نقض حقوق صنفی و اجتماعی کارگران
کاظم فرج الهی
•
براساس آمار رسمی تعداد بیکاران ۴/۲ میلیون نفر و طبق آمار منابع مستقل یک لشکر ۶/۳ میلیونی بیکار وجود دارد که حضورشان همواره امنیت شغلی و میزان دستمزد شاغلان را تهدید میکند. متاسفانه از این تعداد (افراد بیکار) فقط ۵% از پوشش بیمه و حقوق بیکاری آن هم به مدت کوتاه و میزان بسیار کم بهرهمند هستند
...
اخبار روز:
www.iran-chabar.de
پنجشنبه
۹ آذر ۱٣٨۵ -
٣۰ نوامبر ۲۰۰۶
گزارش نقض حقوق پذیرفته شدهی کارگران در منشور جهانی حقوق بشر، کنوانسیونهای سازمان بینالمللی کار ILO ، قانون اساسی و قانون کار جمهوری اسلامی:
۱- حداقل دستمزد و حقوق
در بند ٣ میثاق جهانی حقوق بشر آمده است: بند ٣- هرکسی که کار میکند حق دارد مزد منصفانه و رضایتبخشی دریافت دارد که زندگی او و خانوادهاش را موافق حیثیت و کرامت انسانی تامین کند و در صورت لزوم با دیگر وسایل حمایت اجتماعی کامل شود.
و بند ۱ و ۲ مادهی ۴۱ قانون کار جمهوری اسلامی مصوب آبان ۱٣۶۹ اینگونه بر تامین زندگی شرافتمندانهی یک خانوادهی کارگری تاکید میکند:
مادهی ۴۱ قانون کار:
۱- حداقل مزد کارگران با توجه به درصد تورمی که از طرف بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام میشود.
۲- حداقل مزد بدون آنکه مشخصات جسمی و روحی کارگران و ویژگیهای کار محول شده را مورد توجه قرار دهد، باید به اندازهای باشد تا زندگی یک خانواده، که تعداد متوسط آن توسط مراجع رسمی اعلام میشود را تامین نماید.
با این همه شورای عالی کار همه ساله مبلغی را به عنوان حداقل مزد یک کارگر ایرانی [و همچنین میزان افزایش سایر سطوح دستمزدی] تعیین و اعلام میکند که با این مبلغ نه تنها زندگی یک خانوادهی کارگری مطابق با حیثیت و کرامت انسانی که حتی در حد خط فقر و یک زندگی «بخور و نمیر» هم تامین نمیشود. مطابق نظر کارشناسان و بر اساس معیار و شاخصهای مورد قبول سازمانهای بینالمللی خط فقر در ایران دستکم ۲۴۰۰۰۰ (دویست و چهل هزار) تومان برآورد میشود. البته در کشوری مثل ایران که فقط هزینهی مسکن بیش از ۵۰ درصد درآمد یک خانوار را به خود اختصاص میدهد میزان واقعی خط فقر به مراتب بیش از این عدد است. با وجود این در اسفند ماه ۱٣٨۴ شورای عالی کار حداقل دستمزد یک کارگر ایرانی را روزانه پنج هزار تومان و ماهانه یکصد و پنجاه هزار تومان تعیین و اعلام میکند و این چیزی نیست جز عدم رعایت «مادهی ۲٣ اعلامیه جهانی حقوق بشر» در مورد دستمزد کارگران و تخطی از ماده ۴۱ قانون کار.
۲- تاخیر در پرداخت دستمزد و حقوق ماهانه:
مادهی ٣۷ قانون کار بر الزام پرداخت مزد کارگران و حقوق بگیران در فواصل زمانی مرتب چنین تاکید میکند:
ماده ٣۷: مزد باید در فواصل زمانی مرتب و در روز غیرتعطیل و ضمن ساعات کار به وجه نقد رایج کشور یا با تراضی طرفین به وسیله چک عهده بانک و با رعایت شرایط ذیل پرداخت شود:
الف - چنانچه براساس قرارداد یا عرف کارگاه، مبلغ مزد به صورت روزانه یا ساعتی تعیین شده باشد، پرداخت آن باید پس از محاسبه در پایان روز یا هفته یا پانزده روز یک بار به نسبت ساعات کار و یا روزهای کارکرد صورت گیرد.
ب - درصورتی که براساس قرارداد یا عرف کارگاه، پرداخت مزد به صورت ماهانه باشد، این پرداخت باید در آخر ماه صورت گیرد. در این حالت مزد مذکور حقوق نامیده میشود.
اما در عمل (طبق جدول شمارهی ۱) مشاهده میکنیم به رغم اینکه میزان مزد و حقوق دریافتی ماهانهی اکثر قریب به اتفاق کارگران و حقوقبگیران به قدری کم و ناچیز است که برای تامین ۱۵ روزهی یک زندگی بخور و نمیر هم کافی نیست باز هم پرداخت حقوق بسیاری از کارگران ایران با تاخیرهای چند ماهه و گاه بیش از یک سال انجام میگیرد. باید تاکید شود کلیهی آمار و مصادیق تخطی از حقوق کارگران که در این گزارش به آنها استناد میگردد بخش کوچکی از واقعیات بوده و فقط مواردی را شامل میگردد که خبر آنها توسط خبرگزاری «ایلنا» مخابره شده است. موارد بسیاری از نقض حقوق اجتماعی و صنفی کارگران و حقوق بگیران در عرصههای مختلف خصوصا در کارخانه و کارگاههای کوچک و در شهرستانها وجود دارد که به دلایل مختلف اخبار آنها منتشر نشده و در هیچ آماری دیده نمیشوند.
جدول شمارهی ۱، ۱۱٨ مورد تخلف از ماده ٣۷ قانون کار [تاخیر در پرداخت دستمزد، حقوق و مزایا، حق سنوات اخراج و یا بازنشستگی بیش از ۲۶ هزار کارگر و حقوقبگیر ] را نشان میدهد. همانطور که در جدول پیداست در شش ماههی اول سال جاری ۲۶۰۰۰ کارگر از ۱۰٨ کارخانه و کارگاه صنعتی حقوق و مزایای خود را با تاخیرهای از یک ماه الی ۲۶ ماه و حتی در یک مورد با تاخیر ٣۶ ماهه دریافت کردهاند. دستمزدهای تعداد زیادی از کارگران تا زمان تنظیم خبر هنوز پرداخت نشده است.
