• در ارمنستان امید زیادی هست که پایان قریب الوقوع تحریمها علیه همسایه جنوبی اش، ایران، به منزله عامل محرکی برای طرحهای سرمایه گذاری راهبردی در آن کشور عمل خواهد کرد. لکن، صاحب نظران سیاسی در این کشور هشدار می دهند که مسکو، رقیب همیشگی تهران در منطقه، ممکن است بلندپروازی های ارمنستان را نقش برآب کند ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
يکشنبه  ۲٨ تير ۱٣۹۴ -  ۱۹ ژوئيه ۲۰۱۵

نشریه اینترنتی یوراسیانت- ۱۷ ژوییه ۲۰۱۵ - در ارمنستان امید زیادی هست که پایان قریب الوقوع تحریمها علیه همسایه جنوبی اش، ایران، به منزله عامل محرکی برای طرحهای سرمایه گذاری راهبردی در آن کشور عمل خواهد کرد. لکن، صاحب نظران سیاسی در این کشور هشدار می دهند که مسکو، رقیب همیشگی تهران در منطقه، ممکن است بلندپروازی های ارمنستان را نقش برآب کند.

گرچه، مهلت دقیقی برای رفع تحریمها علیه ایران تعیین نشده، قرار است سازمان ملل متحد در هفته ٢٠ ژوییه موضوع را تحت بررسی قرار دهد، مشروط برآنکه آژانس بین المللی اتمی نظر بدهد که تهران واقعا تحقیقات هسته ای خود را طبق توافق حاصله با ایالات متحده، انگلستان، روسیه، چین و فرانسه، محدودکرده است.   

دورنمای رفع تحریمها سرمایه گذاران را به تنظیم فهرست طرحهای بلندپروازانه واداشته است. به ویژه در ارمنستان، انتظارات بالاست، زیرا کشور از سال ١٩٩٠ مجبور به تحمل محاصره اقتصادی توسط همسایگان شرقی و غربی اش، جمهوری آذربایجان و ترکیه، بوده است. ایران، بیش از دو دهه است که به عنوان یکی از دو مجرای تجاری با جهان خارج برای ارمنستان عمل کرده است. توسعه قابل توجه مناسبات تجاری ایران و ارمنستان می تواند محاصره اقتصادی آذربایجان و ترکیه را به میزان زیادی بی اثر سازد.

بنابراین، قابل تصور است که ساختمان خط آهن ۴٧٠ کیلومتری به ارزش برآوردی ٢,۳ میلیارد دلار، که از ایران به ارمنستان احداث و از آنجا به بنادر گرجستان، همسایه شمالی ارمنستان، ادامه یابد، از جمله فوریتهای درجه اول ایروان به شمار رود.

در چند سال اخیر، دولت ارمنستان برای تامین مالی پروژه با سرمایه گذاران بالقوه ای مثل جمهوری خلق چین به مذاکره پرداخته است. در ٢٠١۴ ، دولت چین اعلام کرد که آماده است برای ایجاد زیرساخت ارتباطی میان آسیا و اروپا، مبلغ ۴٠ میلیارد دلار سرمایه گذاری نماید.
ایروان امیدوار است که یک چنین توسعه زیربنایی در صدر فوریتهای اتحادیه اقتصادی اروپا-آسیا به رهبری مسکو باشد، که ارمنستان خود در ٢٠١۵ به آن پیوست. طی یک سخنرانی در ٩ ژوییه جاری در کنفرانس سران سازمان همکاری شانگهای، پرزیدنت سرژ سرکیسیان ضمن اشاره به طرح خط آهن ایران - ارمنستان، گفت که این طرح می تواند از طریق خلیج فارس منطقه اقیانوس هند را مستقیما در دسترس سازمان یادشده قراردهد.   

موضع مسکو
پاره ای از کارشناسان معتقدند که احداث نیروگاه آبی بر رودخانه ارس در واقع عملی ترین طرح پس از رفع تحریمها به شمار می رود، زیرا روسیه دراین مورد اعتراضی نکرده است.

لکن، ارمنیان برای خط آهن ایران - ارمنستان اهمیت بسیار بیشتری قایلند. آ. نرانیان، عضو هیات نظارتی اتحادیه اقتصادی اروپا - آسیا می گوید: در صورت اجرای طرح، "ارمنستان می تواند به معبر ارتباطی میان اتحادیه یادشده و ایران تبدیل شود".

