• ساندنیست ها بعد از ۱۶سال مجددا، در فرایندی دموکراتیک، و با نظارت ناظرین جهانی، در انتخابات ات ریاست جمهوری پیروز شدند و دانیل اورتگا به ریاست جمهوری بر گزیده شد. پیروزی ساندنیست ها دوباره نیکاراگوا را به موضوع روز رسانه ها تبدیل کرد ...

اخبار روز: www.iran-chabar.de
شنبه  ۴ آذر ۱٣٨۵ -  ۲۵ نوامبر ۲۰۰۶

کشاورزی
کشاورزینیکاراگوابا ۱٨درصد تولید ناخالص ملی ، بالاترین درصد کشاورزی رادر امریکای مرکزی   تولید می کند.تولید کشاورزی در دوران حکومت ساندنیست ها از ۱۹۷۹تا ۱۹۹۰به دلیل اجرای سیاست ارضی   دولت ، مقاومت بزرگ مالکان و جنگ چریکی خانگی که بیشتر مناطق روستایی رادر اشغال داشت کاهش یافت .تلاش برای اجرای اصلاحات ارضی زندگی ساکنین برخی مناطق را بهبود بخشید، اما تولید مواد غذایی هم دوش تولید کتان ، شکروسایر محصولات صادراتی در اواخر دهه ۱۹٨۰کاهش یافت.
بهبود کشاورزی پس از خلع قدرت از ساندنیست ها در ۱۹۹۰بسیاربه کندی پیش می رفت .قهوه محصول عمده   جهت دریافت ارزنقد باقی ماند وهنوز هم بخش قابل توجهی از دریافت های صادراتی نیکاراگوارا تشکیل می دهد.درعین حال سقوط قیمت های جهانی قهوه دراوایل دهه   ۲۰۰۰به بسیاری از تولید کنندگان قهوه   آسیب زد. تولید نیشکر ، موزوگله های پرواری نیز به سطح صادرات رسید. تولید ذرت، برنج وحبوبات نیز برای مصرف داخلی رشد کرده است . تولید بادام زمینی وحبوبات خشک شده به دلیل اهمیت صادرات از دهه ۱۹۹۰ افزایش یافته است.

جنگل داری وماهیگیری
جنگل داری از اواسط دهه ۱۹۹۰در اقتصاد نیکاراگوا مورد توجه واقع شده است .نیکاراگوا نمایشگاه های عظیمی ازدرختان بلوط وکاج ومناطق کوچکی پوشیده از چوب های سخت گرمسیری دارد، اما تاکنون قطع درختان   ومحصول این جنگل ها جهت مصرف داخلی وبه طور عمده برای سوخت بوده   است . تلاش های دولت برای تشویق بهره برداری وقطع درختان در منطقه وسیعی از جنگل های واقع در مرزهای هندوراس با مخالفت جماعت بومی سومو وگروه های ناظران بین المللی مواجه گردید.
ماهیگیری در سواحل کارائیب نقش مهمی ایفا می کند. در سواحل اقیانوس ارام هم ماهیگیری مسلط بوده وتا حدودی هم دردریاچه نیکاراگوا بدان پرداخته می شود . محصول عملیات ماهیگیری تجاری در سال ۲۰۰۱ به شکار ۲٨۵۲۰تن   انواع ماهی بالغ شد. در حال حاضر صادرات   دریایی تنها به میگوو خرچنگ خاردار محدود است، اما دولت در گسترش صنعت ماهی گیری از جمله ماهی تن ، خرچنگ وسایر نرم تنان تلاش می کند.