جدول شمارهی یک:
ردیف
تاریخ درج خبر - نام شرکت یا کارخانه - محل شرکت یا کارخانه - تعداد کارگران - مدت زمان تاخیر در پرداخت
۱ - ۱۵/۱/٨۵ - البرز - نیشابور - ۲ ماه
۲ - ۱۵/۱/٨۵ - امید صنعت - نیشابور - ۲ ماه
٣ - ۰٣/۲/٨۵ - آزمایش مرودشت - فارس - ۹۰۰ کارگر - ۱ ماه
۴ - ۱۶/۲/٨۵ - الیاف شیروان - خراسان شمالی - ۲۰۰ - ۲۱ ماه
۵ - ۲۵/۲ - ایران ترمه و تهران پتو - قم - ۵۰۰ - ۵ ماه
۶ - ۲٣/٣ - اروم دشت ارومیه - آذربایجان - ۶۵ - ۱ ماه
۷ - ۱٣/۵ - ام . ک بتن شهریار - تهران - ۹۰ - ۲ ماه
٨ - ۲۰/۵ - آب و فاضلاب - کهکیلویه - ۴٨ - ۱۰
۹ - ۱۴/۶ - الکتریک گیلان (رشت) - گیلان - ۵۴۰ - ۲۴ ماه - (حق سنوات اخراج شدگان)
۱۰ - ۲۹/۶ - آیفای تهران (کارگران شاغل در مخازن آب) - تهران - ٣۰۰ - ۷ ماه نامنظم
۱۱ - ۱٨/۱/٨۵ - بهکف (صابونسازی) - خراسان - ۷۰ - ۲
۱۲ - ۱۶/۲/- بافت ایران - گیلان - ۵۰ - معوقه سال ٨۴ و حق سنوات بازنشستگی
۱٣ - ۱۹/٣ - بندگستر (شرکت ساختمانی) - سیستان و بلوچستان - ۱۰۰ - ۲
۱۴ - ۱۹/٣ - بام راه (شرکت پیمانکاری) - ارومیه - آذربایجان - ۱۲۰ - ۲
۱۵ - ۱۹/۶ - بافندگی خزر - قائمشهر - مازندران - ۱۰
۱۶ - ۱۶/۲ - پرسان (تعطیل شده) - گیلان - ۹۰ - ۲۵ ماه
۱۷ - ۱۷/۲ - پتروشیمی زاگرس - عسلویه - ۵۰۰ - ٣
۱٨ - ۱۹/۲ - پارس سرنگ - فارس - ۵۰ - ۷ ماه و عیدی و پاداش سال ٨۴
۱۹ - ۱/٣ - پارسانیک - قزوین - ۲۰۰ - ٣ ماه و معوقه سال ٨۴
۲۰ - ۱۷/٣ - پارس سرنگ - فارس - ۴۰ - ۹
۲۱ - ۱۷/۲ - تکنیک کار - عسلویه - ۵۰۰ - ٣ ماه
۲۲ - ۱۷/۲ - تیگو Tigo - عسلویه - ۵۰۰ - ٣ ماه
۲٣ - ۱۹/۲ - تراش هاشم - سمنان - ۶۰ - ٣ ماه و عیدی و پاداش سال ٨۴
۲۴ - ۲۷/۲ - توزیع و بستهبندی مواد پروتئینی - تهران - ۶۰ - ٨ ماه حق سنوات بازنشستگی
۲۵ - ۲۷/۲ - توزیع و بستهبندی صدرا - تهران - ۵۰ - ٣ ماه
۲۶ - ۲۶/۲ - جل الکتریک (لامپ کم مصرف) - مازندران - ۵۰ - ۲۰ ماه
۲۷ - ۲۶/۲ - چینی ماهنشان - زنجان - ٣۰۰ - ۲ ماه
۲٨ - ۲٨/۴ - چینی بهداشتی ارس - تبریز - آذربایجان - ۲۶۰ - ۵/۵ ماه
۲۹ - ۱۵/۵ - چینیسازی گیلان - گیلان - ۵۴۰ - ۲۴ ماه
٣۰ - ۱٨/۱ - شرکتهای خدماتی طبس - خراسان - ۱۰۰۰ - ۲ ماه
٣۱ - ۱۶/۲ - شرکت خدماتی و پیمانکاری همرازکاران - طبس / خراسان - ۵۰ - ۵ ماه
٣۲ - ۱۷/۲ - خدماتی - پیمانکار مخابرات - نیشابور / خراسان - ٣۰ - ۱ ماه و عیدی و پاداش سال ٨۴
٣٣ - ٣۱/۲ - خدماتی شاغل در پروژه تونل لار جهرم - فارس - ۶۰ - ٣ ماه
٣۴ - ۱۷/٣ - خدماتی دادگستری زابل - سیستان و بلوچستان - ۲۰ - ٣ ماه
٣۵ - ۲٣/٣ - خدماتی نوین راه ؟؟ گلشن - راه آهن مشهد / خراسان - ۲ ماه
٣۶ - ۱۱/۴ - کارخانه خزر (بافندگی) قائمشهر - مازندران - ۱۰
٣۷ - ۱۲/۴ - خدماتی پیمانکاری همرازکاران - طبس - خراسان - ۶۰ - ۵/۴ الی ۲ ماه
٣٨ - ۴/۲ - داماش - آب معدنی آبه - تهران - ۱۰۰ - ۴ ماه
٣۹ - ٣/۲ - ریسندگی و بافندگی کاشان - قم - ۱۲ ماه
۴۰ - ۲/۴ - ریسندگی خاور - گیلان - ٣۰۰ - ٣ الی ۶ ماه
۴۱ - ٣۰/۱ - سازیه - پاکدشت ورامین - تهران - ۲۲٨ - ۱۵ ماه و عیدی و پاداش ٨۴
۴۲ - ۶/٣ - ساوه بافت و رنگرزی - ساوه - ۲۷ - ٣۶ ماه
۴٣- ۲۰/۴ - سبزگستر زابل - سیستان و بلوچستان - ۱۰۰ - ٣ ماه
۴۴ - ۱۲/۶ - سامیکوه صنعت - همدان - ۱۴٣ - ٨ ماه