مساله اینجاست که راه آهن دولتی روسیه قراردادی با ارمنستان دارد که به وی اجازه می دهد تا سال   ٢٠۳۵ شبکه راه آهن ارمنستان را اداره کند. از اظهارات مدیریت این راه آهن چنین برمی آید که از داشتن رقیب در این منطقه چندان خرسند نیست. پیش از اعلام توافق هسته ای میان ایران و پنچ قدرت بزرگ، ولادیمیر یاکونین، رییس راه آهن دولتی روسیه، در اشاره به خط آهن ایران - ارمنستان، آنرا طرحی "غیرسودآور" خواند. وی در مصاحبه ای در ماه ژوئن با آژانس خبری "آرم-اینفو"، چنین گفت: مثل این می ماند که پنجره ای را در دیوار همسایه تان باز کنید". در ٢٠١۴ ، یاکونین به آژانس خبری "رگنوم" حتی گفته بود که سازمان تحت مدیریت او بیش از همه به یک خط آهن ارتباطی میان روسیه و ایران از راه جمهوری آذربایجان علاقمند است.

وزیر حمل و نقل و ارتباطات ارمنستان، گاگیک بگلریان، در پاسخ به پرسش یورآسیانت راجع به نظر دولتش نسبت به اظهارات یاکونین، گفت که "موضع دولت ارمنستان در این مورد تغییر نکرده است. خط آهن ارتباطی مورد بحث برای ما دارای اهمیت حیاتی است و ما از هیچ کوششی برای یافتن سرمایه گذاران و به اجرا درآوردن طرح فرو گذار نخواهیم کرد".
مقامات ایرانی هنوز اظهارنظر نکرده اند.

درحال حاضر، تعداد زیادی شرکت جزء ایرانی در ارمنستان فعالیت دارند و انتظار می رود رفع تحریمها به گسترش خیلی بیشتر مناسبات تجاری بین دو کشور دامن بزند. مثلا، سعید سنایی، که در ٢٠٠۵ یک شرکت قالی و کف پوش فروشی در ایروان دایر کرده است، در گفتگویی با یورآسیانت اظهار امیدواری کرد که با رفع تحریمها "انتقالات پول آسانتر و امکانات اخذ وام از بانکهای ما برای توسعه کسب و کارمان در اینجا بهتر" شود.

لکن، دکتر آشوت یغیازاریان، استاد اقتصاد دانشگاه دولتی ایروان، در مورد اینکه ارمنستان بتواند از امکانات تجاری ناشی از رفع تحریمها به طور بایسته استفاده کند، به این شکل ابراز تردید کرد: "ارمنستان با پیوستن به اتحادیه تجاری اروپا- آسیا حق اخذ تصمیم گیری مستقل را از خود سلب کرده است".

تحلیل گر سیاسی دیگری از انستیتوی امور بین المللی و امنیتی، استپان صفریان، معتقد است که روسیه به احتمال زیاد ایران را به عنوان تهدید بالقوه برای منافع خود در منطقه قفقاز جنوبی، به ویژه در زمینه انرژی، به حساب خواهد آورد.
در ژوئن گذشته، دولت ارمنستان یک بخش از لوله گاز ایران و ارمنستان، به طول ۴٠ کیلومتر، را به گازپروم، غول انرژی روسی، فروخت. گازپروم عرضه و توزیع گاز ارمنستان را برعهده دارد و قبلا اصرار کرده بودکه قطر لوله گاز یادشده تغییر داده شود. بعلاوه، موافقت نامه ٢٠٠۳ گازپروم ارمنستان را از خرید گاز از هر عرضه کننده دیگر منع می کند.

صفریان می گوید که تحمیل این معامله هشداری بود از جانب روسیه به ارمنستان که "بیش از حد از دورنمای همکاری با ایران ذوق زده نشود".
تعمیق مناسبات اقتصادی ایران و ارمنستان به میزان زیادی به تعدیل روابط روسیه و ارمنستان بستگی خواهد داشت.

منبع:
www.eurasianet.org
___________________________
* گایانه آبراهامیان یک گزارشگر آزاد و سردبیر در ایروان است.