صنعت ومعدن
سهم تولیدات صنعتی در تولید ناخالص ملی نیکاراگوا ۱۵ درصد است . صنایع عمده ، سیمان، مواد شیمیایی کشاورزی ، محصولات   نفتی ،تولید فلزات،آبجو، نوشابه های غیر الکلی، مواد غذایی وسایر محصولات مصرفی را در بر می گیرد. علاوه بر این ها   درکشورکارخانه های   تصفیه نیشکر، کارخانه های کوچک نساجی وتاسیسات فرآوری قهوه که قهوه فوری تولید می کند نیزوجود دارد.صادرات پوشاک ، کفش وجواهرات هم از دهه ۱۹۹۰ در نیکاراگوا اهمیت یافته است .
استخراج معادن بخش بسیار کوچکی از اقتصاد نیکاراگوا است . مرکزمعادن طلا ونقره درشمال شرقی نزدیک لئون واقع شده است .تمام تولیدات کانی صادر می شود.نیکاراگوا علاوه بر طلا ونقره ذخایر مس ،تنگستن ، سرب وانتیموان هم دارد اما ازاین اقلام در حال حاضر بهره برداری نمی شوند.  

انرژی
نیکاراگوا نفت ندارد و برای تامین بخش اعظم   انرژی مصرفی   متکی به واردات نفت است .در سال ۲۰۰۲ ، ٨۱ درصد برق کشوراز تاسیسات معمولی نفت سوز ، ٨درصد ازتاسیسات برق آبی و۱۱.۱۰درصد از منابع تجدید شونده حرارتی تامین می شد.نیکاراگوا پالایشگاه کوچک نفت هم داردکه مالکیت واداره آن در اختیار شرکت نفتی   اکسون است ، که نفت خام پالایشگاه را وارد می کند. کمبود برق وجیره بندی در شهر ها امری عادی است ،وچوب همچنان مهمترین منبع سوخت ، به ویژه در مناطق روستایی باقی   مانده است .

تجارت خارجی
اقتصاد نیکاراگوا عمیقا به صادرات محصولات کشاورزی وواردات مواد مصرفی ونفت وابسته است .در آمدهای صادراتی در اثرجنگ چریکی خانگی وتحریم تحمیلی از سوی دولت پرزیدنت رونالد ریگان   از دهه ۱۹٨۰ به شدت کاهش یافت . تجارت اگرچه در دهه ۱۹۹۰ بعد از لغو تحریم   وخاتمه جنگ بهبود یافت ، اما کسری تراز بازرگانی نیکاراگوا همچنان ادامه یافت .در آمدهای تجارت خارجی بعد طوفان میچ در ۱۹۹٨ که محصولات صادراتی را نابود کرد دوباره کاهش یافت .در آمدحاصل از توریسم در اوایل دهه ۲۰۰۰ ، وپول های ارسالی از سوی نیکاراگوایی ها ی مقیم خارج به داخل کشور به متعادل کردن تجارت کمک کرد.
واردات نیکاراگوا در سال ۲۰۰٣ به ۱.٨٣۶میلیون دلار بالغ شد و۵٨۵میلیون دلار از صادرات پیشی گرفت .امریکا ، السالوادور، کستاریکاوهندوراس بازار های عمده طرف صادرات نیکاراگوا هستند، وکالاهای وارداتی به طور عمده   از امریکا ، ونزوئلا ( نفت )کستاریکا، مکزیک وگواتمالاوارد کشور می شود.مهمترین اقلام واردات ، کالاهای مصرفی ، ماشین آلات وابزار ونفت وفرآورده های   نفتی است .
نیکاراگوا یکی از بنیان گذاران بازار مشترک امریکای مرکزی ( C.A.C.M ) است . این سازمان در۱۹۶۰ برای ارتقا همگرایی اقتصادی وتجارت آزاد تاسیس شده است .نیکاراگوا همچنین در سازمان تجارت جهانی ( WTO ) عضویت داشته ویکی از اعضا انجمن دولت های کارائیب( A.C.S )، می باشد .این   انجمنی   است متشکل از ملت های حاشیه یا داخل کارائیب.