۴۵ - ٣/۶ - شهرداری یاسوج / کارگران شرکت پیمانکار شهرداری - یاسوج - ۱٨۰ - ۴ ماه
۴۶ - ۲٨/۱ - شهرداری تهران منطقه ۱۱- ناحیه ۲ - ۱۰ ساعت کار در دو شیفت مختلف - حقوق ۱۱۵ هزارتومان -
۷۰ - ۲ ماه
۴۷ - ۱۵/۲ - شهرداری تهران منطقه ۱۱- ناحیه ۱ - ۱۲ ساعت کار در سه شیفت بدون تعطیلات - ۲۰۰ - ۱ ماه
۴٨ - ۱۹/۲ - شهرداری تهران منطقه ۵- ناحیه ۵ - ۲۰ - ۱ ماه و عیدی و پاداش سال ٨۴
۴۹ - ۲/٣ - شهرداری منطقه ۵- ناحیه ۵ - ٨۰ - ۱ ماه
۵۰ - ۶/٣ - شهرداری منطقه ۱۱- ناحیه ۲ - ٨۰ - ٣ ماه
۵۱ - ۷/٣ - شهرداری منطقه ۶- ناحیه ۴ - ۱٣ ساعت کار در دوشیفت /۱۱ شب تا ٨ صبح و ۱٣ الی ۱٨ بعدازظهر - حقوق ماهانه ۱٨۰ هزارتومان بدون مزایا و تعطیلات - ٨۰ - ۱ ماه
۵۲ - ٨/٣ - شهرداری تهران منطقه ۶- ناحیه ٣ - ۱۲ ساعت کار در دوشیفت -۱۲ شب تا ۶ صبح و ۱۵۰ هزارتومان ماهانه بدون مزایا - ۴۰ کارگرایرانی و ۲۰ کارگر افغانی - ۲ ماه و ۴ ماه
۵٣ - ۲۲/٣ - شهرداری منطقه ۱۱- ناحیه ۱ - کارگران سازمان خدمات موتوری شهرداری - ۷۰ - ۱ ماه
۵۴ - ۲/۴ - شهرداری منطقه ٣ - کارگران شرکت پیمانکار سدمعبر - ۲۶۰ - ۵/۵ ماه
۵۵ - ۱٣/۴ - شهرداری منطقه ۱۱- ناحیه ۱ - کارگران خدماتی - ۱۴۰ - ۱ ماه
۵۶ - ۲۵/۴ - شهرداری منطقه ۱۰- ناحیه ۲ - کارگران شرکت پیمانکار - ۵۰/۶۰ - ٣ ماه تا ۲ ماه
۵۷ - ۲۶/۴ - شهرداری منطقه ۱۲- ناحیه ۲ - کارگران شرکت پیمانکار - ۱۲۰ - ٣ ماه
۵٨ - ۲۰/۵ - شهرداری منطقه ۱- ناحیه ۷ - کارگران شرکت پیمانکار - ۱٣۰ - ۲ ماه
۵۹ - ۲۰/۵ - شهرداری منطقه ۱٣ - کارگران پیمانکار رفع سدمعبر - ۴۰ - ۲ ماه
۶۰ - ۲۲/۵ - شهرداری منطقه ۱۲ ناحیه ۱ - کارگران پیمانکار رفع سدمعبر - ۴۰ - ۲ ماه
۶۱ - ۱/۶ - شهرداری منطقه ۱۱ ناحیه ۱ - ۲ ماه
۶۲ - ۲۶/۲ - صنایع پوشش رشت - گیلان - ٣۰۰ - ٣۶ ماه - حق سنوات اخراج و بازنشستگی
۶٣ - ۱۵/۵ - صنایع شیشه ایمنی گیلان - گیلان - ۷۰ - ۲ ماه
۶۴ - ۲۱/۵ - صنایع چوب طالقانی - تهران - ٨۰ - ٣ ماه
۶۵ - ۲٨/۶ - صندوق نسوزکاوه - تهران - ٣۰۰ - نامنظم
۶۶ - ۱۱/۵ - طبس شیمی - تهران - ۱۵ - ۲۴ ماه
۶۷ - ۲۰/۱ - فرش البرز بابلسر - مازندران - ۱۱ ماه
۶٨ - ۲۱/۱ - فرنخ و مه نخ - قزوین - ۷۰۰ - ٣ ماه و عیدی و پاداش سال ٨۴
۶۹ - ۴/۲ - فنون کرخه ( پیمانکار آبفای آبادان ) - خوزستان به علت ترس از اخراج هیچکس شکایت نکرده - ۵ ماه
۷۰ - ۹/٣ - فرش پارس - قزوین - ٣۰۰ - ۲ ماه
۷۱ - ۱٣/۴ - فخرظفر ( پیمانکار آبفای آبادان ) - خوزستان - ۵۰ - ٨ ماه
۷۲ - ۲٨/۶ - فرش البرزبابلسر - مازندران - ٣۰۰- ۹ ماه
۷٣ - ۲۱/۴ - قوه پارس - قزوین - ٨۰ - ٣ ماه
۷۴ - ۱۶/۲ - کاشی گیلان - گیلان - ۱۰۰ - ۲۵ ماه
۷۵ - ۲۵/۲ - کشتارگاه صنعتی آفتاب تابان - کرمانشاه - ٣٣ - ۱۰ ماه
۷۶ - ۵/٣ - کاشی کاشانه - فارس - ۲۰۰ - ۲ ماه
۷۷ - ۱۶/٣ - کاشی زرسرام - یزد - ٨ ماه
۷٨ - ۲۴/٣ - کاغذسازی کارون (نیشکر هفتتپه) - خوزستان - ٣ ماه و عیدی و پاداش سال ٨۴
۷۹ - ۲٨/۴ - کورههای صنعتی ایرگسست - تهران - ۲۰۰ - ۷ ماه
٨۰ - ۲۲/۵ - کشتارگاه صنعتی کرمان واحد تنظیف - کرمان - ۱٨ - ۴ ماه
٨۱ - ۴/۶ - کشتیسازی اروندان آبادان - خوزستان - ۶ ماه
٨۲ - ٨/۶ - کنفکار رشت - گیلان - ۱٨۹ - ۲ ماه
٨٣ - ۲۶/۶ - کاشی سمند - سمنان - ۶ ماه
٨۴ - ۲۷/۶ - کاغذسازی شوشتر - خوزستان - ٣۰۰ - ۵ ماه
