• این زنان هستند که در اکثر موارد مسئولیت نگهداری و کمک رسانی به آوارگان جنگی را به عهده دارند. ولی ما شاهد حضور اندک زنان در مراجع تصمیم گیری و پارلمانی و یا مذاکرات صلح هستیم. در جهان امروز قدرت برتری طلبانه مردانه هم چنان حکومت می کند. نیروی برتری طلبی که برای حل هر منازعه و اختلافی، راه حل نظامی و جنگی سراغ دارد. ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
چهارشنبه  ۴ شهريور ۱٣۹۴ -  ۲۶ اوت ۲۰۱۵

واژه جدیدی وارد عرصه ی سیاست دیپلماسی جهانی شده است: «سیاست خارجی فمینیستی». سیاستی که اکنون به همت مارگوت والتسروم، سیاست مدار با سابقه و فمینیست حزب سوسیال دمکرات، به عنوان سیاست رسمی دولت سوئد رسمیت یافته است.
وزیر امور خارجه سوئد، مارگوت والستروم، اکنون نامی شناخته شده در دنیا و به ویژه در خاورمیانه است. اولین اقدام والستروم پس از پذیرش پست وزارت امور خارجه، به رسمیت شناختن دولت فلسطین بود. اقدامی که با خشم دولت اسراییل مواجه شد و روابط دیپلماتیک دو کشور را دست خوش نوسان کرد. دومین طوفان سیاسی وزارت والستروم در ماه مارس ۲۰۱۵، هنگامی که دولت عربستان سعودی با زیر پا گذاردن عرف دیپلماتیک، از سخنرانی او در مجمع سران عرب ممانعت کرد، رخ داد. متن سخنرانی وزیر امور خارجه سوئد، فمینیستی، انتقادی و برای سعودی ها غیرقابل تحمل بود. پس به او اجازه ندادند پشت تریبون قرار بگیرد، در حالیکه از او رسما به عنوان سخنران میهمان دعوت شده بود. این اقدام از جانب سران شیخ نشین های منطقه نیز مورد حمایت قرار گرفت، ابعاد بین المللی یافت، روابط سوئد و عربستان را تیره کرد و در نهایت سوئد یکی از قراردادهای مهم نظامی میان دو کشور را لغو نمود. علیرغم فشارهای صاحبان صنایع داخلی و دیپلمات های خارجی، که از والستروم می خواستند تا برای ترمیم روابط، از شیوخ سعودی عذرخواهی کند، او بر موضع خود پافشاری کرد.

اقدام وزیر امور خارجه و تعهدش به دفاع از حقوق زنان و آزادی های سیاسی و فردی در عربستان سعودی، مورد حمایت احزاب سوئدی و سازمان های زنان قرار گرفت.بسیاری فعالین حقوق زنان کشورهای عربی نیز پیام های حمایت و قدردانی برای والستروم ارسال کردند و از او در تداوم سیاست خارجی اش و سرسختی در مقابل رژیم های مستبد و زن ستیز پشتیبانی کردند.

دولت جدید سوئد که ائتلافی از سبزها و سوسیال دمکرات هاست، در برنامه ی دولتی اش بر سیاست فمینیستی در عرصه مسائل داخلی نیز تاکید دارد و اجرای برنامه هایی در راستای فمینیستی کردن ابعاد زندگی اجتماعی و سیاسی وعده داده است. در عرصه بین المللی، حمایت از حق زن بر بدن خود، حق سقط جنین آزاد و مطمئن، مبارزه با عوامل خشونت علیه زنان و کودکان، حمایت از حقوق هم جنس گرایان و به رسمیت شناختن اشکال متنوع جنسیت و خانواده، مشارکت سیاسی زنان و افزایش نقش آنان در نهادهای رهبری از جمله مختصات سیاست خارجی فمینیستی دولت سوئد است.

لنا آگ، دبیرکل «زنان به زنان»، سازمانی غیردولتی که نزدیک به بیست سال است از مبارزات و سازمان یابی زنان در کشورهای خاورمیانه و اروپای شرقی حمایت عملی می کند، می باشد. آگ از مدافعان سیاست خارجی فمینیستی و از حامیان مارگوت والستروم است. او معتقد است که فمینیسم و تحلیل انتقادی از مناسبات قدرت فقط به سود زنان نیست، بلکه برای مردان نیز دست آوردهایی رهایی بخش در بر دارد. در توضیح سیاست خارجی فمینیستی او چنین می گوید:
– سیاست خارجی فمینیستی شیوه ایی متفاوت برای درک و توضیح جهان امروز و منازعات حاکم بر آن ارائه می دهد. از مختصات سیاست خارجی فمینیستی این است که بر ضرورت پیشگیری از منازعات و جنگ، به جای ادامه سیاست های مبتنی بر میلیتاریسم و شرایط جنگی تاکید دارد. به جای بسیج منابع و نیروها برای مقابله با «دشمنان دولت، آب و خاک…»، باید با عوامل و نیروهایی که بشریت و حقوق انسانها را تهدید می کنند، مقابله کرد.
لنا آگ تاکید می کند که بدون تحلیل انتقادی از توازن قدرت و مناسبات آن و هم چنین نقد الگوهای کلیشه ایی جنسیتی حاکم، نمی توان از سیاست های میلیتاریستی که جهان را در آستانه ی نابودی قرار داده، فاصله گرفت. سیاست هایی که به جای کاهش تهدیدها و پایان بخشیدن به منازعات، برعکس به شدت یافتن و عمیق تر شدن آنها منجر شده است.