پول رایج و بانکداری
کوردوبا ( córdoba )مرکب از ۱۰۰ سنتاوس ( centavos )   واحد اصلی پول رایج نیکاراگوا است .(ارزش هر ۱۵.۱۰کوردوبا در ۲۰۰٣ معادل یک دلار امریکا بود )دلار امریکا هم رایج و وسیعا مورد استفاده قرار می گیرد..
بانک داری خصوصی در دولت ساندنیست ها به حال تعلیق در آمد امادر ۱۹۹۰احیا گزدید.در حال حاضر دولت کنترل بخش اعظم بانک داری را در اختیار دولت دارد ، امابانکداری خصوصی هم به شدت در حال رشد وگسترش است .پول توسط بانک مرکزی دولتی انتشار می یابد، که بهره برداری از آن در ۱۹۶۱آغاز شد.علاوه بر انتشار پول، نگه داری بودجه دولتی واداره تحقیقات اقتصادی را بانک مرکزی هدایت می کند.

حمل و نقل و ارتباطات
کمتر از ۱٣ درصد راه های نیکاراگوا شوسه است . این میزان راه های شوسه بزرگراه پان امریکن ( Pan-American )را هم شامل می شود،که طول کشور را از هتدوراس به کاستاریکا طی می کند.سیستم جاده ای ،مثل بسیاری از زیر ساخت های ملی،در دوران درگیری ومشکلات اقتصادی دهه های ۱۹٨۰و۱۹۹۰رو به وخامت گذاشت.خط اصلی راه آهن از لئون به گرانادا از راه ماناگوا کشیده شده است .تنها فرودگاه بین المللی در ماناگوا است.سه خط هوایی محلی، خدمات هوایی داخل کشور را تامین می کنند.بنادر عمده کشور کورینتو( Corinto ) وپوئرتوساندینو( Puerto Sandino ) در اقیانوس آرام وبلوفیلد( Bluefields ) وکابازاس ( Cabezas )در دریای کارائیب   هستند.
در۲۰۰٣ نیکاراگوا ٣۷ خط تلفن ثابت ،۲٨۴گیرنده رادیو،و۲۷تلویزیون برای هر ۱۰۰۰نفراز ساکنین داشت .بسیاری از نیکاراگوایی ها اصولا برای کسب خبر به رادیو وتلویزیون متکی هستند.بیش از ۱۰۰ایستگاه   فرستنده رادیویی،که اغلب از ماناگوا پخش می شوند، چندین ایستگاه تلویزیونی وتلویزیون های کابلی در کشور فعال هستند.روزنامه های عمده در ماناگوانووذیاریو( Nuevo Diario )،لاپرناس ( La Prensa )ولا تربونا ( La Tribuna )هستند. خدمات اینترنت ازاواسط دهه ۱۹۹۰ مستقر شده علامت انحصاری آن (ni) است .

صنعت توریسم
نیکاراگوا قبل ازتوقف توریسم در اثر جنگ خانگی   ، صنعت توریسم کوچکی داشت.در دهه ۱۹٨۰تعدادی از خارجیانی که از انقلاب ساندنیست هاحمایت می کردند برای بازدید ازعوامل پیروزی به نیکاراگوا سفر کردند.از زمان پایان درگیری ، دولت برای گسترش توریسم تلاش کرده است . نیکاراگوا درسال   ۲۰۰٣ تعداد ۵۲۶.۰۰۰بازدید کننده خارجی داشت واز این طریف مبلغ ۱۵۱ میلیون دلار از توریسم در آمد کسب کرد.
محل های عمده جهانگردی نیکاراگوا، پارک ملی آتش فشان ماسایا( Volcán Masaya National Park )، جزایر دریاچه نیکاراگو ، از جمله لاس ایزلتاس ( Las Isletas ) ،و تعدادی از جزایر کوچک گرمسیری در سواحل گراناد است . اکو توریسم نوعی از صنعت   توریسم است که حفاظت از محیط زیست را پیکیری می کند، این صنعت جهانگردان را به بازدید ازجنگل های گرمسیری می خواند که طی این سفرمی توانند حیات وحش از جمله میمون ها،گورکن ها ، پرندگان وسایرگونه هارا تماشا کنند.سواحل بکرامتداد ساحل اقیانوس آرام نیزتوجه جهانگردان را برای بازدیدجذب می نماید. دیدار از«جای پای اکاهولینکا» در ماناگوا،نیز جذابیت زیادی دارد ،این اثر نشانه ای از گریز انسان ها وحیوانات از فوران آتش فشان در حدود ۴۰۰۰ سال قبل از مسیح است که در خاکستر آتش قشان مخفوظ مانده است.