٨۵ - ٨/۲ - لامپ فارس - فارس - ۲۰۰ - ۲ ماه و عیدی و پاداش سال ٨۴
٨۶ - ۱٣/۲ - لامپ الوند - قزوین - ۴۵۰ - ۱۰ ماه
٨۷ - ۱٨/۲ - لاستیک البرز - گیلان - ۴۰۰ - ۱ ماه
٨٨ - ۱۷/٣ - لامپ الوند - قزوین - ٨۰ - ٨ ماه
٨۹ - ۱۹/۴ - لوله تک - کرمانشاه - ۲۵ - ۲ ماه
۹۰ - ۴/۲ - معدن بیرجند - خراسان جنوبی - ٣۰۰ - ۱۲ ماه
۹۱ - ۱۹/۲ - معدن قشلاق - گلستان - ۵۰۰ - ۱ ماه و عیدی و پاداش سال ٨۴
۹۲ - ۶/٣ - معدن قلعه زری بیرجند - خراسان جنوبی - ۱۴ ماه
۹٣ - ۲۰/٣ - معدن سنگرود - رودبار - گیلان - ۶۲۰ - ۱۷ ماه
۹۴ - ۱٣/۴ - معدن سنگرود - گیلان - ۱۰۰ - ۱۶ ماه
۹۵ - ۱٣/۲ - مهدیه (بیمارستان تعطیل شده) - ۱۲۰ - ۱۶ ماه
۹۶ - ۲۷/۶ - مخمل و ابریشم کاشان - قم - ۷۰۰ - ۴ ماه
۹۷ - ۱۵/۱ - نوشین صنعت نیشابور - نیشابور - خراسان - ٨۰ - ۲ ماه
۹٨ - ۱۵/۱ - نساجی پارس ایران - گیلان - ۹۰ - ۱۴ ماه
۹۹ - ٣/۲ - نساجی کاشان - قم - ۱۲ ماه
۱۰۰ - ۴/۲ - نساجی خامنه - آذربایجان شرقی - ۲۰۰ - مطالبات سال ٨۴
۱۰۱ - ۱٣/۲ - نخ رنگین سمنان - سمنان - ٨۰ - ۱ ماه
۱۰۲ - ۱٣/۲ - نورد لوله اهواز - خوزستان - ۱۰۰۰ - ۱ ماه و ۷ ماه اضافه کار
۱۰٣ - ۱٣/۲ - نساجی رحیمزاده - اصفهان - ٣۵۰ - ۴ ماه
۱۰۴ - ۱٨/۲ - نساجی خاور - گیلان - ٣۰۰ - ۴ ماه
۱۰۵ - ۱۹/۲ - نساجی غرب - کرمانشاه - ۱۴۰ - ۱۲ ماه
۱۰۶ - ۱۹/۲ - نوشابهسازی ساسان - تهران - ۲۰۰۰ - ۲ ماه
۱۰۷ - ۲/٣ - نخ پنگوئن - گیلان - ۱٨۰ - ۶ ماه
۱۰٨ - ۱۰/٣ - نساجی ؟؟ - قزوین - ۱۶۰ - ۲ ماه
۱۰۹ - ۲٣/٣ - نوشین صنعت نیشابور (نوشابهسازی) - ٨۰ - ۱۲ ماه فقط علیالحساب ۴۰ الی ۵۰ هزارتومان
۱۱۰ - ۶/۴ - نخران - قزوین - ۲۰ - ۱۱ ماه
۱۱۱ - ۶/۴ - نوعان صنعت (پیمانکاری) - بندرعباس - ۶۰ - ٣ ماه
۱۱۲ - ۱۹/۴ - نوشابهسازی ساسان - تهران - ۲۰۰۰ - ۴ ماه
۱۱٣ - ۲۴/۵ - نساجی طبرستان - مازندران - ۴۰۰ - ٣ ماه
۱۱۴ - ۱/۶ - نساجی رحیمزاده - اصفهان - ٣۰۰ - ۶ ماه
۱۱۵ - ۱/۶ - نساجی ؟؟؟نو - اصفهان - ۵۰۰ - ۵ ماه
۱۱۶ - ۴/۶ - نساجی خوی - آذربایجان - ٣۰۰ - ٣ ماه
۱۱۷ - ۱٣/۶ - نازنخ قزوین - قزوین - ۶۰۰ - ۲۹ ماه
۱۱٨ - ۱٨/۶ - نوشین صنعت نیشابور - خراسان - ٣۵ - ۷ ماه
۱۱۹ - ۲۹/۶ - نساجی رحیمزاده - اصفهان - ٣۵۰ - ۷ ماه
بر اساس این جدول دستکم ۲۶۰۰۰ کارگر از ۱۰٨ کارخانه و کارگاه صنعتی به طور میانگین ۱/۷ ماه حقوق عقبافتاده از کارفرما طلبکارند (۱/۷ ماه تاخیر در پرداخت حقوق و دستمزد).
٣- حق اشتغال:
بند ۱ از مادهی ۲٣ میثاق جهانی حقوق بشر بر حق طبیعی انسانها در داشتن کار و شغل مناسب تاکید دارد:
بند ۱- هر شخصی حق دارد کار کند، کار خود را آزادانه برگزیند، شرایط منصفانه و رضایتبخشی برای کار خواستار باشد و در برابر بیکاری حمایت شود.
اصل ۲٨ قانون اساسی علاوه بر تاکید بر حق اشتغال کلیهی افراد مملکت، دولت را موظف به فراهم کردن امکان اشتغال افراد میکند.
اصل ۲٨- هرکس حق دارد شغلی را که بدان مایل است و مخالف اسلام و مصالح عمومی و حقوق دیگران نیست برگزیند. دولت موظف است با رعایت نیاز جامعه به مشاغل گوناگون برای همهی افراد امکان اشتغال به کار و شرایط مساوی را برای احراز مشاغل ایجاد نماید.
اصل ۲۹ قانون اساسی دولت را موظف به برقراری پوشش مناسب حمایت و تامین اجتماعی و حقوق یا بیمهی بیکاری برای همهی افراد فاقد شغل کشور میکند.