– بودجه های نظامی در دنیا ابعاد باورنکردنی یافته اند. بودجه سالانه نظامی دولت ها اکنون به تنهایی برابر با ۶۰٣ سالِ بودجه نهاد زنان سازمان ملل است! آیا این منطقی است؟ سازمان ملل حتی برای اجرای برنامه های کمک رسانی اش با کمبود جدی منابع مالی مواجه است.
لنا آگ معتقد است که سیاست فمینیستی را نمی توان آن هنگام که جنگ شعله ور شده و مردم در حال سلاخی یکدیگرند، عملی کرد. آن موقع کمی دیر است! باید قبل از وقوع شرایطی که در آن تنها اسلحه حرف آخر را می زند، به اجرای این سیاست پرداخت. او تاکید می کند که سیاست خارجی فمینیستی، راه حلی یک شبه و آسان نیست.
– ایجاد تغییرات اساسی البته وقت گیر است. قدم اول برجسته کردن و پایبندی به اصل برابر حقوقی بی قید و شرط است. یافتن راه حل های غیرنظامی قدم مهم دیگر است. دخیل کردن زنان در مذاکرات صلح و رفع اختلافات باید در فهرست اقدامات قرار گیرد. سیاست خارجی فمینیستی در برگیرنده سیاست همه جانبه امنیت منطقه ایی و جهانی است. تقسیم عادلانه منابع و اختصاص آنها به اقدامات غیرمیلیتاریتسی مهم است. سیاست فمینیستی در واقع به دنبال گسستن چرخه ی برتری طلبی است.

سازمان «زن به زن» یا آن طور که در کشورهای خاورمیانه با نام سوئدی اش آنرا می شناسند: «کوینا تیل کوینا»، از آغاز جنگ بالکان در دهه ۹۰ میلادی، فعالیتش را آغاز کرد. امروز این سازمان در اکثر کشورهایی که زنان و مبارزاتشان در آنها مورد تهدید قرار دارند حضور عملی دارد. بدون مداخله در امور و اهداف سازمان ها و گروه های زنان، از ادامه فعالیت آنها حمایت مالی و عملی کرده و مسائل آنها را در مجامع جهانی مطرح می سازد. لنا آگ معتقد است که در شرایط سیاسی حاکم در جهان امروز، کنشگرانِ خواهان تغییر، از هر سو مورد تهاجم قرار می گیرند، هم از جانب افراط گرایان خشونت طلب و هم از سوی رژیم های حاکم.

– این زنان هستند که در اکثر موارد مسئولیت نگهداری و کمک رسانی به آوارگان جنگی را به عهده دارند. ولی ما شاهد حضور اندک زنان در مراجع تصمیم گیری و پارلمانی و یا مذاکرات صلح هستیم. الگوهای جنسیتی و اینکه زنان نقش پرستار را بر عهده دارند و مردان سربازان جنگ هستند، کماکان در حال بازتولید است. این الگوهای ساختاری، افق دید جامعه را محدود و آوای نیروهای طرفدار صلح را خفه می کنند، زیرا آنها این الگو ها را بازتولید نمی کنند. در جهان امروز قدرت برتری طلبانه مردانه هم چنان حکومت می کند. نیروی برتری طلبی که برای حل هر منازعه و اختلافی، راه حل نظامی و جنگی سراغ دارد.

بیش از۵۰ میلیون زن و مرد و کودک اکنون در گریز از درگیری ها و جنگ ها در چهار گوشه دنیا آواره اند. این اولین بار پس از جنگ جهانی دوم است که دنیا با چنین موج عظیمی از آوارگان و پناهندگان مواجه است. این واقعیت را وزیر امور خارجه سوئد، مارگوت والستروم با نگرانی در گفتگویی در «فوروم فمینیستی سالانه استکهلم» که برای اولین بار از یک وزیر دولت برای سخنرانی دعوت کرده بود، بیان کرد. در بخش دیگری او چنین گفت:
– ما در جهانی زندگی می کنیم که همان طور که جنگ، نظامی گری و افراط گرایی خشونت طلبانه گسترش می یابد، ارزش هایی چون حقوق بشر و دمکراسی به عقب رانده می شوند، حتی در اروپا شاهد این عقب نشینی هستیم. چنین شرایط اضطراری است که ضرورت «سیاست خارجی فمینیستی» را پیش آورده است. سیاستی که خواهان و عامل تغییراست. اجرای چنین سیاستی بیش از هر چیز البته نیازمند جسارت است ولی بردباری هم می طلبد…هر چند ما فمینیست ها دیگر تحلمان تمام شده و خواهان تغییرات از همین امروز هستیم!
وزیر امور خارجه سوئد بر این باوراست که دستیابی به صلح پایدار در جهان امروز از مسیر سیاست های فمینیستی و تغییر توازن مناسبات قدرت تحقق می یابد.
باید دید که مارگوت والستروم تا کدام مرحله امکان پیروی از سیاست فمینیستی و به اجرا گذاشتن آن را، از موضع یک زن در دستگاه دولتی سوئد، خواهد داشت.

منبع: سرمقاله آوای زن شماره ٨٣\٨۴