ساختار دولت
از زمان استقلال ، حکومت نیکاراگوا همواره   شکلی از دولت جمهوری ،همراه با رئیس جمهوری منتخب ، کنگره ودادگاه عالی بوده است. اگر چه معمولا تسلط بابخش اجرایی بوده است ، دراثر غلبه بخش اجرایی،   دولت ها قادر بوده اند حقوق قانونی   افراد وجامعه را به تعلیق در آورند ونمایندگان کنگره ودادگاه   عالی را به اطاعت از دستورات رئیس جمهور وادار نمایند. ارتش نیزبه کرات در امور نیکاراگوانقش قاطعی بازی می کرد. دخالت های مداوم   امریکا هم سبب نوعی انحراف درسیستم سیاسی نیکاراگوابوده است .از این رو امریکا اغلب   برای حفظ حاکمان مورد علاقه اش در قدرت ازقدرت وگاهی هم از نیروی عریان تجاوزسربازهایش برای سرکوب   طغیان وحفظ نظم   استفاده می کرد.

قوه مجریه
رئیس جمهور نیکاراگوا ومعاون اوبا رای مردم برای ۵سال گزینش می شوند.تجدید انتخاب بلافاصله رئیس جمهور یا هریک از خویشاوندان او ممنوع است .تعیین کابینه وانتخاب وزرا وایجاد هرتغییراتی در آن از اختیارات رئیس جمهورست. رئیس جمهور همچنین سران ادارات مستقل همچون رئیس بانک مرکزی را تعیین می کند. قدرت ریاست جمهوری دراصلاح قاتون اساسی ۱۹۹۵ کاهش یافت ولی با این حال هنوز هم اختیارات گسترده ای دارد.این اختیارات حق تهیه لایحه ورد لوایح مصوب ،تعیین بودجه، تعلیق حقوق مبتنی بر قانون اساسی(کاری که بایسته تایید قانونگذاران در طی ۷۲ است )، برقراری ارتباطات خارجی ،معرفی قضات وفرماندهی کل قوا را شامل می شود.

قوه مقننه
نیکاراگوا مجلس قانونگذاری ۹۰نفره ای دارد که به مجمع ملی معروف است .نمایندگان هم در بخش ها وهم در سطح ملی بر اساس فورمول پیچیده ای انتخاب می شوندو ۵ سال خدمت می کنند. قدرت قوه مقننه در اصلاح قانون اساسی ۱۹۹۵ به شدت گسترش یافت.مجلس قوانین را وضع می کند.بودجه را تصویب می کند، قضات را انتخاب می نماید، معاهدات را تصویب می کند،اعلان عملیات نظامی از سوی دولت را تایید یا رد می نمایدومی تواند بسیاری از مخالفت های ریاست جمهوری با لوایح ومصوبات مجلس را با اکثریت ضعیفی لغو نماید.  