اصل ۲۹- برخورداری از تامین اجتماعی از نظر بازنشستگی، بیکاری، پیری، از کارافتادگی، بیسرپرستی، در راه ماندگی، حوادث و سوانح و نیاز به خدمات بهداشتی و درمانی و مراقبتهای پزشکی به صورت بیمه و غیره حقی است همگانی. دولت مکلف است طبق قوانین از محل درآمدهای عمومی و درآمدهای حاصل از مشارکت مردم، خدمات و حمایتهای مالی فوق را برای یک یک افراد کشور تامین کند.
اما میبینیم که براساس آمار رسمی تعداد بیکاران ۴/۲ میلیون نفر و طبق آمار منابع مستقل یک لشکر ۶/٣ میلیونی بیکار وجود دارد که حضورشان همواره امنیت شغلی و میزان دستمزد شاغلان را تهدید میکند. متاسفانه از این تعداد (افراد بیکار) فقط ۵% از پوشش بیمه و حقوق بیکاری آن هم به مدت کوتاه و میزان بسیار کم بهرهمند هستند. اضافه بر این به دلیل شرایط بد اقتصادی و نبود حمایت از تولید (اقتصاد تولید محور) و در مقابل حمایت بیدریغ از واردات و فراهم کردن همه گونه تسهیلات اعتباری و گمرکی برای واردات کالا در یک روند تقریبا همیشگی تعداد زیادی از کارخانجات صنعتی و کارگاههای تولیدی و خدماتی بزرگ و کوچک به دلیل ورشکستگی یا مقرون به صرفه نبودن تولید تعطیل و کارگران بسیاری بیکار میگردند . باز هم به همین دلیل واحدهای تولیدی و خدماتی بزرگ و کوچک بسیاری همواره تعداد شاغلین خود را کم و کمتر میکنند (تعدیل اقتصادی یا تعدیل نیروی انسانی و کار). اکثریت عظیم کارگران بیکار شده هرگز شانس اشتغال مجدد را ندارند.
جدول شمارهی ۲، ۲۰۵۴۹ کارگر بیکار شده از ۹۱ شرکت و کارخانه را در بخش صنعت و در شش ماههی اول سال جاری نشان میدهد که گزارش آنها در سایت خبرگزاری ایلنا موجود است. مسئولین وزارت کار خود تعداد کلی اخراجها را در این مدت ۱۲۰۰۰۰ نفر اعلام کردهاند.
جدول شمارهی ۲:
ردیف - تاریخ درج خبر - نام شرکت یا کارخانه و نوع فعالیت آن - محل شرکت یا کارخانه - تعداد کارگران اخراج شده - علت اخراج
۱ - ۱۴/۱/٨۵ - ASP (ساختمانی) - تهران - ۲٣
۲ - ۲۴/۱ - ایران صدرا ( کشتیسازی ) - انزلی - گیلان - ۲ - فعالیت صنفی - پیگیری مطالبات قانونی
٣ - ۲٨/۱ - ایران صدرا -( کشتیسازی ) - انزلی - گیلان - ٣ - فعالیت صنفی - پیگیری مطالبات قانونی
۴ - ۱۰/۲ - ایران خودرو دیزل - تهران - ۷۰۰ - تمدیدنشدن قرارداد
۵ - ۱۵/۲ - اسفالتسازی ( شرکت وابسته به شهرداری ) - زنجان - ۹۰ - سوءمدیریت و زیاندهی
۶ - ۶/٣ - آتشنشانی اهواز - خوزستان - ۵
۷ - ۷/٣ - اسپارک ماشین تول - تولیدکنتور گاز - تهران - ۲٨۰ - تمدیدنشدن قرارداد
٨ - ۱۰/٣ - ایران سرنگ - ایلام - ۱٨
۹ - ۴/۴ - ایران صدرا ( کشتیسازی ) - بوشهر - ۴۰۰ - پایان پروژه
۱۰ - ۲۰/۴ - آب سردکن فریدونی ( تولیدی ) - پاکدشت - تهران - ۱۵ - انحلال شرکت
۱۱ - ۱۱/۵ - آلفا ( شرکت تولیدی ) - شهریار - تهران - ٨۰ - نبود بازار فروش
۱۲ - ۱/۶ - ایری -( تولیدکننده لوازم خودرو ) - تهران - ۴۰ - تعطیل شدن شرکت
۱٣ - ۱۵/۶ - اکسدانه ( روغنکشی ) - تهران - ۲۰ - بحران مالی
۱۴ - ۱۹/۱ - بادآوران سبز ( شرکت ) - همدان - ۲۲
۱۵ - ۲۱/۱ - بوم ( شرکت ) - تهران - ۱۲۰ - بحران مالی (تعدیل نیرو)
۱۶ - ۴/۲ - بستهبندی کارخانه - فارس - ۷۰ - تعدیل نیرو
۱۷ - ۱۵/۲ - بهزیستی استان ایلام - ایلام - ۱۵۰ - نبود اعتبار لازم در بودجه
۱٨ - ۱/۵ - بهمن ( فیلور ) لوازم خانگی - تهران - ۱۰۰ - بحران مالی - نبود بازار فروش
۱۹ - ۱۹/۲ - پوشش گیلان ( کارخانه ) - گیلان - ۷۰۰ - بحران مالی - خصوصیسازی
۲۰ - ۱۹/۲ - پارس سرنگ - فارس - ۱۴
۲۱ - ۶/٣ - پیمانکار ( شرکت ) مخابرات دانشگاه علوم پزشکی - ایلام - ۱۰
۲۲ - ۱۷/٣ - پارس سرنگ - مرودشت - فارس - ۴۰ - تعطیلی واحد
۲٣ - ۱۷/٣ - پروفیل پارس - تهران - ۷۰ - تعطیلی واحد
۲۴ - ۲۰/٣ - پروژههای منطقه عسلویه - عسلویه - ۵۰۰ - اتمام پروژهها
۲۵ - ٣/۴ - پاتن جامه - تهران - ۲۰۰ - اجبار به قرارداد موقت ٣ ماهه
۲۶ - ۱۱/۲ - تاید واتر کاره – کشتیرانی - انزلی - ۷۰۰ - تعدیل نیرو
۲۷ - ۱۱/۵ - جوراب سپهر ( شرکت تولیدی ) - تهران - ٣۰ - بحران مالی
۲٨ - ۲۰/۱ - چرم مغان - آذربایجان - ٣۶ - بحران مالی تعدیل نیرو
