این صحنه رخ می‌دهد اما آنچه در یک فیلم یا سریال ساخته می‌شود واقعی نیست شاید به این دلیل که نشان دادن تلاش برای موفقیت با «تلاش برای موفقیت» دو موضوع متفاوت هستند.
شاید چالش بزرگ دیگری که فیلمسازان دارند اینست که باید چیزی را روی پرده عریض نشان بدهند که مردم عادت کرده‌اند در استادیوم و با دوربین‌های آماتور- نمونه کوچک دوربین‌های شکاری- و یا از طریق تلویزیون ببینند. این عادت از آنجایی که در ذهن مخاطبان شکل گرفته به سختی روی پرده عریض باور‌پذیر خواهد بود. شاید هم نه؛ بزرگترین مشکل، زمان است؟! فوتبال وابسته به سرعت است و سینما وابسته به زمان دراماتیک. شاید این تفاوت فلسفه زمانی در بطن این دو پدیده عامل جدایی بزرگ باشد. به نظر برخی کارشناسان بازیگری یکی از مهمترین معضلات اینگونه فیلم‌ها است چون یا باید از بازیگران حرفه‌ای استفاده شود که فوتبالیست نیستند یا از فوتبالیست‌های حرفه‌ای که بازیگر نیستند.
با این وجود برخی از مشهورترین فیلم‌های فوتبالی ساخته شده آثاری هستند که از هیچ ویژگی و امتیاز سینمایی برخوردار نیستند.از جمله فیلم‌های تولید شده به سفارش فیفا‌، گل ویژه (۱۹۶۶) و قهرمان (۱۹٨۶) آثاری هستند بیشتر توسط فیلمنامه‌نویسان و دور از وقایع و حوادث واقعی فوتبال ساخته شده‌اند. چنین فیلم‌هایی از نمایش بازیکنان فوتبال با اتومبیل‌های آنچنانی، مربیان لجوج و سختگیر‌، نگاه سطحی به شهرت و دیگر کلیشه‌ها فراتر نرفته و در نهایت تصویری کاریکاتوری از فوتبال ارائه می‌دهند. بخش هنری روزنامه مردم سالاری در تیرماه سال ۹٣ به معرفی چند فیلم فوتبالی می پردازد و در شرح داستانهای آنان می نویسد:

وقتی شنبه می‌آید ۱۹۹۶
شان بین ستاره مشهور سینما و طرفدار سرسخت تیم شفیلد یونایتد با بازی در نقش جیمی‌ مویر‌، یک ماشین گلزنی فوتبال به رویایش تحقق می‌بخشد. محصولی از بریتانیا به کارگردانی ماریا گریس. فیلم داستان یک کارگر الکلی کارخانه در شهر شفیلد را نشان می‌دهد که تمام زندگی اش فوتبال است. او در تیم محلی ‌هالام بازی می‌کند و بعد از درخشش به رویایش یعنی شفیلد یونایتد می‌پیوندد. صحنه رستگاری این ستاره معتاد به الکل ضربه پنالتی است که در اف ای کاپ (جام حذفی انگلستان) به منچستر‌‌ یونایتد می‌زند. تونی کری کاپیتان سابق شفیلد یونایتد بعد از شلوغ کاریهای رسانه ای اعلام کرد که این فیلم ربطی به زندگینامه‌اش ندارد هرچند نامزد او هنوز هم معتقد است که فیلم شباهت زیادی به زندگی واقعی کاپیتان سابق شفیلد یونایتد دارد. اما فیلم با انتقادهای تندی مواجه شد. شان بین در ٣۶ سالگی در این فیلم بازی کرده است سنی که یک بازیکن از فوتبال بازنشسته می‌شود نه اینکه تازه آغاز کند. این یکی از نقدهایی بود که به فیلم وارد شد. یا موضوع دیگری که در فیلم به عنوان مشکل از آن یاد می‌شود اینست که مرحله نیمه نهایی اف‌ ای‌ کاپ در یک زمین بی‌طرف انجام می‌شود در حالیکه در فیلم، این بازی در برمال لین که استادیوم شفیلد یونایتد است انجام می‌شود.