قوه قضائیه
نیکاراگوا دارای سیستم مرکزی قضایی با کنترل فدرال بر تمام دادگاه هاست.سیستم توسط دادگاه عالی ۱۲ نفره ای اداره می شود که توسط رئیس جمهور پیشنهاد وبه تصویب مجمع ملی می رسد.دادگاه عالی ، قضات را برای دادگاه های فرو دست بر می گزیند. دادگاه عالی ، می تواند در مورد مشروعیت قوانین مصوب درانطباق با قانون اساسی تصمیم گیری نماید و همچنین درحل مشاجرات بین بخش های مختلف دولت حکم دادگاه عالی نافذ است.

دولت های محلی
در۱۹۹۰نیکاراگوا انتخابی کردن گزینش   مقامات دولت های محلی راکه قبلا از سوی دولت مرکزی گمارده می شدند آغاز کرد.نیکاراگوا از نظر اداری به ۱۵بخش ودو منطقه خودمختار واقع در سواحل کارائیب تقسیم شده است . در داخل بخش ها ۱۴٣ فرمانداری مجاز به انتخاب مقامات رسمی خودهستند.مناطق خود مختار مجلسی منطقه ای با اختیارات محدوددرحد توانایی کنترل قراردادها برای توسعه منایع منطقه را دارند.فرمانداری ها مرکب از شهردارو شورا،که مستقیما انتخاب می شوند، قدرت محدود اخذ مالیات وکنترل اکثر فعالیت ها و خدمات اداری فرمانداری را در اختیار دارند.

احزاب سیاسی
از زمان استقلال تا دهه ۱۹۷۰،دوحزب لیبرال ومحافظه کار بر سر نوشت سیاسی نیکاراگوا تسلط داشتند.این احزاب رقابت فرقه ای در بین نخبگان جامعه را نشا ن می دادند در حالی که سایر گروه ها فاقد صدای سیاسی در جامعه بودند .محافظه کاران به طور سنتی از جانب کلیسای کاتولیک حمایت می شدند ووابستگی نزدیکی به منافع مالکین بزرگ زمین های روستایی داشتند.در حالی که لیبرال ها بر تجارت آزاد تاکید داشتند که راه نفوذ خارجی را باز می کرد،وبرای محدود کردن قدرت کلیسا تلاش می نمود.
در قرن بیستم ، اختلافات ایدئولوژیک   درونی احزاب   گسترش یافت و هر دو حزب به فراکسیون های کوچکتری منشعب شدند.از ۱۹٣۶ تا دهه ۱۹۷۰، تسلط دیکتاتوری ساموزا بر عرصه سیاسی ،قدرت   بسیاری از لیبرال هارا کنترل   و نفوذ مخالفین راکم تاثیر می کرد .
پس از سرنگونی دیکتاتوری ساموزا در۱۹۷۹،   ودر فضای آزاد پس از انقلاب ،یکباره   تعداد احزاب سیاسی در نیکاراگوا افزایش پیدا کرد.اما بسیاری از آن ها قادر به بقا نبودند وپس از شکست دربیش از یک انتخابات   به فعالیت خود پایان دادند. جبهه آزادیبخش ملی ساندنیستا ،نیروی چپ چریکی ، برای سال های متمادی ، نیروی سیاسی عمده کشور بود که اناستازیا ساموزا را در ۱۹۷۹ سرنگون کرد.ساندنیست ها تا ۱۹۹۰کشور را اداره کردند.اتحادی از احزاب مخالف درانتخابات ۱۹۹۰ ساندنیست هارا شکست داد ، امااتحاد خیلی زود   به دلایل عدم تجانس درونی واختلاف نظر در موارد کلیدی اداره کشور، با باقی گذاشتن ساندنیست ها با قدرتی قابل توجه درمیان اتحادیه های کارگری ،ارتش ، زنان ، دانشجویان واقشار مختلف شهر وروستا ،   متلاشی گردید
در انتخابات ۱۹۹۶ سی ودو حزب سیاسی سراسری به اضافه چندین انجمن شهری محلی نیکاراگوا شرکت کردند.اتحاد لیبرال ،ائتلافی متشکل   ازفراکسیون های سنتی حزب لیبرال ریاست جمهوری   وبیشترین اعضا مجمع ملی را به دست آوردند.
اتحاد حمایت جامعه تجارومناطق سنتی حامی لیبرال ها مثل لئون وماتاگالپا را به دست آورد.خط مشی اتحادتوجه به منافع تجاری ،استقبال ازمشارکت امریکا، وتلاش در جهت سرمایه گذاری بخش خصوصی بود.
ساندنیست ها با جلب حمایت قاطع بی چیزان شهری وکارگران متشکل دوم شدند.ساندنیست ها بعنوان حزب مخالف،در حفظ آن چه   به عنوان دست آوردهای سیاسی ، اجتماعی واقتصادی در طی دوران حکومت انقلابی مد نظر داشتند تلاش کردند.آن ها در جهت کاستن از حرکت خصوصی سازی ، حفظ منافع فقراوپیگیری سیاست خارجی مستقل ، بیش ازداشتن ارتباط نزدیک   صرف به امریکا حرکت می کردند.
حزب لیبرال وساندنیست ها   مشترکا اصلاحاتی در قانون اساسی را پیشنهاد کردند که طی آن کرسی نمایندگان مجلس را به کاندید اهایی که احزاب حامی   آن ها قادر به کسب حداقل ۴درصد ارا باشند محدود می کند.منتقدان اصلاحات می گویند ، اصلاحیه افزوده شده در سال ۲۰۰۰ می تواند مخالفین   دو بزرگترین حزب را خفه نماید.دو حزب اکثریت کرسی های قوه مقتننه رادراختیاردارند.  