۲۹ - ۱/۴ - چینی بهداشتی قهرمان پاکدشت - تهران - ٣۰ - خصوصیسازی
٣۰ - ۲/۴ - چینی مهدی - یزد - ۱۰۰ - ورشکستگی
٣۱ - ۶/۴ - چینی البرز - قزوین - ۴۰۰ - ورشکستگی
٣۲ - ۱٨/۴ - چاپ آزمون - تهران - ۱۵ - فعالیت صنفی - اعتراض به اجرانشدن قانون
٣٣ - ٣/۴ - حدید مبتکران پاکدشت - تهران - ۹۰
٣۴ - ۱۰/۲ - دانههای روغنی - گرگان - ۲۰ - تعدیل نیرو
٣۵ - ۲/٣ - دستکش صنعتی حاتمی - تهران - ٣۰ - تعطیل شدن کارخانه
٣۶ - ۴/۴ - دام و طیور اسلام شهر ( شرکت ) - تهران - ۲ اعضای شورای اسلامی کار - پیگیری مطالبات صنفی و قانونی
٣۷ - ۱/۵ - دانشگاه تهران - تهران - ۷۰ - نبود بودجه لازم
٣٨ - ۱۰/۵ - داروسازی لقمان - تهران - ٣۰ - تمدیدنشدن قرارداد
٣۹ - ۲٣/۵ - ریختهگری فلزات (۶۰ واحد در پاکدشت ) - تهران - ۱۵۰ - تعطیلی واحد
۴۰ - ۲۷/۲ - زرین نخ شمال - گلستان - ۴۰ - بحران مالی
۴۱ - ۶/٣ - زمزم اهواز - خوزستان - ۵
۴۲ - ۹/٣ - سدسازی گزارخرش ( شرکت ) - ایلام - ۱۲
۴٣ - ۱۰/٣ - سیمین بافت ( کارخانه ) - آستانه اشرفیه - گیلان - ٣ - پیگیری مطالبات صنفی
۴۴ - ۱٨/۴ - سپهر الکتریک ( کارخانه ) - قزوین - ۷۰
۴۵ - ۱۰/۵ - سنگبری ( های درود ) - لرستان - ۷۰۰ - بحران مالی - رکود بازار فروش
۴۶ - ۱۵/۶ - سوسیس و کالباس ماسیس ( کارخانه ) - پاکدشت - تهران - ۲۰۰ - انحلال کارخانه
۴۷ - ۱۹/۱ - شهرداری بجنورد ( کارگر پیمانکار ) - خراسان - ۴۵۰ - مازاد بر نیاز
۴٨ - ۲۰/۱ - شیشه همدان ( کارخانه ) - همدان - ۵۰ - تعدیل نیرو
۴۹ - ۱/۲ - شیرآلات قهرمان - پاکدشت - تهران - ٣۰۰ - بحران مالی - رکورد بازار فروش
۵۰ - ۲۹/۲ - شرکت خدماتی ( وابسته به راهآهن طبس ) - خراسان - ۱٨ - پیگیری مطالبات صنفی و قانونی
۵۱ - ۲۹/۲ - شرکت خدماتی تونل راه جهرم - فارس - ۶۰
۵۲ - ٣۱/۲ - شهرداری تهران - منطقه ۵ - تهران - ۴۰
۵٣ - ۲/۴ - شهاب ( کارخانه ) - تهران - ۴۵
۵۴ - ۶/۴ - شهرداری تهران ( کارگر پیمانکار ) - تهران - ۲ - پیگیری مطالبات صنفی - اعتراض به نبود لباس ایمنی
۵۵ - /۴/٨۵ - شرکت واحد اتوبوسرانی تهران - تهران - ۵۰ - پیگیری مطالبات صنفی و فعالیت سندیکایی
۵۶ - ۲۱/۴ - شرکت فعال در منطقه اقتصادی بندر امام - ۶۱۰۰ - پایان پروژه
۵۷ - ۱۰/۶ - شهرداری بجنورد - خراسان - ۱۴۰ - مازاد برنیاز - اجبار به انعقاد قرارداد ٨۹ روزه
۵٨ - ۶/٣ - صنایع بهداشتی اهواز - خوزستان - ۱۷
۵۹ - ۲۰/۴ - صنایع شیشه ایمنی گیلان - گیلان - ۱۷ - اعتراض به تاخیر در پرداخت حقوق
۶۰ - ۱۰/۵ - صنایع شیشه ایمنی گیلان - گیلان - ۷۰ - تعدیل نیروی انسانی
۶۱ - ۱۱/۵ - طبس شیمی ( شرکت ) - تهران - ۱۵ - بحران مالی
۶۲ - ۱٨/۲ - غرب تابلو ( کارخانه ) - ایلام - ۱۰۰ - تعطیلی کارخانه
۶٣ - ۲۰/۱ - فولاد آلیاژی یزد ( کارخانه ) - یزد - ۴ - فعالیت و پیگیری مطالبات صنفی
۶۴ - ۱٨/۲ - فرش پارس ( کارخانه ) - قزوین - ٣۰۰ - اخراج ( عدم تمدید ) کارگران قراردادی
۶۵ - ۲۰/۴ - فولاد آلیاژی یزد - یزد - ۵ - اعتراض به مدیریت
۶۶ - ۲٨/۵ - فرآور پارس - تهران - ۷۰ - بحران مالی
۶۷ - ۵/٣ - قطعات فولادی ( کارخانه تولید ) - عباسآباد - تهران - ۷۰ - بحران مالی
۶٨ - ۱۹/۲ - کشاورزی بوئین زهرا ( شرکت ) - قزوین - ٨۰
۶۹ - ۱۹/۲ - کشتارگاه صنعتی آفتاب تابان - کرمان - ٣٣ - بحران مالی
۷۰ - ۱٨/۴ - کرپ ناز ( کارخانه ) - کرمانشاه - ۵۰
۷۱ - ۱۴/۵ - کورههای آجرپزی پاکدشت - تهران - ۴۰۰۰ - بحران صنعت ساختمان
۷۲ - ۴/۶ - کفش گنجه ( کارخانه ) - گیلان - ۵۷ - سوءمدیریت و بحران مالی
۷٣ - ۱٨/۱ - لاتن تبریز ( شرکت تولیدی ) - آذربایجان - ٣۹ - پیگیری امور و مطالبات صنفی
۷۴ - ۱٣/۲ - لامپ الوند ( کارخانه ) - همدان - ٣۵۰ - تعدیل نیروی انسانی
۷۵ - ۱۹/۲ - لارین گام - فارس - ۱۰
۷۶ - ۱۹/۴ - لوله تک - کرمانشاه - ۱۰ - پیگیری امور صنفی - اعتراض به عدم اجرای قوانین
۷۷ - ۷/٣ - مهندسی و ساخت تاسیسات درمانی خرمشهر ( شرکت ) - خوزستان - ۲۶۰ - تعطیل شدن شرکت
۷٨ - ۶/٣ - فارسیست اهواز ( کارخانه ) - خوزستان - ۲۴
۷۹ - ۶/۴ - فرش پارس ( کارخانه ) - قزوین - ٣۵۰ - تعطیلی کارخانه
٨۰ - ۷/٣ - مرغداریهای استان زنجان - زنجان - ۱٨۰ - تعطیلی واحدها