تب تند ۱۹۹۷ (Fever Pitch)
فیلمی به کارگردانی دیوید ایوانز بر اساس رمانی به همین نام از نیک هورنبی محصول ۱۹۹۷ و با بازی کالین فرت و البته محصول بریتانیا. یک کمدی رمانتیک درباره یک مرد، یک زن و فوتبال. همانطور که گفته شد فیلم براساس رمان پرفروش نیک هورنبی (پرفروش ترین رمان اتوبیوگرافیک بریتانیا) ساخته شده است. داستان یک معلم انگلیسی است که زندگی اش با سرنوشت تیم فوتبال آرسنال گره می‌خورد. داستان عاشقانه پل اشورث با معلم زن جوانی که تازه به این مدرسه در شمال لندن آمده در حالی به اوج خود می‌رسد که با داستان واقعی تیم فوتبال آرسنال در برابر رقیب سرسختش لیورپول به بازی نهایی کشیده می‌شود. روز ۲۶ ماه می ۱۹٨۹ و در بازی نهایی آرسنال با گل مایکل توماس ۲-۰ برنده می‌شود و...
این فیلم نیز مخالفانی دارد، آنها درام را به استفاده از فوتبال متهم کرده و معتقدند فیلم بیش از آنکه درباره فوتبال باشد درباره مسایلی چون مناقشات سیاسی یا به قول یک نویسنده انگلیسی درباره شورت‌های ورزشی بلند آرسنال که برای این تیم شانس می‌آوردند است. یا شخصیت سارا با بازی راث گیمل یک شخصیت اغراق شده در تنفر نسبت به فوتبال است. بخش‌هایی از این فیلم در پیرامون ورزشگاه‌ هایبوری فیلمبرداری شده است اما صحنه‌های داخل ورزشگاه و حضور تماشاگران دراستادیوم کاراوان کاتیج ورزشگاه فولهام است.

یک ضربه باشکوه ۱۹۹۹
فیلمی بریتانیایی به کارگردانی مایکل کورنت و بابازی رابرت دووال‌، برایان کاکس و الی مک کوئیست ستاره سابق فوتبال اسکاتلند که البته با وجود موضوع فوتبال و حضور ستاره‌های سرشناس هیچگاه در گیشه فروش فیلم موفقی نبود. فیلم ماجرای یک باشگاه گمنام اسکاتلندی است که تلاش می‌کند به فینال مسابقات برسد. فینالی که باید برابر رنجرز سرشناس ترین تیم اسکاتلند انجام دهد.م ی‌گویند تهیه‌کنندگان فیلم‌هایی که درباره فوتبال است دوراه پیش روی خود دارند. یا از بازیگران حرفه ای استفاده کنند که بلد نیستند فوتبال بازی کنند یا از بازیکنان حرفه ای که شکم‌های بزرگی دارند. این اتفاق درباره فیلم یک ضربه باشکوه صدف می‌کند چرا که قهرمان آن الی مک کوئیست ستاره فوتبال اسکاتلند چنین ویژگی در فیلم دارد. نکته جالب اینست که الی مک کوئیست برنده کفش طلای اروپا و رابرت دووال برنده جایزه اسکار هر دو نقش‌های اصلی این فیلم هستند. دووال در این فیلم نقش گوردون مل لوید مربی تیم را بازی می‌کند و مک کوئیست در نقش جکی مک کالین ستاره سابق سلتیک که در حال پیوستن به آرسنال است. نکته جالب دیگر این فیلم که مک کوئیست در عالم واقع ستاره تیم فوتبال رنجرز و رقیب سرسخت سلتیک بوده است. نکته قابل توجه دیگر اینکه مارک نافلر موزیسین سرشناس راک و بلوز موسیقی متن این فیلم را ساخته است.