خدمات عمومی
نیکاراگوا شبکه گسترده ای از برنامه های خدمات دولتی ،شامل سیستم تامین اجتماعی که مراقبت های بهداشتی را تامین می کند، بازنشستگی ، مزایای بهداشت روستایی را دارد.بسیاری از برنامه ها در تحت حاکمیت ساندنیست ها برای یاری جوانان ، زنان، وفقرا به مرحله اجرا در امدند که هنوز هم ادامه دارند.اگرچه بهداشت وسایر برنامه های خدمات   اجتماعی به شکل وخیمی   با کسر بودجه مواجه اند ودسترسی به خدمات   برای مردم محدود شده واغلب خدمات ارائه شده دارای کیفیت بسیارفقیرانه ای هستند. هم اکنون در اثرمحدودیت خدمات بهداشتی ، از هر هزار نوزاد زنده ۲۹ نوزاد می میرندکه یکی از بالاترین میزان مرگ نوزادان در امریکای مرکزی است .

دفاع
نفرات ارتش نیکاراگوا در زمان جنگ کنترا ها( contra ) در دهه ۱۹٨۰ به نیروی ۱٣۴۰۰۰نفری رسید.چامورا در انتخابات ریاست جمهوری ۱۹۹۰ برنده شد ، چون در تبلیغات قول لغو خدمت سربازی وکاهش نفرات ارتش را داده بود سریعا شعارش را به مرحله اجرا گذاشت .در ۲۰۰٣ نفرات ارتش به ۱۴۰۰۰نفر کاهش یافت.ارتش نیکاراگوادارای نیروی هوایی ودریایی کوچکی هم هست .در۱۹۹۴دستورالعمل جدید ارتش کنترل غیر نظامیان را بر ارتش تقویت کرد وقدرت فرماندهان نظامی را کاهش داد .کشمش غیر نظامی – ارتشی از ان زمان کاهش یافته است .

سازمان های بین المللی
نیکاراگوا یکی از اعضا بنیانگذار سازمان ملل متحد ( UN ) وسازمان دولت های امریکایی ( O.A.S )، مهمترین گروه دیپلماتیک منطقه است .نیکاراگوا همچنین عضو بسیاری از آزانس های تخصصی سازمان ملل است .

ادامه دارد

Hatef_r2002@yahoo.com