٨۱ - ۱۴/۶ - مرغ تارش ( شرکت جوجهکشی ) - اصفهان - ۱۰۰ انحلال شرکت
٨۲ - ۱۶/۲ - نخ رنگین ( کارخانه ) - سمنان - ۴۰ - تعدیل نیروی انسانی
٨٣ - ۱۶/۲ - نخ ایلام ( کارخانه ) - ایلام - ۲۰ - بحران مالی
٨۴ - ۱٨/۲ - نخ زرین ( کارخانه ) - ٣۵ - بحران مالی - تعطیلی کارخانه
٨۵ - ۱٨/۲ - نساجی خاور ( کارخانه ) - گیلان - ۲۰۰ - بحران و تعطیلی کارخانه
٨۶ - ۲/٣ - نخ کوار - ۱٨ - بحران مالی
٨۷ - ۱۰/٣ - نساجی ؟؟ / ( کارخانه ) - قزوین - ۱۶۰
٨٨ - ۲٣/٣ - نوشین صنعت نیشابور - خراسان - ۴۰ - تعطیلی واحد
٨۹ - ۶/۴ - نخران - قزوین - ۲۰ - بحران و تصمیم به تعطیلی کارخانه
۹۰ - ۶/٣ - وحدت اسلامی ( شرکت ) اهواز - خوزستان - ۱۰
۹۱ - ۱۵/۶ - هانزاد ( شرکت تولیدی ) - آذربایجان شرقی - ۴۵ - انحلال شرکت
براساس این جدول ۲۰۵۴۹ کارگر از ۹۱ کارخانه و کارگاه در شش ماههی اول سال ۱٣٨۵ از کار اخراج و بیکار شدهاند . هرچند براساس گفته مسئولین وزارت کار در همین مدت آمار اخراج کارگران به طور کلی ۱۲۰۰۰۰ نفر برآورد شده است .
۴- حق آزادی کارگران در ایجاد و داشتن تشکلهای صنفی مخصوص به خود و فعالیت در آنها:
اصل بیستوششم قانون اساسی میگوید:
احزاب، جمعیتها، انجمنهای سیاسی و صنفی و انجمنهای اسلامی یا اقلیتهای دینی شناخته شده آزادند، مشروط به اینکه اصول استقلال، آزادی، وحدت ملی، موازین اسلامی و اساس جمهوری اسلامی را نقض نکنند. هیچکس را نمیتوان از شرکت در آنها منع کرد یا به شرکت در یکی از آنها مجبور ساخت.
سازمان بینالمللی کار (ILO) که ایران هم در آن عضویت دارد در مقاولهنامه (کنوانسیون) شماره ٨۷ خود که در ژوئن ۱۹۴٨ به تصویب رسیده بدین گونه بر این حق کارگران تاکید میکند:
ماده ۲: کارگران و کارفرمایان بدون هیچگونه امتیاز میتوانند بر طبق تمایل خود و بدون اجازهی قبلی اقدام به تشکیل سازمانهایی به میل خود نموده و یا به این سازمانها بپیوندند به شرط اینکه اساسنامههای آنها را رعایت نمایند.
ماده ٣: ۱- سازمانهای کارگران و کارفرمایان حق دارند اساسنامه و آییننامههای اداری خود را تدوین و نمایندگان خویش را آزادانه انتخاب و اداره امور و فعالیت خود را تنظیم و برنامه عملی خود را اعلام دارند.
۲- مقامات دولتی باید از هرگونه مداخلهای که ممکن است این حق را محدود و یا مانع اعمال قانونی آن باشد خودداری نمایند.
ماده ۴: سازمانهای کارگران و کارفرمایان را نمیتوان از طریق اداری منحل یا توقیف نمود.
متاسفانه در ایران حق طبیعی و به رسمیت شناخته شدهی کارگران [توسط قانون اساسی و کنوانسیونهای بینالمللی] در آزادی ایجاد و فعالیت در تشکلهای مستقل کارگری که مصداق عمومیت یافته و بینالمللی آن سندیکاها و اتحادیههای کارگری است در عمل و در فصل ششم قانون کار معتبر و موجود از کارگران سلب میشود. در این فصل قانون کار که به تعریف، تعیین شرایط و نحوهی تشکیل تشکلهای کارگری و کارفرمایی اختصاص یافته انجمنهای اسلامی، انجمنهای صنفی و شوراهای اسلامی کار به عنوان تشکلهای کارگری به رسمیت شناخته میشوند. اما واقعیت این است که انجمنهای اسلامی و شوراهای اسلامی کار به دلیل داشتن ماهیت ایدئولوژیک و مذهبی براساس موازین پذیرفته شدهی بینالمللی فاقد ویژگی و استانداردهای لازم یک تشکل صنفی کارگری هستند. در مورد انجمنهای صنفی معرفی شده در این قانون هم متاسفانه باید گفت آییننامههای اجرایی مربوطه که توسط وزارت کار تنظیم و تصویب شدهاند کارگران در تنظیم و تصویب اساسنامههای انجمن صنفی خود و همینطور انتخاب نام آن (زیرا انجمن صنفی اسم عام و دارای بار حقوقی معین است و هر تشکل یا انجمن صنفی میتواند اسم خاصی چون سندیکای ... یا اتحادیهی ... و یا ... را برای خود انتخاب کند) آزاد نیستند و باید از اساسنامهی تیپیک و پیشنهادی وزارت کار تبعیت کنند. عریانترین شکل اعمال محدودیت و سلب آزادی کارگران در انتخاب نوع، ایجاد شکل صنفی و فعالیت در آن در تبصرهی ۴ ماده ۱٣۱ قانون کار آمده است:
کارگران یک واحد، فقط میتوانند یکی از سه مورد شورای اسلامی کار، انجمن صنفی یا نمایندهی کارگران را داشته باشند.