زیدان؛ پرتره قرن ۲۱ (۲۰۰۶)
فیلمی ساخت کشور فرانسه به کارگردانی داگلاس گوردون و فیلیپ پارنو که یک مسابقه از زین الدین زیدان ستاره بزرگ فوتبال دنیا را به تصویر می‌کشد. این فیلم مستند روایت یک مسابقه از رقابت‌های لالیگا (لیگ حرفه‌ای فوتبال اسپانیا) میان رئال مادرید و ویا رئال است در ۲٣ آوریل ۲۰۰۵ در ورزشگاه سانتیاگو برنابئو شهر مادرید انجام شد. نکته جالب اینست که زمان فیلم ۹۰ دقیقه و منطبق بر زمان کامل مسابقه فوتبال است و از ۱۷ دوربین برای فیلمبرداری همزمان آن استفاده شده است. زیدان در آخرین دقیقه این مبارزه نفس گیر موفق می‌شود تک‌گل پیروزی بخش رئال مادرید را به ثمر برساند. این فیلم شباهت زیادی به فیلم آلمانی «فوتبالی که پیش از این نبوده» ۱۹۷۰ ساخته تحسین‌برانگیز فیلمساز آلمانی هلموت کاستارد درباره جرج بست دارد. در آن فیلم کاستارد از هشت دوربین ۱۶میلیمتری بطور همزمان برای فیلمبرداری استفاده کرده بود. زمان فیلم هم مثل فیلم «زیدان؛ پرتره قرن ۲۱» یک نود دقیقه کامل مربوط به انجام بازی منچستر یونایتد برابر کاونتری سیتی است. «زیدان؛ پرتره قرن ۲۱» در سال ۲۰۰۶ در فستیوال ادینبورگ مورد تحسین واقع شد. موسیقی تاثیرگذار این فیلم نیز توسط گروه پست راک اسکاتلندی موگوای ساخته شده است.

رمز و راز ورزشگاه آرسنال ۱۹٣۹
فیلمی محصول سال ۱۹٣۹ بریتانیا و به کارگردانی ترولود نیکلسون و یکی از اولین فیلم‌هایی که برپایه بازی فوتبال ساخته شده است. فیلم داستان آرسنالِ جرج آلیسون است که در یک مسابقه دوستانه از سری رقابت‌هایی با حضور تیم‌های آماتور، برابر یک تیم گمنام بنام تروجان قرار می‌گیرد. جان دویس ستاره تیم تروجان بطور مشکوکی در این مسابقه می‌میرد و پای پلیس برای رمزگشایی از این مرگ به ماجرا باز می‌شود. فیلمنامه «رمز و راز ورزشگاه آرسنال» از رمانی نوشته لئونارد گریبل اقتباس شده است.

مایک باست؛ مربی انگلستان ۲۰۰۱
یک کمدی به کارگردانی استیو بارون محصول ۲۰۰۱ است. فیلم ساختاری مستندگونه دارد یا بهتر است بگوییم دنیای مستند را هجو می‌کند (ماکیومنتری) و داستان یک مربی فوتبال در لیگ یک انگلستان (یک رده پایین‌تر از لیگ برتر) و تیم نوریچ سیتی با بازی ریکی تامیلسون است. تیم ملی انگلستان در آستانه مسابقات جام جهانی با اتفاق عجیبی مواجه شده و سرمربی این تیم بدلیل مشکل قلبی کنار می‌رود. مدیران فوتبال انگلستان تصمیم می‌گیرند که یک فرد جدید را جایگزین کنند اما مشکلات تازه ای نیز وجود دارد. چرا که تعداد گزینه‌ها محدود و به یک مربی موفق اسکاتلندی (اشاره به آلکس فرگوسن) و کاپیتان سابق تیم ملی شده که هیچکدام گزینه‌های مناسبی به شمار نمی‌آیند. هیچ مربی سرشناسی از لیگ برتر حاضر به پذیرش این پست در این مقطع نیست و عاقبت مایک باست مربی تیم نوریچ سیتی از دسته اول برای این ماموریت مهم انتخاب می‌شود. مایک باست و دستیار عجیب و قدیمی‌اش باید از سه بازی مقدماتی جام جهانی در یک مسابقه پیروز شوند تا صعود کنند.