امروزه تعدد تشکلها امری پذیرفته شده و بدیهی است. اما براساس این تبصره قانون کار اگر یک انجمن صنفی یا شورای فرمایشی در یک کارگاه یا کارخانه موجود باشد کارگران آن واحد دیگر مجاز نیستند تشکل صنفی و مورد نظر خود را مستقل از دخالتهای دولت و کارفرما تاسیس یا در آن فعالیت کنند. با توجه به این قانون و در چنین شرایطی بود که دیدیم بر سندیکای کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و اعضای آن چه رفت و چه تعداد از آنها اخراج، بازداشت و زندانی شدند. جدول شمارهی ٣ تعداد و محل کار کارگرانی را که به دلیل فعالیتهای صنفی اخراج، بازداشت و یا مورد ضرب و شتم واقع شدهاند نشان میدهد.
جدول شماره ٣: اخراج - ضرب و شتم و بازداشت کارگران به دلیل فعالیتهای صنفی و پیگیری مطالبات قانونی
ردیف - تاریخ درج خبر - نام شرکت یا کارخانه و نوع فعالیت آن - محل شرکت یا کارخانه - تعداد کارگران اخراج شده - علت اخراج
۱ - ۱٨/۱/٨۵ - شرکت لاتن تبریز - آذربایجان - ٣۹ - پیگیری مطالبات و امور صنفی و قانون کارگران
۲ - ۲۰/۱ - کارخانه فولاد آلیاژی یزد - یزد - ۴ - پیگیری مطالبات و امور صنفی و قانون کارگران
٣ - ۲۴/۱ - شرکت کشتیرانی ایران صدرا - انزلی گیلان - ۲ - پیگیری مطالبات و امور صنفی و قانون کارگران
۴ - ۲٨/۱ - شرکت کشتیرانی ایران صدرا - انزلی گیلان - ٣ - پیگیری مطالبات و امور صنفی و قانون کارگران
۵ - ۲۹/۲ - شرکت خدماتی وابسته به راهآهن طبس - خراسان - ۱٨ - پیگیری مطالبات و امور صنفی و قانون کارگران
۶ - ۱۰/٣ - کارخانه سیمین بافت آستانه اشرفیه - گیلان - ٣ - پیگیری مطالبات و امور صنفی و قانون کارگران
۷ - ۴/۴ - شرکت دام و طیور اسلامشهر - تهران - ۲ عضو شورای اسلامی کار - پیگیری امور صنفی کارگران
٨ - ۶/۴ - کارخانه کاشی پارس - قزوین - کلیه اعضای شورای اسلامی کار - پیگیری مطالبات و امور صنفی و قانون کارگران
۹ - ۶/۴ - شرکت پیمانکار شهرداری تهران - تهران - ۲ - فعالیت صنفی - اعتراض به نبود لباس و ایمنی کار
۱۰ - ۱٨/۴ - شرکت چاپ آزمون - تهران - ۱۵- فعالیت صنفی - اعتراض به اجرا نشدن قانون
۱۱ - ۱۹/۴ - شرکت لوله تک - کرمانشاه - ۱۰
۱۲- ۲۰/۴ - کارخانه فولاد آلیاژی یزد - یزد - ۵ - پیگیری مطالبات صنفی - اعتراض به مدیریت
۱٣ - ۲۰/۴ - صنایع شیشه ایمنی گیلان - گیلان - ۱۷ - پیگیری مطالبات صنفی - اعتراض به تاخیر در پرداخت حقوق
۱۴ - ۲۱/۵ - صنایع چوب طالقانی - تهران - اجبار به استعفای کلیه اعضای شورای اسلامی کار از طرف هیئت موضوع ماده ۲۲ به دلیل پیگیری امور صنفی کارگران
۱۵ - ۲٨/۵ - کارخانه سیمان درود (۱۱۰۰ کارگر) - لرستان - انحلال شورای اسلامی کار به دلیل دفاع از حقوق قانونی کارگران
۱۶- ٨/۶ - کارخانه نساجی بروجرد - لرستان - انحلال شورای اسلامی کار به دلیل اعتراض به اصلاحیه لایحه دستمزد
۱۷- از بهمن ٨۴ تاکنون - شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه - تهران -۵۰ (اخراج و بازداشت) پیگیری مطالبات و امور صنفی و فعالیت سندیکایی
۱٨- ۴/۶ - کارخانه پردیس کردستان - کردستان - تجمع و تحصن ۵۰ کارگر به اتفاق خانوادههایشان در اعتراض به تضییع حقوق صنفیشان مورد حمله واقع شد. ۲ کارگر نیز توسط عوامل نیروی انتظامی بازداشت شدند.
۱۹ - ۲٨/۶ - کارخانه فرش البرز - بابلسر - مازندران - تجمع اعتراضی کارگران و خانوادههایشان در اعتراض به بلاتکلیفی ۶ ماهه و عدم پرداخت حقوق مورد حمله و ضرب و شتم شدید واقع شد و بیش از ۴۰ نفر از کارگران بازداشت شدند.
جمع کارگران اخراجی: ۱۷۵ کارگر از ۱٣ کارخانه
براساس این جدول ۱۷۵ کارگر از ۱٣ کارخانه و شرکت صنعتی از محل کارشان فقط به دلیل پیگیری مسایل صنفی کارگران اخراج شدهاند و ۶ سندیکا و شورای کارگری نیز منحل شده است.
|