در جستجوی اریک ۲۰۰۹
فیلم تحسین شده فیلمساز بزرگ سینمای جهان کن لوچ که به زندگی یک طرفدار الکلی منچستر‌یونایتد می‌پردازد. مرد الکلی تمام زندگی‌اش را از دست داده و تنها چیزهایی که دارد عشق به یونایتد و رویای دیدار با اریک کانتونا پادشاه اولدترافورد (ورزشگاه منچستر یونایتد ) است. او در رویایش با اریک دیدار و کاپیتان پرافتخار یونایتد او را در ادامه راه همراهی می‌کند.

فیلم رسوائی فیفا
آن طوری که بی بی سی نوشته است کمپانی برادران وارنر، تولید کننده فیلم رسوایی فیفا به کارگردانی بن افلک خواهد بود. گوین اوکانر که در سال ۲۰۱۱ با درام ورزشی مبارز (Warrior) با بازی تام هاردی و نیک نولتی نامزد جایزه اسکار شده بود ، کارگردانی این فیلم را بر عهده گرفته است. محور داستان این فیلم که هنوز عنوانی برای آن تعیین نشده، چاک بلیزر نایب رئیس اجرایی سابق فدراسیون فوتبال ایالات متحده آمریکا است که در کانون رسوایی فیفا قرار گرفته است. بلیزر که از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۳ عضو کمیته اجرایی فیفا بوده، در سال ۲۰۱۳ به رشوه گرفتن اقرار کرد.
به گزارش هالیوود ریپورتر، فیلم بر اساس کتاب «خانه‌های فریب» (Houses of Deceit) ساخته می شود که یک خبرنگار به نام کن بنسینگر آن را نوشته و در آن به چاک بلیزر و نقش محوری او در بزرگترین فساد مالی علنی شده در تاریخ ورزش پرداخته است. استودیو برادران وارنر حقوق اقتباس این کتاب برای پرده سینما را طی مذاکراتی که هشت روز به طول انجامید، خریداری کرد.
بن افلک مانند همیشه از همکاری دوست قدیمی خود، مت دیمون بازیگر؛ فیلمنامه‌نویس، تهیه‌کننده در تهیه این فیلم بهره‌مند خواهد بود. گوین اوکانر کارگردان، اخیراً فیلم درام «حسابدار» را با بازی بن افلک به مرحله فنی پس از فیلمبرداری رسانده است. او فیلم دیگری با نام «جین تفنگ به دست گرفته» را در ژانر وسترن با بازی ناتالی پورتمن و ایوان مک‌گرگور آماده نمایش دارد.
بازداشت هفت مقام ارشد فیفا، صبح چهارشنبه ششم خرداد پس از آن انجام شد که وزارت دادگستری آمریکا کیفرخواستی علیه پنج رسانه ورزشی و ۹ مقام فیفا صادر کرد که هفت فرد دستگیرشده نیز جزو آنها هستند.
سپ بلاتر، رئیس فیفا، با اینکه در انتخابات این فدراسیون بر رقیب اردنی خود پیروز شده بود، به خاطر فشارهای موجود بر این نهاد، مجبور به استعفا و کناره‌گیری از سمت خود شد.


اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:

Facebook
    Delicious delicious     Twitter twitter     دنباله donbaleh     Google google     Yahoo yahoo     بالاترین balatarin


چاپ کن

نظرات (۰)

نظر شما

اصل مطلب

بازگشت به صفحه نخست